EEN COMMERCIËLE UITGAVE VAN MEDIAPLANET, GEDISTRIBUEERD DOOR HET FINANCIEELE DAGBLAD. Wealth management Planning voor het familiebedrij f Filantropie Voordelig investeren in de maatschappij Medische innovaties Samen streven naar succes Nr. 3 / juni 11 GOUDEN JAREN 5TIPS SUCCESVOL Sigrid Hemels: Stel een plan op om te schenken aan een culturele instelling. Dan kun je in aanmerking komen voor interessante fiscale regelingen. FOTO: JEPPE SCHILDER OUDER WORDEN Flexibel, gefocust en toekomstgericht Muriel Kamsma: De standaardisatie van risicoprofi elen bij beleggen is vaak een nadeel Marnix van Rij: Wie kunst gaat verzamelen doet er goed aan vooraf advies in te winnen Meneer Van Oosteren, Den Haag Bij ING werken meer dan honderd topspecialisten op het gebied van Private Banking. Rob Oomens helpt u graag de Private Banker te vinden die het beste bij u past. Want wij geloven dat een goede klik de basis is om sneller te schakelen en meer te bereiken. Ga naar ING.nl/privatebanking of bel Rob Oomens voor een afspraak op 06 34 00 48 00.
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 2 JUNI 2011 DE UITDAGING De succesvolle modeontwerper Frans Molenaar (71) staat volop in het leven, geniet enorm en peinst er niet over om te stoppen met werken. Van succes word je niet moe. Volop in het leven WIJ RADEN AAN PAGINA 7 Hans Wilton Expert op het gebied van integrale vermogensbegeleiding Particulieren moeten zich goed afvragen waar precies de toegevoegde waarde zit. Wees kritisch en zoek een transparante aanbieder merk ik dat ik ouder word. Alles gaat iets trager. Maar ik geniet nog Natuurlijk steeds volop. Wil je op een leuke manier oud worden, dan moet je allereerst heel goed voor jezelf zorgen. Zo eet ik gezond en drink ik veel water. Matigheid past hier ook in. Ga ik dineren in de stad, dan neem ik twee voorgerechtjes. Van een wijntje geniet ik eveneens, maar nooit te veel. Goed voor jezelf zorgen betekent natuurlijk ook dat je niet rookt. Al met al is het gewoon een beetje opletten. Ik sta graag middenin het leven en omring me ook met veel jonge mensen. Dat houdt me jong. Oudere mensen die altijd maar zeuren dat vroeger alles beter was begrijp ik niet. Door open te staan voor mensen van een andere generatie blijf je bij, vind ik. Ik ben verder dol op reizen, ga graag naar ballet en opera en verdiep me gretig in moderne kunst. Succes Ik ben nu 71 en wil dat genieten nog een hele poos volhouden. Het geheim achter leuk ouder worden is dat je van succes niet moe wordt. Ik ben nog steeds met veel enthousiasme aan het werk en heb goed personeel en een enorm fijne klantenkring, die nog steeds blij is als ik een nieuwe collectie mooie en draagbare kleding presenteer. Ik heb helemaal geen zin om het rustiger aan te doen. Werken is nog steeds verrukkelijk. Nog iedere keer ga ik met enorm veel plezier op pad om in het buitenland de mooiste stoffen uit te zoeken voor mijn creaties. En het is toch heerlijk om aan tafel met potlood een prachtige jurk of een mooi pak te creëren? Ik hoop het nog heel lang vol te houden. Of dat tot het einde is, weet je niet. Maar het zou mooi zijn. Ik hoop het nog heel lang vol te houden. Het zou mooi zijn als dat tot het einde is Frans Molenaar Modeontwerper Rustig oud worden Zorgen omtrent mijn oude dag ken ik niet. Ik heb het goed gedaan en ben zeker niet onbemiddeld. Ik heb inmiddels wel mijn schaapjes op het droge. Dat zorgt ervoor dat ik rustig oud kan worden. Ik ben ook van mening dat je niet per definitie heel veel nodig hebt. Ik heb een eigen huis en een goede auto. Ik smijt mijn geld ook niet over de balk. Het wisselt: soms loop ik drie dagen rond met een briefje van honderd in mijn zak, andere keren koop ik een duur schilderij waar ik weg van ben. Inmiddels heb ik een uitgebreide kunstcollectie vergaard. Hoewel ik niet aan beleggen doe, is dat natuurlijk ook een interessante manier om je geld te investeren. Maar ik vind het in de eerste plaats leuk. Werk Ook in mijn werk vind ik kwaliteit van leven interessant. Zo heb ik nog niet zo lang geleden een design rollator ontworpen. Ik kreeg een brief van iemand wiens moeder bij me had gewerkt. Een leuke oudere dame, netjes in de kleertjes gestoken. Maar ze vond haar rollator zo lelijk. Om haar een dienst te bewijzen heb ik het ding gepimpt en een chique uitstraling gegeven. Het idee werd meteen opgepikt en inmiddels wordt hij in een kleine oplage geproduceerd. Ontzettend leuk. Ook zou ik