Arrondissementeel Regionaal Informatie & Expertise- Centrum (ARIEC) Antwerpen Uw ondersteuning bij de integrale aanpak van georganiseerde criminaliteit! Verantwoordelijke uitgever: Redactie: ARIEC Antwerpen Jean-Claude Gunst, Noordersingel 25-27, 2140 Borgerhout Vormgeving: Wendy Van Zeebroeck 1
GEEN GEÏNTEGREERDE AANPAK ZONDER UW HULP Georganiseerde criminaliteit in uw gemeente/stad of politiezone Georganiseerde criminaliteit manifesteert zich in uw gemeente en politiezone. Malafide (rechts)personen doen een beroep op de legale markt met het oog op het bekomen van o.a. vergunningen, financiële steun of huisvestingsmogelijkheden. Hierdoor kan misbruik worden gemaakt van legale structuren. In werkelijkheid worden bijvoorbeeld gelden witgewassen, cannabisplantages aangelegd of goederen in ontmoetingsplaatsen geheeld. (Rechts)personen investeren in vastgoed (bedrijfspanden, nachtwinkels, massagesalons ) en horeca (cafés, clubhuizen, ) en verschuilen zich achter een legale dekmantel om in werkelijkheid illegale praktijken uit te oefenen. De bestuurlijke overheid speelt een cruciale rol! Bestuurlijke aanpak is erop gericht te beletten dat criminelen door de overheid worden gefaciliteerd. De bestuurlijke overheid - vooral de lokale overheden (burgemeester, gemeenteraad) - is in de mogelijkheid om te beletten dat criminele organisaties worden gefaciliteerd in hun activiteiten. De bestuurlijke aanpak richt zich immers niet zozeer op de kernactiviteiten van georganiseerde criminaliteit, maar juist op de cruciale ondersteunende faciliteiten 1. 1 L. OLSTHOORN en O. VAN HEES, Handboek bestuurlijke aanpak georganiseerde criminaliteit, 2017, Utrecht, Centrum voor Criminaliteitspreventie, 6. 2
GEEN GEÏNTEGREERDE AANPAK ZONDER UW HULP Het bestuur kan met andere woorden verstorend optreden op de plaatsen waar onderen bovenwereld met elkaar in aanraking komen. Georganiseerde criminaliteit is geen fenomeen dat zich op één of andere manier buiten de samenleving afspeelt, maar op allerlei vlakken juist nauw met de samenleving is verweven 2. Straf-, bestuurs- en fiscaalrechtelijke aanpak gaan hand in hand Het voorkomen en aanpakken van georganiseerde criminaliteit enkel via strafrechtelijke weg lijkt niet langer afdoende 3. De veilheidsketen heeft nood aan een geïntegreerde benadering waarbij de traditionele repressieve aanpak complementair dient te zijn met een bestuurlijke en fiscale aanpak. Middels bestuurlijke aanpak wordt het instrumentarium van lokale overheden ingezet ter preventie of verstoring van georganiseerde criminaliteit 4. 2 D. VAN DAELE, T. KOOIJMANS, B. VAN DER VORM, K. VERBIST en C. FIJNAUT, Criminaliteit en rechtshandhaving in de Euregio Maas-Rijn. Deel 3. De bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit in Nederland en België, 2010, Antwerpen, Intersentia, 4. 3 B. DE RUYVER, K. TATIANA en T. VANDER BEKEN et al., Bestuurlijke Handhaving Van Georganiseerde Misdaadfenomenen: Een Leidraad, 2016, Gent, Institute for international research on Criminal policy, 7. 4 R. PRINS, De bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit in Nederland, Cahiers Politiestudies, 2016, nr.39 (2), 152. Bestuurlijke aanpak is geen alternatief, maar een aanvulling op de strafrechtelijke en fiscale aanpak. 3
GEEN GEÏNTEGREERDE AANPAK ZONDER UW HULP (Gebrek aan) Informatie-uitwisseling tussen diverse actoren Drugshandel, hennepteelt, prostitutie, illegale autohandel en witwaspraktijken zijn misdrijven die zich in uw gemeente of stad kunnen manifesteren. Het bestuur is immers niet altijd op de hoogte van wat er zich achter de schermen van ogenschijnlijk bonafide (maar soms malafide) ondernemingen afspeelt of wie de aanvragers van vergunningen of subsidies zijn. Omgekeerd beschikt het bestuur ook vaak over nuttige informatie waarover andere actoren niet beschikken Een goede informatiehuishouding- en uitwisseling tussen lokale besturen, politie, openbaar ministerie, inspectiediensten, publieke en private actoren, enz. is cruciaal om georganiseerde criminaliteit te voorkomen en aan te pakken. Een goede informatiehuishouding- en uitwisseling is dan ook onontbeerlijk om een integrale aanpak van georganiseerde criminaliteit te voorkomen en aan te pakken. De strijd tegen georganiseerde criminaliteit kan maar succesvol zijn als alle betrokken partijen zich hier gezamenlijk voor inzetten. Door alle informatie te bundelen, ontstaat er een geïntegreerde informatiepositie die een integrale benadering mogelijk maakt. 4
