Euthanasie versus palliatieve sedatie John Bos, MAR, Presentatiedienst 8 december 2016
Vraag? Is palliatieve sedatie een keuze?
Prehistorie Euthanasie is al eeuwen lang een uiterst controversieel onderwerp. Zelfs in de oudheid debatteerden filosofen al over de vraag of de individuele mens het recht had om te sterven. Met de opkomst van het christendom in de 4de eeuw na Christus werd euthanasie uitgebannen. Pas in de jaren 70 van de vorige eeuw laaide de discussie omtrent euthanasie en hulp bij zelfdoding weer op in Nederland.
EUTHANASIE WET sinds wanneer? Officieel: Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding 12 april 2001 Het gaat om wijziging in de artikelen 293 en 294 van het wetboek van strafrecht
Crul, Knevel en Rouvoet (juni 2004) Euthanasie hoeft niet meer, er is nu terminale sedatie.
Wat is euthanasie? Het opzettelijk levensbeëindigend handelen, door een ander dan de betrokkene, op diens verzoek
Waarom euthanasie Om onze verantwoordelijkheid Uit eerbied voor het leven
Zorgvuldigheidseisen vrijwillig en weloverwogen verzoek ondraaglijk en uitzichtloos lijden informatie situatie en prognose geen redelijk alternatief onafhankelijke consultatie toetsing juiste uitvoering
Crul, Knevel en Rouvoet (juni 2004) Euthanasie hoeft niet meer, er is nu terminale sedatie. Waar of niet waar?
Crul Knevel en Rouvoet Is natuurlijk niet waar, nog los van het feit dat zij volledig voorbij gaan aan de wens van de patiënt.
Wat is palliatieve sedatie? Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase Door een dokter Ter bestrijding van refractaire symptomen
Palliatieve sedatie De indicatie voor palliatieve sedatie wordt gevormd door het bestaan van één of meer onbehandelbare ziekteverschijnselen (refractaire symptomen), welke leiden tot ondraaglijk lijden van de patiënt Richtlijn KNMG
Palliatieve sedatie Naast de indicatie is het een voorwaarde voor continue sedatie dat het overlijden op redelijk korte termijn, dat wil zeggen binnen één tot twee weken wordt verwacht. Richtlijn KNMG
Palliatieve sedatie Als regel geldt dat de arts bij de aanvang van continue sedatie zelf aanwezig moet zijn. Richtlijn KNMG
Palliatieve sedatie De KNMG beschouwt palliatieve sedatie als een medisch antwoord op een ernstig medisch probleem. Een patiënt kan niet voor continue sedatie kiezen, tenzij aan de indicatiestelling en voorwaarden wordt voldaan.
EUTHANASIE of PALLIATIEVE SEDATIE Een goede dood of goed sterven?
Euthanasie uitvoering Inslaapmiddel: Vooraf 2 mg lidocaïne 1% i.v. Thiopental 2000mg i.v. of propofol 1000 mg i.v. Spierverslapper: Rucuronium 150 mg i.v.
Hulp bij zelfdoding Mixtura nontherapeutica Barbituraat 15 gr (opgelost in en met) Alcohol Aqua purificata Propylenglycolum Saccharinum natricum Siripus simple Anisi stellatum aetheroleum
Meestal kortwerkende benzodiazepines Bijvoorbeeld Dormicum (midazolam) 10 mg s.c. oplaaddosis, daarna 2,5 mg/uur Pijnbestrijding PALLIATIEVE SEDATIE Meestal morfine, oplaaddosis tot pijnvrij daarna 5 mg/uur of 10 mg uur (i.v. of s.c.)
Verzoek om euthanasie gesprek moet dan gaan over euthanasie en niet over sedatie Levensverkorting Euthanasie - sedatie bij 46% van de sedaties wel de bedoeling bij 5% zelfs het uitdrukkelijke doel
Sedatie Zonder refractaire symptomen verzoek Wil dus in slaap kunnen overlijden Is feitelijk een euthanasie verzoek Wordt zonder euthanasie procedure gedaan
Is er niet Toetsingsprocedure bij palliatieve sedatie Binnen beroepsgroep wenselijk Formeel als bij euthanasie niet wenselijk Risico: sedatie om euthanasie te vermijden!
Morfine Als sedativum ongeschikt wel sufheid onvoldoende bewustzijnsdaling ongewenste bijwerkingen Toch als sedativum toegepast door: 43% van de specialisten 22% van de verpleeghuisartsen 19% van de huisartsen
Morfine en sedatie Alleen geven naast sedativum ter bestrijding van pijn ter bestrijding van dyspnoe
Wat is het verschil? Euthanasie is het leven van de patiënt beëindigen door een medische handeling Palliatieve sedatie is de patiënt laten sterven aan de ziekte die het lijden veroorzaakt
Doel palliatieve sedatie? Bestrijding refractaire symptomen Zonder levensverkorting
Doel euthanasie? Opheffen ondraaglijk lijden
Verschil palliatieve sedatie en palliatieve sedatie Lijdensverlichting Bewustzijnsverlaging Normaal medisch handelen Alleen in laatste levensfase Arts en verpleegkundigen Reversibel normale wetgeving Geen meldingsplicht euthanasie euthanasie Opheffen van lijden Levensbeëindiging Bijzonder medisch handelen Niet aan fase gebonden Alleen arts Niet reversibel Aparte wetgeving Melding verplicht
Nog eens: wat is het verschil? Palliatieve sedatie is dood laten gaan Euthanasie is dood maken
Ethanasie en sedatie Palliatieve sedatie en euthanasie zijn...twee volledig verschillende entiteiten
Euthanasie verzoek Het is dan ook irreëel om bij een verzoek om euthanasie als arts te zeggen: Ik geef de voorkeur aan palliatieve sedatie. In de praktijk blijkt dit echter wel het geval te zijn!
Palliatieve Sedatie Minder emotionele belasting Dokter en stervende Minder angst Verantwoordelijkheid drukt anders Minder de onmiddellijke veroorzaker
Sedatie in plaats van euthanasie? Vanuit de dokter denkend is dat misschien voorstelbaar, maar naar de patiënt toe is dat een vorm van bedrog. En het uitgangspunt bij verantwoordelijk handelen moet altijd de lijdende partij zijn, per definitie de zwakste!
Redelijk alternatief? Palliatieve sedatie is bij een euthanasieverzoek geen redelijk alternatief!
Discussievragen Besluitvorming rond het inzetten van palliatieve sedatie. Is het verstandig om een naaste te machtigen om dat proces te bewaken? Ik heb met palliatieve sedatie te maken gehad bij het overlijden van mijn demente moeder in een verpleeghuis (juni 2016).
Discussievragen -Laatste fase bij dementie en dan kunnen beslissen, nu dit vast leggen? -Hoe artsen het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie soms omzeilen
Discussievragen Een vergelijking tussen euthanasie en palliatieve sedatie. De voor en nadelen ten opzichte van beiden.
Discussievragen -In de praktijk worden euthanasie verzoeken door artsen 'omgepraat 'naar palliatieve zorg en vervolgd door palliatieve sedatie. besluitvorming, in hoeverre is er in de praktijk een keuze