HUWELIJK EN (ECHT)SCHEIDING: EEN MODELLENBOEK

HUWELIJK EN (ECHT)SCHEIDING: EEN MODELLENBOEK Steven BROUWERS Advocaat-bemiddelaar in familiezaken Docent UAntwerpen PAO Bemiddeling Marcel GOVAERTS Advocaat Plaatsvervangend vrederechter Tweede herwerkte uitgave 2014

Dit boek is bijgewerkt t.e.m. 1 oktober 2014. Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk # 2014 Wolters Kluwer Belgium NV Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Tel. 0800 94 571 Fax: 0800 17 529 www.wolterskluwer.be E-mail: info@wolterskluwer.be Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. D/2014/2664/524 978-90-46-56853-8 BP/MODECHT-BI14001

INHOUDSTAFEL A. FEITELIJKE SCHEIDING VO O R ECHTSCHEIDING 1 Model A.1. Verzoekschrift bij toepassing van artikel 213 BW (onderhoudsgeld tussen echtgenoten) artikelen 1034bis e.v. en 1253ter/4, 2 Ger.W. 3 COMMENTAAR 5 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 5 Afdeling 2. Literatuur 5 Afdeling 3. Grondslagen 7 1. Aard van de verplichting 7 a. Inleiding 7 b. Onderscheid hulp en bijdrageplicht 9 c. Bewijslast 10 2. Geldingsduur van de onderhoudsverplichting 12 3. Begroting van de onderhoudsverplichting en methodiek 12 a. Driefasenmodel 13 b. Halveringssleutel 13 c. Bewijs 16 Afdeling 4. Modaliteiten 16 1. Ontvangstmachtiging 16 2. Alimentatieovereenkomsten 18 3. Verjaring 19 Afdeling 5. Procedure 20 1. Materiële bevoegdheid 20 2. Temporele bevoegdheid 20 3. Territoriale bevoegdheid 20 4. De rechtspleging 23 a. Inleiding 23 1. Vorderingen gesteund op artikel 213 BW 23 2. Vorderingen gesteund op artikel 221 BW 23 b. Termijn van verzet of hoger beroep 24 c. Uitvoerbaarheid bij voorraad 24 Afdeling 6. Praktische toelichting 25 Model A.2. Verzoekschrift bij toepassing van artikel 221 BW (bijdrage in de lasten van het huwelijk) artikel 1034bis e.v. en 1253ter/4, 2 e.v. Ger.W. 26 COMMENTAAR 29 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 29 Afdeling 2. Literatuur 29 Afdeling 3. Grondslagen 29 Afdeling 4. Modaliteiten 29 Afdeling 5. Procedure 29 Afdeling 6. Praktische toelichting 29 Wolters Kluwer Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek V

Model A.3. Verzoekschrift bij toepassing van artikel 223 BW (dringende en voorlopige maatregelen) artikelen 1034bis e.v. Ger.W. en artikelen 1253ter/4 tot 1253ter/6 Ger.W. 30 COMMENTAAR 36 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 36 Afdeling 2. Literatuur 36 Afdeling 3. Grondslagen 37 1. Aard van de maatregelen 37 a. Het schuldcriterium 38 b. Opschorting samenwoningsplicht 39 c. De vaststaande fout 41 2. Geldingsduur 43 a. Beperking in de tijd 43 b. Gewijzigde omstandigheden in de loop van de dringende maatregelen 45 c. Blijvende saisine 46 d. Verzoening 46 e. Berusting 47 Afdeling 4. Modaliteiten 47 1. De maatregelen 47 a. Onderhoudsgeld 47 b. Afzonderlijke woonst 49 c. Kinderen 49 d. Goederen 50 e. Bemiddeling 52 2. Onderzoeksmaatregelen en bewijs 52 Afdeling 5. Procedure 53 1. Materiële bevoegdheid 53 2. Temporele bevoegdheid 53 3. Territoriale bevoegdheid 53 4. De rechtspleging 54 a. De inleiding 54 b. De persoonlijke verschijning van de partijen 55 c. Zitting achter gesloten deuren (art. 757, 2, 108 Ger.W.) 56 d. Rechtsmiddelen 56 1. Verzet en hoger beroep 56 2. Voorziening in cassatie 57 e. Uitvoerbaarheid 57 Model A.4. Verzoekschrift bij toepassing van de artikelen 203-203bis BW (onderhoudsbijdrage kinderen) artikelen 1034bis e.v. en 1253ter/4, 2 Ger.W. 58 COMMENTAAR 61 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 61 Afdeling 2. Literatuur 61 Afdeling 3. Grondslagen 64 1. Algemene principes 64 2. Duur van de onderhoudsverplichting 64 VI Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek Wolters Kluwer