dolgraag nog eens een heel chique caravan ontwerpen die achter een deftige auto past, in plaats van de oudere standaardmodellen die we kennen. Ik denk wel dat welgestelde ouderen daar interesse in hebben. Het gaat er toch om dat je jezelf en de mensen om je heen af en toe een beetje verwent. Zeker als je wat ouder wordt. We make our readers succeed! GOUDEN JAREN 3E EDITIE, JUNI 2011 Managing Director: Marc Reineman Editorial Manager: Stella van der Werf Design: Lii Treimann Project Manager: Serena Los Telefoon: 020-7077007 E-mail: serena.los@mediaplanet.com Gedistribueerd: FD, juni 2011 Drukkerij: Dijkman Offset Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van het FD. Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daabij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. Europese Unie
Actuele thema s rondom familiebedrijven Een actueel thema voor succesvolle ondernemers is de overdracht van hun vermogen aan de volgende generatie. Naast overdracht aan de volgende generatie zonderen deze ondernemers in toenemende mate een deel van het familievermogen af voor het ondersteunen van sociaal maatschappelijke doelen. Overdracht van familiebedrijf Mijn ervaring als adviseur van deze ondernemers is dat een succesvolle overdracht van het familiebedrijf afhangt van vele aspecten. Het is essentieel om op het juiste moment, het juiste thema met de juiste vragen te behandelen. Voorbeelden van afwegingen die ondernemers moeten maken in zo n proces zijn: wordt het familiebedrijf overgedragen aan alle kinderen gezamenlijk of alleen aan het kind dat in de onderneming werkzaam is. Is in de volgende generatie geen geschikte bedrijfsopvolger aanwezig, is het aanstellen van extern management dan een geschikt alternatief of levert een verkoop van het bedrijf een beter resultaat op. De uitkomst van deze afwegingen hangt uiteraard niet alleen af van fiscale en juridische overwegingen. In de praktijk blijkt dat met name fiscale overwegingen Nathalie Idsinga (nathalie.idsinga@loyensloeff.com) is binnen Loyens & Loeff gespecialiseerd in het verlenen van advies aan de familiebedrijven op het gebied van bedrijfsopvolging en de (internationale) estate planning en is universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam. wel een belangrijke rol spelen in de besluitvorming. Dit is het gevolg van de faciliteiten die gelden bij de overdracht van een onderneming. Voor de heffing van erfen schenkbelasting geldt een vrijstelling voor ondernemingen die niet meer waard zijn dan 1.006.000. Is de onderneming meer waard dan is van het meerdere 83% vrijgesteld. Dit betekent dat bij overdracht van de onderneming van ouders naar kinderen over maximaal 17% van de waarde van het ondernemingsvermogen ten hoogste 20% schenk- en erfbelasting is verschuldigd, een effectief tarief van 3,4%. Een goede en tijdige planning op dit gebied is voor iedere ondernemer noodzakelijk. Toen wij ongeveer twee jaar geleden de bedrijfsoverdracht bij een van onze cliënten aansneden was zijn antwoord dat zijn zoon het bedrijf moest gaan overnemen, zijn twee dochters waren niet actief in het familiebedrijf. We stelden voor om een familieoverleg te plannen met ook de bedrijfsopvolging op de agenda. Het overleg leverde belangrijke inzichten op. De dochters voelden zich zeer betrokken bij het familiebedrijf en voor de zoon was het een opluchting dat zijn beide zussen bereid waren hun kennis en expertise in te zetten voor het bedrijf. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat nu zowel de zoon als de dochters aandeelhouders zijn van het bedrijf. De zoon is algemeen directeur en een van zijn zussen heeft zitting in de Raad van Commissarissen. Als fiscaal en juridisch adviseur van deze familie hebben we er voor gezorgd dat de overdracht fiscaal vriendelijk heeft plaatsgevonden én hebben wij de afspraken die tussen de familieleden zijn gemaakt vastgelegd in een familie governance overeenkomst, ook voor de toekomst. Voor deze familie is de betrokkenheid van de gehele familie tot op heden succesvol gebleken. Sociaal maatschappelijke betrokkenheid De sociaal maatschappelijke betrokkenheid van ondernemers neemt in Nederland nog steeds toe. Elke ondernemer kiest daarbij de projecten die bij hem passen. Twee voorbeelden zijn social venturing: het investeren in sociaal maatschappelijk projecten met privaat geld en het doen van giften aan deze doelen. Om een optimaal (sociaal maatschappelijk) rendement op de investeringen en giften te realiseren adviseren wij cliënten om vooraf een sociaal plan te maken met hun doelstellingen met het vermogen en na te denken over het gewenste rendement. Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Mijn algemene advies is om met uw adviseur een strategisch plan te maken voor de bedrijfsoverdracht en sociaal maatschappelijke projecten waarin alle aspecten aan bod komen. Behandel de toekomst van uw vermogen met de aandacht die het verdient, net als u dat met het familiebedrijf heeft gedaan. Vreselijk vind ik het als kinderen het zo benauwd hebben Foto: Kees Tabak Edwin de Vries (61) is ambassadeur van het Astma Fonds: Mijn grote wens? Een medicijn dat astma bij kinderen kan voorkomen Als klein jongetje was hij de helft van de tijd te ziek om naar school te gaan. Hij weet dus als geen ander wat mensen met een longziekte doormaken. Acteur en schrijver Edwin de Vries (61): Als mensen mij vragen wat het meest belangrijke moment in mijn jeugd is geweest, denk ik meteen terug aan mijn negende levensjaar. Toen ging ik naar het sanatorium in Davos. Ik kreeg zware medicijnen, Prednison, maar knapte er enorm van op. De tijd in Davos was niet makkelijk, want ik had heimwee en kon niet zomaar even met mijn ouders thuis praten. Als klein jongetje voelde ik al snel dat ik anders was. Doordat ik astma had, stond ik overal een beetje buiten. Mijn jeugd heb ik zeker de helft van de tijd thuis doorgebracht, omdat ik te ziek was om naar school te gaan. Nu speel ik elke avond in het theater. Ik vind het heel bijzonder dat ik dat heb bereikt, als ik kijk naar hoe ziek ik altijd ben geweest. Zelf de regie nemen over mijn astma heeft daar erg bij geholpen. Gecombineerd met een goede behandeling kan dat een wereld van verschil maken. Wat die eigen regie betreft kan ik me erg goed vinden in de ideeën van het Astma Fonds. Het Astma Fonds stimuleert mensen actief bezig te zijn met gezondheid en maakt wetenschappelijk onderzoek naar longziekten mogelijk. Dankzij het Astma Fonds komen er nieuwe behandelingen, nieuwe medicijnen en steeds meer maatregelen om longziekten te voorkomen. Ik zou niets liever willen dan dat er een medicijn komt waarmee astma bij kinderen te voorkomen is, iets waar onderzoekers al mee op weg zijn. Vreselijk vind ik het, als kinderen het zo benauwd hebben. Nalaten aan het Astma Fonds Het Astma Fonds strijdt al 50 jaar lang tegen chronische longziekten. Want gezonde longen zijn van levensbelang. Veel mensen steunen het werk van het Astma Fonds gedurende hun leven. U kunt het Astma Fonds ook steunen op een andere, wel heel bijzondere wijze, namelijk door het Astma Fonds iets na te laten. Wilt u mensen met astma en COPD helpen en vindt het belangrijk dat voor hen een juiste behandeling wordt gevonden? En dat we longziekten in de toekomst kunnen genezen en voorkomen? Grootschalig wetenschappelijk onderzoek brengt een oplossing dichterbij. Uw financiële bijdrage kan zo n onderzoek mede mogelijk maken. U kunt daarmee daadwerkelijk het verschil maken in het leven van één miljoen mensen met een chronische longziekte. Gratis erfenisdossier Bij het goed regelen van uw nalatenschap, komt veel kijken. Wat moet er bijvoorbeeld met uw bezittingen gebeuren als u er niet meer bent? Wie krijgt dat waardevolle erfstuk? Weten uw dierbaren waar alle verzekeringspapieren liggen? Om u hierbij te helpen biedt het Astma Fonds u nu gratis het erfenisdossier aan (t.w.v. 69,-). In het erfenisdossier kunt u uw wensen omschrijven en persoonlijk toelichten. Zo kunt u uitleggen waarom u bepaalde spullen aan uw partner, kleinkind of iemand anders wilt nalaten. Ook kunt u aangeven dat er een gift naar een goed doel gaat, zoals het Astma Fonds. Het erfenisdossier is niet hetzelfde als een testament. Maar het kan u helpen om goed voorbereid naar de notaris te gaan. U kunt het erfenisdossier gratis aanvragen bij het Astma Fonds 033-434 12 95 of via servicelijn@astmafonds.nl. Mijn Erfenisdossier
