Afkortingen XVII 1 Inleiding 1 A Begrip en functie van het internationaal privaatrecht 1 1 Literatuur 1 2 Bestaansvoorwaarden; doel 1 3 Hoofdonderdelen 2 4 Aangrenzende rechtsgebieden 2 5 Ipr internationaal recht? 3 6 Ipr privaatrecht? 4 7 Internationale gevallen 4 B Bronnen van het Nederlandse internationaal privaatrecht 5 8 Literatuur 5 9 Bronnenverscheidenheid; codificatie 8 10 De wet 9 11 Ongeschreven recht 9 12 Verdragen en Europese verordeningen 10 13 Afbakening en rangorde 13 C Hoofdlijnen van de geschiedenis van het internationaal privaatrecht 14 14 Literatuur 14 15 Ontwikkelingsvoorwaarden 15 16 Noord-Italiaanse statutenleer 16 17 Franse statutenleer 17 18 Hollandse statutenleer 17 19 Von Savigny 18 20 Romaanse school 20 21 Moderne stromingen 21 22 Neostatutistische stroming 21 23 Lex fori-stroming 22 24 Leer van het gunstigste recht 23 2 Algemeen deel conflictenrecht 25 A De conflictregel algemeen 25 25 Literatuur 25 VII
26 Soorten conflictregels 28 27 Eenzijdige conflictregel 28 28 Meerzijdige conflictregel 29 29 Materiële of zelfstandige conflictregel 29 B De meerzijdige conflictregel of verwijzingsregel 30 30 Structuur en functie 30 31 Kenmerken 30 32 Drie aspecten 31 33 Onderwerp: de verwijzingscategorie 31 34 Norm: de aanknopingsfactor 32 35 Gevolg: het toepasselijke rechtsstelsel 33 C Grondslag van de verwijzing 36 36 Het conflictenrechtelijke keuzeprobleem 36 37 De zetel van de rechtsverhouding 36 38 Beginsel van de nauwste betrokkenheid 37 39 Bepaling van de aanknopingsfactor 38 40 Beschermingsbeginsel 39 41 Begunstigingsbeginsel 39 42 Partijautonomie 40 D Kwalificatie 41 43 Literatuur 41 44 Functie van de kwalificatie 41 45 Omlijning van de kwalificatievraag 42 46 Kwalificatie van de aanknopingsfactor en het toepasselijk recht 42 47 Kwalificatie van de rechtsverhouding 43 48 Lex fori-opvatting 43 49 Lex causae-opvatting 44 50 Rechtsvergelijkende of autonome opvatting 44 E Aanpassing 45 51 Literatuur 45 52 Noodzaak van aanpassing 45 53 Verschillende aanpassingsproblemen 46 54 Kortsluiting in het verwijzingsresultaat 47 55 Oplossingen 48 F Voorvraag 49 56 Literatuur 49 57 Aard van het probleem 49 58 Omlijning van het probleem 50 59 Afhankelijke of zelfstandige aanknoping? 51 60 Heersende opvatting 52 61 De voorvraag in een aantal verdragen 52 VIII
G Openbare orde 53 62 Literatuur 53 63 Functie van de openbare orde in het ipr 53 64 Maatstaf 54 65 Openbare orde in positieve zin? 56 66 Toepassingsgevolgen 56 67 Openbare orde en volkenrecht 57 68 Openbare orde en verdragen 58 H Renvoi en afstemming 59 69 Literatuur 59 70 Terugverwijzing en verderverwijzing 60 71 Renvoi als negatief conflict van verwijzingsregels 61 72 Renvoi accepteren? 62 73 Heersende opvatting 62 74 Näherberechtigung en retorsie 63 75 Fait accompli-exceptie 64 I Voorrangsregels 65 76 Literatuur 65 77 Semipubliekrecht in het conflictenrecht 66 78 Formele territorialiteitsleer 66 79 Lex causae-leer 67 80 Bijzondere aanknopingsleer 68 81 Wettelijke regeling 69 82 Regeling in verdragen en Europese verordeningen 71 83 Voorrangsregels en scope-rules 72 3 Bijzonder deel conflictenrecht 73 84 Inleiding 73 A Personen- en familierecht algemeen 73 85 Literatuur 73 86 Nationaliteitsbeginsel tegenover domiciliebeginsel 75 87 Relativering nationaliteitsbeginsel 76 88 Nationaliteit als aanknopingsfactor 77 89 Nederlands nationaliteitsrecht 77 90 Verdragen betreffende nationaliteitsrecht 79 91 Problemen bij nationaliteitsaanknoping 79 92 Staatloosheid 80 93 Vluchtelingen 80 94 Meervoudige nationaliteit 81 95 Staten met een meervoudig rechtsstelsel 82 96 Verwaterde nationaliteit 82 97 Woonplaats als aanknopingsfactor 83 IX
