GROEIDOSSIER Praktijk SOV

GROEIDOSSIER Praktijk SOV 2017 2018 Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs Kattenberg 9 B-9000 Gent Tel.: 09 234 82 70 Fax: 09 234 80 01 www.arteveldehogeschool.be/oso/stage praktijkcoordinatie.oso@arteveldehs.be

Inhoud Inhoud... 2 VOORAF... 3 VOOR DE STAGE... 4 Opdracht 1: jij als leraar... 4 TIJDENS DE INGROEIPERIODE... 5 Opdracht 2: beginsituatie van de school... 5 Opdracht 3: observatie van de vakmentor en participatiestage... 5 TIJDENS DE STAGE... 7 Opdracht 4: zelfreflectie in het midden van de stage... 7 Opdracht 5: basisprincipes binnen de (vak)didactiek... 8 Opdracht 6: de leerkracht leert... 9 Opdracht 7: zelfreflectie op het einde van de stage... 10 Praktijk SOV - Groeidossier 2 2017-2018 Arteveldehogeschool

VOORAF Het groeidossier wordt in onze lerarenopleiding gebruikt voor de opleidingsonderdelen praktijk, dus ook voor het opleidingsonderdeel PR SOV voor studenten met een verkort traject (studieomvangvermindering). Tijdens PR SOV heb je de verantwoordelijkheid om je leerproces in de praktijk van een secundaire school in goede banen te leiden. Het groeidossier draagt bij tot actief leren, het in kaart brengen van deze ontwikkeling en het kenbaar maken van de ontwikkeling aan anderen. Het is een hulpmiddel om je gedachten, je zoekproces, je ervaringen te ordenen. Op deze manier leer je aanvoelen dat het leerproces om een goede leraar te worden nooit af is en we helpen je vaardigheden ontwikkelen die levenslang leren professioneel kunnen ondersteunen. Studenten met een verkort traject hebben verschillende beginsituaties; sommigen behaalden reeds een bachelordiploma leraar secundair onderwijs, anderen die van leraar lager of kleuteronderwijs en nog andere studenten hebben een diploma van een universitaire of GPB-opleiding. Het is aan jou om dit bij de start van je praktijktraject en opdracht 1 van dit groeidossier goed in kaart te brengen en te communiceren zodat de vakgroep hier gepast op kan inspelen in je begeleiding. Aangezien jouw opdrachten basismateriaal vormen voor de begeleiding door je stagebegeleider tijdens PR SOV, bezorg je alle opdrachten op de voorziene of afgesproken tijdstippen aan je stagebegeleider. Indien dit niet gebeurt, kan de stage als onvolledig beschouwd worden. Dit kan gevolgen hebben voor het al dan niet behalen van een credit voor PR SOV. Eén of twee onderwijsvakken in je SOV-traject? Je maakt één groeidossier per onderwijsvak. De opdrachten in het groeidossier zijn vakspecifiek en je maakt ze dus per onderwijsvak afzonderlijk. Alleen opdracht 1 is vakoverstijgend: deze opdracht maak je één keer en voeg je toe aan beide groeidossiers. Praktijk SOV - Groeidossier 3 2017-2018 Arteveldehogeschool

VOOR DE STAGE Opdracht 1: jij als leraar Vakoverstijgende opdracht: deze opdracht maak je één keer, je voegt zelf een kopie toe aan het groeidossier / de begeleidingsmap van beide onderwijsvakken. Het beeld van eigen (stage)prestaties als lesgever scherp stellen. De eigen sterktes en zwaktes i.f.v. de basiscompetenties en de attitudes voor een beginnend leraar voor de start van PR SOV expliciteren. Suggesties formuleren van hoe je je sterktes en talenten kunt inzetten om werkpunten aan te pakken. Concrete stappen formuleren om deze suggesties tijdens de afstudeerstage uit te proberen. Opdrachten: 1. Noteer op basis van vorige (stage)ervaringen als lesgever de vaardigheden en/of attitudes waar je sterk in bent, die je goed beheerst. Gebruik hierbij de competentiegerichte standaard voor praktijk. 2. Formuleer de vaardigheden en/of attitudes waar je aan wil werken in PR SOV. Gebruik hierbij ook de competentiegerichte standaard voor praktijk. 3. Lees het artikel: http://www.klasse.be/archief/passie-steunt-op-talent/ of luister naar een radio-interview met Luk Dewulf: http://www.youtube.com/watch?v=pemxpvyjmj8&gl=be. Doe de sneltest die op Chamilo staat om zicht te krijgen op je eigen talenten (zie PR SOV Sneltest talenten ). Wil je meer lezen: Dewulf, L. & Beschuyt, P. (2012). Ik kies voor mijn talent. Lannoo Campus. 4. Noteer bij de werkpunten die je formuleerde (bij punt 2) hoe je bij elk werkpunt je sterke competenties en je talenten (zie punt 1 en 3) kan inzetten. Mail het document met een beschrijving van de opdrachten jij als leraar door naar je stagebegeleider. Vul je groeidossier (van elk vak) aan met dit document. Praktijk SOV - Groeidossier 4 2017-2018 Arteveldehogeschool