3. Bedrag en betaling 64 4. Buitengewone uitgaven 65 Afdeling 4. Modaliteiten 65 1. Indexatie 65 2. Wijzigbaarheid 65 3. Verjaring 66 Afdeling 5. Procedure 66 1. Rechtsingang en verschijning 66 2. Bevoegdheid 68 3. Aanhangigheid en samenhang 70 4. Ontvangstmachtiging 70 5. Vorderingen gesteld door de minderjarige zelf 73 B. OUDERLIJK GEZAG, VERBLIJF EN OMGANGSRECHT 75 Model B.1. Tegensprekelijk verzoekschrift familierechtbank tussen ouders artikelen 373, 374, 376, 387bis, 387ter, 2 BW, artikel 1253ter/4, 2 Ger.W. en artikel 1288, tweede lid Ger.W. 77 COMMENTAAR 83 Model B.2. Tegensprekelijk verzoekschrift familierechtbank van grootouders artikelen 373, 374, 375bis, 387ter BW en artikel 1253ter/4, 2 Ger.W. 84 COMMENTAAR BIJ DE MODELLEN B.1 EN B.2 87 Afdeling 1. Waarover gaan deze modellen? 87 Afdeling 2. Literatuur 87 Afdeling 3. Grondslagen 89 Afdeling 4. Modaliteiten 93 Afdeling 5. Procedure 93 1. Procedureregels voor de familierechtbank 93 a. Algemeen 93 b. Bemiddeling 96 c. Onderzoeksmaatregelen 97 d. Het horen van minderjarigen 97 e. Blijvende saisine 98 2. Uitvoering en dwangsom m.b.t. de huisvesting en het recht op persoonlijk contact (art. 387ter BW) 98 3. Absolute noodzaak 102 4. Uitvoerbaarheid 103 Wolters Kluwer Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek VII

C. ECHTSCHEIDING OP GROND VAN ONHERSTELBARE ONTWRICHTING 105 Model C.1. Dagvaarding in echtscheiding artikel 229, 1 BW, artikel 700 Ger.W. en artikel 1254, 1 Ger.W. waarin vervat voorlopige maatregelen 107 COMMENTAAR 113 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 113 Afdeling 2. Literatuur 113 Afdeling 3. Grondslagen 116 1. Het begrip onherstelbare ontwrichting 116 2. Het gedrag van de echtgenoot 116 3. De bewijslast 117 Afdeling 4. Procedure 118 1. Materiële bevoegdheid 118 2. Territoriale bevoegdheid 118 3. De rechtspleging 119 Afdeling 5. Praktische toelichting 120 Model C.2. Gezamenlijk verzoekschrift tot echtscheiding artikel 229, 2 BW, artikel 1254, 1 Ger.W. en artikelen 1034bis tot 1034sexies Ger.W. 122 COMMENTAAR 126 Model C.3. Gezamenlijk verzoekschrift tot echtscheiding artikel 229, 2 BW, artikelen 1034bis tot 1034sexies Ger.W. en artikel 1254, 1 Ger.W. waarin vervat voorlopige maatregelen 127 COMMENTAAR BIJ DE MODELLEN C.2. EN C.3. 132 Afdeling 1. Waarover gaan deze modellen? 132 Afdeling 2. Literatuur 132 Afdeling 3. Grondslagen 132 1. Het begrip feitelijke scheiding 132 2. De bewijslast 133 Afdeling 4. Procedure 133 1. Materiële bevoegdheid 133 2. Territoriale bevoegdheid 134 3. De rechtspleging 134 Afdeling 5. Praktische toelichting 135 Model C.4. Eenzijdig verzoekschrift artikel 229, 3 BW, artikelen 1034bis tot 1034sexies Ger.W. en artikel 1254, 1 Ger.W. 137 COMMENTAAR 140 VIII Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek Wolters Kluwer

