KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017. Don Bosco College VMBOGT VMBOK VWO

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017 Don Bosco College VMBOGT VMBOK VWO Plaats : Volendam BRIN nummer : 20GS C1 BRIN nummer : 20GS 00 VMBOGT BRIN nummer : 20GS 00 VMBOK BRIN nummer : 20GS 00 VWO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : en 24 november 2016 Datum vaststelling : 14 maart 2017

2 Pagina 2 van 12

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 16, 17 en 24 november 2016 een onderzoek uitgevoerd op het Don Bosco College, afdelingen vmbo-kader, vmbogemengd/theoretisch en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdelingen zijn betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor De Staat van het Onderwijs 2016/2017. Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over het thema opbrengstgericht werken waarover we in De Staat van het Onderwijs 2016/2017 zullen rapporteren. Gelijktijdig met deze stelselonderzoeken hebben wij verificatieonderzoeken uitgevoerd in het kader van het bestuursgerichte toezicht. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn opgenomen in het bestuursrapport. De school heeft ongeveer 1800 leerlingen, waarvan bijna vijftien procent op de afdeling vmbo-kader zit, ruim een kwart op de afdeling vmbo-gemengd/ theoretisch en ongeveer twintig procent op de afdeling vwo. Onderzoeksopzet Voor het onderzoek is een selectie gemaakt van indicatoren uit het Toezichtkader voortgezet onderwijs Het betreft indicatoren van het zogenoemde kernkader. Deze indicatoren gebruiken we ook om een beeld te krijgen van het opbrengstgericht werken op de school. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Pagina 3 van 12

4 Wij hebben gesprekken gevoerd met leerlingen, docenten, mentoren, vaksectievoorzitters, ondersteuningsfunctionarissen, de sectie Nederlands, de onderwijscommissie, onderwijsontwikkelaars en de schoolleiding. Aan het eind van het schoolbezoek hebben wij de bevindingen uit het onderzoek besproken met de schoolleiding en het bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 12

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op de afdelingen vmbo-kader, vmbo-g/t en vwo van het Don Bosco College hebben uitgevoerd, leidt tot een toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter te veel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor de afdelingen vmbo-kader, vmbo-g/t en vwo van het Don Bosco College is als volgt. Op basis van het onderzoek kennen wij aan het Don Bosco College, afdelingen vmbo-kader, vmbo-g/t en vwo het basisarrangement toe omdat zowel de onderwijsresultaten als de kwaliteit van het onderwijsproces op de afdeling van voldoende niveau zijn. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Pagina 5 van 12

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen vmbo-kader, vmbo-g/t en vwo van het Don Bosco College. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Het onderwijs op het Don Bosco College, afdelingen vmbo-k, vmbo-g/t en vwo, is van voldoende kwaliteit. Alle onderwijsresultaten zijn voldoende tot goed. De school analyseert haar resultaten. Bij sommige resultaten zien we een achteruitgang. De school onderzoekt wat de oorzaken van deze achteruitgang zijn en komt als deze duidelijk zijn met verbetermaatregelen. Zowel bij de schoolleiding als de docenten die wij gesproken hebben, zien we een onderzoekende houding gericht op het achterhalen van teruglopende resultaten en mogelijke onderwijsverbeteringen. We zien duidelijke verschillen in leskwaliteit. We hebben een aantal goede lessen gezien, maar ook een aantal van onvoldoende kwaliteit. Schoolbreed is de doelgerichte opbouw van de lessen onvoldoende. In de mate waarin de schoolleiding zicht heeft op de leskwaliteit, zien we verschillen tussen de afdelingen. Op de school is er sprake van opbrengstgericht werken. Tussen secties en docenten zien we wel verschillen in de mate waarin ze de resultaten van hun leerlingen gebruiken voor de vormgeving van hun onderwijs. Doordat de school geen gebruik maakt van genormeerde toetsen in de onderbouw, mist ze een meer geobjectiveerde bron om de voortgang van leerlingen zichtbaar te maken. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en de oordelen hierover. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Het volledige kader kunt u op de website van de inspectie bekijken en downloaden. Pagina 6 van 12

7 De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda voor indicatoren van de onderwijsresultaten: 1. onder de norm 2. boven de norm 3. niet te beoordelen Legenda voor andere indicatoren: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 20GS 00 VMBOGT - VMBOGT De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden R.1 Positie in leerjaar 3 ten opzichte van het advies van de basisschool. (onderwijspositie t.o.v. advies po) R.2 Percentage onvertraagde studievoortgang in leerjaar 1 en 2. (onderbouwsnelheid) R.3_GT Percentage onvertraagde studievoortgang vanaf leerjaar 3 (bovenbouwsucces) voor de afdeling vmbo g/t EX_GT Gemiddeld cijfer Centraal Examen van alle vakken (examencijfers) voor de afdeling vmbo g/t. 20GS 00 VMBOK - VMBOK De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden R.1 Positie in leerjaar 3 ten opzichte van het advies van de basisschool. (onderwijspositie t.o.v. advies po) R.2 Percentage onvertraagde studievoortgang in leerjaar 1 en 2. (onderbouwsnelheid) R.3_K Percentage onvertraagde studievoortgang vanaf leerjaar 3 (bovenbouwsucces) voor de afdeling vmbo-k EX_K Gemiddeld cijfer Centraal Examen van alle vakken (examencijfers) voor de afdeling vmbo-k. Pagina 7 van 12