4 JUNI 2011 INSPIRATIE Bij het overdragen van een familiebedrijf komt vaak veel kijken. Zowel bij het emotionele aspect als bij de financiële en fiscale plichtplegingen. 1TIP STIPPEL GOED UIT WAT DE INKOMSTEN ZULLEN ZIJN Breng je bedrij fspand tij dig onder in een holding EXPERT Bij de overgrote meerderheid van alle ondernemingen in Nederland is er sprake van een familiebedrijf. De definitie daarvan gaat er dan vanuit dat de DGA het alleen voor het zeggen heeft. Toch verloopt de opvolging van bijvoorbeeld vader op zoon niet altijd geheel vlekkeloos. Denk bijvoorbeeld aan fiscale constructies. De fiscus eist dat je die al zes jaar voert voordat je er gebruik van mag maken als constructie voor de opvolging. Het is bijvoorbeeld raadzaam om het bedrijfspand tijdig onder te brengen in een holding zodat het apart komt van het bedrijf. Zoon of dochter huurt het, waardoor je als DGA huurinkomsten behoudt na de overdracht, zegt Job van Hardeveld, partner van het Centrum voor Bedrijfsopvolging. Andere fiscale voordelen vallen te behalen door bijvoorbeeld de aandelen te verkopen en de opbrengst onder te brengen in de holding, om zodoende de afdracht aan de fiscus uit te stellen. Emotie Daarnaast is er vooral het emotionele aspect. Veel ondernemers schuiven het moment en het überhaupt nadenken over de overdracht jaren voor zich uit. Er ontbreekt bijvoorbeeld vertrouwen in de troonopvolger omdat deze er nog niet klaar voor zou zijn. Of een familielid wil de leiding niet op zich nemen. Soms ook zijn er kinderen die niet in de onderneming worden betrokken, maar die wel een belang hebben in het bedrijf, met het oog op de eventuele nalatenschap. Probleem is dat men die knelpunten in families moeilijk of nauwelijks bespreekt. Ondernemers kunnen ook angst hebben voor de niet-actieve periode in het vooruitzicht. Rationeel gezien zouden deze mensen gewoon van hun oude dag moeten gaan genieten, nu ze nog gezond zijn. Maar in de praktijk is dat wel eens moeilijk. Met als resultaat dat de fut en het vuur steeds meer uit het bedrijf gaan, omdat de eigenaar uitgeblust raakt. Valkuil Het is raadzaam met beide benen op de grond te blijven, hoe emotioneel de bedrijfsopvolging heel vaak ook is. Ook helpt het om nauwkeurig uit te stippelen wat de inkomsten zullen zijn na het stoppen met werken en om de tafel te gaan met een goede adviseur. Voorkom dat de Jonge mensen trappen niet in de valkuil waar hun ouders wel in stapten Job van Hardeveld Partner van het Centrum voor Bedrij fsopvolging opbrengst je pensioen moet zijn want als de opbrengst tegenvalt, valt je pensioen ook tegen. Gesprekken met de familieleden leggen vaak wel bloot wat de wensen en ambities, maar ook wat de knelpunten zijn. Transparantie is het beste. In heel veel families is dit onderwerp taboe om met alle betrokkenen te bespreken. Een trend in bedrijfsopvolging is dat jonge mensen niet in de valkuil trappen waar hun ouders wel in stapten. Zo gaan ze niet meer 80 uur per week werken voor de zaak, maar nemen ze een mooie baan, waardoor het ondernemersbloed soms een beetje verdwijnt uit een familie. Daarnaast denken ook meer ondernemers op hun 45e al aan het verkopen van het bedrijf aan een externe partij, om zelf vervolgens iets heel anders te gaan doen, zegt Van Hardeveld. In grotere bedrijven kan family governance helpen om de opvolging binnen de familie gestalte te geven. Daarin is de filosofie van de oorspronkelijke eigenaar en diens normen en waarden vastgelegd. Maar bij kleinere familiebedrijven is hier nog nauwelijks sprake van. MARJOLEIN STRAATMAN IN GOEDE HARMONIE Eric van Trigt Eigenaar Erica Recreatie Eric van Trigt nam vorig jaar de zaak van zijn oom over. Een bedrijf dat is gespecialiseerd in kamperen en dat onder meer tenten, vouwwagens en caravans verkoopt.
JUNI 2011 5 5 TIPS VOOR BEDRIJFSOPVOLGING VAN JOB VAN HARDEVELD Begin op tijd met de opvolging en wacht bijvoorbeeld 1 niet tot je 64e. Voor fiscale voordelen en een goede afwikkeling is het zaak om tijdig na te denken over de opvolging en de gevolgen. Wees transparant naar familieleden. Dit betekent dat je 2 moeilijke punten bespreekbaar maakt. Zaken verbergen is geen optie als er bedrijfsbelangen mee gemoeid zijn. Je moet over alles kunnen praten met je eventuele opvolger. In de praktijk blijkt dat veel 3 ondernemers hun testament niet op orde hebben. Ooit hebben ze het laten opstellen, om er vervolgens ruim tien tot vijftien jaar niet meer naar om te kijken. Punt is dat er de laatste tijd veel is veranderd in de wetgeving omtrent onder meer erfbelasting. Zaak om op orde te houden dus. Praat bijvoorbeeld eens in de twee jaar met de notaris over het testament. Ik werkte al sinds 2000 bij Erica Recreatie, daardoor kende ik het bedrijf en wist ik waar de groeipunten lagen. Rond 2007 spraken mijn oom en ik uit dat het misschien een goed idee was als ik het bedrijf zou overnemen. Waarom? Omdat ik caravans leuk vind en kamperen