Model C.5. Dagvaarding in echtscheiding artikel. 229, 3 BW, artikel 700 Ger.W. en artikel 1254, 1 Ger.W. waarin vervat voorlopige maatregelen 141 COMMENTAAR BIJ DE MODELLEN C.4. en C.5. 146 Afdeling 1. Waarover gaan deze modellen? 146 Afdeling 2. Literatuur 146 Afdeling 3. Grondslagen 146 1. Het begrip feitelijke scheiding 146 2. De bewijslast 146 Afdeling 4. Procedure 147 1. Materiële bevoegdheid 147 2. Territoriale bevoegdheid 147 3. De rechtspleging 147 Afdeling 5. Praktische toelichting 148 Model C.6. Conclusie overeenkomstig artikel 1254, 5 Ger.W. tot uitbreiding of wijziging van de vordering 149 COMMENTAAR 152 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 152 Afdeling 2. Literatuur 152 Afdeling 3. Procedure 152 Afdeling 4. Praktische toelichting 152 Model C.7. Conclusie overeenkomstig artikel 1255, 3 Ger.W. houdende overstap naar een akkoord echtscheiding artikel 229, 2 BW 154 COMMENTAAR 156 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 156 Afdeling 2. Literatuur 156 Afdeling 3. Procedure 156 Afdeling 4. Praktische toelichting 156 Model C.8. Dagvaarding tot het bekomen van voorlopige maatregelen artikel 1280 Ger.W. 158 COMMENTAAR 162 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 162 Afdeling 2. Literatuur 162 Afdeling 3. Procedure 162 Model C.9. Conclusie (permanente saisine) artikel 1253ter/7 Ger.W. 163 COMMENTAAR 165 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 165 Wolters Kluwer Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek IX

Afdeling 2. Literatuur 165 Afdeling 3. Procedure 165 1. De bevoegdheid 165 2. De rechtspleging 166 Afdeling 4. Praktische toelichting 167 Model C.10. Verzoekschrift overeenkomstig artikel 1016bis Ger.W. strekkende tot vaststelling van overspel 168 COMMENTAAR 170 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 170 Afdeling 2. Literatuur 170 Afdeling 3. Procedure 171 1. Het begrip overspel 171 2. Overspel als bewijsmiddel in het kader van de echtscheiding 173 3. De territoriale bevoegdheid van de familierechtbank 174 4. De rechtspleging 175 5. De taak van de gerechtsdeurwaarder 176 Afdeling 4. Praktische toelichting 178 Model C.11. Conclusie tot getuigenverhoor 179 COMMENTAAR 181 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 181 Afdeling 2. Literatuur 181 Afdeling 3. Procedure 182 1. De toelaatbaarheid van het getuigenverhoor 182 2. De persoon van de getuige 184 3. Het getuigenverhoor als zodanig 184 4. De gevolgen van het getuigenverhoor 186 Afdeling 4. Praktische toelichting 186 Model C.12. Verzoekschrift tot vaststelling van plaats, dag en uur van het getuigenverhoor artikel 920 Ger.W. 187 COMMENTAAR 188 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 188 Afdeling 2. Literatuur 188 Afdeling 3. Procedure 188 1. Het recht op het houden van het getuigenverhoor 188 2. De rechtspleging 189 Model C.13. Verzoekschrift tot het bepalen van plaats, dag en uur van het tegenverhoor artikel 921 Ger.W. 191 COMMENTAAR 193 X Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek Wolters Kluwer

Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 193 Afdeling 2. Literatuur 193 Afdeling 3. Procedure 193 1. Het recht op het houden van het tegenverhoor 193 2. De rechtspleging 193 Model C.14. Conclusie tot vervallenverklaring van het recht op getuigenbewijs artikel 875 Ger.W. 195 COMMENTAAR 197 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 197 Afdeling 2. Literatuur 197 Afdeling 3. Procedure 197 1. Het recht op het houden van het tegenverhoor 197 2. De rechtspleging 197 Model C.15. Dagvaarding van niet-verschenen getuige artikel 925 Ger.W. 198 COMMENTAAR 200 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 200 Afdeling 2. Literatuur 200 Afdeling 3. Procedure 200 1. Het recht om de niet-verschijnende getuige te dagvaarden 200 2. De rechtspleging 200 Model C.16. Kostenbegroting in het beschikkend gedeelte van de conclusie artikel 1258 Ger.W. en artikel 1017 Ger.W. 201 COMMENTAAR 202 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 202 Afdeling 2. Literatuur 202 Afdeling 3. Procedure 202 1. De begroting van de gerechtsdeurwaarderskosten 202 2. De rechtspleging 203 D. ECHTSCHEIDING DOOR ONDERLINGE TOESTEMMING 205 Model D.1. Onderhandse regelingsakte en familierechtelijke overeenkomst 207 COMMENTAAR 239 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 239 Afdeling 2. Literatuur 239 1. Vóór de wet van 27 april 2007 239 2. Na de wet van 27 april 2007 241 Afdeling 3. De voorwaarden 243 1. Algemeen 243 Wolters Kluwer Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek XI

