Mag ik aan je voorstellen NLP

Mag ik aan je voorstellen NLP NLP Academie Lireweg 74B 2153 PH Nieuw Vennep www.nlpacademie.nl 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 2 / 32

Voorwoord Dank je wel dat je je hebt ingeschreven voor deze gratis E- cursus die je een introductie geeft in de basis van NLP. Een zoektocht op het internet zal je al snel leren dat er erg veel informatie te vinden is over NLP en dat is op zich niet zo gek. NLP is nog relatief jong en ontwikkelt zich nog steeds in een snel tempo dus veel mensen hebben er wel een mening over. Inmiddels zijn er duizenden boeken over NLP geschreven, de één goed, anderen niet al te best. Dus als je veel te weten wilt komen over NLP kun je starten aan een bijna eindeloze zoektocht. Ons doel met deze online cursus is: Om je de NLP basis beginselen te leren zonder al te veel jargon te gebruiken zodat je gemakkelijk en snel aan de slag kunt i.p.v. het woordenboek erop na te moeten slaan; Om je uit te leggen maar je ook te laten ervaren hoe je NLP kunt inzetten in je dagelijkse leven; Om je tips en trucs te geven om je de basis beginselen snel eigen te maken. Mocht je naar aanleiding van de cursus vragen hebben, voel je vrij om deze te stellen. Stuur gewoon een email naar info@nlpacademie.nl en je krijgt zo snel mogelijk een antwoord. Laten we snel beginnen. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 3 / 32

Inhoudsopgave Hoe je met iedereen kunt klikken.... 6 Wat is Rapport... 6 Waarom is het belangrijk om snel rapport te leren?... 7 Hoe je NLP gebruikt om snel rapport te maken.... 7 Waar je op kunt letten of mee kunt experimenteren?... 8 Hoe je beter doelen kunt stellen en halen.... 10 Wat wil je?... 10 Van wie is het doel en heeft het de juiste omvang?... 11 Dus wat is nu echt het verschil wat het verschil maakt?... 11 Wat is het voordeel om het op deze manier te doen?... 13 Wat kun je doen en waar kun je mee experimenteren?... 14 Emoties en hoe je ze de baas kunt blijven... 15 In NLP gebruiken we ankers om je goed te voelen.... 16 Ankeren in marketing.... 17 Hoe anker je?... 17 Hoe gebruiken we ankers in NLP?... 17 Dus hoe kun je nu snel je emotionele bui veranderen op het moment dat jij het wilt?... 18 Waar kun je mee experimenteren?... 19 Leef jij in het hier en nu?... 20 Wat is associatie en dissociatie?... 20 Hoe herken je het verschil?... 20 Geassocieerd en gedissocieerd in je dagelijkse leven.... 21 Waarom is dit nu handig om te weten?... 21 Hoe kan NLP je helpen om makkelijk te associëren en te dissociëren?... 22 Waarmee kun je gaan experimenteren?... 22 Hoe we de wereld waarnemen.... 24 De eerste filter: informatie weglaten... 25 De tweede filter: informatie vervormen... 25 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 4 / 32

De derde filter : informatie generaliseren... 26 Filters bepalen onze ervaring... 26 Waarmee kun je experimenteren?... 27 Wat kun je leren van je zintuigen.... 28 NLP en onze vijf zintuigen.... 28 Waar gebruiken we nu onze zintuigen voor?... 28 Hoe kun je spelen met je zintuigen toepassen?... 30 Waarmee je kunt experimenteren?... 30 En wat nu?... 32 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 5 / 32

Hoe je met iedereen kunt klikken. Er is één ding dat het meest belangrijk is wanneer het gaat om het maken van een klik met anderen. Of het nu gaat om het werken met anderen als coach, anderen te helpen als collega, anderen te leiden, anderen te beïnvloeden of gewoon te genieten van het gezelschap van anderen, het begint altijd met het maken van rapport. The single biggest problem in communication is the illusion that it has taken place." - George Bernard Shaw "Satisfying relationships are built by rapport, not agreement." - Joseph O'Connor Wat is Rapport Je kunt rapport letterlijk zien wanneer je naar twee mensen kijkt die prima met elkaar kunnen opschieten. Het ziet er soms uit als een prachtige dans en waarin de gesprekken zo ontzettend makkelijk lijken te gaan. Het lijkt alsof beiden één harmonisch geheel vormen. Als je het ze beiden zou vragen dan zouden ze beiden zeggen dat ze elkaars gezelschap prettig vinden. Wat je dus zult zien en opmerken zijn de overeenkomsten tussen deze mensen zoals: - hetzelfde staan of zitten - dezelfde gebaren - dezelfde gezichtsuitdrukking - spreken in dezelfde toon en dezelfde snelheid van spreken - dezelfde sleutelwoorden gebruiken - in hetzelfde tempo ademen. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 6 / 32

Het lijkt er op dat beide personen zichzelf aan elkaar spiegelen terwijl de dans zich voortzet en het ziet er zo gemakkelijk uit dat je niet kunt bepalen wie nu aan het leiden is en wie er volgt. Waarom is het belangrijk om snel rapport te leren? Wanneer je de basis van rapport door hebt, zal je merken dat rapport en het maken van rapport het kloppende hart vormt van goede communicatie tussen twee of meer mensen. Wanneer bijvoorbeeld iemand een vergadering voorzit en dit met verve doet, is de voorzitter in staat geweest om met de meeste mensen rapport te maken en te houden maar ook wanneer twee mensen een meningsverschil hebben en toch een verbinding met elkaar weten te houden, is dit omdat beiden in staat waren om rapport te maken en te houden. Rapport is dus iets wat absoluut in je gereedschapskist MOET :- ) zitten en de toepassingen ervan zijn bijna onuitputtelijk. In elke situatie waar het nodig is dat anderen je vertrouwen en je snel begrip wilt hebben van anderen voor hetgeen je doet, is rapport maken en houden een belangrijke basisvaardigheid. Denk maar eens aan onderhandelingen met je leidinggevenden, klanten, interviews, presenteren, leiding geven aan teams, als ouders je kinderen opvoeden en management, de lijst is bijna eindeloos. Wanneer je éénmaal rapport hebt gemaakt met je gesprekspartner dan is het alleen maar logisch dat je je gesprekspartner begint te beïnvloeden en zij jou. Hoe dieper het rapport is, hoe groter de kans is dat je anderen op een positieve manier kunt beïnvloeden. Hoe je NLP gebruikt om snel rapport te maken. In NLP wordt rapport gemaakt door je gesprekspartner te observeren. Dat betekent dat je scherp bent op wat je gesprekspartner doet en hoe hij/zij zich gedraagt zodat je langzaam zijn/haar gedrag kunt spiegelen. Je kunt dit niet alleen doen door gebaren, stem of woorden van je gesprekspartner over te nemen maar ook door langzaam af te stemmen op zijn/haar model van de wereld zodat er gestaag een empathische relatie begint te ontstaan. NLP kan je helpen om je observatie vaardigheden te verbeteren zodat je daadwerkelijk leert om scherp op te gaan letten. Wanneer je meer leert over NLP, ga je vanzelf ontdekken dat er subtiele manieren zijn om dit te doen, zoals het 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 7 / 32