B Naam 85 98 Literatuur 85 99 De CIEC-Namenverdragen 85 100 Nationaliteitsaanknoping uitgangspunt 86 101 Problemen in het internationale namenrecht 88 C Minderjarigheid en handelingsbekwaamheid 88 101a Literatuur 88 102 Hoofdregel en uitzonderingen 89 103 Lizardi-regel 89 D Curatele en meerderjarigenbescherming 90 104 Literatuur 90 105 Nationaliteitsaanknoping verlaten 90 E Huwelijk 91 106 Literatuur 91 107 Het Haags Huwelijksverdrag 1978 92 108 Huwelijksbevoegdheid 93 109 Correcties door de openbare orde 94 110 Huwelijksvoltrekking 95 111 Erkenning buitenlandse huwelijken 95 F Huwelijksontbinding 96 112 Literatuur 96 113 Boon-Schmidt-arrest 97 114 Rivière-stelsel en rechtssfeercriterium 98 115 Wet Conflictenrecht Echtscheiding 98 116 Terug naar de lex fori: artikel 10:56 BW 99 G Afstamming 101 117 Literatuur 101 118 Nationaliteitsaanknoping uitgangspunt 102 119 Ontkenning van vaderschap 102 120 Erkenning van buitenechtelijke kinderen 104 121 Wettiging door huwelijk 105 H Adoptie 106 122 Literatuur 106 123 Wettelijke regelingen 107 124 Van cumulatiestelsel naar lex fori 107 125 Uitzondering op de lex fori 109 126 Haagse Adoptieverdragen 1965 en 1993 109 I Kinderbescherming en ouderlijke verantwoordelijkheid 110 127 Literatuur 110 128 Internationale regelingen 112 129 Samenloopproblemen 113 X
130 Toepasselijk recht 114 131 Internationale bevoegdheid 115 132 Internationale kinderontvoering 118 133 Internationale kinderontvoering en de Brussel IIbis-Verordening 121 J Alimentatie 121 134 Literatuur 121 135 Internationale regelingen 122 136 Toepassingsgebied Haags Alimentatieprotocol 124 137 Verwijzingsstelsel Haags Alimentatieprotocol 124 138 Objectieve verwijzingsregeling 124 138a Rechtskeuzebevoegdheid 126 K Huwelijksvermogensrecht 127 139 Literatuur 127 140 Nationaliteitsaanknoping uitgangspunt 130 141 Kentering in de jaren zestig 131 142 Chelouche-Van Leer-arrest 131 143 Rechtskeuzebevoegdheid 132 144 Gemeenschappelijke nationaliteit 133 145 Eerste huwelijksdomicilie 134 146 Onveranderlijkheidsbeginsel 134 147 Het Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 137 148 Verwijzingsregeling Huwelijksvermogensverdrag 139 149 Persoonlijke gevolgen van het huwelijk 144 L Erfrecht 145 150 Literatuur 145 151 Internationale regelingen 147 152 Toepassingsgebied Haags Erfrechtverdrag 148 153 Verwijzingsregeling Haags Erfrechtverdrag 149 154 Toepassingsgebied Europese Erfrechtverordening 152 155 Verwijzingsregeling Europese Erfrechtverordening 153 M Goederenrechtelijk regime zaken 155 156 Literatuur 155 157 Lex rei sitae 157 158 Goederenrechtelijk regime onroerende zaken 157 159 Goederenrechtelijk regime roerende zaken 158 160 Gestolen zaken 159 161 Zekerheidsrechten op roerende zaken 160 162 Zaken op transport 161 162a Haags Trustverdrag 1985 161 N Overeenkomsten 163 163 Literatuur 163 164 Twee hoofdvragen 167 165 Europese regelingen 170 XI
166 Toepassingsgebied Rome I-Verordening 171 167 Verwijzingsregeling Rome I-Verordening 172 168 Rechtskeuzebevoegdheid 173 169 Beperkingen aan de rechtskeuzebevoegdheid 175 170 De objectieve verwijzingsregeling 175 171 Restregel en uitzonderingsregel 177 172 Bijzondere verwijzingsregimes 178 173 Vervoerovereenkomsten 178 174 Consumentenovereenkomsten 179 175 Arbeidsovereenkomsten 181 176 Verzekeringsovereenkomsten 183 177 Weens Koopverdrag 1980 184 O Onrechtmatige daad 186 178 Literatuur 186 178a Rome II-Verordening 188 179 Lex loci delicti 189 180 Kenteringen 189 181 Problemen bij de vaststelling van de locus delicti 190 182 Algemene uitzonderingen op de hoofdregel 192 182a Bijzondere verwijzingsregimes 194 183 Ongeoorloofde mededinging 195 184 Milieuschade 196 185 Inbreuk op intellectuele eigendomsrechten 197 186 Collectieve actie bij arbeidsconflicten 197 187 Haags Verkeersongevallenverdrag 1971 198 188 Haags Productaansprakelijkheidsverdrag 1973 200 P Overgang van vorderingen 201 189 Literatuur 201 190 Scheiden of voegen? 202 191 Vorderingsstatuut of overgangsstatuut? 203 192 Cessie en subrogatie in het EVO en de Rome I-Verordening 204 Q Vertegenwoordiging 206 193 Literatuur 206 194 Scheiden of voegen? 207 195 Haags Vertegenwoordigingsverdrag 1978 207 196 Interne verhouding 208 197 Externe verhoudingen 208 R Rechtspersonen 209 198 Literatuur 209 199 Incorporatieleer tegenover leer van de werkelijke zetel 211 200 Grenzen aan de incorporatieleer 212 201 Regelgeving 213 XII
