qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty Language policy Van Engels leren naar leren in het Engels uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiop asdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjkl zxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv bnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw 29-5- 2015 Paulusschool Hilversum
Inhoudsopgave VAN ENGELS LEREN NAAR LEREN IN HET ENGELS INLEIDING LANGUAGE POLICY AT SCHOLEN Algemeen deel 3 Visie 3 Doelen 3 Essential agreements 3 Beoordeling 4 Professionalisering 4 TAALPROFIEL VAN DE PAULUSSCHOOL 5 Moedertaal 5 Tweede (moderne vreemde) taal 6 Organisatie 7 Essential agreements 8 De doelen voor de kinderen 8 Rol van de taal- coördinator 8 Op weg naar 2020 8 BIJLAGE 9 B1. PLANNING 9 B2. LANGUAGE COORDINATOR JOB DESCRIPTION 10 Job description 10 2 2 3 1
Van Engels leren naar leren in het Engels Inleiding De language policy van de Verenigde Scholen J. A. Alberdingk Thijm beschrijft de visie op taal en taalverwerving binnen ons (tweetalig) onderwijs. Hierin staan drie fundamentele ideeën centraal: ten eerste het besef dat tweede taalverwerving een natuurlijk proces is; ten tweede dat tweede taalverwerving door middel van immersie optimaal tot stand komt; en ten derde dat taalonderwijs bestaat uit (1) het leren van taal (learning language), (2) het leren door taal (learning through language) en (3) het leren over taal (learning about language). Deze drie uitgangspunten geven ons taalonderwijs vorm. Het leren en beheersen van een taal is veelomvattend en toont zich door percepties, houding en vaardigheden van leerlingen. Juist deze cognitieve, culturele, sociale en fysieke aspecten die de beheersing van een taal met zich meebrengt kenmerken een effectieve spreker van een tweede taal en moeten daarom een plek hebben in de language policy. Deze language policy betreft alle PO- en VO- scholen van de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm en richt zich dus op eerste en tweede taalverwerving op zowel eentalige als tweetalige scholen. Het zet de visie, doelen en de daaruit voortvloeiende afspraken van ons taalonderwijs uiteen. Bij tweetalig onderwijs gaan we er vanuit dat tweetaligheid in het primair onderwijs een kwestie van simultane taalverweving is. Als leerlingen twee talen in kwalitatief goede interacties aangeboden krijgen, bouwen ze een taalsysteem op dat leidt tot tweetaligheid. Dit is een spontaan en vanzelfsprekend proces. 1 In het voortgezet onderwijs is sprake van successieve taalverwerving. Een proces dat begint wanneer leerlingen taalbewust worden en in staat zijn te reflecteren op taal, denken over taal en verbanden leggen tussen talen. 2 Deze visie op tweetaligheid zien wij als ontwikkelingsmodel voor het verwerven van alle andere talen die op de VSAT worden aangeboden. Overal waar in dit document dus de Engelse taal wordt genoemd, geldt het beschrevene ook voor de verwerving andere talen, zoals bijvoorbeeld Frans, Spaans of Duits. Begrippen: Moedertaal: wij hanteren het begrip moedertaal (of mothertongue) in brede zin. Dit kan de eerste taal zijn die een leerling heeft aangeleerd en/of de taal waarin de leerling native speaker is. Immersie: situatie van onderdompeling in een taal oftewel taalbadonderwijs of EMILE (enseignement de matières par intégration d'une langue étrangère). 1 Goorhuis-Brouwer, S.M., Twee of meer talen. Kunnen we er mee omgaan? (lezing miniconferentie tweetaligheid, Hilversum 2013). 2 Ibidem. 2
