Afstudeeropdracht: De parametrische statietrap Auteur: H. van de Wetering Studierichting: HBO traject mechanical designer Locatie: TEC / CAD College Nijmegen Docent: Ir. R. Boeklagen Datum: 17-01-2011
Voorwoord Dit verslag is heb ik geschreven voor mijn opleiding ACE mechanical designer aan het TEC college. Ik ben deze cursus gaan volgen omdat ik Inventor een fijn pakket vind om mee te werken en hier graag meer over wil weten, ik wil het maximale uit het pakket halen om mijn werk te optimaliseren en zo goed mogelijk te kunnen doen. In mijn huidige baan ben ik nagenoeg de gehele dag bezig met het tekenen en de engineering van producten voor de luxe jachtbouw. In dit verslag wordt beschreven hoe mijn opdracht is opgebouwd en uitgevoerd. Ik hoop dat u plezier beleeft aan het lezen van dit verslag. Ik wil graag iedereen die mij geholpen en gesteund heeft tijdens deze opleiding via deze weg bedanken. 2
Inhoud Hoofdstuk 1: Inleiding.... 4 Hoofdstuk 2: Het bedrijf en mijn positie.... 5 2.1 Algemeen:... 5 2.2 Geschiedenis:... 5 2.3 Heden:... 5 2.4 Organisatie:... 6 2.5 Huidige werkzaamheden:... 6 Hoofdstuk 3: Ontstaan van de opdracht... 7 3.1 Aanleiding van de opdracht:... 7 3.2 Probleemstelling:... 7 3.3 Doel:... 7 Hoofdstuk 4: Opties en parameters... 8 4.1 Probleemstelling:... 8 Hoofdstuk 5: Keuze parametrische vorm:... 14 5.1 Parametrische vormen.... 14 5.2 Keuze parametervorm:... 15 Hoofdstuk 6: Uitwerking van het model.... 16 6.1 De parameters aanpassen.... 16 6.2 Het laten verdwijnen van bewerkingen.... 16 6.3 Het laten verdwijnen/verschijnen van onderdelen en samenstellingen.... 17 Hoofdstuk 7 Conclusie:... 21 Bijlage... 22 3
Hoofdstuk 1: Inleiding. Dit verslag gaat over de ontwikkeling van een parameterisch model van een statietrap. Met als doel het verbeteren van de kwaliteit van het tekeningenpakket ten behoeve van de productie. Het verslag begint met een omschrijving van de huidige situatie. Vervolgens wordt besproken aan welke eisen het model moet voldoen 4
Hoofdstuk 2: Het bedrijf en mijn positie. 2.1 Algemeen: Hydromar MHE is een bedrijf dat zich specialiseert in hydraulische systemen voor zeil- en motorjachten van 25 tot 85 meter. Hydromar is gespecialiseerd in het ontwikkelen en produceren van loopplanken, statietrappen en kranen inclusief bijbehorende hydraulische systemen. Ook worden er boegschroeven, hekschroeven, stuursystemen, cilinders en andere producten geproduceerd. Figuur 1 Luxe 65 meter motorjacht van Heesen. 2.2 Geschiedenis: Het bedrijf Hydromar heeft een turbulente geschiedenis achter de rug. Het bedrijf is ooit begonnen in Haarlem als cilinderfabriek en is destijds in de jachtbouw gerold. Na een aantal overnames, is het bedrijf op 10-12-2009 failliet gegaan. Het bedrijf is overgenomen door het bedrijf Cramm BV. Na de overname is het bedrijf verhuisd naar Berlikum en is men er met een beperkte hoeveelheid mensen doorgegaan. Hydromar is door de jaren heen altijd een zeer innovatief bedrijf geweest. Doordat er de laatste jaren een groot verloop van personeel was is er veel kennis verloren gegaan. Ook het feit dat het bedrijf wel groeide maar zich daar niet voldoende naar aanpaste heeft er voor gezorgd dat er veel achterstallig tekenwerk is. 2.3 Heden: Nieuwe start in Berlikum in Friesland, hier wordt het hele bedrijf geherstructureerd. Het herstructureren is nu ongeveer een jaar bezig en begint langzaam vorm aan te nemen. Het bedrijf bestaat momenteel uit 17 mensen waar het voorheen uit ruim 40 mensen bestond. 5
2.4 Organisatie: De organisatie ziet er uit zoals op het organogram in figuur 2 is weergegeven. Tussen de afdelingen is onderling veel overleg, zodat er snel gereageerd kan worden op aanpassingen en veranderingen. Figuur 2 Organogram 2.5 Huidige werkzaamheden: Mijn werkzaamheden zijn momenteel de engineering van nieuwe en aangepaste al bestaande projecten, en het herstructureren van de tekenkamer. Dit houdt: in het introduceren van Inventor, het omzetten van oude 2D projecten naar nieuwe 3D projecten en deze direct actueel maken met alle achtergebleven aanpassingen. Het implementeren van Inventor houdt ook in dat we de projecten volledig tekenen. Voorheen werden er in 2D vaak de bouten, moeren e.d. niet getekend. Dit omdat men bij de montage wel wist wat er nodig was. Om een beter overzicht te krijgen en om de grijpvoorraad minimaal te houden, worden nu alle onderdelen getekend. Dit heeft als voordeel dat er geen onverwachte stilstand is van projecten doordat er onderdelen niet besteld zijn. 6
