KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017 Iedersland College VMBOB Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 17HB 07 BRIN nummer : 17HB 07 VMBOB Onderzoeksnummer : 291174 Datum onderzoek : 17 november 2016 Datum vaststelling : 9 februari 2017
Pagina 2 van 10
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 17 november 2016 een onderzoek uitgevoerd op het Iedersland College, afdeling vmbo basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b), om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is de volgende. De afdeling vmbo-b is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor De Staat van het Onderwijs 2016/2017. Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over het thema opbrengstgericht werken, waarover we in De Staat van het Onderwijs 2016/2017 zullen rapporteren. De afdeling vmbo-b van het Iedersland College telt ongeveer 150 leerlingen. De afdeling is een kleine, overzichtelijke school waar intensief gewerkt wordt aan het terugdringen van taal- en rekenachterstanden en het behalen van een vmbo diploma. Alle leerlingen hebben een indicatie voor leerwegondersteuning, velen kampen met leer- en/of gedragsproblemen, of groeien op in een complexe thuissituatie. Het schoolgebouw is een voormalig industriepand op een afgelegen industrieterrein. Deze groep kwetsbare leerlingen zou door de ligging van het pand in een kwetsbare positie gebracht kunnen worden. Toezichthistorie De afdeling vmbo-b is in januari 2015 eveneens onderzocht. in het kader van het steekproefonderzoek ten behoeve van De Staat van het Onderwijs. De school heeft tijdens dat onderzoek haar basisarrangement behouden. Pagina 3 van 10
Onderzoeksopzet Voor het onderzoek is een selectie gemaakt van indicatoren uit het Toezichtkader voortgezet onderwijs 2013. Het betreft indicatoren van het zogenoemde kernkader. Deze indicatoren gebruiken we ook om een beeld te krijgen van het opbrengstgericht werken op de school. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd; Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd; Wij hebben gesprekken gevoerd met leerlingen, docenten, mentoren, vaksectievoorzitters, de ondersteuningscoördinator en de schoolleiding. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen uit het onderzoek besproken met de directie. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek, waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 10
2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op het Iedersland College, afdeling vmbob hebben uitgevoerd, leidt tot een toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter te veel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het Iedersland College, afdeling vmbo-b, is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan het Iedersland College, afdeling vmbo-b het basisarrangement toe, omdat zowel de onderwijsresultaten als de kwaliteit van het onderwijsproces op de afdeling van voldoende niveau zijn. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Pagina 5 van 10
3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Iedersland College, afdeling vmbo-b. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld De onderwijskwaliteit van het Iedersland College, afdeling vmbo-b is van voldoende niveau. De onderwijsresultaten zijn voldoende, alle vier indicatoren liggen boven de norm. De lessen zijn van voldoende kwaliteit. De ondersteuning en begeleiding beoordelen wij op onderdelen als goed. De kwaliteit van het onderwijs is op de afdeling vmbo-b van het Iedersland College in voldoende mate geborgd. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en de oordelen hierover. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Het volledige kader kunt u op de website van de inspectie bekijken en downloaden. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda voor indicatoren van de opbrengsten: 1. onder de norm 2. boven de norm 3. niet te beoordelen Legenda voor andere indicatoren: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed Pagina 6 van 10
De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 R.1 Positie in leerjaar 3 ten opzichte van het advies van de basisschool. (onderwijspositie t.o.v. advies po) R.2 Percentage onvertraagde studievoortgang in leerjaar 1 en 2. (onderbouwsnelheid) R.3_B Percentage onvertraagde studievoortgang vanaf leerjaar 3 (bovenbouwsucces) voor de afdeling vmbo-b. EX_B Gemiddeld cijfer Centraal Examen van alle vakken (examencijfers) voor de afdeling vmbo-b. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 1 2 3 4 4.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling 1 2 3 4 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Pagina 7 van 10