Language Policy AT scholen Algemeen deel Visie In ons taalonderwijs gaan wij uit van een natuurlijk proces van taalverwerving. Leerlingen maken zich op natuurlijke wijze een nieuwe taal eigen door deze taal te horen en na te bootsen. Taalkennis en -vaardigheden zijn overdraagbaar van de eerste op de tweede taal en andersom. De ontwikkeling van de eerste taal is van fundamenteel belang voor tweedetaalverwerving. Het hebben van een compleet taalsysteem kan ook voor een tweede taal tot een hoog, near native, niveau van beheersing leiden. Daarbij is de moedertaal een belangrijk onderdeel van de identiteit van een leerling. Door de moedertaal blijvend te ontwikkelen, houdt de leerling binding met zijn/haar sociale en culturele achtergrond. Tegelijkertijd vormt de beheersing van meerdere talen een toegangspoort tot intercultural awareness. Voor tweetalig onderwijs geldt dat kunstvakken en bewegingsonderwijs, vooral drama, een sterk formatieve rol kunnen spelen in het proces van tweede taalverwerving. Zij werken niet alleen drempelverlagend in het leren van een taal, maar richten zich ook sterk op sociale en communicatieve vaardigheden en emotionele ontwikkeling. Doelen Wij brengen leerlingen het plezier en het belang van het leren van een nieuwe taal bij. Wij creëren een veilige en open leeromgeving waarbinnen het leren van een nieuwe taal optimaal kan verlopen. Wij leren leerlingen hoe zij effectief kunnen communiceren en functioneren in een nieuwe taal. Wij streven er naar dat leerlingen in staat zijn zich genuanceerd uit te drukken in zowel hun eerste taal als hun nieuwe talen. Voorbeeld 1: Leerlingen maken via het gebruik van een andere taal kennis met een andere cultuur Voorbeeld 2: Leerlingen worden in contact gebracht met leeftijdgenoten die de doeltaal spreken en maken vriendjes en vriendinnetjes Essential agreements All educators are language teachers: iedere docent heeft een verantwoordelijkheid voor eerste en tweede taalverwerving; Alle volwassenen die betrokken zijn bij het onderwijs dragen bij aan de taalontwikkeling van leerlingen; We bieden een taalrijke leeromgeving waarin leerlingen hun talen optimaal kunnen ontwikkelen; Leerlingen verwerven hun nieuwe taal in een authentieke leeromgeving, d.w.z. een leeromgeving waarin het gebruik van de doeltaal noodzakelijk en natuurlijk is. 3
Voorbeeld: De maatschappijdocent legt een begrip uit door een relatie te leggen naar een andere taal (oorsprong/betekenis) Beoordeling Bij beoordeling van werk dat in het Engels wordt gepresenteerd, wordt aan de hand van de vakspecifieke criteria van het betreffende vak of de lessensserie getoetst. Het taalniveau wordt dus niet beoordeeld. Dit doen we met behulp van beoordelingsmodellen voor inhoud en vaardigheden behorende bij een specifiek vak. Voor de toetsing van het Engels hanteren we criteria die ons in staat stellen taalvaardigheid te beoordelen. Voorbeeld : In de tweetalige basisscholen wordt gebruik gemaakt van language ladders ( I can statements) en andere manieren van informeel beoordelen. Leerlingen bouwen een taal portfolio op dat zij meenemen naar het voortgezet onderwijs. Aan het eind van groepen (3), 6 en 8 doen leerlingen een Anglia examen waarmee de school een algemeen inzicht krijgt in de vooruitgang van de verwerving van het Engels. Professionalisering Professionalisering is erop gericht de taalvaardigheid in de doeltaal van Nederlandse docenten zodanig te verhogen dat zij in staat zijn een authentieke context te creëren in de klas. De docent: Creëert een taalcontext waarin leerlingen locatie, moment of persoon associëren met een taal; Is bij voorkeur een moedertaalspreker; Is mede-eigenaar van en verantwoordelijk voor het curriculum en niet methodeafhankelijk; Is in staat om die veilige en open leeromgeving te creëren; Draagt actief bij aan de taalontwikkeling van de leerling. 4