Hoofdstuk 3: Ontstaan van de opdracht 3.1 Aanleiding van de opdracht: De aanleiding van deze opdracht komt voort uit de vooruitgang van de techniek, door de ergernis, de huidige beperkingen en de mogelijke tijdwinst. In de huidige 2D projecten komt het veel voor dat de in de werkplaats gedane aanpassingen niet worden verwerkt in de 2D tekeningen. Ook komt het veel voor dat een project een kopie is van een oud project. Doordat een oud project gekopieerd word komt het vaak dat oude fouten weer in productie komen. Omdat er geen duidelijk overzicht is van bijgewerkte projecten en projecten met oude fouten, word de chaos steeds groter. Ook komt het voor dat de werkplaats de aanpassingen niet door geeft, of dat er geen tijd is om aanpassingen door te voeren in de oude projecten. Aan ieder project schort er dus wel wat. Het is zelfs zo dat het personeel op kantoor niet precies weet wat er allemaal in een product gaat. Na de verhuizing naar Berlikum was er een verloop van oud personeel op handen, en hiermee zou veel kennis verdwijnen. Wat in de hoofden zat van het oude personeel moest nu op papier komen voordat ze vertrokken waren. Om hier verandering in te brengen en om meer grip op de producten,de planning en de kosten te krijgen is besloten in 3d alles te tekenen. Ook is er besloten om alle aanpassingen direct door te voeren in de modellen. Dit heeft tot gevolg dat er veel nieuwe standaard onderdelen bijkomen. Dit heeft als voordeel dat in Inventor ook de voorraadcodes aan het artikel gehangen kunnen worden zodat de werkvoorbereiding meer zicht krijgt op de kosten en de levertijden, met als gevolg dat de planning weer beter gaat lopen. 3.2 Probleemstelling: Het probleem is dat er veel verschillen zitten tussen de tekeningenpakketten van wat hetzelfde product zou moeten zijn. Ook verschillen de tekeningen onderling erg veel qua tekenstijl, layers, onderhoeken, manier van opslaan en benaming. De manier om dit weer kloppend te krijgen, is door over te stappen naar Inventor, een eenduidige en duidelijke tekenwijze aan te houden. En door te beginnen met een nieuw verkocht product waar het tekeningenpakket nog van bijgewerkt dient te worden. 3.3 Doel: Het doel van deze opdracht is het verbeteren van de kwaliteit van het tekeningenpakket. Er is hier bij gekozen om te beginnen met een type 3 statietrap. De reden van deze keuze is dat er een type 3 statietrap verkocht is en dat die getekend dient te worden. De keuze is gemaakt om deze statietrap als parametrisch model op te zetten. Dit houdt in dat er een volledig model wordt opgezet met alle onderdelen, zoals het project uiteindelijk het bedrijf zal verlaten. Ook horen daar het productietekeningenpakket en de stuklijsten bij. Het is de bedoeling dat bij het aanpassen van het 3D model de productietekeningen en stuklijsten automatisch mee veranderen. 7
Hoofdstuk 4: Opties en parameters 4.1 Probleemstelling: De statietrap kent meerdere uitdagingen. De statietrap die behandeld wordt in dit verslag is een zeer uitgebreide. Dit omdat deze zal dienen als basismodel voor de toekomst. Hieronder staat een afbeelding van een soortgelijke statietrap. Figuur 3 Type 3 statietrap aan boord De opties bij een statietrap zijn redelijk uitgebreid, dit dient in het model meegenomen te worden. Hieronder volgt een lijst met opties die de verkoop in wil kunnen voeren. Breedte van de trap Lengte onderplatform Aantal treden Soort verlichting Soort teak 8