maken van rapport door het gebruik van taal en het subtiel ontdekken hoe mensen hun interne wereld weergeven. Rapport maken gaat niet alleen over empathisch zijn. Soms vereist het om, wanneer je gesprekspartner een harde noot is om te kraken, dat jij ook even een harde noot bent om te kraken. Soms is het nodig, om de ander echt te begrijpen, om kennis te maken met iemands waarden en overtuigingen, hoe ze over zichzelf denken en waarom ze zijn zoals ze zijn. Zeker wanneer je leert om respect voor ieders denkwijzen te hebben (en dat zegt niet dat je deze denkwijzen hoeft te accepteren maar alleen te respecteren dat de ander anders kan denken), kom je tot de ontdekking dat het je steeds gemakkelijker afgaat om af te stemmen op de ander. En onthou dat wanneer je de ander op een positieve wijze wilt beïnvloeden je het beste kun starten vanuit het wereldbeeld van de ander. Dus in essentie gaat rapport, vanuit een NLP perspectief, over het ontmoeten van de ander in zijn model van de wereld om zodoende een verbinding met de ander te maken zodat je uiteindelijk kunt leiden of gewoonweg de ander beter kunt begrijpen en hij/zij jou. Waar je op kunt letten of mee kunt experimenteren? Je kunt het meest gemakkelijk starten om eens op een andere manier naar anderen te kijken. Kijk eens hoe anderen zich gedragen, welke gebaren maken ze, hoe praten ze, welke waarden en overtuigingen heeft de ander. John Grinder, één van de grondleggers van NLP, noemt dit listening of the top en betekent zoveel als kijken en luisteren zonder interpretatie. Wanneer je dit gedaan hebt, kun je de lichaamstaal van je gesprekspartner gaan spiegelen. Gebaren, lichaamshouding, gezichtsuitdrukking maar je kunt ook de stem, de intonatie en het volume van je gesprekspartner overnemen. Sleutelwoorden van de ander overnemen kan heel subtiel werken om snel rapport te krijgen met de ander. Ook de ademhaling van de ander kun je overnemen, zodat je als het ware hetzelfde energie niveau van de ander aanneemt. Wanneer je meer gaat leren over NLP, ontdek je meer subtiele manieren om rapport met anderen te 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 8 / 32

maken. Andere zaken waar je op kunt letten: - Word je gewaar hoe natuurlijk je rapport maakt en waarbij het je zal opvallen dat dit met de één sneller gaat dan met de ander. Waarom, denk je? Welke overtuigingen heb je die hier aan bijdragen dat je juist met sommigen niet snel rapport maakt of misschien wel helemaal niet. - Merk op dat rapport verbreken ook een handige vaardigheid is. Stel je voor dat je met gemak een gesprek kunt afronden zonder dat je de ander een onprettig gevoel geeft. Door eenvoudig je lichaamshouding te veranderen kun je dit al subtiel doen. - Word je gewaar hoe gemakkelijk het is om felle discussies te voeren met iemand als je diep rapport hebt met die ander. Een vaak gehoorde opmerking is dat door rapport te maken je de ander exact moet kopiëren. Een beetje Monkey See is Monkey do en dat is nu net wat rapport maken niet is. Het is om je bewust te maken van de wereld van de ander en nieuwsgierig te zijn naar wat de ander beweegt. Wil je voorkomen dat je overkomt als slechte imitator begin dan langzaam en kijk wat voor jou werkt. De regel is simpel: Hoe subtieler hoe BETER. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 9 / 32

Hoe je beter doelen kunt stellen en halen. De oorsprong van NLP laat zich vinden in het modelleren van succesvolle mensen. In het eerste begin waren dit therapeuten maar tegenwoordig zijn uit alle denkbare disciplines succesvolle mensen gemodelleerd en is in kaart gebracht wat het verschil is wat het verschil maakt tussen een succesvol iemand en iemand die nog niet succesvol is. NLP neemt een kijkje achter het gedrag van iemand en zoekt uit wat een persoon denkt, voelt en hoort en hoe je dat ook anderen kunt leren zodat nog niet succesvolle mensen hetzelfde kunnen leren om wel succesvol te worden. Eén van de eerste modellen die deel uitmaken van NLP is hoe je het beste doelen kunt stellen. En dat is precies waar deel 2 van deze introductie cursus over gaat. Als je iets in je leven wilt veranderen is de eerste vraag die je het beste aan je zelf kunt vragen een gemakkelijke : Wat wil je? Wanneer je deze, op het oog gemakkelijke vraag, kunt beantwoorden en je koers zet naar je doel toe, is iets veranderen in je leven opmerkelijk eenvoudig. "It is not in the stars to hold our destiny but in ourselves." - William Shakespeare "Whatever you can do or imagine begin it; boldness has beauty, magic and power in it." - Johann Wolfgang Von Goethe Wat wil je? Mensen die succes hebben en dat vaker hebben dan anderen (we bedoelen met succes de vaardigheid om doelen te halen in de ruimste zin van het woord. Voor de één heeft succes te maken met geld verdienen, voor de ander is succes om de kinderen een geweldige tijd te geven vol liefde en stabiliteit.) beheersen de kunst om op de vraag Wat wil je? een duidelijk en helder antwoord te geven en weten hoe ze actie kunnen nemen om te krijgen wat ze voor ogen hebben. Ze lijken als een magneet toe te trekken naar hetgeen ze willen in plaats van weg te lopen voor wat ze niet willen. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 10 / 32