Taalprofiel van de Paulusschool Moedertaal In de visie van de Paulusschool is taal erg belangrijk. In en door taal hebben mensen contact met elkaar via luisteren, spreken, kijken (lezen en zien) en schrijven. In en door taal kunnen kinderen zich ontwikkelen. Ook kinderen die een andere taal spreken dan het Nederlands zijn op de Paulusschool welkom. Zij ondergaan dan het taalbad van het Nederlands in de omgang met de andere kinderen. Kinderen uit landen waar een niet West-Europese taal gesproken wordt raden wij aan eerst een jaar gebruik maken van de Centrale Opvang Basis onderwijs (COBO). Voor alle kinderen (Nederlands- en anderstalig) is het van belang dat de ontwikkeling van de moedertaal goed op gang gekomen is. Dat vormt namelijk de basis voor de verdere taalontwikkeling. We vinden het daarom ook belangrijk dat ouders thuis veel samen (voor) lezen. Aan de ouders van anderstalige kinderen zal ook steeds worden verteld, dat het behouden van de moedertaal geen hindernis hoeft (of mag) zijn voor de ontwikkeling van het Nederlands of een derde taal. In het verlengde van de algemene visie leggen de leerkrachten op de Paulusschool in de dagelijkse lespraktijk de nadruk op vijf belangrijke aspecten: Ze dragen bij aan de ontwikkeling van vaardigheden waarmee de leerlingen de taal doelmatig kunnen gebruiken in situaties die zich in het dagelijks leven voordoen; Ze stimuleren het ontstaan van kennis en inzicht omtrent betekenis, gebruik en vorm van taal; Ze bevorderen dat kinderen plezier hebben en houden in het gebruiken en beschouwen van taal; Werken in tweetallen en in groepjes om met elkaar te leren communiceren in de moedertaal en de vreemde taal; Kennismaken met andere culturen en hiervoor een open houding ontwikkelen. Het startpunt voor talige activiteiten ligt steeds in de alledaagse en herkenbare taal uit de wereld waarin de kinderen verkeren (thematische opzet). Daarbij wordt gebruik gemaakt van een aantal onderwijsleerpakketten, die inhoudelijk waarborgen, dat ook aan de wettelijk omschreven kerndoelen van het taalonderwijs wordt voldaan. Er worden voortdurend mogelijkheden geboden om zowel individueel als samen met klasgenoten talige activiteiten te verrichten (zelfstandig werken en samenwerken). Ook wordt zowel tijdens instructiemomenten als tijdens verwerkingsmomenten nadrukkelijk rekening gehouden met de verschillende behoeften van de kinderen aan ondersteuning en interactie. Het basispakket voor het Nederlands taalonderwijs is Taalverhaal.nu (Versie 2, uitgave Firma Thiemen Meulenhoff). 5
Tweede (moderne vreemde) taal De globalisering van onze samenleving verloopt steeds indringender en sneller. Om de kinderen goed voor te bereiden op de wereld waarin zij hun persoonlijke en beroepsmatige rollen in de 21 e eeuw zullen moeten gaan vervullen, moeten we ervoor zorgen dat zij minimaal één vreemde taal met een hoge internationale gebruikswaarde op een goed niveau beheersen. Gekozen is voor het Engels. Het aanleren van een tweede taal verloopt beter als daar zo vroeg mogelijk mee wordt begonnen en dat dan vooral door het concrete dagelijkse gebruik van die taal in natuurlijke situaties. We beginnen daarom al vanaf groep 1 met het aanleren van de tweede moderne taal. De nadruk ligt hierbij op het luisteren en spreken en niet op het aanleren van de taal via het leren van de grammatica. Onder natuurlijk leren verstaan wij de taalverwervingsprocessen die plaatsvinden wanneer een vreemde taal binnen een betekenisvolle context aangeboden wordt. Eigenlijkdezelfde processen die er plaatsvinden bij de eerste taalverwerving. Op onze school wordt de tweede taal daarom niet aangeleerd via een vooraf vastgesteld curriculum of methodiek. Het leidende principe is immersie (onderdompeling). Didactisch betekent het, dat wij delen van het normale Nederlandse curriculum in het Engels geven (content based). 6