HET ARIEC-PROJECT Het ARIEC-project Antwerpen Voor de periode 2016-2019 wordt in het Nationaal Veiligheidsplan en de Kadernota Integrale Veiligheid bestuurlijke handhaving als prioriteit beschouwd. In dit kader werd het Arrondissementeel Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (ARIEC) binnen de CSD Antwerpen opgericht voor een proefperiode van twee jaar. De bestuurlijke aanpak als een essentieel onderdeel van de integrale aanpak van georganiseerde misdaad wordt in het Nationaal Veiligheidsplan en in de Kadernota Integrale Veiligheid als prioritair beschouwd. Het ARIEC wil lokale besturen en politiezones in het arrondissement (provincie) Antwerpen die op hun grondgebied kampen met georganiseerde criminaliteit maximaal ondersteunen. Het centrum fungeert dan ook als bovenlokaal meldpunt en kennis- en expertisecentrum inzake een bestuurlijke aanpak. Het ARIEC biedt steun bij de afhandeling en coördinatie van individuele dossiers waarbij zich een geïntegreerde aanpak van georganiseerde criminaliteit opdringt. Het rond de tafel brengen van diverse actoren, zoals de gemeente, lokale politie, federale politie, inspectiediensten, het openbaar ministerie of publieke en private partners is hierbij essentieel. Alle betrokken partijen kunnen vervolgens binnen hun autonome bevoegdheid informatie delen en samen bepalen welke interventie de meeste kansen biedt op een succesvolle aanpak. 5
HET ARIEC-PROJECT Bij de aanpak van hennepteelt zouden Bij bijvoorbeeld de aanpak de van politie, hennepteelt de brandweer, zouden het openbaar bijvoorbeeld ministerie, de politie, de de gemeente, brandweer, Eandis, het en openbaar Pidpa ministerie, kunnen de worden gemeente, betrokken. Eandis, en Pidpa kunnen worden betrokken. Daarnaast biedt het ARIEC juridische bijstand in concrete casussen en bij het uitwerken van lokale regelgevende teksten (bijvoorbeeld sjablonen of modelbesluiten). Uit structureel oogpunt zal het tevens aansturen op het bekomen van een (lokaal of nationaal) regelgevend kader met het oog op informatie-uitwisseling tussen diverse instanties en het voorafgaand screenen van vergunningsaanvragers. Tot slot wenst het een forum te bieden voor het uitwisselen van goede praktijken. Een uitgebreidere oplijsting van het (voorlopige) takenpakket vindt u als bijlage. Voortaan zal het ARIEC u op regelmatige basis op de hoogte houden van zijn werking, nieuwigheden en ontwikkelingen! De politiediensten van het arrondissement (provincie) Antwerpen kunnen ook terecht op de Sharepoint-site van de federale politie Antwerpen (rubriek Bestuurlijke politie\bestuurlijke handhaving) via de volgende link: https://work.bpolb.eu/sites/fedant/ops/ocs/pages/bestuurlijke-handhaving.aspx. 6
SAMENSTELLING ARIEC Lex RAUH Criminoloog-Coördinator Nathalie MORTELMANS Jurist Abelaziz CHOUAL Informatiebeheerder lex.rauh@police.belgium.eu Tel.: 03/217.83.89 nathalie.mortelmans@police.belgium.eu Tel.: 03/217.83.64 abdelaziz.choual@police.belgium.eu 7
TAKEN VAN HET ARIEC ALGEMEEN Identificeren van de fenomenen die voor bestuurlijke handhaving in aanmerking komen en per fenomeen oplijsten van de partners en hun mogelijke bijdrage. Bevragen van de partners, in het bijzonder de burgemeesters en de korpschefs van lokale politie, naar wat ze reeds deden of doen inzake bestuurlijke handhaving, naar wat ze nog van plan zijn te doen en naar hun verwachtingen op het vlak van ondersteuning. Bevragen van sleutelfiguren naar hun ideeën over de aanpak van bestuurlijke handhaving (DirCo, DirJud, Procureur, Arbeidsauditeur, Gouverneur, andere actoren actief in het domein en met een zekere expertise). Uitwerken van een aanpak en planning voor de duur van het project, inclusief een model van aansturing en feedback naar de diverse bestuurlijke en gerechtelijke overheden. Houden van een periodiek overleg met de opdrachtgever (start van het project, de voortgang van het project, de evaluatie van het project). NETWERKEN Uitbouwen van een netwerk met alle interne en externe partners. Uitbouwen en onderhouden van een structurele samenwerking met niet-politionele partners (sectoren die worden geconfronteerd met praktijken die kunnen wijzen op pogingen tot gebruik van de sector als facilitator van illegale activiteiten). 8