Intercom aansluiting Hekwerk Vorm C-scharnier Locatie lockcilinders Manual hull support Kadetrede Bovenstaande opties hebben verschillende gevolgen voor het opzetten van het model. Er zijn voor iedere optie verschillende oplossingen. Een beknopte omschrijving van de optie en de bijhorende uitdaging volgt. Breedte van de trap. De breedte is door de klant te bepalen. De breedte komt vaak voort uit de beschikbare ruimte aan boord. Als minimale breedte is 450 mm genomen en als maximale breedte is 1000 mm genomen. De breedte is op alle samenstellingen van toepassing en dient ook in een groot aantal onderdelen verwerkt te worden. De grootste uitdaging zal het bovenplatform worden hier heeft de breedte invloed op de lengte en breedte van het bovenplatform omdat de trap om het bovenplatform heen draait. Lengte onderplatform. De lengte van het onderplatform is ook afhankelijk van de ruimte aan boord in combinatie met het aantal gewenste treden. De lengte van het onderplatform zal niet een al te grote uitdaging vormen. Als minimale afmeting is 400 mm genomen en als maximale afmeting is 1500 mm genomen. 9
Figuur 4. Statietrap in alle posities. Aantal treden. Het aantal treden is afhankelijk van de hoogte die de trap dient te overbruggen. Het aantal treden bij een type 3 trap varieert tussen de 8 en 15 stuks. Het gaat om het aantal bewegende treden. Het aantal treden heeft voornamelijk invloed op de lengte van de trapboom en de bevestigingspunten van de treden. Het verwerken van het aantal treden zal een redelijke uitdaging vormen. Alles dient zo opgezet te worden dat er geen referentiepunten verdwijnen. Verlichting. De klant kan kiezen uit drie opties. dit zijn: geen verlichting, verlichting langs de trapboom en verlichting in de trede. Verlichting langs de trapboom heeft als gevolg dat er extra onderdelen moeten bijkomen en dat er onderdelen dienen te veranderen. De breedte van de treden wordt minder omdat er een lichtgoot bij dient te komen. Verlichting in het teak van de traptreden heeft als gevolg dat de traptredenconstructie en het teak aangepast dienen te worden. Ook moeten er meerdere onderdelen bijkomen en zullen sommige onderdelen aangepast moeten worden. Dit zal een grote uitdaging zijn, omdat het veel veranderingen betreft op relatief weinig onderdelen. 10
Figuur 5 Onderplatform met verschillende opties. Detail verlichting trapboom Soort teak. De klant heeft de keuze uit drie opties voor teak. Dit zijn: planken, grating(blokrooster) of massief. Om deze drie opties in een part te verwerken zal een uitdaging zijn. De uitdaging wordt het grootst als er verlichting in de trede komt. Dit omdat het teak meestal massief is (1 part) maar in dit geval wordt het een samenstelling die bestaat uit teak en met multiplex. Ook komen daar nog sleuven in voor de verlichting en overige losse onderdelen voor de verlichting. Zie figuur 6. Figuur 6 Drie teakopties en detail trede verlichting. Intercom aansluiting. De intercomaansluiting is ook een optie voor de klant. Het gaat hier om een aansluiting in een uitsparing in het onderplatform. Als er voor een intercomaansluiting gekozen wordt, dient er een intercombakje te komen in de lasconstructie. Ook dienen er extra gaten en onderdelen te verschijnen. Op de volgende afbeelding is het verschil te zien tussen wel een intercom en geen intercom optie. Het is op zich niet een hele grote uitdaging om het intercombakje te realiseren. In Figuur 7 is het verschil te zien tussen een onderplatform met en zonder intercomoptie. 11
Figuur 7 Onderplatform met en zonder intercom optie Hekwerk. De keuze voor de vorm van het hekwerk hangt af van het hekwerk aan boord. Ook kan het zijn dat alleen de scepterpotten in de trap dienen te komen. Voor de opdracht heb ik ons standaard hekwerk geplaatst. Dit is nog wel in hoogte aanpasbaar en verandert ook mee met alle andere parameters. De grootste uitdaging in het hekwerk is het intact houden van het parallellogram Vorm C-scharnier. De vorm van het C-scharnier is per boot verschillend. Dit komt doordat iedere boot anders is. De vorm van het C-scharnier hangt samen met de rand waar de trap overheen moet draaien. De grootste uitdaging is om te overleggen met verkoop over welke parameters er gekozen worden. Hieronder is in figuur 8 het C-scharnier te zien. Het is in te stellen met vier parameters. Figuur 8 C-scharnier met parameters Locatie lockcups. De locatie van de lockcups kan per boot verschillen omdat het bullwark(romp) steeds anders is. Er is besloten om alleen de breedtelocatie in te stellen. Door middel van een cilinder in het bullwark en de lockcups wordt de trap geborgd als hij in geklapt is. Er zit zowel een lockcup in het onderplatform als het bovenplatform. 12