Organisatie We streven er naar om in de onderbouw minimaal 4 uur per week les in het Engels te geven. Dit maakt de kinderen vaardig om in de bovenbouw ook de abstractere content in het Engels te kunnen volgen. Op die manier kan de bovenbouw er naartoe werken om ook tot 4 uur in de week (15%) les in het Engels. Op dit moment hebben we het minimum van 3 uur per week gesteld. Het aanleren van het Engels gebeurt vooral via classroom English, spelletjes, liedjes en via in het Engels uitgevoerde lessen uit het basisprogramma Kleuterplein en IPC. Buiten Kleuterplein en IPC worden ook zo veel mogelijk andere lessen in het Engels gegeven. Hierbij kan gedacht worden aan gymnastiek, vrij lezen in de bovenbouw, rekenlessen (een herhalingsles), het schrijven van cijfers, etc. De leerkrachten beoordelen zelf welke onderdelen zich goed lenen om in het Engels te behandelen. Daarbij wordt gelet op: a) Het woordenschataspect (er moeten veel woorden met een hoge gebruikswaarde worden aangeleerd en dat bij voorkeur via de total physical response) b) Het zinsbouw aspect (er moet zoveel mogelijk gesproken worden in grammaticaal correcte zinnen) c) Het abstractie niveau. Kunnen de kinderen de les in het Engels uitvoeren vanuit hun beginsituatie? Kennen de kinderen de begrippen al in het Nederlands? Zo niet, is het vanuit hun beginsituatie mogelijk het onderwerp meteen in het Engels aan te bieden? Om de leerkrachten handvatten te geven om een IPC les in het Engels uit te kunnen voeren, maken we gebruik van een vaste lesopbouw. De onderdelen van dit programma helpen de kinderen de les te begrijpen, ook als er hierin veel nieuwe woorden in zitten. De onderdelen van de lesopbouw: Voorkennis activeren (kennis of woordenschat die nodig is voor de les), in het Engels of Nederlands); Het doel van de les benoemen (vaak het IPC doel), dit wordt in sommige gevallen in het Nederlands gedaan, zodat het voor de kinderen echt duidelijk is wat het doel van de les is; Aanbieden van nieuwe woordenschat (indien nodig voor de les), tijdens de introductie van de les. Dit gaat altijd in het Engels; Eerste (soms begeleide) activiteit, in het Engels; Verwerking (zelfstandig of in groepjes), vaak in het Engels; Slot/ evaluatie (klassikaal) ook vaak in het Engels, als controle of de kinderen de opdracht hebben begrepen en de taal kunnen gebruiken. Dit kan ook in de vorm van een korte presentatie. Vanaf groep 5 wordt er ook aandacht besteed aan het lezen en schrijven van het Engels binnen de betekenisvolle context, zoals een IPC Unit. In het begin zijn dit bijvoorbeeld woordjes die in een werkblad ingevuld moeten worden. Dit kan vanaf groep 7 worden uitgebreid naar het schrijven van tekstjes. De ontwikkeling in spreek- en luistervaardigheid blijft voor alle kinderen het hoofddoel. Onze school beschikt over een zich uitbreidend arsenaal aan hulpmiddelen, suggesties en lesbijdragen, die het spontaan leren van het Engels ondersteunen. Die middelen en bijdragen zijn ofwel in boek- of publicatievorm beschikbaar of in digitale vorm op de 7
docentensite van het schoolnetwerk. Daarnaast zijn er minimaal vier teamvergaderingen per jaar waarin onder andere de voortgang van het Engels wordt besproken. Essential agreements Van alle leerkrachten wordt verwacht dat ze: De ETTP-training volgen die in company gegeven wordt; De mini-conferenties Engels bezoeken; Daadwerkelijk toewerken naar minimaal vier uur Engels op weekbasis in de bovenbouw van de school; Zoveel mogelijk toewerken naar het aanleren van de taal via immersion; Ook regelmatig buiten IPC om lessen in het Engels geven; Vaardig zijn in het herkennen van de units en onderdelen van units, die zich bij uitstek lenen om in het Engels te verwerken; Gebruik maken van de bronnen, die via o.a. de AT-site beschikbaar