2. Facultatieve boedelbeschrijving 244 Afdeling 4. De overeenkomsten 246 1. Algemeen 246 2. De vermogensrechtelijke overeenkomst 247 a. Transactionele verdeling 247 b. Gekwalificeerde benadeling 250 c. Terugwerkende kracht 250 d. Voorlopige binding 251 e. Allesomvattend 251 f. Heling 253 g. Toewijzing bij voorrang 253 h. Erfrechtelijke regeling 254 i. Notaris 255 j. Praktische toelichting m.b.t. enkele specifieke onderwerpen 256 3. De familierechtelijke overeenkomst 275 a. De vorm 275 b. Inhoud 276 1. Verblijfplaats 277 2. Uitoefening van het ouderlijk gezag, de huisvesting en het recht op persoonlijk contact 278 i. De terminologie 278 ii. De uitoefening van het ouderlijk gezag 279 iii. De verblijfs- en omgangsregeling 281 iv. Uitvoering van de regeling 282 v. Wijziging van de regeling 283 vi. Criteria voor de verblijfsregeling 285 3. Onderhoudsbijdragen voor kinderen 288 i. Grondslagen en kenmerken 288 ii. Bedrag en betaling 295 iii. Duur 301 iv. Wijzigingen 305 v. Andere modaliteiten 311 vi. Fiscaal statuut 314 vii. Gedwongen uitvoering 315 4. Uitkering tussen echtgenoten 316 i. Conventioneel karakter 316 ii. Interpretatie 317 iii. Bedrag en betaling 318 iv. Duur, bee indiging en verval 319 v. Kapitalisatie 321 vi. Wijzigingen 322 vii. Gedwongen uitvoering 323 viii. Fiscaal statuut 324 5. Facultatieve overeenkomsten 324 Afdeling 5. Procedure 325 1. Het verzoekschrift en de bij te voegen stukken 325 2. De verschijning 326 3. Rechtsmiddelen 326 a. Hoger beroep 326 b. Voorziening in cassatie 327 Afdeling 6. Praktische toelichting 327 XII Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek Wolters Kluwer

Model D.2. Verzoekschrift tot echtscheiding door onderlinge toestemming artikel 1288bis Ger.W. (eventueel) feitelijke scheiding van meer dan 6 maanden artikel 1289, 1 Ger.W. 329 COMMENTAAR 331 Model D.3. Verzoekschrift tot vertegenwoordiging artikel 1289, 4 Ger.W. 332 COMMENTAAR 334 Afdeling 1. Literatuur 334 Afdeling 2. Grondslagen 334 Afdeling 3. Modaliteiten 334 Afdeling 4. Procedure 335 Model D.4. Volmacht tot vertegenwoordiging artikel 1289, 4 Ger.W. 336 COMMENTAAR 337 Model D.5. Verzoekschrift tot hoger beroep artikel 1299 Ger.W. (of) 1300 Ger.W. 338 COMMENTAAR 340 Afdeling 1. Literatuur 340 Afdeling 2. Grondslagen 340 Afdeling 3. Procedure 341 Model D.6. Dagvaarding uitvoerbaarverklaring van een onderhandse regelingsakte artikel 1494 Ger.W. 342 COMMENTAAR 344 Afdeling 1. Literatuur 344 Afdeling 2. Grondslagen 344 1. De vermogensrechtelijke overeenkomst 344 2. De familierechtelijke overeenkomst 344 Afdeling 3. Modaliteiten 344 Afdeling 4. Procedure 346 E. BEMIDDELING 347 Model E.1. Bemiddelingsprotocol artikel 1731, 2 Ger.W. en artikel 1736 Ger.W. 349 COMMENTAAR 352 Afdeling 1. Literatuur 352 Afdeling 2. Grondslagen 354 Afdeling 3. Modaliteiten 357 1. Geen definitie 357 Wolters Kluwer Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek XIII