Figuur 9 Locatie lockcup Hullsupport. De hullsupport is ook een optie waar de klant voor kan kiezen. De hullsupport is een afstandhouder tussen het onderplatform en de romp van de boot. De afstandhouder dient er handmatig opgeschroefd te worden. In figuur 9 is het is het onderplatform te zien zonder en met hullsupport. Figuur 10 Onderplatform met en zonder Manual hullsupport en kadetrede. Kadetrede. De klant heeft ook een kadetrede als optie. Een kadetrede is een opstap die aan de trap gehangen kan worden. Dit heeft als voordeel dat de trap op de kade kan rusten en dat er minder kans op beschadiging is als de boot beweegt ten opzichte van de kade. De kadetredeoptie heeft als gevolg dat er extra bussen in het onderplatform moeten komen. Ook dient de kadetrede in breedte mee te veranderen met de trap. In figuur 9 is het onderplatform te zien zonder en met kadetrede. 13
Hoofdstuk 5: Keuze parametrische vorm 5.1 Parametrische vormen: Welke parametrische vormen zijn er mogelijk binnen Inventor: 1. Parameters aangestuurd door Excel 2. Skeletmodelleren 3. ilogic 4. Visual Basic for Applications (VBA) 5. Model gestuurd door handmatige parameter 6. i-parts / i-assembly 1. Parameters aangestuurd door Excel. Het principe van het aansturen van een model door middel van Excel werkt als volgt. De maten in Inventor hebben allemaal een naam. Bij een nieuwe schets is de eerste maat d1 en iedere volgende maat een cijfer hoger. Bij iedere maat hoort een getal. Het is ook mogelijk in plaats van een getal een parameternaam in te vullen. Deze parameternaam staat dan voor een getal. Het grote voordeel is dat deze parameters in verschillende parts gebruikt kunnen worden en overal dezelfde waarde hebben. Als de parameternaam aangepast wordt veranderd het in alle parts mee. Het is mogelijk om deze parameters te beheren binnen Inventor. Dit heeft als voordeel dat het model puur in Inventor bestaat en dat het geen links heeft met andere programma s. Het is ook mogelijk om de parameters te exporteren naar Excel. Excel is dan direct gekoppeld aan Inventor. Iedere keer als het Excel bestand opgeslagen wordt, worden de parameters in Inventor geüpdate. Het grote voordeel van Excel is dat het overzichtelijk te beheren is door de tabbladen en de grote rekenkracht. Figuur 11 Lijst met parameters 2. Skeletmodelleren Het principe van het skeletmodelleren is als volgt. Door middel van een hoofd part wordt een samenstelling van parts aangedreven. Het grote voordeel van dit principe is dat het eenvoudig aan te passen is en dat voor het aanpassen van de samenstelling maar één part aangepast hoeft te worden. Het is dus mogelijk om een samenstelling aan te sturen door 1 part te veranderen. Dit is een overzichtelijke en mooie manier om een parametrische samenstelling te maken. Het nadeel is dat het lastig is om binnen een skeletmodelsamenstelling onderdelen te laten verdwijnen en verschijnen op commando. Ook is het zo dat een skeletmodelsamenstelling een staties geheel is, om bewegingen te simuleren zouden alweer meerdere skeletmodelsamenstellingen gemaakt moeten worden, waarbij er om iets te veranderen meerdere parts veranderd dienen te worden. Het werken met meerdere skeletmodelsamenstellingen werkt omslachtig. 3.iLogic ilogic is een versimpelde versie van VBA en is hier op gebaseerd en redelijk nieuw binnen Inventor. Verder is ilogic is een programma binnen je model. Doordat het op verschillende niveaus in het 14