komen; Leerlingen assessen via de portfoliomethode; Ontwikkelde IPC-lessen Engels beschikbaar stellen op de portal van de VSAT. De doelen voor de kinderen De kinderen hebben plezier in het gebruiken en leren van de nieuwe taal; We creëren een veilige, open en betekenisvolle leeromgeving waarbinnen het leren van de nieuwe taal optimaal kan verlopen; De kinderen kunnen effectief communiceren en functioneren in de nieuwe taal; Leerlingen zijn in staat zich genuanceerd uit te drukken in zowel hun moeder- als hun tweede taal. Rol van de taal- coördinator Er wordt voor gezorgd, dat in het schoolteam één van de leerkrachten de bijzondere taak heeft om op te treden als coördinator Engels. Deze coördinator is ervoor verantwoordelijk, dat de focus van de leerkrachten gericht blijft op het toegroeien naar de vier-uurs-norm en dat er in de school voldoende visuele herkenning is van het feit, dat er Engels geleerd wordt (bijv. op displays in de klassen en de gemeenschappelijke ruimtes). De coördinator zorgt er in overleg met de directie voor, dat het Engels met regelmaat aan de orde komt tijdens inhoudelijke teamvergaderingen en leidt op die momenten de gesprekken. De coördinator beschikt over de job description van het ATI, wat bij dit document als bijlage is toegevoegd. Op weg naar 2020 - In 2020 doen we bij elk IPC thema een assessment over de Engelse vaardigheden en woordenschat. Hiervoor gebruiken we o.a. de I can statements. - We hebben een portfolio waarin we de voortgang van het Engels weergeven en monitoren. - In alle klassen wordt ruim 4 uur in de week Engels gegeven. We gebruiken hiervoor vooral IPC, maar ook andere vakken zoals rekenen en gymnastiek. Verder wordt het aangevuld met classroom English, pauze filmpjes, voorlezen en spelletjes. - Op de woensdag is English day en wordt zo veel mogelijk in het Engels gedaan. - Elke 3 jaar wordt er een training en/of uitwisseling naar Engeland georganiseerd om de eigen vaardigheid op pijl te houden. - Er is contact met, bij voorkeur een IPC school, binnen Europa. 8
Bijlage B1. Planning 2015-2016 In de groepen 1 en 2 wordt er minimaal 4 uur in de week les in het Engels gegeven. Dit zijn lessen uit het Nederlandse curriculum, Kleuterplein, spelletjes, voorlezen, classroom English etc; In de overige groepen wordt gemiddeld 3 uur in de week les in het Engels gegeven, met een uitbouw naar 4 uur tot het eind van het schooljaar; Een eerste opzet voor assessment wordt gemaakt en uitgeprobeerd, hierbij wordt ook de vorm rapportage en gebruik van een portfolio meegenomen, waarschijnlijk gekoppeld met IPC; Per IPC unit worden er 10 15 woorden uitgekozen die aangeboden worden. Deze woorden worden aan het eind getoetst/geassessed. De mogelijkheden voor een uitwisselingsproject met een andere school in Europa worden onderzocht; Er wordt een training verzorgd en voorbereid voor het uitbreiden van de eigen vaardigheid van de leerkrachten (ETTP en studiereis); De eindmusical en/of kerstmusical wordt in het Engels gedaan of een combi met bijvoorbeeld Engelse liedjes; Er zijn afspraken gemaakt over hoe het Engels meer zichtbaar wordt in de school. Er wordt onderzocht of er meer materialen aangeschaft kunnen worden voor spelletjes en stillezen en samenlezen. Er wordt onderzocht of er de mogelijkheid is om school breed spelletjes circuits te organiseren waarin de Engelse taal geoefend wordt. De Engelse woensdag wordt door iedereen uitgevoerd, er wordt zo veel mogelijk in het Engels gedaan, zoals de dagopening, lezen, rekenen, IPC, spelletjes, pauzeverhaal. Minimaal 4 teamvergaderingen over de voortgang per jaar, een terugkomend onderwerp is de immersion circle. 