ook mijn hobby is. Daarnaast had ik interesse in management, in hoe je met mensen omgaat en tot een teamprestatie komt. Het mooie aan leiding geven is de kwaliteiten uit mensen te halen, vertelt Van Trigt. De overname verliep heel gefaseerd en is volgens de nieuwe directeur een schoolvoorbeeld van hoe het zou moeten gaan. Het personeel werd tijdig ingelicht waardoor er grote acceptatie was. Van Trigt volgde cursussen management en vergezelde zijn oom naar businessclubs zodat bekend werd dat hij voortaan de kar zou trekken. Dan zijn er nog de centen. Mijn oom en ik hadden een adviseur die ons begeleidde en aftastte wat onze behoeften waren. Daar kwamen we goed uit. Kort gezegd was het daarna een een kwestie van een ondernemingsplan schrijven en langs de bank. BEDRIJFSOPVOLGING Bedrijven gaan soms over van generatie op generatie. Transparantie naar familieleden is daarbij heel belangrijk. FOTO: SHUTTERSTOCK Hoewel de overname goed verliep, was er bij de notaris wel even een emotioneel moment. Eric s oom droeg zijn bedrijf immers over na maar liefst 30 jaar. Hij werkt hier nu drie dagen. Ik wil zijn kennis en expertise niet verloren laten gaan. MARJOLEIN STRAATMAN Vergeet het personeel niet. 4 Naast familie, dienen ook werknemers te weten waar je als hoofd van het bedrijf mee bezig bent. Zij zien vaak gauw genoeg dat er iets gaande is aangaande opvolging. Wees duidelijk en open tegen hen als je je pad hebt uitgestippeld. Dit is het beste voor de stabiliteit van het bedrijf en het personeel. Neem het proces van bedrijfsopvolging nooit alleen op je, 5 maar laat je begeleiden. Een nuchtere en heldere blik van een buitenstaander is vaak beter. MARJOLEIN STRAATMAN
Alzheimer: de epidemie van de toekomst Baptiest Coopmans: Investeren in onderzoek naar dementie is urgent Dementie wordt volksziekte nummer 1. Toch wordt er relatief weinig geïnvesteerd in onderzoek naar de ziekte. De ziekte van Alzheimer wordt onderschat, terwijl onderzoek ernaar de hoogste prioriteit heeft, zegt Baptiest Coopmans. De KPNbestuurder roept vermogend Nederland op te investeren in wetenschappelijk onderzoek naar de progressieve ziekte. De ziekte van Alzheimer is de epidemie van de toekomst. Maar liefst 1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. De teller staat nu al op ruim 235.000 en dit aantal zal door vergrijzing en het ouder worden van de bevolking de komende jaren nog explosief stijgen. In 2050 zullen ruim een half miljoen Nederlanders lijden aan de ziekte. De hersenaandoening is al over twintig jaar volksziekte nummer 1. Des te opmerkelijk is het dat er zo weinig wordt geïnvesteerd in onderzoek naar de ziekte, vindt Baptiest Coopmans (46), lid van Raad van Bestuur KPN en directeur consumentenmarkt KPN-Nederland. Terwijl andere ziekten veel aandacht en middelen krijgen, wordt de ziekte waar we straks allemaal mee te maken krijgen miskent. Alzheimer is een hersenaandoening die iemand langzaam maar zeker volledig afhankelijk maakt van de zorg van anderen. Coopmans: Het ergste aan deze ziekte is het verlies van persoonlijkheid. Diegene van wie je houdt, verdwijnt langzaam in de mist. Dat gebeurde ook bij mijn oma. Andere ziekten zijn niet minder erg, maar dan kun je tenminste nog de persoon vastpakken. Hier lost hij of zij stilletjes op. Doodeng. Samen met Alzheimer Nederland zet Coopmans zich in voor meer wetenschappelijk onderzoek. Dat is nodig. Er wordt nu slechts 10 miljoen geïnvesteerd in onderzoek naar dementie. Dat is niets vergeleken met onderzoek naar kanker en hart- en vaatziekten. Zeker 40 miljoen is nodig om al het vereiste onderzoek te kunnen uitvoeren. Alleen dan komen wetenschappelijke doorbraken binnen handbereik. Er valt nog veel te winnen, juist omdat er relatief weinig onderzoek is verricht. Vermogend Nederland kan een groot verschil maken door Alzheimer Nederland te steunen. Doneren via fonds op naam biedt veel (fiscale) voordelen. Ik ken verscheidene mensen die liever schenken via een fonds op naam, in plaats van het geld naar de Belastingdienst te brengen. Zij durven hun nek uit te steken en ondersteunen concrete onderzoeksprojecten. Soms vragen zij een onderzoeker om op bijeenkomsten te speechen over de laatste wetenschappelijke bevindingen. Een prachtige manier van betrokken donateurschap. Voor meer informatie, neem contact op met Judith Miltenburg van Alzheimer Nederland, 030 659 69 17, j.miltenburg@alzheimer-nederland.nl of uw vermogensadviseur.