model zit, kan het erg onoverzichtelijk worden. Er is veel specifieke kennis voor nodig om te weten waar de programma s zich binnen het model bevinden. Een bijkomend nadeel is dat het model geopend moet zijn om de parameters aan te kunnen passen. 4. Visual Basic for Applications (VBA) Met VBA zijn de meeste mogelijkheden te creëren. Dit komt doordat het een programmeertaal is waarmee je functies binnen de software kunt aanspreken. VBA is object gebaseerd en Inventor is dat ook. Het is mogelijk om veel te automatiseren. Het nadeel is dat er redelijk veel kennis van VBA nodig is om er goed mee uit de voeten te kunnen. 5. Model gestuurd door handmatige parameter Je kunt een model dusdanig eenvoudig houden dat het mogelijk is om doormiddel van 1 parameter te veranderen het model naar de gewenste vorm aan te passen. Het gaat hier vaak om eenvoudige modellen of modellen met weinig variatie. Bij het gebruik van handmatige parameters wordt ook veel adaptiviteit gebruikt. Modellen met veel adaptiviteit kunnen erg instabiel worden. 6. i-parts / i-assembly i-parts zijn handig als er een vaste variëteit aan onderdelen bestaat. I-Parts zijn alleen geldig voor enkele onderdelen. Een i-assembly is in feite een samenstelling van meerder i-parts en is daarom niet heel flexibel qua keuzes. 5.2 Keuze parametervorm: Bij deze opdracht is gekozen voor aansturing doormiddel van Excel. Deze keuze is gemaakt omdat het model veel bewegingen moet simuleren. En omdat er de mogelijkheid moet zijn om verschillende onderdelen aan en uit te zetten. Hierom is het niet verstandig om skeletmodelleren te gebruiken. Met Excel en enige handigheden is dit wel te bewerkstelligen. Ook is een bijkomend voordeel dat de verkoopafdeling het Excel blad kan invullen zonder dat ze Inventor hoeven te openen. In het Excel blad kunnen dan al de uiterste parameters opgeven worden zodat, zodra verkoop het blad heeft ingevuld het model gelijk geactualiseerd kan worden en ook de tekeningen geüpdate worden. Het bepalen van de parameters. Het bepalen van de parameters is in samenspraak gegaan met de verkoop. Alle eerder genoemde opties dienen aanstuurbaar te zijn met Excel. 15
Hoofdstuk 6: Uitwerking van het model Zoals eerder beschreven zitten er in het ontwerp van de statietrap genoeg uitdagingen. Ik zal hieronder drie uitdagingen beschrijven. De principes waarmee de uitdagingen zijn opgelost zijn de principes waar de vele andere uitdagingen ook mee zijn opgelost. 6.1 De parameters aanpassen: Het aanpassen van de parameters geschied op de volgende wijze Men opent het Excel bestand met de parameters. Men verandert de parameters. Men opent het model in Inventor om te zien of alle veranderingen door gevoerd zijn. Er moet wel om gedacht worden dat er niet te veel parameters per keer verandert worden. Dit zou niet uit mogen maken maar de praktijk wijst uit dat het veranderen van 4 of meer parameters er soms kleine fouten optreden. 6.2 Het laten verdwijnen van bewerkingen: Het laten verdwijnen van bewerkingen in onderdelen, zoals extra gaten in de traptreden ten behoeve van het licht, is redelijk eenvoudig te bewerkstellen. Het bestaat uit de volgende stappen: Men maakt in Excel een parameter aan. Het part waar de bewerking op toegepast wordt verbinden aan Excel. De bewerking aanbrengen. Vervolgens via de properties van de bewerking de parameter koppelen. (zie fig.12) 16
Figuur 12 Feature properties Nu verschijnt / verdwijnt de bewerking zodra de parameter verandert. Deze werkwijze is zeer handig en zeer stabiel. Eer is echter een beperking. Deze beperking houdt in dat deze werkwijze niet toegepast kan worden in lassamenstellingen. Als soortgelijke situaties toch in een lassamenstelling moeten voorkomen, is dit op te lossen door de locatie van de bewerking te verwerken met een soortgelijke formule als in figuur 13. Figuur 13 Dimensioneering tbv van verdwijnen onderdeel De dimension zoals hierboven opgezet, heeft als voordeel dat dezelfde parameter gebruikt kan worden als in de andere bewerkingen. 6.3 Het laten verdwijnen/verschijnen van onderdelen en samenstellingen: De mogelijkheid om onderdelen en samenstellingen te laten verdwijnen en verschijnen zit niet in Inventor. Nu is het voor het model gesteld dat dit wel mogelijk is. De oplossing die ik hiervoor gevonden heb, werkt als beschreven in het voorbeeld hieronder. De samenstelling wordt op de juiste plek gezet door middel van constrains. Er wordt een parameter in Excel aangemaakt die er als volgt uit kan zien: 17