8 20GS 00 VWO - VWO De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden R.1 Positie in leerjaar 3 ten opzichte van het advies van de basisschool. (onderwijspositie t.o.v. advies po) R.2 Percentage onvertraagde studievoortgang in leerjaar 1 en 2. (onderbouwsnelheid) R.3_V Percentage onvertraagde studievoortgang vanaf leerjaar 3 (bovenbouwsucces) voor de afdeling vwo. EX_V Gemiddeld cijfer Centraal Examen van alle vakken (examencijfers) voor de afdeling vwo. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. Pagina 8 van 12

9 De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende onderdelen aan bod: onderwijsresultaten, didactisch handelen, ondersteuning en begeleiding, kwaliteitszorg, opbrengstgericht werken. Onderwijsresultaten Onderwijspositie en onderbouwsnelheid De resultaten bij de indicatoren onderwijspositie en onderbouwsnelheid liggen ruimschoots boven onze normen. De onderwijspositie, die aangeeft in hoeverre leerlingen in leerjaar drie op het advies van de basisschool zitten, is zelfs erg hoog. Het Don Bosco College is dus goed in staat de adviezen van de basisschool waar te maken. Bovenbouw vmbo-kader Op de afdeling vmbo-kader liggen het driejaarlijkse gemiddelde van het bovenbouwsucces en het gemiddelde examencijfer ruimschoots boven onze normen. In het schooljaar was er een terugval in het gemiddelde examencijfer, maar in schooljaar lag dit ruimschoots boven onze norm. Bovenbouw vmbo-g/t Op de afdeling vmbo-g/t liggen zowel het driejaarlijks gemiddelde van het bovenbouwsucces als het gemiddelde examencijfer ruimschoots boven onze norm. Bovenbouw vwo Op het vwo ligt het driejaarlijkse gemiddelde van het bovenbouwsucces boven onze norm. Afgelopen jaren zagen we een positieve ontwikkeling bij deze indicator. Het driejaarlijkse gemiddelde van het examencijfer, berekend over de schooljaren , en , ligt boven onze norm. We zien echter een daling van het gemiddelde examencijfer. In schooljaar lag het gemiddelde examencijfer beneden onze norm. Ook in het schooljaar , dat nog niet in onderwijsresultaten 2016 verdisconteerd is, lag het gemiddelde examencijfer beneden onze norm. Als deze trend zich voortzet in schooljaar zal het gemiddelde examencijfer bij de onderwijsresultaten van 2018 onvoldoende zijn. Pagina 9 van 12

10 De school had zelf ook al geconstateerd dat hier sprake is van een trendmatige ontwikkeling die om aandacht vraagt. De precieze oorzaken heeft de school nog niet helder, maar zowel schoolleiding als docenten voeren gesprekken en onderzoeken wat mogelijke oorzaken zijn van het teruglopende examenresultaat. Didactisch handelen De meeste lessen zijn van voldoende niveau. Daarbij hebben we aantal goede lessen gezien, maar op de vmbo-afdelingen ook een aantal lessen van onvoldoende kwaliteit. Docenten leggen over het algemeen goed uit en bij leerlingen is er sprake van een taakgerichte houding. Dat laatste zien we zelfs als het didactisch handelen van docenten daar niet toe uitnodigt. We zien grote verschillen in de mate waarin docenten variëren in werkvormen. Op alle drie de onderzochte afdelingen vinden we de doelgerichte opbouw van de lessen onvoldoende. In te veel lessen, meer dan 25 procent, zien we dat het leerdoel niet helder is voor leerlingen, er geen duidelijke samenhang is tussen opeenvolgende lesactiviteiten of er geen terugkoppeling is naar het leerdoel. De overige indicatoren beoordelen we als voldoende. Op het vmbo echter zijn de actieve betrokkenheid en effectieve feedback maar net voldoende. We hebben hier een aantal lessen gezien waar het didactisch handelen te weinig gericht was op het leren van de leerlingen. De eerder genoemde taakgerichtheid van leerlingen zorgde ervoor dat er toch nog sprake was van leeractiviteiten. Op de vwo-afdeling zien we meer rust en een grotere mate van actieve betrokkenheid van leerlingen. Op alle drie de afdelingen hebben wij weinig differentiatie in de lessen gezien. Dit terwijl er in de onderbouw veel klassen zijn waar leerlingen van meerdere niveaus bij elkaar zitten. Als docenten beter zicht hebben waar leerlingen staan in hun leerproces en duidelijk weten wat ze de leerlingen willen leren, biedt dit goede aanknopingspunten voor differentiatie binnen de les. Dit kan er ook toe leiden dat de actieve betrokkendheid van leerlingen toeneemt. Ondersteuning en begeleiding Er is, indien nodig, een warme overdracht tussen de basisscholen en het Don Bosco College. De school gebruikt de gegevens van de basisscholen om in beeld Pagina 10 van 12