INSPIRATIE JUNI 2011 7 Cliëntenbelangen staan centraal Vraag: Kunnen banken de vermogende cliënt nog wel optimaal bedienen? Antwoord: Wel als ze een duidelijke keuze maken tussen family office en asset management. INZICHT Particulieren moeten zich goed afvragen waar precies de toegevoegde waarde zit Hans Wilton Expert op het gebied van integrale vermogensbegeleiding Niet iedereen realiseert het zich op elk moment van de dag, maar voor een prettige oude dag is een grote som vereist. En omdat je er de rest van je leven mee moet doen, is het een grote uitdaging om tot een zo efficiënt mogelijke planning te komen. De vraag is alleen of gewone banken nog wel in staat zijn om de klant hierbij zo optimaal mogelijk te begeleiden, zegt Hans Wilton, die zich beroepsmatig zowel verdiept(e) in asset management als in family offices. De vraag stellen is m eigenlijk beantwoorden. Wil de bancaire sector nog enige rol spelen in wealth management, dan is een omslag volgens Wilton vereist. Er is geen sector die sneller van de corporate ladder is gevallen. Overigens ligt dat wel iets genuanceerder dan men vaak denkt. De consument heeft ook boter op het hoofd gehad en profiteerde van het feit dat geld tijden lang goedkoop was en leningen gemakkelijk verkrijgbaar waren. Banken hebben weinig verdiend op die leningen waardoor de balans danig zoek was. Klant voor het leven Bovendien hebben de banken het zichzelf de laatste tien jaar lastig gemaakt. Destijds was de consument klant voor het leven en regelde de bankier alles, zoals de financiering van het (tweede) huis, de financiële planning, beleggingen en erfenis. Punt is dat bankiers het beleggingsproces hebben gecentraliseerd, om vanuit hoofdkantoren de portefeuilles te bepalen. Daarnaast is de competentie beleggen overboord gezet en werden ook fondsen van andere partijen aangeboden bij de bank. Omdat de bank hiervoor een vergoeding kreeg, was dit natuurlijk enorm lucratief. Splitsing Wilton spreekt daarom ook van inschattingsfouten en een grotere rol voor de beleggingsfondsen, die al met al steeds meer vermogen onder hun beheer hebben gekregen. Volgens hem is de kans aanwezig dat fondsbeheerders een steeds KLANT(ON)TEVREDENHEID Capgemini presenteerde onlangs het World Retail Banking-rapport 2011, waarin onder meer de klanttevredenheid over banken over de hele wereld aan bod kwam. grotere concurrent worden vanwege hun kennis. We gaan de komende vijf jaar een splitsing zien. Banken bevinden zich tussen twee De tevredenheid van klanten over hun primaire bank is wereldwijd gemiddeld 59 procent, in VS is dat zelfs 73 procent. Best hoog, met de crisis in het achterhoofd. Nederland ligt wel iets onder dit gemiddelde. Het vertrouwen dat klanten hebben in de bancaire industrie scoort in West-Europa erg goed, vertelt Ton Kentgens, principal consultant bij Capgemini. Cliënten vinden vier punten belangrijk: kwaliteit van de service, het gebruiksgemak, kosten en rentevoeten. En daarover is de wereldburger minder te spreken. Een kleine 36 procent is dan nog maar tevreden over de eigen bank. Nederland zit wederom onder dit gemiddelde. Werk aan de winkel voor de banken dus, Ton Kentgens? Zeker. Iedere bank moet nagaan wat diens klanten belangrijk vinden en daarin zo goed mogelijk voorzien. DE OUDE DAG Er is een grote som vereist voor een prettige oude dag. En omdat je er de rest van je leven mee moet doen is het goed om zo efficiënt mogelijk te plannen. FOTO: SHUTTERSTOCK vuren en moeten kiezen. Enerzijds zijn daar de family offices die een breed palet bedienen, van juridisch-fiscaal advies tot administratie en financiële planning. De andere kant van het spectrum is puur voor het asset management, louter belast met alle beleggingsvraagstukken. Aangezien de client ook minder vertrouwen heeft in de bank is het zaak dat deze een duidelijke keus gaat maken en zich volledig toelegt op één van de twee, met de daarbij horende kennis en service voor een goede relatie. Particulieren moeten zich dus heel goed afvragen waar precies de toegevoegde waarde zit. Wees kritisch en zoek een transparante aanbieder. MARJOLEIN STRAATMAN IN HET KORT Ontwikkelingen in wealth management De belangrijkste ontwikkeling in private banking respectievelijk wealth management is dat toezichthouder AFM (Autoriteit Financiële Markten) een steeds grotere rol gaat spelen. Een verscherpte en uitgebreidere regelgeving is het gevolg. Momenteel woedt de discussie over een mogelijk verbod op vergoedingen die worden betaald door beleggingsfondsen aan banken/ beheerders, de zogenaamde retrocessies. Hans Wilton schat in dat dit verbod op korte termijn een feit is. Fondsaanbieders maken nu al goedkopere beleggingsklassen. Het verbod op de vergoeding