Soms is het gewoon gemakkelijker om uit te spreken wat je niet wilt i.p.v. wat je wel wilt maar er kleeft wel een nadeel aan. Als je aandacht te veel uitgaat naar wat je niet wilt, ben je eerder geneigd om het onderliggende probleem groter te maken en een ander punt is dat er een hardnekkig gerucht de ronde doet en klinkt als: Where your attention flows, your energy goes. of te wel wat je aandacht geeft, groeit. Dus geef aandacht aan wat je wel wilt. Als je eenmaal weet wat je wilt en je kunt je helemaal voorstellen hoe het zou zijn als je eenmaal je doel bereikt hebt, neem dan direct de eerste stappen om je doel ook daadwerkelijk te bereiken. You really do tend to get what you focus on. Van wie is het doel en heeft het de juiste omvang? Je doel kan groot of klein zijn maar het is goed om het niet te groot te maken en niet te klein. Dus grootte kan een kritische succesfactor blijken te zijn. Als het doel wat je stelt je het gevoel geeft dat het boven jezelf uitstijgt, is het verstandig om het doel in kleinere stukjes te hakken. Als je bijvoorbeeld het doel hebt om gelukkiger te zijn dan je nu bent, kun je jezelf de vraag stellen: Welke dingen leveren mij een gelukkig gevoel op? Een nieuwe baan? Een nieuw huis? Een nieuwe bank? of 3 x per week naar de sportschool. Dit zijn de kleinere doelen die tezamen bijdragen aan een gelukkig gevoel. Een doel te klein maken kan er toe leiden dat je motivatie verliest of je verveeld raakt. Een doel kan natuurlijk ook zijn om uit te vinden wat je werkelijk wilt in je leven. Veel mensen lopen rond met deze vraag en eerlijk gezegd is dat prima. Het is erg menselijk om soms moeite te hebben om uit te pluizen wat je wilt, zeker met alle opties die ons ter beschikking staan. Maar als je blijft wachten op een ander die je het antwoord geeft, kan dat behoorlijk wat frustratie opleveren en uiteindelijk loop je het risico iets te gaan doen omdat iemand anders het van je verlangt zonder dat het je uiteindelijk voldoening geeft. Dus wat is nu echt het verschil wat het verschil maakt? Wat is nu echt het verschil wat het verschil maakt tussen mensen die doelen ogenschijnlijk gemakkelijk lijken te halen en diegene die dat niet doen.. Om doelen succesvol af te ronden geef ik je graag de suggestie om bij het 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 11 / 32

formuleren van doelen rekening te houden met het volgende: Formuleer je doel positief. Dus niet : Ik wil stoppen met roken maar wat wil je er voor in de plaats. Je kan denken aan: ik wil langer leven Zorg er voor dat het doel geheel onder jouw controle is en het halen van je doel alleen afhankelijk is van jou. Dus niet: Ik wil dat mijn partner meer tijd aan het gezin besteed. maar wat kan jij doen om te zorgen dat je wens realiteit gaat worden. Dus : ik wil ons huis nog mooier en gezelliger maken zodat het een feest is om thuis te zijn. Beantwoord de volgende vragen: Wanneer wil je je doel bereiken? Volgende week, morgen, volgende maand? Met wie wil je het doel bereiken? Wie kan je helpen om je doel te bereiken? Wat is de context van het doel? Is het alleen relevant voor werk of alleen privé. Visualiseer hoe je zou weten wanneer je het doel hebt bereikt. Besteed hier ruim aandacht aan omdat het belangrijk is om voor je zelf een soort bewijstheorie te hebben en exact te weten hoe je zou weten wanneer je het doel hebt bereikt. Hoe beter en langer je visualisatie is, hoe meer kans je hebt om je doel ook daadwerkelijk te bereiken. Immers je geeft je brein de instructie om exact hetgeen te doen wat nodig is om het doel te bereiken. Dus stap eens in de toekomst en denk na over wat je zou zien, horen en voelen als je het doel hebt bereikt. En als je toch bezig bent, maak het dan zo aantrekkelijk mogelijk. Een belangrijke hindernis om over heen te stappen zijn alle voordelen die je hebt om alles bij het oude te laten. Dat klinkt misschien een beetje gek maar alles bij het oude laten heeft natuurlijk ook wel zijn voordelen. Dus bedenk, wat je graag wil houden zoals het is en tegelijkertijd de noodzakelijke veranderingen door te voeren die bijdragen aan het halen van je doel. Dus stel : je wilt een nieuwe baan met meer uitdagingen en je wilt wel graag je leuke collega s houden dan zou een doel kunnen zijn om een andere baan te krijgen in het bedrijf waar je werkt en hier werk van te maken. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 12 / 32

Bedenk meerdere routes... en zorg dat je opmerkzaam bent en blijft om kritisch naar de resultaten te kijken die je krijgt door je acties en zorg wanneer je niet het resultaat krijgt wat je verwacht om je route bij te stellen. Immers er leiden meerdere wegen naar Rome en er is niets mis mee om je doel bij te stellen. Zelfs een vliegtuig vliegt niet in een rechte lijn naar de gewenste bestemming. Gehinderd door wind, weer en andere vliegtuigen, stelt de piloot continu de route bij om toch op de gewenste bestemming te komen. Dus stel bij indien nodig. En als laatste, past het doel bij wie jij bent en het leven wat je wilt leven. Is het het waard om alle tijd en moeite en misschien geld te investeren om het doel te halen. Zorgt het doel ervoor dat je jezelf recht in de spiegel kunt blijven aankijken, strookt het met je waarden en overtuigingen. Stel je zelf maar eens de vraag: als je het doel nu kon hebben, zou je het direct aanpakken? Wat is de eerste stap die je binnen 24 uur gaat ondernemen. Kies wijs en neem gewoon een eerste kleine stap om het halen van je doel letterlijk in beweging te zetten. En neem snel de tweede stap om in het moment te blijven. Door het aanhouden van bovenstaande richtlijnen is het bijna onmogelijk om je doel niet te halen. Dus go for it Wat is het voordeel om het op deze manier te doen? Veel veranderingsprocessen mislukken succesvol omdat mensen soms te snel stoppen met pogingen om het doel te bereiken of veranderingen willen die niet stroken met hun waarden en overtuigingen. Of het nu gaat om een persoon of een organisatie, in beide gevallen gaat het op. Door het gehele proces te doorlopen en de stappen in acht te nemen, kan makkelijker de gewenste verandering plaats vinden. Ook werkt het proces op dezelfde manier als je anderen wilt coachen bij het halen van hun doelen. Onze suggestie is dan ook om vandaag nog te beginnen met iets wat je graag wilt en je doel uit te schrijven op bovenstaande wijze en dan je eerste actie te nemen. Experimenteer met wat voor jou werkt! 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 13 / 32