11 te brengen waar leerlingen staan in hun ontwikkeling en welke (extra) ondersteuningsbehoefte gewenst is. Indien nodig voert of laat het Don Bosco College nog extra diagnostiek uitvoeren. Als het gaat om sociaal-emotionele ondersteuning is er sprake van een duidelijk systeem van signalering, diagnostiek, ondersteuningsmaatregelen en evaluatie van deze maatregelen, waarbij met name de focus op leerlingen die iets extra s nodig hebben sterk is. Voor leerlingen met achterstanden op het gebied van taal en rekenen is er in het brugjaar een extra ondersteuningsuur. Leerlingen werken hier met een programma dat de mogelijkheid biedt om de vorderingen van leerlingen goed te volgen en inhoudelijk feedback te geven. De school maakt geen gebruik van genormeerde toetsen voor alle leerlingen. Deze toetsen zijn een goede manier om zicht te krijgen op de ontwikkeling van leerlingen bij taal en rekenen. Zeker gezien de discussie of leerlingen in de bovenbouw wel op het juiste niveau zitten en de constatering dat de eigen toetsen in de onderbouw ook nog niet altijd het niveau en de ontwikkeling van leerlingen goed in beeld brengen, kunnen deze toetsen voor de school een meerwaarde leveren. Van leerlingen die in het derde leerjaar zitten koppelt het Don Bosco College aan basisscholen terug in hoeverre ze op het advies van de basisschool zitten. Deze terugkoppeling kan nog aan waarde winnen als er ook een inhoudelijke analyse aan toegevoegd wordt. Kwaliteitszorg De school heeft een helder schoolplan dat is bedoeld om sturing te geven aan onderwijsverbeteringen in de school. Er zijn duidelijke doelen geformuleerd en in de halfjaarlijkse managementrapportages wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken. De schoolleiding heeft goed zicht waar zij staat en docenten kennen de speerpunten. De eigen tijdsplanning wordt niet altijd gehaald, waarbij uit de eigen managementrapportage niet blijkt waarom dat zo is. De schoolleiding heeft een beeld van de leskwaliteit op de verschillende afdelingen. We missen wel een analyse van afdelingsbrede sterke punten en verbeterpunten. Daarnaast zijn er verschillen in de mate waarin afdelingsleiders de kwaliteit van het didactisch handelen in kaart brengen bijvoorbeeld middels lesbezoeken. Dit leidt er ook toe dat er tussen afdelingen verschillen zijn in de mate waarin er gericht gestuurd wordt en kan worden op kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Pagina 11 van 12

12 In de gesprekken die wij gevoerd hebben geven docenten, ondersteuningsfunctionarissen, schoolleiding en bestuur blijk van reflectief vermogen en bereidheid en wil om mee te denken over mogelijke verbeteringen in het onderwijs. We zien hier effecten van in de onderwijspraktijk, zoals de lessen PAO (pre-academisch onderwijs). We zien ook dat sommige overleggen of initiatieven geen of weinig effect hebben, doordat er te weinig sturing is, of geen gevolg krijgen. Opbrengstgericht werken Op schoolniveau worden analyses gemaakt, mede vormgegeven in een halfjaarlijkse managementrapportage en evaluatie van het schoolplan. Indien nodig neemt de schoolleiding maatregelen om tot betere resultaten te komen. Gezien de goede resultaten in het verleden was de noodzaak tot hele diepgaande analyses niet altijd heel groot. Nu de resultaten op sommige afdelingen bij sommige indicatoren een dalende tendens vertonen is die noodzaak groter geworden. Zowel bij schoolleiding als docenten, secties en teams zien we de bereidheid en de wil om te onderzoeken wat de oorzaken zijn van teruglopende resultaten. We zien hierin echter wel duidelijke verschillen tussen docenten en tussen secties. We zien ook verschillen in de mate waarin docenten, secties en afdelingen een verband leggen met de eigen lespraktijk. Lesdoelen blijven vaak impliciet, leraren gaan niet systematisch na of leerlingen de lesstof hebben begrepen. De school gebruikt geen genormeerde toetsen en de eigen toetsen bieden nog onvoldoende houvast om de leerlingen in de onderbouw naar tevredenheid van zowel onder- als bovenbouwteams te determineren. Het gesprek over teruglopende resultaten op het vwo lijkt zich soms te vernauwen tot een discussie tussen teams of leerlingen in de bovenbouw wel op het juiste niveau zitten. Dit lijkt het gesprek over onderwijs soms in de weg te staan. Pagina 12 van 12