zorgt er natuurlijk voor dat er een objectievere keuze wordt gemaakt door de beleggingsadviseur, hetgeen ten gunste komt van de cliënt. Beleggen zal hierdoor goedkoper en meer transparant worden. De AFM heeft recent een leidraad ontwikkeld voor risicoprofielen. Nieuw zijn de standaard risicoprofielen, waarbij beleggers altijd in één van de verschillende soorten vallen zoals defensief of neutraal. In beginsel een goed idee, maar de vraag is of het werkt. Men probeert de belegger hiermee meer inzicht te geven in de risico s, maar ik vermoed dat dit niet voldoende gebeurt, zegt Wilton. Het uniformeren van risicoprofielen leidt tot een bepaalde suggestie, die door allerlei partijen verschillend kan worden ingevuld. Bezit je bijvoorbeeld een defensieve portefeuille, dan zul je vooral obligaties hebben. Maar die herbergen ook een zeker risico. Het gevolg van de standaardprofielen is dat je risico s kan lopen met de invulling van de portefeuille. Een andere ontwikkeling die Wilton schetst is de opkomst van het indexbeleggen, ook wel passief vermogensbeheer. Onderzoek wijst volgens de expert uit dat het nagenoeg onmogelijk is om structureel en langere tijd de index te verslaan met beleggingen. De cliënt kan dus in veel gevallen beter een indexproduct kopen dan een actief gemanaged beleggingsfonds. Groot voordeel is dat de kosten hiervan slechts 0,25 procent bedragen, bijna een tiende van de kosten van actief beleggen. Vooral in de VS heeft passief beleggen een enorme vlucht genomen. De industrie was lange tijd een soort black box. De consument wordt tegenwoordig steeds kritischer en eist inzicht in de risico s, maar ook in de kosten. Dit leidt tot meer transparantie en dat is natuurlijk goed. MARJOLEIN STRAATMAN
ThinkCapital, ETF s van Nederlandse bodem Trackers, ook wel Exchange Traded Funds (ETF s) genoemd, volgen passief een bepaalde index, zonder deze te willen verslaan. Traditionele beleggingsfondsen pogen dat juist wel. Het verslaan van de markt lukt bijna nooit, zegt Martijn Rozemuller, Managing Director van beleggingsinstelling ThinkCapital. Maar daar betaal je wel een hoge vergoeding voor. ThinkCapital is de eerste en enige beleggingsinstelling in Nederland die trackers uitgeeft, zoals o.a. een AEX Tracker, een AMX Tracker (Die in 2010 een Zilveren VEB Beleggingsfonds Award kreeg) en een wereld aandelen tracker, de Think Global Equity Tracker. De hele AEX in één transactie Met de beheervergoedingen die Rozemuller noemt, stipt hij meteen een groot voordeel van ETF s aan: de lage kosten. De beheerkosten die ThinkCapital voor de Think AEX Tracker in rekening brengt, zijn 0,3 procent en voor de Think Global Equity Tracker 0,2%, een flink verschil met de 1 à 2 procent die traditionele beleggingsfondsen doorgaans vragen. Een ander voordeel is dat trackers continu verhandelbaar zijn. Zolang de beurs geopend is, kun je in- of uitstappen. De spreiding die een Tracker biedt, heeft volgens Rozemuller een gunstige uitwerking op het risico en de transactiekosten. Je koopt de hele AEX-index in één transactie. Dat geeft een spreiding die je anders pas na 25 transacties krijgt. Trackers groeien als kool Kijkend naar het buitenland, gelden ETF s als een flinke groeimarkt. Slechts enkele procenten van de Nederlandse beleggingen is passief. In andere Europese landen is dat 5 à 10 procent. In de VS wordt de helft van het vermogen passief belegd, een groot verschil met Nederland dus. Onder andere vanwege deze verwachte groei, nam BinckBank eind 2010 een meerderheidsbelang in ThinkCapital, waarbij ThinkCapital zelfstandig blijft opereren. Ook BeFrank, de eerste Premiepensioeninstelling van Nederland, ziet de toegevoegde waarde van de ETF s van Think- Capital en heeft deze ETF s toegevoegd aan haar beleggingsassortiment. De ETF s van ThinkCapital vormen voor BeFrank de basis voor passief vermogensbeheer van hoge kwaliteit tegen lage kosten. Belastingvoordeel Beleggers in ETF s van buitenlandse aanbieders lopen dividendbelasting mis, dit wordt dividendlekkage genoemd. Doordat ThinkCapital met een Nederlandse juridische en fiscale structuur werkt, heeft de belegger geen last van dividendlekkage. Rozemuller: Hierdoor geeft onze AEX tracker (uitgaand van 3,5% dividend) jaarlijks zo n half procent extra rendement. De hoogte van uitkering verschilt per investering, maar de totalen van ThinkCapital spreken tot de verbeelding. De Nederlandse belegger kan bijvoorbeeld veel besparen door in de Think AEX Tracker te beleggen in plaats van een AEX tracker van een buitenlandse aanbieder. Voor een individuele belegger levert dit jaarlijks al snel een paar honderd euro op Fysieke Replicatie Naast het rendement, is natuurlijk ook het risico een belangrijk