Wat kun je doen en waar kun je mee experimenteren? Denk aan iets wat je de komende periode graag wilt gaan doen en volg dan bovenstaande stappen. Probeer het gewoon uit, misschien eerst gewoon in gedachten en kijk wat er gebeurt. Andere dingen die je kunt doen: - Luister eens goed om je heen en merk op wanneer mensen daadwerkelijk bezig zijn om een doel te bereiken. Vaak gepassioneerd, vastberaden en gemotiveerd en vergelijk dit eens met mensen die praten over de dingen die ze niet willen. Vaak klagend of vol zelfkritiek. Luister eens naar het taalgebruik en kijk eens naar de lichaamshouding van beide type mensen en bepaal voor jezelf wat jou de meeste kracht kan geven. Ik weet zeker dat je tot de categorie wilt horen die gepassioneerd, vastberaden en gemotiveerd is. - Vraag je in gesprekken en discussies met anderen eens af: Wat wil ik uit dit gesprek halen? en werk dan naar dit doel toe. - Onthou dat niemand je verplicht om grote stappen te nemen. Kleine stappen zijn even krachtig en soms wel krachtiger temeer omdat ze ook rekening houden met je omgeving en een niet al te grote shock op leveren als je besluit iets te veranderen. - Geniet van de reis naar je doel toe. Veel mensen leven hun leven met hetgeen het leven hen voor de voeten werpt. Doelen stellen á la NLP helpt je om een stap dichterbij te zetten naar het leven wat je wilt en naar een wereld waarvan je graag deel wilt uitmaken. Blijf nieuwsgierig... 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 14 / 32

Emoties en hoe je ze de baas kunt blijven Allemaal hebben we op één of andere manier wel eens gevoeld dat we slachtoffer waren van onze emoties. Alsof we gegijzeld werden door zoiets kleins als een emotie. Sommigen van ons raken al onder de indruk van de gedachte hoe intensief de pijn kan voelen van emoties zoals verdriet, pijn, afwijzing en je niet goed genoeg voelen. En juist voor deze categorie mensen zijn emoties te vergelijken met landmijnen met als gevolg dat ze dagelijks op hun tenen door het leven sluipen, kost wat het kost deze emoties mijdend. En als de eerste signalen van deze emoties zich onder de voet aan dienen, trekken ze snel terug. Situaties vermijdend die bij voorbaat emotioneel geladen kunnen zijn zoals een stevig gesprek met partner, werkgever, werknemer of kinderen, of iemand met een ernstige ziekte bezoeken in het ziekenhuis of een goede vriend die met een depressie thuis zit. Ook zullen ze uitdagingen in hun werk uit de weg gaan om het gevoel van niet goed genoeg te zijn te vermijden. In het algemeen kun je stellen dat ze succesvol zijn in het vermijden van het leven zoals anderen enge films vermijden. Weer anderen komen er nooit aan toe om hun grootsheid te etaleren omdat de emoties zoals angst, niet goed genoeg voelen en twijfel er voor zorgen dat ze überhaupt niet toe komen aan het nemen van actie, laat staat het nemen van risico s. Als slachtoffer van hun emoties lijken ze verlamd te zijn, als een standbeeld bevroren. Een paar voorbeelden. - Een eenzaam iemand voelt zich verlegen met als gevolg dat ze niet tot nauwelijks contact met anderen zal zoeken. - Een tiener is bang om voor gek te staan met als gevolg dat hij/zij weigert nieuwe dingen te leren zoals tekenen, spreken voor groepen, paardrijden of dansen. - Een huisvrouw die zich onzeker voelt en daardoor nooit een stap durft te nemen om iets anders te doen dan te zorgen voor man en kinderen, ook als de verveling heeft toegeslagen Veel mensen worden regelmatig overvallen en gegijzeld door emoties, ervoor zorgend dat ze, wat ze ook willen in hun leven, steeds verder weg komt te liggen en ze als vanzelf het weer opgeven en weer terugvallen in oude slecht 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 15 / 32

voelende emoties en anderen zullen zich vrijelijk bewegen in een kleine comfort zone en zich opgesloten voelen. Anderen leren vast te houden aan een beperkt aantal emoties die vertrouwd voelen en zichzelf een rijk palet van nog betere emoties onthouden. De prijs? Een emotioneel afgevlakt leven, nooit eens verrassingen. Er is nog een andere categorie, die van mensen die slaaf zijn geworden van de emoties van anderen. Mensen die zich pas goed kunnen voelen als de ander zich ook goed voelt, pas kunnen ontspannen als de anderen geen zorgen meer hebben, zorgen hebben als de ander ook zorgen heeft. Ik denk bijna zeker te weten dat je in je omgeving vast mensen kent die in de beschrijving passen en misschien herken je jezelf. Stel je voor hoe het zou zijn om eindelijk emotionele vrijheid te ervaren en je goed te voelen. In NLP gebruiken we ankers om je goed te voelen. Ankeren is de vaardigheid om een specifieke staat op te roepen door een specifieke Trigger. In feite is het proces grotendeels terug te herleiden naar de, in de psychologie bekende, Pavlov reactie. Pavlov was een Russische fysioloog die in 1904 een Nobelprijs won. De Nobelprijs kreeg hij niet voor het zo beroemd geworden onderzoeken van conditionering (de Pavlovreactie), maar door onderzoek van de spijsvertering. Als onderdeel van dit onderzoek wilde hij de speekselproductie van honden bij toediening van verschillende soorten voedsel meten. Hierbij stuitte hij echter op het verschijnsel dat de honden al speeksel gingen produceren nog voordat hij het voedsel had gegeven. Pavlov onderzocht dit verschijnsel verder, door bijvoorbeeld 5 seconden voor het voeren een bel te laten rinkelen. Na een aantal keren bleken de honden inderdaad bij het rinkelen van een bel al speeksel af te scheiden. Dit heet nu de geconditioneerde reflex, en het door Pavlov ontdekte verschijnsel heet klassieke conditionering: als stimulus (prikkel) A (de bel) herhaaldelijk voorafgaat aan stimulus B (het voeren) dat een bepaald gedrag (respons) oplevert, dan zal op den duur stimulus A alleen deze respons (speekselproductie) opleveren, ook zonder stimulus B. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 16 / 32