TAKEN VAN HET ARIEC Overleggen met de ARIEC's van Limburg, Namen en de Nederlandse RIEC's. Deelnemen aan het periodiek overleg met de Algemene Directie Preventie en Veiligheid (ADPV)(denktank). Deelnemen aan diverse werkgroepen en projecten. SENSIBILISEREN EN OVERLEGGEN Sensibiliseren van de partners voor het belang van bestuurlijke handhaving, in het bijzonder de lokale bestuurlijke overheden en korpschefs van lokale politie. Organiseren van overlegmomenten met de partners rond de algemene aanpak van bepaalde fenomenen en concrete operationele dossiers. INTAKEN Uitbouwen van een centraal meldpunt / meldingssysteem waar de betrokken partners terechtkunnen met algemene vragen inzake bestuurlijke handhaving, concrete problemen/casussen inzake bestuurlijke handhaving en voorstellen voor de multidisciplinaire bestuurlijke aanpak van bepaalde fenomenen of dossiers. Antwoorden formuleren op de vragen van interne en externe partners. 9
TAKEN VAN HET ARIEC OPBOUWEN VAN EEN INFORMATIEPOSITIE Oplijsten van allerlei interne en externe informatiebronnen die informatie kunnen aanleveren voor het inzicht in de weerhouden fenomenen en de ondersteuning van concrete dossiers. Uitbouwen van een systeem voor het inzamelen, opslaan en ter beschikking stellen van operationele informatie van de verschillende partners. Zorgen voor een adequate informatiedoorstroming tussen de verschillende niveaus en partners. Analyseren en bewerken van de beschikbare informatie zodat die dienstig is voor het inzicht in de weerhouden fenomenen en voor de concrete operationele dossiers. Ter beschikking stellen van gebundelde en bewerkbare informatie zodat hiermee strategische analyses kunnen gemaakt worden. Op basis van de beschikbare informatie, voorstellen formuleren voor het aanpakken van bepaalde fenomenen en het opstarten van concrete operationele dossiers. AANSTUREN VAN OPERATIONELE DOSSIERS Opstarten van concrete operationele dossiers door, op basis van de beschikbare informatie, de diverse betrokken partners rond de tafel brengen om een ad-hoc- stuurgroep samen te stellen waarin afspraken kunnen worden gemaakt om de gestelde problematiek aan te pakken. Aansturen van operationele dossiers. Organiseren van overlegmomenten met de diverse partners in een concreet dossier. Opzetten, coördineren en evalueren van bovenlokale flexacties 5. 5 Flexacties zijn concrete controleacties op het terrein door flexibel samengestelde teams. 10
TAKEN VAN HET ARIEC JURIDISCH OMKADEREN Opbouwen van een doorgedreven expertise inzake bestuurlijke handhaving door o.a. de wetgeving en de literatuur te bestuderen en te analyseren, de arresten van de Raad van State en de implicaties ervan op te volgen. Formuleren van juridische adviezen voor de partners, in het bijzonder lokale besturen en politiediensten. Verzamelen, bundelen en ter beschikking stellen van relevante documenten inzake bestuurlijke handhaving. Ontwikkelen van modelbesluiten en inhoudelijke ondersteuning (adviezen) verlenen bij het opstellen van regelgeving (besluiten, reglementen, vergunningen ). Voorstellen formuleren voor nieuwe of voor de aanpassing van de bestaande regel- en wetgeving. Adviezen formuleren met betrekking tot de informatie-uitwisseling tussen diverse partners, het opslaan van informatie en de privacybescherming. Deskundige adviezen geven over de beveiliging van de persoonsgegevens, informatie en hun verwerking. Het opstellen, toepassen, bijwerken en controleren van een beveiligingsbeleid. Adviezen formuleren met betrekking tot actiemogelijkheden in concrete dossiers. Adviezen formuleren inzake bestaande of nieuwe procedures. KENNIS DELEN Opzoeken, oplijsten en verspreiden van goede praktijken in het arrondissement Antwerpen rond bestuurlijke handhaving. Uitbouwen van een kennisdatabank met informatie en expertise inzake bestuurlijke handhaving. Verspreiden van de kennis en de expertise via een informaticaforum, studiedagen of opleidingen. 11
CONTACTGEGEVENS ARIEC ANTWERPEN Arrondissementeel Informatie- & ExpertiseCentrum (ARIEC) Coördinatie- en Steundirectie (CSD) Federale Politie Antwerpen Noordersingel 25-27 2140 Borgerhout E-mail CSD.Ant.ARIEC@police.belgium.eu Co-funded by the European Union 12