3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende onderdelen aan bod: onderwijsresultaten, onderwijsproces (leskwaliteit, ondersteuning en begeleiding) en kwaliteitszorg. 3.3.1 Onderwijsresultaten De onderwijsresultaten liggen bij de afdeling vmbo-b van het Iedersland College op alle onderdelen boven de norm die de inspectie hanteert. Om de opbrengsten van het Iedersland College te kunnen beoordelen, kijken wij naar driejaarsgemiddelden van de examens en de rendementen (doorstroom, uitstroom, opstroom en afstroom van leerlingen) in de schooljaren 2013/2014, 2014/2015 en 2015/2016. We zien dat de school leerlingen plaatst op het niveau van het advies van de basisschool, en dat een aantal leerlingen zelfs een diploma haalt op het naastgelegen hogere niveau. Weinig leerlingen blijven zitten en het aantal geslaagde leerlingen ligt al jaren achtereen boven de norm. Het gemiddelde examencijfer is hoog. Dit is een knappe prestatie aangezien 90 tot 95 procent van de leerlingen na de basisschool een aanzienlijke leerachterstand heeft op het gebied van taal en/of rekenen. De school doet veel om leerlingen die het niveau eigenlijk niet aan kunnen binnen boord te houden. Dat heeft er mee te maken dat er in de regio geen voorziening is voor voortgezet speciaal onderwijs die opleidt voor een volwaardig vmbo-diploma. 3.3.2 Leskwaliteit De leskwaliteit beoordelen wij als voldoende. Tijdens de lesobservaties zien wij dat de lessen een doelmatige opbouw hebben. Wij zien dat docenten bij aanvang van de les lesdoelen en de verschillende lesfasen benoemen, en zich daaraan houden. Docenten leggen begrijpelijk uit. De afronding van de lessen kan over over het algemeen sterker benut worden door met leerlingen vast te stellen wat zij in de les geleerd hebben. Voor het zelfvertrouwen van leerlingen, is het zinvol om aan het einde van de les te benoemen waar zij tijdens de les in zijn gegroeid. De meeste leerlingen zijn actief bij de les betrokken. Leerlingen in het eerste jaar willen heel graag leren en doen goed mee in de les. Ook in het derde en vierde leerjaar zien wij dat leerlingen taakgericht werken, veel samenwerken en er zijn weinig 'onregelmatigheden'. Pagina 8 van 10
Een aandachtspunt vormen de tweedeklassers: In het tweede leerjaar zien we lesverstorend gedrag van leerlingen en zijn er klassenmanagementproblemen. Hier kunnen docenten meer structuur bieden, duidelijker afspraken maken over de regels in de klas en leerlingen steviger aanspreken op ongewenste gedragingen. 3.3.3 Ondersteuning en begeleiding De ondersteuning en begeleiding van leerlingen beoordelen wij op twee onderdelen als goed. In de missie en visie van de school staat dat leerlingen worden uitgedaagd om te laten zien wat zij kunnen. Het handelen van het team is er zichtbaar op gericht om leerlingen succeservaringen te laten opdoen. Tijdens de intakeprocedure krijgt de school al een indruk van de leerling en van zijn of haar specifieke leervragen. Er is veel aandacht voor de overdracht van gegevens vanuit de basisschool, en er volgt een gesprek met leerling en ouders/ verzorgers. Een handelingsplan is gereed voor aanvang van het schooljaar. In de kleinschalige setting van de klas is veel ruimte voor persoonlijke begeleiding. De mentor observeert de leerling, monitort zijn resultaten en brengt zijn ondersteuningsbehoeften in kaart. In samenwerking met de zorgcoördinator wordt per leerling een aanpak voor begeleiding opgesteld en uitgevoerd. Het is de docent die in eerste instantie ondersteuning biedt. In het lesprogramma besteedt de school veel aandacht aan het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Ook maatschappelijke stage en de voorbereiding daarop dragen daar aan bij. 3.3.4 Kwaliteitszorg Wij beoordelen de kwaliteitszorg als voldoende. De schoolleiding evalueert de onderwijsresultaten van de leerlingen en bespreekt die regelmatig in de teams. Waar nodig worden verbeteringen ingezet. De school slaagt erin om met gezamenlijke inspanningen leerlingen naar het diploma te brengen en vaak op een hoger niveau dan aanvankelijk verwacht. De school heeft afspraken gemaakt over het onderwijsproces: de leerling staat centraal. Er is in de les en daarbuiten veel tijd en aandacht beschikbaar voor extra uitleg en begeleiding. De schoolleiding voert lesbezoeken uit om te bezien of het onderwijsproces van voldoende niveau is. De bevindingen van de lesbezoeken bespreekt de schoolleiding met de bezochte docenten. De school kent een cyclus van funtionerings- en beoordelingsgesprekken. De kleinschaligheid van de school maakt het mogelijk om snel en frequent te communiceren en te reageren. Met regelmaat onderzoekt de school of leerlingen en ouders tevreden zijn over de school. Pagina 9 van 10
Opbrengstgericht werken Op schoolniveau is opbrengstgericht werken vanzelfsprekend. De schoolleiding verzamelt betrouwbare data over de examens en de rendementen en maakt grondige analyses van de verzamelde gegevens. De analyses leiden vervolgens herkenbaar tot concrete verbeterplannen, die altijd in dienst staan van het maximaliseren van de resultaten. Ook in de ondersteuning wordt de evaluatieve cyclus nagenoeg volledig doorlopen. Opbrengstgericht werken is echter nog niet doorgedrongen tot het klaslokaal. Lesdoelen worden wel aan het begin van de les aangekondigd, op de schoolborden en mondeling, maar leerlingen en leraren bespreken aan het einde van de les niet welke opbrengsten zijn behaald. Pagina 10 van 10