aspect van een tracker. ThinkCapital werkt uitsluitend met fysieke replicatie bij het bouwen van haar ETF s. Dit houdt in dat de onderliggende effecten in bezit van het fonds zijn. Bij de zogeheten synthetische ETF s is dit duidelijk anders. Verschillende organisaties (o.a. het IMF) waarschuwden hier onlangs voor. Wat is er precies aan de hand? De eerder genoemde organisaties vinden de enorme groei van synthetische ETF s verontrustend omdat synthetische ETF s het rendement van de index kunstmatig nabootsen door een juridische overeenkomst (een swap constructie) aan te gaan met een tegenpartij. Door deze swap constructie ontstaat er een extra risico, namelijk het risico dat de tegenpartij failliet gaat, dit is dus het hierboven genoemde tegenpartijrisico. ThinkCapital werkt uitsluitend met fysieke replicatie en leent de onderliggende stukken niet uit. Heel eenvoudig, en dat is wel zo veilig! Martijn Rozemuller, Managing Director ThinkCapital www.thinkcapital.nl Beleg kosteloos in Speeders Als een leidende uitgever van derivaten heeft Citi in 2006 in Nederland de Speeders en Limited Speeders gelanceerd. Speeders en Limited Speeders zijn financiële producten gekenmerkt door hun transparantie, toegankelijkheid en de hefboomwerking. Ze worden zowel door particulieren als zakelijke beleggers gebruikt. Vianne Savoli van Citi legt de werking van het nieuwe beleggingsproduct uit. Hoe werken Speeders en Limited Speeders? Waar het bij Speeders eigenlijk allemaal om draait is de hefboomwerking. Deze stelt beleggers in staat om met een relatief kleine inleg grote winsten (of verliezen) te behalen. Ideaal voor korte termijn winsten dus, of om andere posities tijdelijk af te dekken. De Speeders en Limited Speeders zijn geschikt voor ervaren beleggers met een agressief risicoprofiel, die op zoek zijn naar producten met een hoge hefboomwerking en die de ontwikkelingen van de financiële markten op de voet volgen. Inmiddels zijn ook verschillende varianten verkrijgbaar die minder weg hebben van wat we al kenden onder de naam Turbo, Speeder of Sprinter. Bij de klassieke variant zoals de Turbo s, Speeders of Sprinters, is naast het financieringsniveau ook een stoplossniveau ingebouwd om te voorkomen dat je meer verliest dan je ingelegde bedrag. Als de Speeder dit niveau bereikt, wordt hij beëindigd en automatisch van de beurs gehaald. Je ontvangt dan eventueel een restwaarde. Dankzij het enorme succes van Speeders, zijn enkele jaren geleden ook meer innovatieve varianten gelanceerd. Denk aan Limited speeders (waarbij de uitoefenprijs gelijk staat aan het Knock Out-niveau/barrière met een afloopdatum) en Best Speeders (waarbij de uitoefenprijs gelijk staat aan het Knock Out-niveau/barrière zonder afloopdatum). Grotere beloning Het risico bij de Limited Speeders is dat wanneer zij het Knock Out-niveau of de barrière raken, het product wordt gedeactiveerd, waardoor je je gehele inleg verliest. Er bestaat dus geen restwaarde. Met een hoger risico, komt echter ook een grotere beloning, vandaar dat Limited Speeders een hogere hefboom genieten dan Speeders. Daarom is het bij (Limited) Speeders van belang dat je altijd een vinger aan de pols houdt. Toch gaat het om producten die met name vanwege hun relatieve eenvoud en transparantie in korte tijd populair zijn geworden in Nederland. De hefboomwerking van Limited Speeders vindt plaats doordat je in feite een veel grotere positie in de onderliggende waarde inneemt die als onderdeel van het product wordt gefinancierd. Zo kun je met een Limited Speeder Long op goud tussen 5.5 en 60 (!) keer zo sterk profiteren van een stijging van de koers van de goud. En dat toch met een gering bedrag als inleg. Geen transactiekosten bij Mijnbroker Actieve beleggers weten maar al te goed dat de handel in derivaten behoorlijk duur kan zijn en dat de transactiekosten daardoor een invloed op het resultaat kunnen hebben. Goed nieuws voor beleggers: de Citi Speeders en Limited Speeders zijn nu gratis verhandelbaar bij Mijnbroker tot 1 augustus. Mijnbroker is een nieuwe, onafhankelijke online broker die onlangs door de VEB als goedkoopste optiebroker is uitgeroepen. Als klant van Mijnbroker stort u zonder minimum in Nederland, namelijk bij de KAS BANK. Mijnbroker is ook een van de eerste brokers in Nederland die in eigen beheer een handelssysteem heeft ontwikkeld gekenmerkt door zijn gebruikseenvoud en reactiviteit. De samenwerking tussen Citi en Mijnbroker drukt de kosten verder in brokersland waar innovatie en de kwaliteit van trading steeds belangrijker worden. Beleggers kunnen op www.citifirst.com en www.mijnbroker.nl meer informatie verkrijgen over deze actie. Vianne Savoli, Cross Asset Group at Citigroup Global Markets