S Vormvoorschriften 216 202 Literatuur 216 203 Locus regit actum 216 204 Is de vormregel imperatief of facultatief? 217 205 (Schijn)uitzonderingen 217 206 Artikel 10:12 BW 218 207 Bijzondere regelingen 219 4 Internationaal bevoegdheidsrecht 221 A Begrip en functie van het internationaal bevoegdheidsrecht 221 208 Literatuur 221 209 Verhouding tot het volkenrecht 221 210 Structuur en functie van de bevoegdheidsregels 222 211 Belangen 222 212 Gronden voor rechtsmacht 223 213 Bronnen van het Nederlandse internationaal bevoegdheidsrecht 225 B Het commune internationaal bevoegdheidsrecht 226 214 Literatuur 226 215 Van oud naar nieuw 227 216 Hoofdregel in dagvaardingsprocedures: forum rei 228 217 Aanvullende bijzondere bevoegdheidsregels 229 218 Accessoire bevoegdheid 232 219 Forumkeuzebevoegdheid 232 220 Forum arresti 236 221 Kort geding 237 222 Verzoekschriftprocedures 238 223 Echtscheidingsprocedures 239 224 Ouderlijke verantwoordelijkheid en kinderbescherming 241 225 Algemene uitzonderingen 241 226 Immuniteit van jurisdictie 242 227 Forum non conveniens 242 227a Forum conveniens 243 228 Forum necessitatis 244 229 Litispendentie 245 C De bevoegdheidsregeling van de EEX-Verordening II 246 230 Literatuur 246 231 Plaats en betekenis EEX-Verordening II 250 232 Formeel toepassingsgebied 252 233 Materieel toepassingsgebied 253 234 Het stelsel van de bevoegdheidsregeling van de EEX-Verordening II 255 235 De hoofdregel van artikel 4 256 236 De alternatieve bevoegdheidsregels van artikel 7 256 237 Verbintenissen uit overeenkomst 257 238 (vervallen) 261 XIII
239 Verbintenissen uit onrechtmatige daad 262 240 Benadeelde partij in het strafgeding 264 240a Teruggave cultuurgoed 264 241 Exploitatie van een filiaal 264 242 Trustverhoudingen 265 243 Hulp- en bergloon 265 244 Accessoire bevoegdheid 266 245 Beperking aansprakelijkheid maritieme vorderingen 267 246 Bijzondere bevoegdheidsregels 268 247 Verzekeringen 268 248 Consumentenovereenkomsten 269 248a Arbeidsovereenkomsten 271 249 De exclusieve bevoegdheidsregels van artikel 24 272 250 Onroerend goed 272 251 Vennootschappen en rechtspersonen 273 252 Openbare registers 274 253 Octrooien, merken en dergelijke 274 254 Executiegeschillen 275 255 Forumkeuzebevoegdheid 275 256 Verschijning schept competentie 278 257 Voorlopige en bewarende maatregelen 279 258 Toetsing van bevoegdheid en ontvankelijkheid 280 259 Litispendentie en samenhang 281 5 Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen 285 260 Inleiding 285 A Het commune recht 285 261 Literatuur 285 262 Artikel 431 Rv en de soevereiniteitsleer 286 263 Restrictieve interpretatie van artikel 431 Rv 287 264 Gescheiden ontwikkelingsgang 288 265 Constitutieve vonnissen 288 266 Echtscheidingsvonnissen 289 267 Andere staatvonnissen 291 268 Declaratoire, veroordelende en afwijzende vonnissen 291 269 Van vrijwillige onderwerping naar rechtsmacht 292 270 Minimumvereisten voor erkenning 293 271 Tenuitvoerlegging 294 B Verdragen en Europese verordeningen 295 272 Literatuur 295 273 Verschillende soorten internationale regelingen 297 274 Vast patroon van erkennings- en executieverdragen 298 275 Plaats en betekenis EEX-Verordening II 299 276 Formeel en materieel toepassingsgebied 300 277 Automatische erkenning 301 XIV
278 Tenuitvoerlegging zonder exequatur 301 279 Weigeringsprocedure 302 280 Weigeringsgronden 302 281 Europese Executoriale Titel 304 282 Eenvormige Europese procedures 305 Verdragen en Verordeningenregister 307 Rechtspraakregister 310 Trefwoordenregister 329 XV