2. Vertrouwelijkheid 357 3. Vrijwillig karakter 358 4. Globaal of partieel 358 Afdeling 4. Procedure 358 F. VERMOGENSRECHTELIJKE VORDERINGEN 363 Model F.1. Verzoekschrift tot machtiging ter verkrijging van een afschrift van aangifte van een nalatenschap artikel 594, 108 Ger.W. en 1025 e.v. Ger.W. 365 COMMENTAAR 367 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 367 Afdeling 2. Literatuur 367 Afdeling 3. Grondslagen 367 1. De betekenis van de machtiging tot het afleveren van afschriften van of uittreksels uit de formaliteitregisters van de ontvangers van registratie en uit de akten of aangiften bewaard in de kantoren van die ambtenaren 367 2. Het belang in hoofde van de verzoeker 368 3. De bewijslast 368 Afdeling 4. Procedure 369 1. Materiële bevoegdheid 369 2. Territoriale bevoegdheid 369 3. De rechtspleging 369 Model F.2. Verzoekschrift tot verzegeling de artikelen 1148, 1174 en 1282 Ger.W. 371 COMMENTAAR 373 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 373 Afdeling 2. Literatuur 373 Afdeling 3. Grondslagen 374 1. Wie kan de verzegeling nastreven? 374 2. De goederen die voorwerp van verzegeling kunnen uitmaken 375 3. Het ernstig belang 376 4. Het bestaan van een gemeenschappelijk vermogen of een onverdeeldheid 377 Afdeling 4. Procedure 378 1. Materiële bevoegdheid 378 2. Territoriale bevoegdheid 378 3. De rechtspleging 379 Afdeling 5. Praktische toelichting 379 Model F.3. Dagvaarding tot vereffening en verdeling de artikelen 629bis, 1 en 1207 Ger.W. 381 COMMENTAAR 383 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 383 Afdeling 2. Literatuur 383 Afdeling 3. Grondslagen 384 XIV Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek Wolters Kluwer

Afdeling 4. Procedure 385 1. Materiële bevoegdheid 385 2. Territoriale bevoegdheid 385 3. De rechtspleging 386 Afdeling 5. Praktische toelichting 387 Model F.4. Verzoekschrift tot vervanging van een notaris-vereffenaar artikel 1211 Ger.W. 388 COMMENTAAR 390 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 390 Afdeling 2. Literatuur 390 Afdeling 3. Grondslagen 390 Afdeling 4. Procedure 391 1. Bevoegdheid 391 2. De rechtspleging 391 G. STRAFRECHTELIJKE VORDERINGEN 393 Model G.1. Rechtstreekse daging verlating van familie artikel 391bis Sw. 395 COMMENTAAR 398 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 398 Afdeling 2. Literatuur 398 Afdeling 3. Grondslagen 399 1. De aard van het misdrijf 399 2. Het moreel element 400 3. Het materieel element 401 Afdeling 4. Procedure 402 1. Materiële bevoegdheid 402 2. Territoriale bevoegdheid 403 3. De rechtspleging 403 Afdeling 5. Praktische toelichting 404 Model G.2. Rechtstreekse daging niet-afgifte van kinderen de artikelen 431 e.v. Sw. 405 COMMENTAAR 408 Afdeling 1. Waarover gaat dit model? 408 Afdeling 2. Literatuur 409 Afdeling 3. Grondslagen 410 1. De aard van het misdrijf 410 2. Het moreel element 411 3. Het materieel element 412 Afdeling 4. Procedure 413 1. Materiële bevoegdheid 413 2. Territoriale bevoegdheid 413 3. De rechtspleging 414 Wolters Kluwer Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek XV

BIJLAGE 1. De invoering van een familie- en jeugdrechtbank algemene bespreking van de wet en selectie van de meest relevante wetsartikelen 417 1. Inleiding 419 2. Belangrijkste wijzigingen in het Gerechtelijk Wetboek, het Burgerlijk Wetboek en de Jeugdbeschermingswet 419 3. De overgangsregeling 432 4. Selectie van de voor de bespreking meest relevante wetsartikelen 433 BIJLAGE 2. Officie le lijst hoven en rechtbanken 475 TREFWOORDENREGISTER 485 XVI Huwelijk en (echt)scheiding: een modellenboek Wolters Kluwer