Figuur 14 Parameter in Excel Bij de parameter wordt eerst 2 ingevuld voor het aantal. Wanneer de samenstelling op de juiste plaats staat, dient er een pattern gemaakt te worden. In de pattern dialoogbox wordt bij het aantal de zojuist aangemaakte parameter ingevoerd. Zie figuur 15. De afstand wordt ingesteld op 0. Zie figuur 15. Figuur 15 Pattern dialoogbox In de browser onder de aangemaakte component pattern dient element 1 geopend te worden (op de + klikken). Door met de rechtermuisknop te klikken op de samenstelling of het onderdeel, dient vervolgens de visibility geselecteerd te worden zodat element 1 onzichtbaar wordt. Zie figuur 16. 18
. Figuur 16 Visibility uitzetten Er dient nu een tweede keer met de rechtermuisknop geklikt te worden op de samenstelling of het onderdeel onder element 1, nu dienen de iproperties geselecteerd te worden. In het tabblad occurrence dient de BOM-structure op reference gezet te worden. Zie figuur 17. Figuur 17 iproperties 19
Nu alles goed is ingesteld, zal de precieze uitleg volgen. Door een pattern uit te voeren met als aantal 2, staat de samenstelling twee keer in het model op één plek. Door vervolgens de eerste onzichtbaar te maken en zijn BOM-structure op reference te zetten, ontstaat de volgende situatie: als er 1 wordt ingevuld bij aantal is er wel een samenstelling, maar deze is niet visueel zichtbaar en komt ook niet in de stuklijst voor. Deze werkwijze is toe te passen op zowel samenstellingen als onderdelen. In het model van de statietrap worden de methodes van het laten verdwijnen/verschijnen van onderdelen en van bewerkingen ook regelmatig in combinatie gebruikt. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Het intercombakje, door middel van 1 parameter verschijnt het bakje en ontstaat er een uitsparing voor het intercombakje in het onderplatform. De kadetrede, ook hier verschijnt zowel de kadetrede alsmede de bevestigingspunten in het onderplatform. De verlichting van de massieve teaktrede, in dit geval verandert de samenstelling van de teaktrede van 1 part in een samenstelling met twee soorten hout en de benodigde onderdelen voor het licht. Traptrede, als er voor licht gekozen wordt in de kadetrede, verschijnt er een buisje voor een stroomkabel, een doorvoergat in de steunstrip en een gat in de as waar de kadetrede om draait om de kabel in de trapboom te brengen. Zie figuur 18. Figuur 18 Trede zonder en met lichtoptie. Deze oplossing werkt erg goed en heeft als voordeel dat er 1 hoofdmodel kan bestaan, die zonder veel moeite gemakkelijk aangepast kan worden door middel van 1 Excelbestand. 20
Hoofdstuk 7 Conclusie: Het project dat als voorbeeld is genomen, ligt momenteel stil door externe omstandigheden. Het principe waar op het model gemaakt is, functioneert naar behoren. Op basis van dit project hebben we momenteel een type 3 statietrap gemaakt. Dit is de grotere versie van de type 2. In de bijlage zijn een aantal tekeningen te vinden van dit model. Het model werkt erg goed. Momenteel is er nog een type 3 statietrap in de verkoopfase en deze kan makkelijk en snel aangepast worden. Dit heeft als voordeel dat verkoop kloppende tekeningen heeft en dat er ook een kloppend overzicht gemaakt kan worden van de kosten. Ook zal de tekentijd drastisch teruglopen. Natuurlijk moet er altijd goed gecontroleerd worden of de maten nog wel goed staan. Maar het is niet meer zo dat de tekeningen onderling andere maten kunnen hebben of andere verschillen. De tijdwinst is aanzienlijk. Waar vroeger ruim 90% van de tekeningen handmatig aangepast moesten worden, gebeurd dat nu automatisch. Het project is zeer geslaagd. Alle nieuw verkochte producten zullen voortaan op deze wijze getekend worden. 21
Bijlage: 22