Gebruik van Engels door leerlingen tijdens de Engelse les.

Transcriptie

1 Gebruik van Engels door leerlingen tijdens de Engelse les. Een onderzoek op het Scala College Shera Gerber, Marit de Jong, Jacob de Ruiter, Sander Stolk en Femke Verdonk

2 Inhoud Context... 2 Relevantie... 2 Theorieën... 2 Vraagstelling:... 3 Deelvragen:... 3 Methode... 3 Resultaten... 4

3 Context Het Scala College in Alphen aan den Rijn is een brede openbare scholengemeenschap. In de sectie Engels is in 2005 besloten om het principe doeltaal = voertaal in de onderbouw in te voeren. Inmiddels gebruiken alle docenten in de onderbouw vmbo-t tot en met vwo Engels als voertaal. De leerlingen spreken echter waar mogelijk nog steeds Nederlands. In vmbo bk gebruiken noch de docenten noch de leerlingen Engels om met elkaar te communiceren. Docenten op het Scala College lopen tegen het probleem aan dat de leerlingen niet mondeling met hen in de vreemde taal communiceren. Ze reageren wel op Engelse instructie, maar antwoorden veelal in het Nederlands. Het onderzoek moet er toe bijdragen dat we interventies vinden die bijdragen aan het gebruik van Engels door leerlingen. Relevantie Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruiken van de doeltaal als voertaal tijdens taallessen. Sinds de invoering van de communicative approach in de jaren 80 van de vorige eeuw is men het er overwegend over eens dat het gebruiken van de doeltaal als voertaal tijdens de les de voorkeur verdient. Larsen-Freeman concludeert dat het gebruiken van de taal de beste manier is om de doeltaal te leren. The predominant view is that language learning is best served when students are interacting completing a task or learning content or resolving real life issues where their attention is not directed towards the language itself, except when a focus on linguistic form is necessary.(larsen Freeman 179) Theorieën Om een taal te leren is het belangrijk om zowel de receptieve als de productieve vaardigheden te oefenen. Zoals Diane Larsen-Freeman zegt: Language acquisition is facilitated by students interacting in the target language(larsen-freeman), of in Richards & Rodgers The target linguistic system will be learned best through the process of struggling to communicate (Richards & Rodgers). Richards en Rodgers beschrijven in hun behandeling van de communicatieve methode dat er veel is geschreven over het doceren van een vreemde taal, maar weinig over het leren van een vreemde taal. Daarvoor verwijzen ze naar Krashen. Krashen sees acquisition as the basic process involved in developing language proficiency and distinguishes this process from learning. Acquisition refers to the unconscious development of the target language system as a result of using the language for real communication. (Richards and Rodgers 162) Ook is er onderzoek dat uitwijst dat studenten van vreemde talen angst hebben om in de nieuwe taal te spreken. Horwitz heeft daarvoor een taalangst schaal gemaakt waarmee angst voor het spreken van een vreemde taal gemeten kan worden. In ons onderzoek richten we ons niet op de vraag waarom leerlingen geen Engels gebruiken, maar gaan we op zoek naar manieren om leerlingen wel in het Engels mondeling te laten communiceren. Op zich is de vraag wel interessant en ook de moeite van het onderzoeken waard, maar op dit

4 moment zijn de docenten op zoek naar een oplossing van het probleem en niet naar de achterliggende reden. Vraagstelling: De hoofdvraag van ons onderzoek is hoe wij er voor kunnen zorgen dat onze leerlingen tijdens de Engelse les met de docent in het Engels spreken. Deelvragen: Zijn leerlingen bang om de doeltaal tijdens mondelinge communicatie te gebruiken? Welke methoden om leerlingen Engels te laten spreken zijn er vanuit de literatuur bekend? Welke methoden achten wij voor onze situatie geschikt om leerlingen in het Engels mondeling te laten communiceren? Gebruiken leerlingen vaker Engels als spreektaal om met de docent te communiceren na het invoeren van de gekozen methodes? We hebben ervoor gekozen om alleen naar de mondelinge communicatie tussen leerling en docent te kijken omdat het voor leerlingen logisch is om met elkaar Nederlands te spreken. Methode Om antwoord te vinden op de eerste deelvraag hebben we de vlaamse versie van de vragenlijst van Horwitz licht aangepast, zodat onze leerlingen de vragen zouden begrijpen (zie bijlage). Vervolgens hebben we de vragenlijst aan een tweede klassen van de verschillende accenten en niveaus die we op het Scala College hebben gegeven. We hebben voor de klassen gekozen waar we zelf les aan geven omdat deze het eenvoudigste te benaderen zijn. Omdat in de vmbo bk klassen de lessen in het nederlands gegeven werden zijn we in de literatuur op zoek gegaan naar methoden om doeltaal = voertaal tijdens moderne vreemde talen lessen in te voeren. Om te bepalen hoeveel Engels leerlingen daadwerkelijk gebruiken om docenten mondeling te antwoorden hebben we een formulier ontwikkeld om observaties mee te doen (zie bijlage).we hebben daarbij de domeinen uit het Gronings onderzoek aangehouden als richtlijn. In dezelfde klassen als waar de enquetes zijn gehouden hebben we lessen geobserveerd. Deze observaties hebben we zowel voor als na de interventie die we gepleegd hebben uitgevoerd. Na de eerste observatie hebben we in de vmbo b/k klassen doeltaal = voertaal gefaseerd ingevoerd voor zowel docent als leerlingen. In de andere klassen hebben we aandacht besteed aan het gebruik van Engels voor klassemanagement. Enkele weken later hebben we opnieuw geobserveerd om te kijken of het gebruik van gesproken Engels door leerlingen toegenomen zou zijn.

5 Resultaten Uit de enquete over angst om de doeltaal te gebruiken kwam duidelijk naar voren dat onze leerlingen geen angst ervaren om zich mondeling in het Engels te uiten. Noch in klassesituatie noch daarbuiten gaven ze aan angst te voelen. Integendeel ruim XX% gaf aan absoluut geen angst te voelen. Uit een recent onderzoek van de universiteit van Groningen blijkt dat het verstandig is om doeltaal = voertaal gefaseerd en per domein in te voeren. (referentie XX) Verder zijn we veel literatuur tegengekomen waarin discussie wordt gevoerd over het al dan niet gebruiken van de doeltaal als instructietaal. Veelvuldig wordt gewezen op de problemen bij het uitleggen van grammatica in de doeltaal. Uit de eerste observaties bleek dat leerlingen in alle klassen over het algemeen op vragen die door de docent in het Engels over de lesstof gesteld werden ook in het Engels beantwoord werden. Alle andere vragen, zowel omtrent klassemanagement (Wil je het raam open doen?, Wil je je boeken pakken?, etc.) als persoonlijke vragen werden in het Nederlands beantwoord. Discussie