25 JAAR GEMEENTELIJK INFORMATIEBELEID NGI thema-avond 16 maart 2005
Johannes van Veen en Kees Duijvelaar Taakveld Informatieleid Vereniging van Nederlandse Gemeenten
25 jaar worstelen met standaardisatiebeleid
Overzicht Iets over de VNG Technologische ontwikkelingen, marktconsolidatie Wat er aan vooraf ging: de SOAG Het begin: het GFO-Bevolking Intermezzo: wat is een GFO? Verbreding Professionalisering: IDNG Een uitstapje: GemNet GFO s: het vervolg Herijking GFO-beleid StUF Heft in eigen handen: EGEM
De VNG Missie: belangenbehartiging voor en dienstverlening aan alle 467 Nederlandse gemeenten Collectief gefinancierde activiteiten: Belangenbehartiging, advisering, platformfunctie Betaalde dienstverlening: VNG Uitgeverij Onderzoeksbureau SGBO Congres- en studiecentrum VNG Verzekeringen Centraal Inkoop Bureau GemNet VNG International
Technologische ontwikkelingen, Marktconsolidatie Technologische ontwikkeling: Jaren 70: Mainframes, rekencentra Jaren 80: Opkomst van de minicomputers Jaren 90: PC s, servers, interne netwerken Jaren 00: Internet, websites Marktconsolidatie 1980: Privatisering SOAG-rekencentra, sterke groei van aantal aanbieders Vanaf 1985: Consolidatie in de markt Sinds: 1997: Drie leveranciers van kernapplicaties, groeiend aantal niche-players
Wat er aan vooraf ging SOAG: 1973-1980 Samenwerkingsverband voor de Overkoepeling van de Automatisering bij de Gemeenten
Het begin: GFO-bevolking Discussie over automatisering van bevolkingsadministratie Gemeentelijke taak sinds Napoleon Gemeenten voeren geautomatiseerde administratie naast kaartenbak Privacy-discussie; WO II- syndroom Nieuwe afdeling IBA bij de VNG: GFO-Bevolking 1984: Kamer besluit tot gedecentraliseerd geautomatiseerd bevolkingsboekhouding
Intermezzo: wat is een GFO? Doel: richtlijn voor (ontwerp van) informatiesystemen Omvat: Beschrijving van gemeentelijke taken in termen van processen, functies, activiteiten (later: producten) Een gegevensmodel Een gegevenswoordenboek Samengesteld door werkgroep van materie-deskundigen olv VNG, ondersteuning door ODRP, later SGBO Financiering door stake holders Publicatie door VNG-Uitgeverij, later via Databank
Verbreding van GFO benadering Succes GBA smaakte naar meer Ontwikkeling GFO s voor alle werkterreinen van de gemeenten Voorlichting aan gemeenten over gegevensbeheer Oprichting leveranciers platform
25 jaar gemeentelijke informatiebeleid Professionalisering: IDNG GFO-activiteiten passen niet goed bij VNG-missie Onderhoud van GFO Leergang Informatievoorziening en automatisering (LIA) 1991: VNG draagt GFO-activiteiten over aan ODRP VNG blijft beleidsmatig verantwoordelijk ODRP doet ontwikkeling en onderhoud ODRP biedt advisering op basis van GFO-beleid ODRP neemt LIA over
25 jaar gemeentelijke informatiebeleid 1993: IDNG flopt Overdracht van GFO-filosofie mislukt Te weinig GFO-ontwikkelingsopdrachten Advieswerk (en LIA?) verdringt GFO-ontwikkeling Organisatorische problemen Conclusie?: Standaardisatiewerk en commerciële adviespraktijk zijn onverenigbaar
Een uitstapje: datacommunicatie GEMNET in plaats van 13 departementale terminals bij elke gemeente
GFO-vervolg (1993-1997) Certificering van softwarepakketten aan GFO GFO-databank StUF-milieu GFO-Basisgegevens
25 jaar gemeentelijke informatiebeleid 1996: Herijking GFO-beleid Evaluatie: GFO s komen vaak te laat Onderlinge consistentie schiet te kort Gemeenten doen er niets mee (maar de leveranciers wel!) VNG beperkt zich tot GFO-basisgegevens SGBO neemt ontwikkeling/beheer GFO-databank op zich Inkomsten GFO-databank worden benut voor onderhoud GFO-basisgegevens
25 jaar gemeentelijke informatiebeleid StUF (of het wel en wee van het Connectivityplatform 1996-2000) Leveranciers nemen het initiatief Werkgroep StUF onder auspiciën van de leveranciers Na 2 jaar: StUF-bg Technische specificatie voor gegevensuitwisseling tussen back office systemen GFO-Basisgegevens definieert de inhoud Leveranciers zetten StUF-bg in de markt, gemeenten staan niet te springen
Lessen uit de periode 1980-2000 Met standaarden kun je geen geld verdienen: collectieve bekostiging noodzaak Standaardisatie/Onderhoud vergt professionele organisatie Betrokkenheid van software-ontwikkelaars cruciaal Politieke dekking Uitrol standaarden is zaak van lange adem
2001: BZK en VNG pakken de draad weer op Onderzoek naar de verbetering van de condities voor de elektronische gemeenten Waargenomen lock-in Groeiende complexiteit van ICT Groeiende impact Tendens tot samenwerking Roep om standaarden
2001: BZK en VNG pakken de draad weer op Advies: versterk regie en opdrachtgeverschap door standaardisatie en bundeling van kennis
Scenario s: 25 jaar gemeentelijk informatiebeleid 2001: BZK en VNG pakken de draad weer op 0. Laissez aller 1. Subsidiëren van goede ontwikkelingen 2. Faciliteren van kennisvermeerdering en - deling 3. Actieve sturing ontwikkelingen 4. Centrale invulling van architectuur 5. Centralisatie gemeentelijke informatiehuishouding
2001: BZK en VNG pakken de draad weer op Convenant met BZK: Oprichting Regiegroep ICT en Overheid en programma EGEM
2003: Het land wordt weer geregeerd Programma Andere Overheid Elektronische dienstverlening Vermindering admin. lasten (Op weg naar) Elektronische Overheid met name: DigiD, BSN, SBG
er komt heel wat op gemeenten af
ELO AGENDA SGB BSN OTP PKI enik DigiD stuurvariabelen F L E S S E N H A L S kritische succesfactoren Stake holders ORG INFO INFO APPLIC s INFRA Gemeentelijke PROCESSEN Ambitie, visie T IJ D Te realiseren doelen
VNG / Taakveld Informatiebeleid - Belangbehartiging - Bestuurlijke uitkijkpost - Ondersteunt Regiegroep ICT en Overheid - Bevordert draagvlak en samenwerking, vooral bestuurlijk - Stuurt mede de uitvoering aan: EGEM
kwaliteit met informatiebeleid Samenwerken wordt de nieuwe norm voor gemeenten die het op eigen kracht niet zullen redden