TIJDENS DE INGROEIPERIODE Opdracht 2: beginsituatie van de school De relevante kenmerken van de beginsituatie m.b.t. de school, de klas en de leerlingen inventariseren. Opdracht: Verzamel tijdens de ingroeiperiode zoveel mogelijk informatie omtrent de beginsituatie. Deze informatie heb je nodig om je lessen goed voor te bereiden. Maak een verslag van de informatie die je verzamelt. De ingroeiperiode is het moment om de beginsituatie zowel op het niveau van de school als de klas/leerlingen actief te ontdekken. Documenten: Kijkwijzer PR SOV Leidraad verkennen beginsituatie Vul je groeidossier van elk vak aan met: - de beschrijving van alle relevante gegevens van de beginsituatie die je verzamelt tijdens de ingroeiperiode. Opdracht 3: observatie van de vakmentor en participatiestage TIP: Observeren leer je door het veel te doen. Dat betekent bewust kijken, luisteren en aanvoelen. Het is belangrijk om dat zo onbevangen mogelijk te doen en niet meteen te oordelen. Dingen zijn soms anders dan ze lijken. Een relevante observatievraag formuleren. Actief observeren i.f.v. de gestelde observatievraag. Een observatieverslag schrijven. Actief participeren bij de les die de vakmentor geeft. Van de opdrachten en de taken die uitgevoerd werden bij de participatiestage een verslag schrijven. Op een constructieve manier verwoorden wat geleerd werd tijdens de observatie of het participeren. Praktijk SOV - Groeidossier 5 2017-2018 Arteveldehogeschool

Opdrachten: 1. Observeer tijdens de ingroeiperiode per vak 2 lessen bij de vakmentor. Voor elke observatie stel je een observatievraag vast zodat je gericht kan observeren. Je maakt van de observatie een verslag. Hiervoor gebruik je het sjabloon dat als bijlage bij het groeidossier is toegevoegd (Chamilo). Je noteert ook telkens wat je geleerd hebt uit het observeren. 2. Vraag aan de vakmentor of je hem of haar kan assisteren per vak bij 3 lessen die hij of zij geven. Stel enkele mogelijkheden voor (oefeningen van leerlingen bekijken, een groepje leerlingen begeleiden, een eenvoudige instructie geven ). Je noteert je bevindingen op het sjabloon dat voorzien is bij het groeidossier (Chamilo). Je noteert ook telkens wat je geleerd hebt bij het participeren. Documenten: Kijkwijzer PR SOV Leidraad voor lesobservatie Sjabloon: PR SOV Observatie vakmentor Sjabloon: PR SOV Participatiestage Vul je groeidossier van elk vak aan met: - 2 observaties van de vakmentor, - 3 verslagen van lessen waarbij je participeerde. Praktijk SOV - Groeidossier 6 2017-2018 Arteveldehogeschool

TIJDENS DE STAGE Opdracht 4: zelfreflectie in het midden van de stage De competentiegerichte standaard hanteren als referentiekader bij het reflecteren over het eigen functioneren binnen de afstudeerstage. De eigen reflecties aanvullen met de informatie van de stagebegeleider, de vakmentoren, de leerlingen Het eigen functioneren bijsturen op basis van de zelfreflectie. Opdracht: Noteer bij elke functioneel geheel, vaardigheden en attitudes hoe jij jouw eigen functioneren tijdens PR SOV inschat. Zorg ervoor dat je heel eerlijk en open kijkt naar je eigen functioneren. Dit verhoogt de kans om werkpunten voldoende te analyseren zodat ze aanleiding geven tot bijsturing van je eigen handelen. Verwerk ook de informatie van de vakmentor, de stagebegeleider, de leerlingen in jouw reflectie. Gebruik hiervoor het voorziene sjabloon. Documenten: Sjabloon PR SOV Zelfreflectie Mail je reflectie in het midden van de stageperiode door naar je stagebegeleider die via een e-mail zijn of haar akkoord geeft met eventuele aanvullingen in jouw document. Indien nodig wordt je zelfevaluatie in een mondeling gesprek verder besproken. Vul je groeidossier van elk vak aan met: - jouw eigen reflectie, aangevuld met de bevindingen van de stagebegeleider, - de e-mail van de stagebegeleider voor akkoord. Praktijk SOV - Groeidossier 7 2017-2018 Arteveldehogeschool