Om het verschijnsel van de geconditioneerde reflex uitvoeriger te bestuderen voerden Pavlov en zijn studenten veel uitgebreide systematische experimenten uit. Ankeren in marketing. Ankeren wordt tegenwoordig veelvuldig gebruikt als marketing techniek. Denk maar eens aan Heerlijk Helder. Eenmaal aanwezig fungeert een anker als een knop voor het direct oproepen van een bepaalde staat. Denk eens aan geur van appeltaart? Wat gebeurt er? Hoe anker je? Het uitgangspunt van ankeren is dat wanneer je de piek bereikt van een bepaalde staat en je op het juiste moment een anker plaatst door een aanraking, een woord, etc.., deze twee met elkaar verbonden worden waardoor bij herhaling dezelfde staat wordt opgeroepen zonder dat de originele ervaring plaats vindt. Zoals eerder gezegd kan een anker gevormd worden door een aanraking, een beweging of een woord. Een anker dient echter wel uniek te zijn en te worden geplaatst op het piek moment van een bepaalde staat wil het anker succesvol worden geplaatst. Een anker op de binnenkant van je hand is dus niet de meest geschikte plaats voor het plaatsen van een anker aangezien je met je handen: de handen schudt van andere personen, je pen vasthoudt, etc. Hoe gebruiken we ankers in NLP? In NLP gebruiken we ankers om High Performance States die uit de herinnering van de cliënt komen, te koppelen aan situaties die de cliënt in de toekomst tegenkomt en waar deze staat bijzonder welkom is of kan zijn. Toen Bandler en Grinder werkten aan het in kaart brengen van de talenten van Virginia Satir en Milton Erickson ontdekten zij dat deze veelvuldig gebruikmaakten van woord- ankers die hielpen bij het tot stand brengen van veranderingen bij hun cliënten. Als iemand een intense stemming ervaart en een bepaalde stimulus wordt (steeds) tegelijk met het hoogtepunt van die stemming aangeboden, dan raken stimulus en stemming neurologisch met elkaar verbonden. Telkens als daarna 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 17 / 32

de stimulus wordt aangeboden, volgt de intense stemming (respons) automatisch. Ankers werken zodanig snel dat we er ons soms wel en soms niet van bewust zijn. In ieder geval gebeurt het onbewust dat ankers op ons inwerken. Ankers hebben grote macht omdat ze onmiddellijk krachtige stemmingen kunnen oproepen. Dat is wat er gebeurt wanneer je bijvoorbeeld een bepaalde geur ruikt of een bepaald stukje muziek hoort waarbij je een sterke emotionele herinnering hebt. We hebben allemaal heel veel onbewuste ankers. Elke vorm van een gecreëerde associatie van gedachten, ideeën, gevoelens of stemmingen, met een stimulus ofwel externe prikkel is een anker. Niet alle ankers zijn positieve associaties. Onplezierige ankers lijken vaak het meest op te vallen en blijken de diepste indruk te maken. Een pijnlijke ervaring kan een vlijmscherp beeld in ons geheugen plaatsen of daarin een klank nalaten die weer terugkomt als zich omstandigheden voordoen, die overeenkomsten vertonen met de pijnlijke situatie van toen. Je bent dan als het ware geconditioneerd en geprepareerd om die emotie van toen te koppelen aan de situatie van nu. Angsten en fobieën zijn daar een voorbeeld van. Naast al deze (positieve en negatieve) ankers die we in ons leven onbewust installeren en geïnstalleerd hebben, kunnen we ook bewust positieve ankers, bij ons zelf en anderen installeren. Ankers die ons in een vermogende stemming brengen zodat we de gewenste resultaten kunnen behalen. Dus hoe kun je nu snel je emotionele bui veranderen op het moment dat jij het wilt? Om eerlijk te zijn, de meest snelle methode is om je lichaamshouding te veranderen. Bij bepaalde emoties die er voor zorgen dat je je slecht voelt, hoort een bepaalde lichaamshouding. Door deze snel te veranderen, onderbreek je de emotie en voel je je snel anders. Een voorbeeld: wanneer je je neerslachtig voelt, kijk je waarschijnlijk naar beneden, is je lichaam wat gebogen en zal je wellicht negatief tegen je zelf praten. Op staan en even lopen zal er snel voor zorgen dat je je anders begint te voelen. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 18 / 32

Een andere manier is om bepaalde triggers te gebruiken die je een goed gevoel geven. In NLP termen noemen we dit ankers Denk eens aan je favoriete muziek, ruik de frisse lente lucht, aai de kat of hond of fluit gewoon een lekker deuntje. Ik weet zeker dat je je snel beter voelt. In NLP trainingen leer je verschillende manieren om je emoties snel weer te baas te zijn en de emoties van anderen op een positieve manier te beïnvloeden. Waar kun je mee experimenteren? Hou de komende dagen eens een dagboek bij en schrijf op welke emoties je veelvuldig op een dag ervaart. Gelukkig, opgewonden, slaperig, energiek, ontspannen, gespannen, nieuwsgierig, afkeurend, neerslachtig of in de flow. En hoe voelen ze. Welke sensaties voel je in je lichaam als je bepaalde emoties voelt. Maak een bewuste beslissing om de komende dagen meer positieve emoties te voelen. Denk gewoon wat vaker terug aan de geweldige momenten in je leven, zo levendig mogelijk en onthou hoe je je voelt. En mocht je toch eens een emotie hebben, onthou dan dat emoties ook een signaal functie hebben. Een signaal om iets te gaan doen om je vervolgens weer goed te voelen. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 19 / 32

Leef jij in het hier en nu? Leef je nu? Of leef je in het verleden. Of toch wel heel veel in de toekomst? Of ben je misschien wel iemand die meer aan de zijlijn staat te mijmeren over het verleden of over je toekomst? En wat maakt het uit? vraag je misschien. Na het leren van associëren en dissociëren weet je het antwoord vanzelf. "You must live in the present, launch yourself on every wave, find your eternity in each moment." - Henry David Thoreau "Life is a tide; float on it. Go down with it and go up with it, but be detached. Then it is not difficult." - Prem Rawal Wat is associatie en dissociatie? Geassocieerd en gedissocieerd zijn twee totaal verschillende manieren van ZIJN en hoe je tegen de wereld kunt aan kijken. Toch zijn allebei erg nuttig om je gemakkelijk door de uitdagingen heen te slaan die het leven je presenteert. Als je geassocieerd bent, leef je in het moment, in het hier en nu, je kijkt door je eigen ogen naar je omgeving en je voelt je lichaam en de emoties die je nu voelt. Als je gedissocieerd bent, dan ben je NIET in het hier en nu. Je denkt meer aan de dingen die je gedaan hebt of nog moet gaan doen. Je bent even de kijker in plaats van de doener. Hoe herken je het verschil? Denk eens aan een prettige herinnering,misschien recent, misschien wat langer geleden en terwijl je aan de prettige situatie denkt, ben je dan ook echt in de herinnering, door je eigen ogen kijkend en voel je het plezier wat je toen had, nu? Is het antwoord : ja dan is dat geassocieerd. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 20 / 32