2020 In 2020 doen we bij elk IPC thema een assessment/toets over de Engelse vaardigheden en woordenschat. Hiervoor gebruiken we o.a. de I can statements. We hebben een portfolio waarin we de voortgang van het Engels weergeven en monitoren. In alle klassen wordt minimaal 4 uur in de week Engels gegeven. We gebruiken hiervoor vooral IPC, maar ook andere vakken zoals rekenen en gymnastiek. Verder wordt het aangevuld met classroom English, pauze filmpjes, voorlezen en spelletjes. Op de woensdag wordt zo veel mogelijk in het Engels gedaan, minimaal de dagopening, lezen, rekenen (kan ook op een andere dag passend bij de methode), IPC, spelletjes, pauzeverhaal. Elke 3 jaar wordt er een training en/of uitwisseling naar Engeland georganiseerd om de eigen vaardigheid op pijl te houden. 9
B2. Language coordinator job description Job description The role of the Language Coordinator is to work closely with the Bi-lingual Coordinator and other appointed Language Coordinators in the Stichting, to ensure their support for languages, and to encourage staff to take a positive view of language learning and its potential for supporting all areas of the curriculum. Language coordinators have a responsibility to work with colleague teachers in a positive and encouraging way, in order to support them and to show them that they can cope with the new subject as they do in areas where they are also non-specialists. Good quality training is likely to encourage other colleagues to want to participate. School The Language Coordinator will facilitate the use of Languages in their school in the following ways: By monitoring the implementation of the Early English Curriculum; By suggesting activities as a way of increasing the exposure of English; By ordering/updating resources (if applicable); By keeping staff informed about new developments; By, in close cooperation with the Bi- lingual Coordinator, taking an overview of whole school planning to ensure that opportunities occur for pupils to develop Languages capability and that progression is taking place; By supporting colleagues through arranging peer observation; By attending regular Language Coordinator meetings to update knowledge of current developments, and by keeping links with the other Language Coordinators from the Stichting; By organising an annual English Week or other whole school activities; By placing English on the school s agenda during staff meetings. Curriculum links The Language Coordinator will highlight opportunities in the school s medium term planning of groups where English is being taught and provide the necessary resources. Opportunities for speaking English should be sought out, both in the playground and in the classroom. All staff in the school is responsible for ensuring this. Resources The Language Coordinator is responsible for maintaining resources, monitoring their use and organizing storage. Resource purchasing is in accordance with normal school procedures and is based upon the Modern Foreign Languages budget, should there be one. A variety of resources are already available in school. These include children s reference books, teachers resources, books, big books, Music CDs, regalia and audio/visual materials. Some resources are allocated to particular year groups to ensure progression and these are kept in the classrooms and/or in a communal area. Monitoring Monitoring is carried out by the Bilingual Coordinator and the school s Language Coordinator, in the following ways: Informal discussion with staff and pupils Observation of Languages displays Looking at the work in the students Language Portfolios Classroom observation (see forms Inzet Native Speakers, Teacher Observation and Self- evaluation Checklist ) There is an annual review of this policy by the Bi- lingual Coordinator and the Language Coordinators involved. 10
11