Opdracht 5: basisprincipes binnen de (vak)didactiek Binnen algemene didactiek en vakdidactiek maakte je kennis met een aantal belangrijke basisprincipes voor een geslaagde les. Realiseren van basisprincipes. Praktijkervaringen kunnen koppelen aan vakdidactiek. Formuleren van suggesties tot bijsturen van eigen handelen. Inzicht krijgen in je leraar-zijn. Opdrachten: 1. Geef één basisprincipe (zie opsomming onderaan deze opdracht) dat je de afgelopen stageperiode succesvol realiseerde en illustreer dit met voorbeelden uit je stage. Koppel dit aan criteria die in je syllabus Vakdidactiek SOV en Vakdidactiek 2 behandeld werden. 2. Geef één basisprincipe dat je de afgelopen periode onvoldoende realiseerde. Illustreer dit met voorbeelden uit je stage. Koppel dit aan criteria die in je syllabus Vakdidactiek SOV en Vakdidactiek 2 behandeld werden. Noteer concrete suggesties en tips om jezelf bij te sturen. 3. Bespreek je uitwerking van deze opdracht met je vakmentor en vul bovenstaande inhoud (punt 2 en punt 3) aan met de opmerkingen uit dit gesprek. Basisprincipes: Documenten: - Ik start de les met een motiverend lesbegin. - Ik sluit aan op de leefwereld van de leerlingen en/of de actualiteit. - Ik structureer mijn les. - Ik organiseer de les goed. - Ik gebruik media functioneel. - Ik kies motiverende werkvormen in functie van de lesdoelen. - Ik werk aanschouwelijk. - Ik houd rekening met veiligheid. - Ik activeer mijn leerlingen. Sjabloon PR SOV Basisprincipes (vak)didactiek Vul je groeidossier van elk vak aan met: - jouw eigen reflecties m.b.t. de basisprincipes (vak)didactiek. Praktijk SOV - Groeidossier 8 2017-2018 Arteveldehogeschool

Opdracht 6: de leerkracht leert Een evaluatie-instrument ontwikkelen i.f.v. het functioneren als leerkracht, afgestemd op de te evalueren competenties en de doelgroep. De resultaten van de evaluatie door de leerlingen correct interpreteren. Suggesties formuleren m.b.t. het eigen handelen als leerkracht op basis van de resultaten van de evaluatie. Opdracht: 1. Ontwikkel een evaluatie-instrument waarbij je feedback krijgt van de leerlingen over je functioneren als leerkracht. Vraag aan minstens één klas per vak om de evaluatie in te vullen. Zorg ervoor dat het instrument dat je ontwikkelt haalbaar en duidelijk is en dat je het aanpast aan je eigen lessen en leerlingen. Deze informatie levert een bijzondere bijdrage aan je eigen professionele ontwikkeling. Leerlingen zien je dagelijks aan het werk en kunnen je helpen bij het in kaart brengen van je eigen sterktes en zwaktes. Ze zijn in staat om zich uit te spreken over de manier waarop je een les organiseert of leerlingen ondersteunt. Je bespreekt dit initiatief en het instrument vooraf met de vakmentor. Let er op dat je bij deze opdracht de naam en handtekening van de betreffende vakmentor laat noteren op een voorbeeldexemplaar van de vragenlijst die je opneemt in je groeidossier. Gaat hij/zij niet akkoord, dan zoek je een andere klas en vakmentor bij wie je de bevraging mag doen. Als voorbeeld vind je op Chamilo de vragenlijst die opgesteld werd door de Vlaamse ScholierenKoepel (VSK) ( Vragenlijst VSK feedback leerlingen ). De lijst mag vrij gebruikt en aangepast worden in functie van je doelpubliek als je een correcte bronvermelding aangeeft. Indien men op de school zelf vragenlijsten heeft om leerlingen te bevragen kan je die gebruiken. Op http://www.scholierenkoepel.be/deleerkrachtleert vind je inspiratie over verschillende feedbackmethoden, afhankelijk van je doelgroep. 2. Formuleer relevante verbeterdoelen voor je eigen praktijk op basis van de antwoorden van de leerlingen. Je neemt deze verbeterdoelen en samenvattende conclusies met betrekking tot je eigen handelen als leerkracht op in je groeidossier. Vul je groeidossier van elke vak aan met: - de ingevulde vragenlijsten per vak, - de relevante verbeterdoelen die jij haalt uit de resultaten van de evaluatie. Praktijk SOV - Groeidossier 9 2017-2018 Arteveldehogeschool

Opdracht 7: zelfreflectie op het einde van de stage De competentiegerichte standaard hanteren als referentiekader bij het reflecteren over het eigen functioneren binnen PR SOV. De eigen reflecties aanvullen met de informatie van de stagebegeleider, de vakmentoren, de leerlingen Opdracht: Noteer bij elke functioneel geheel, vaardigheden en attitudes hoe jij jouw eigen functioneren op het einde van PR SOV inschat. Zorg ervoor dat je heel eerlijk en open kijkt naar je eigen functioneren. Verwerk ook de informatie van de vakmentor, de stagebegeleider, de leerlingen in jouw reflectie. Gebruik hiervoor het voorziene sjabloon. Documenten: Sjabloon PR SOV Zelfreflectie Mail je reflectie op het einde van de stageperiode door naar je stagebegeleider die via een e-mail zijn of haar akkoord geeft met eventuele aanvullingen in jouw document. Indien nodig wordt je zelfevaluatie in een mondeling gesprek verder besproken. Vul je groeidossier van elk vak aan met: - jouw eigen reflectie, aangevuld met de bevindingen van de stagebegeleider, - de e-mail van de stagebegeleider voor akkoord. Praktijk SOV - Groeidossier 10 2017-2018 Arteveldehogeschool