Of zie je jezelf in de herinnering, als in een foto of een film, volledig bewust dat je toen een geweldige tijd had maar je voelt je niet veel anders dan dat je net deed. Dat is gedissocieerd. Wanneer je dit een paar keer doet, ga je merken dat de éne herinnering geassocieerd is en de andere gedissocieerd is. Geassocieerd en gedissocieerd in je dagelijkse leven. Associatie en dissociatie geven je beiden een andere kijk op de dingen die je meemaakt in je leven. Sterker nog, het zorgt ervoor dat je je ook echt anders voelt. Als je sterk associeert in zowel positieve als negatieve ervaringen zal het je niet verwonderen dat je je geweldig voelt bij positieve herinneringen maar je geweldig slecht voelt over negatieve herinneringen. Dus kan het zo zijn dat je regelmatig last hebt van hoe je je voelt. Zoiets als een achtbaan van goede gevoelens afgewisseld met slechte gevoelens, heen en weer. Als je sterk dissocieert in zowel positieve als negatieve ervaringen zal het je ook niet verwonderen dat je met gemak omgaat met negatieve ervaringen in je leven door gewoon even een stapje terug te nemen en ze waar te nemen van een afstand. Maar wat vaak gebeurt is dat je dat ook doet met positieve ervaringen. Het lijkt net alsof je alles wat meer van een afstand waarneemt. Sommigen noemen je koud en afstandelijk Als je er de gewoonte van hebt gemaakt om te associëren in negatieve ervaringen en te dissociëren van positieve ervaringen, kan het goed zijn dat je eigenlijk nooit echt optimaal geniet van het geweldige gevoel wat je soms kunt hebben en aan de andere kant voel je alle slechte gevoelens die gekoppeld zijn aan negatieve ervaringen optimaal. Niet een beste combinatie :- ) Dus de beste combinatie is om volledig te associëren in positieve ervaringen en te dissociëren van negatieve ervaringen. Zo krijg je het beste van beide werelden. Je voelt al het geweldigs wat past bij jouw goede herinneringen en dat elke keer wanneer je er aan terug denkt. En met negatieve herinneringen net andersom. Je kunt gewoon afstand nemen en van de situatie leren zonder dat je al die nare gevoelens nog een keer moet voelen. Waarom is dit nu handig om te weten? Je kunt associatie en dissociatie op verschillende manier gebruiken. Elk even bruikbaar en krachtig. Hieronder een aantal voorbeelden waaraan je zou 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 21 / 32

kunnen denken. Associatie is nuttig om: - Mooie en plezierige herinneringen nog intenser te beleven - Op anderen over te komen als levendig en geïnteresseerd - Anderen te beïnvloeden door passie en inspiratie - In het hier en nu te leven - In de flow te zijn. Dissociatie is nuttig om: - Te studeren, na te denken en te plannen - De tijd in de gaten te houden - Te leren van ervaringen in je leven - Te leren van gebeurtenissen uit het verleden zonder de ervaring te herbeleven met alle slechte gevoelens - Afstand te nemen van onplezierige gebeurtenissen Hoe kan NLP je helpen om makkelijk te associëren en te dissociëren? Associatie wordt in het bijzonder gebruikt om de goede gevoelens die je had bij plezierige ervaringen te gebruiken als een anker zodat je dit anker kunt gebruiken op de momenten dat je je even niet zo goed voelt. Je kunt dan denken aan, bijvoorbeeld, een situatie dat je een belangrijke presentatie moet geven en je voelt de zenuwen door je keel gieren. Wanneer je dan een krachtig anker kunt gebruiken wat er voor zorgt dat je je goed voelt, maakt dat de presentatie je een stuk gemakkelijker afgaat. En dissociatie gebruiken we veelvuldig om gewoon afstand te nemen van onprettige situaties of even de dingen in het juiste perspectief te zetten zodat je weer met frisse moet verder kunt. Waarmee kun je gaan experimenteren? Let de komende dagen eens op in welke situaties je volledig associeert en in welke situaties je dissocieert. En wat doe je het meest. Associëren of dissociëren? Als je het meest van je tijd geassocieerd bent, probeer dan eens het volgende: 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 22 / 32

Wanneer je emoties je in de weg zitten in een bepaalde situatie, zeg dan tegen je zelf: STOP en neem letterlijk of in gedachten een stap achteruit om afstand van de situatie en je gevoel te nemen zodat je weer helder kunt nadenken en daarna je strategie te bepalen. Als je het meest van je tijd gedissocieerd bent, probeer dan eens het volgende: Denk eens terug aan een plezierig moment in je leven en stel je dan voor dat je, in gedachten, in de situatie stapt en in je zelf. Zie wat je zag, hoor wat je hoorde en voel wat je voelde, toen, nu. Wat je ook nog kunt doen is om wat je in gedachten ziet helderder te maken of misschien wel meer kleur te geven of de situatie wat dichterbij te zetten. Observeer regelmatig de mensen om je heen. Let op de mensen waarbij het lijkt alsof ze vaak in een emotionele rollercoaster zitten. Let op diegene die wat koud en afstandelijk overkomen en niet meedoen maar wel vol aandacht zijn. Let op diegene die gemakkelijk lijken te wisselen tussen beide. Oefen regelmatig met associatie en dissociatie zodat je daadwerkelijk straks een stuk flexibeler bent in hoe jij je leven ervaart. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 23 / 32

Hoe we de wereld waarnemen. Veel in NLP en in communicatie kan worden verklaard vanuit het NLP Communicatie model. Aan de rechterkant staat een pijl met VAKOG. Dat is alle informatie die je zenuwstelsel opneemt met behulp van je zintuigen. Je krijgt visuele informatie door je ogen, auditieve informatie door je oren, kinesthetische informatie door tast en inwendige gevoelens, olfactoire informatie door je neus en gustatoire informatie door je mond..smaak bedoel ik dan. In een onderzoek is gebleken dat er ongeveer 2.000.000 informatie eenheden per seconde door je zenuwstelsel worden opgenomen, elke seconde van de dag. En dat doet het al je hele leven. Stel je eens voor hoeveel informatie dat is. Stel je eens voor hoe het zou zijn om al deze 2.000.000 stukjes informatie per seconde bewust waar te moeten nemen Inderdaad je zou een echte information overload hebben gek worden en je zou compleet niet meer functioneren. Dus wat je doet, althans wat je onbewuste doet, is het filteren van al die informatie. En de box in het midden, daarin staan de filters benoemd die je onbewuste toepast om de grote hoeveelheid informatie te filteren 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 24 / 32

De eerste filter: informatie weglaten Het eerste filter is weglating Het is je onbewuste die zich zelf afvraagt: Is deze informatie belangrijk genoeg om je je ervan bewust te maken of niet? Als het antwoord nee is wordt deze informatie uit je bewustzijn weggelaten. Laten we dit eens met een voorbeeld duidelijk maken. Ik weet zeker dat je je niet bewust bent van het gevoel in één van je voeten, althans niet totdat ik je zojuist ervan bewust maakte. Een ander voorbeeld: Je bent thuis en je moet naar een belangrijke vergadering en het is al laat en je raakt steeds meer in de stress en nu het ergste wat je op zo n moment kan gebeuren. Je sleutels zijn weg..van de aardbodem verdwenen.je keert alles binnenste te buiten maar je sleutels zijn verdwenen. En iemand komt binnen en vraagt wat er aan de hand is en je roept: ik moet weg en ik kan mijn sleutels maar niet vinden. En de ander zegt doodkalm : maar ze liggen hier, vlak voor je neus Ze lagen daar al de hele tijd en de informatie die je opnam met je ogen kwam binnen maar je onbewuste besloot om ze niet te laten zien. De tweede filter: informatie vervormen Een ander iets wat je onbewust doet is het vervormen van informatie in iets wat het niet is. Ik kan me nog herinneren dat we verhuisden van Den Haag naar Nieuw Vennep. En, gebruikelijk, hielden we op de eerste avond in ons nieuwe huis een echte house warming. Een geweldig feest.. en toen onze eerste nacht. En we vielen beide direct in slaap Rond een uur of 4 werden we beide wakker van het geluid van een inbreker in ons huis. En één van de dingen die je kunt doen is de deken over je hoofd trekken. Immers als kind had ik geleerd : Als je hen niet kunt zien, dan kunnen ze jou ook niet zien En ik hoorde het gekraak op de trap van iemand die langzaam naar boven kwam lopen. Het leek meer op sluipen. Het andere wat je kunt doen is opstaan en in een instinct greep ik naar een hamer die nog in onze slaapkamer lag en verschuilde me achter de deur, klaar om een goed klap uit te delen. Langzaam liep de inbreker de trap op en mijn hart zal letterlijk in mijn keel. De adrenaline door mijn lijf heen. De laatste trede actie en ik kwam, een schreeuw slakend, achter de deur vandaag met de hamer in de aanslag..en.niemand..anders dan de kat 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 25 / 32

Door het onbekende van ons nieuwe huis en alle nieuwe geluiden maakte ik onbewust van iets wat normaal gesproken ik prima kon thuis brengen een bedreigende situatie. Een ander voorbeeld, wat je wellicht kent, is een situatie waarin je iets tegen iemand zegt, misschien gaf je wel een compliment, en de ander compleet uit zijn of haar dak gaat als of je het meest vreselijke hebt kunnen zeggen wat ook maar menselijk mogelijk is en jij je afvraagt : Wat heb ik verkeerd gezegd Nu is het zij die onbewust je woorden vervormden in iets wat het niet was. De derde filter : informatie generaliseren En dan hebben we als laatste generalisatie. Dit is de manier waarop we leren. We generaliseren bijvoorbeeld de manier waarop we een deur openen zodat we niet bij elke deur hoeven na te denken maar gewoon de deur open doen. Totdat of deur ipv buiten naar binnen van binnen naar buiten opengaat en we even verwonderd zijn over wat er aan de hand is. We moeten generaliseren om het voor ons gewoonweg makkelijker te maken. Filters bepalen onze ervaring Nu de informatie door onze filters is gegaan en is vervormd, gegeneraliseerd en er ook informatie is weggelaten maken we een interne voorstelling van wat er is en dat is niet hetgeen er werkelijk aan de hand is. De realiteit is dat we met geen mogelijkheid zeker kunnen zijn wat anderen inwendig ervaren, hoe ze de wereld zien en welke betekenis ze geven aan hetgeen ze waarnemen, laat staan hoe ze besluiten om te reageren op gebeurtenissen. Maar vaak nemen we het tegendeel aan. En dat kan ons juist in de problemen brengen. NLP geeft je voldoende tools en technieken om je daadwerkelijk bewust te worden van hoe jij je filters gebruikt. Door NLP te leren, leer je subtiel taal te gebruiken, lichaamshouding te gebruiken, gebruik te maken van je stem, door anders te ademen je gevoel te veranderen, op te letten wat de ogen zeggen en leer je hoe je kunt uitvinden wat er wel in iemand omgaat. En misschien wel belangrijker, je leert je eigen filters kennen en hoe je de wereld door jouw bril 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 26 / 32

bekijkt. Het zou zomaar kunnen dat je ontdekt dat je filters wel een kleine schoonmaakbeurt kunnen gebruiken. NLP geeft je de tools en technieken om dit op een praktische en gemakkelijke manier te doen Waarmee kun je experimenteren? Vraag de komende dagen eens aan iemand met wie je iets beleefd hebt hoe zij deze gebeurtenis hebben ervaren. Welke dingen hebben zij gezien, die jou niet zijn opgevallen en vice versa. Word nieuwsgierig!. Ik weet zeker dat dit je snel een gevoel geeft dat iedereen een eigen kijk heeft op gebeurtenissen. Neem een moment om op te schrijven wat een ander moet doen zodat jij weet dat ze je vertrouwen en volledig overtuigd zijn dat wat ze je toevertrouwen bij jou in goede handen is. Stop met wat je doet en denk er eens over na. Welke overtuiging over vertrouwen moet jij hebben? Doe dit ook eens met respect, liefde of veiligheid. En ontdek je eigen filters. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 27 / 32

Wat kun je leren van je zintuigen. Je kunt veel van andere mensen leren en tegelijkertijd veel leren over succesvolle communicatie van anderen om je heen door je bewust te worden hoe je je 5 zintuigen gebruikt. Mensen beschikken over vijf zintuigen die er voor zorgen dat we de wereld letterlijk kunnen waarnemen maar zoals je misschien wel eens is opgevallen, gebruiken we niet altijd de zintuigen op dezelfde manier. "How hard it is, sometimes, to trust the evidence of one's senses! How reluctantly the mind consents to reality." - Norman Douglas NLP en onze vijf zintuigen. In NLP, als we het hebben over onze vijf zintuigen, praten we vaak over VAKOG en dit staat voor: - Visueel - Zien - Auditief - Horen - Kinesthetisch - Voelen, tast - Olfactoir - Ruiken - Gustatoir - Smaak We gebruiken onze zintuigen voor verschillende dingen en we hebben ook een voorkeur hoe we onze zintuigen gebruiken. De één is meer visueel ingesteld terwijl de ander meer voelt, terwijl juist een ander weer erg gevoelig is voor geluid. Waar gebruiken we nu onze zintuigen voor? Informatie opnemen. Wat neem jij waar? Hoor je sneller geluiden om je heen. Praat je graag met mensen en luister je naar wat ze te vertellen hebben. Of ben je meer van het visuele. En als je dan meer visueel ingesteld bent, zie je dan meer de details of 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 28 / 32

zie je meer de grote lijnen. Of ben je meer gewaar van wat je voelt, het gevoel in je lichaam, hoe je beweegt en weet je haarfijn je emoties te herkennen? Om de mentale map te maken van onze wereld. Denk je in beelden, zoals een beelddenker. Verwerk je alle informatie die je dagelijks opneemt meer in een vertellende vorm, zoals een stem in je hoofd? Of voel je het? Als je situaties herinnert, zie je dan eerst beelden of hoor je eerst geluiden of denk je terug aan wat je op dat moment voelde? Om te communiceren. Laat je liever zien wat je wilt vertellen of wil je liever mensen er even doorheen praten. Of demonstreer je liever wat je punt is zodat anderen een gevoel kunnen krijgen? In het gebruik van taal. Veel van ons taalgebruik is taal van de zintuigen. Laten we snel kijken naar wat voorbeelden: Visueel Zien, Beeld, Kijken, Schijnen, Helder, Ophelderen, Schitteren, Uitblinken, Schetsen, Inzicht,Uitzicht, Aftekenen Auditief Horen, Klinken, Luisteren, Toon, Weerklank, Klankbord, Ongehoord, Aanhoren, Toehoorders, Beluisteren, Ontluisterend, Afvragen, Afratelen Kinesthetisch Doen, Horen, Gevoel, Oppikken,Zwaar, Stortvloed, Onderdrukken, Drukkend, Warm, Raken, Aanpakken, Overladen, Emotioneel Wanneer je meer en meer gaat opletten hoe jij taal gebruikt zal je ontdekken dat je de één meer gebruikt dan de ander. Je zou kunnen stellen dat je een voorkeur hebt voor één van de zintuigen. En stel je dan eens voor dat je met iemand praat die een andere voorkeur heeft. Zou zomaar kunnen dat je rapport verliest omdat jullie vanuit verschillende zintuigen praten. Dus wanneer je leert om alle zintuigen aan te spreken en je taalgebruik 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 29 / 32

overeenkomstig aanpast ga je merken dat het gemakkelijker is om met mensen verbinding te houden. Om te leren Hoe leer jij het best? Door eerst naar beelden te kijken zoals een DVD kijken. Of wil je dat iemand het je verteld? Luister je graag naar audio- boeken. Of leer je het best door het gewoon te doen. Hoe kun je spelen met je zintuigen toepassen? Een groot deel van succesvolle communicatie met anderen is dat je de vaardigheid begint te ontwikkelen om te zien, te horen en te voelen wat er in de ander omgaat zodat je jouw eigen communicatie hierop kunt afstemmen. Om dat te kunnen, zal je flexibel moeten worden in het gebruik van je zintuigen. Veel van wat je leert in NLP helpt je om je meer bewust te worden van hoe subtiel communicatie soms kan zijn en hoe je jouw zintuigen hierbij het best kunt gebruiken. Hoe meer je dit kunt trainen en hoe meer je de zintuigen die je nog niet zoveel bewust gebruikt, hoe succesvoller je zal zijn in de communicatie met anderen. Je gaat jezelf ook beter snappen en je krijgt meer keuze hoe je reageert op de wereld en hoe je als gevolg daarvan gedraagt. Als je éénmaal snel weet te achterhalen wat er in de ander omgaat, is het gemakkelijker geworden om in de belevingswereld van de ander te treden om hen te helpen om bepaalde aspecten van hun model van de wereld die nog niet optimaal werken te veranderen. Om je deze vaardigheid eigen te maken is het noodzakelijk om jezelf zoveel mogelijk training te gunnen. In een NLP Practitioner leer je de fijne kneepjes zodat je straks subtiel in staat bent om effectiever te communiceren. Waarmee je kunt experimenteren? Spendeer de komende dagen om je echt bewust te worden van je zintuigen. Om het je gemakkelijk te maken, kun je een drie- dagen schema maken. De eerste dag spendeer je door meer dan normaal te letten op alles wat je hoort. De geluiden die je buiten hoort, wat zeg je tegen je zelf, wat vertellen andere mensen je en met name hoe vertellen ze je het. Hoe goed kun je eigenlijk 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 30 / 32

luisteren. Ben je in staat om iemands bui te horen aan de hand van het geluid van hun stem? De tweede dag spendeer je door meer dan normaal te letten op alles wat je ziet. Kijk en kijk eens echt wat je aan mensen ziet als ze praten over verschillende onderwerpen. Hoe ziet hun non- verbale communicatie eruit. Misschien zie je veranderingen in huidskleur of zie je de schouders bewegen. Merk eens op dat hetgeen mensen vertellen niet altijd overeenkomt met wat je ziet. De laatste dag spendeer je door meer dan normaal te letten op je gevoel of tast. Aai de kat of de hond, wrijf met je hand over de tafel, gewoon om uit te vinden hoe het voelt. En word bewust van je gevoel, van binnen. Voel op geregelde momenten even wat je voelt, vooral in de omgang met anderen. Voel ze gewoon, zonder direct een label te plakken. Word je bewust van het taalgebruik van anderen. Gebruiken ze vaak visuele woorden, auditieve woorden of kinesthetische woorden. Als je dat eenmaal hebt ontdekt, begin dan dezelfde soort woorden te gebruiken en merk op wat dat doet met de kwaliteit van jullie communicatie. En word dan bewust van je eigen voorkeur. 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 31 / 32

En wat nu? We zijn aan het einde van deze E- Cursus. Ik hoop dat je er bruikbare tips in hebt kunnen vinden die je kunt gaan toepassen en dat je een idee hebt kunnen krijgen wat NLP is. Vanuit mijn ervaring is het soms nog niet zo gemakkelijk om NLP te gaan toepassen door er alleen over te lezen. NLP begint pas tot leven te komen wanneer je er actief mee aan de slag gaat om zodoende effectiever te gaan communiceren, doelen voor jezelf helder en duidelijk voor ogen te krijgen of je gewoonweg beter te gaan voelen in wat je doet en in je relaties met anderen. Je kunt dan overwegen om een NLP Practitioner opleiding te gaan doen. Je kunt alles over onze opleidingen vinden op onze website http://www.nlpacademie.nl. Ik hoop je graag eens te ontmoeten op één van onze opleidingen. Mocht je vragen hebben, voel je gerust vrij om deze te stellen. Stuur een email aan klantenservice@nlpacademie.nl en je krijgt zo snel mogelijk antwoord.laborum." 2014-2015 NLP Academie nlpacademie.nl 32 / 32