RAPPORT VAN BEVINDINGEN Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij Geref.b.s. Dr. K. Schilder Plaats : Bedum BRIN-nummer : 05LB Onderzoeksnummer : 120324 Datum schoolbezoek : 18 november 2010 Rapport vastgesteld te Groningen op 21 januari 2011
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 18 november 2010 een tussentijds kwaliteitsonderzoek (tko) uitgevoerd op de Dr. K. Schilderschool naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 28 september 2009 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op de Dr. K. Schilderschool. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 20 november 2009. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zeer zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de in het toezichtplan opgenomen tekortkomingen zijn opgeheven en aan de afspraken is voldaan. Toezichthistorie Op 29 september 2009 vond op de Dr. K. Schilderschool een kwaliteitsonderzoek plaats. De aangetroffen kwaliteit werd door de inspectie als zeer zwak beoordeeld. De conclusie baseerde de inspectie op belangrijke knelpunten in de opbrengsten, het leerstofaanbod, het didactisch handelen en de zorg. Verder had de school zich niet voldoende ontwikkeld op het punt van de kwaliteitszorg. De school kreeg een aangepast arrangement zeer zwak en werd onder geïntensiveerd toezicht geplaatst. De inspectie heeft prestatieafspraken met het bestuur gemaakt. Deze afspraken waren gebaseerd op het verbeterplan dat de school had opgesteld. Als vervolg hierop heeft de inspectie op 28 mei 2010 een voortgangsgesprek gevoerd. In dit gesprek kwam naar voren dat de school planmatig werkte aan haar verbeteractiviteiten, maar dat slechts ten dele aan alle afspraken van het toezichtplan was voldaan. Vervolgens zijn personele maatregelen genomen om het verbetertraject meer kans van slagen te geven. Onderzoeksopzet De onderzoeksopzet is gebaseerd op de afspraken die in het toezichtplan zijn opgenomen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Klassenbezoek in alle groepen, gericht op lessen basisvaardigheden. Schoolbezoek, waarbij de inspectie gesprekken heeft gevoerd met de directie en de intern begeleider. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, leertijd, didactisch handelen, afstemming en zorg en begeleleiding. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. pagina 5 van 11
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 11
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1 2 3 4 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 1 2 3 4 Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 1 2 3 4 pagina 7 van 11
Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 1 2 3 4 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 1 2 3 4 Kwaliteitsaspect 8 Zorg 1 2 3 4 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het onderwijs op De Dr. K. Schilderschool is niet meer van zeer zwakke kwaliteit, maar de kwaliteit van het onderwijs wordt als zwak beoordeeld. Het intensief toezicht wordt voortgezet waarbij het plan van het aanpak en het toezichtplan de leidraad vormen. Op grond van het tussentijds kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie vastgesteld dat de opbrengsten aan het einde van het basisonderwijs van een voldoende niveau zijn. Ook is er progressie geboekt in het realiseren van een adequaat leerstofaanbod. Tegelijkertijd zijn tijdens dit onderzoek tekortkomingen geconstateerd die vooral betrekking hebben op de kwaliteit van het didactisch handelen en klassenmanagement, alsmede zorg en begeleiding. De situatie ten opzichte van het kwaliteitsonderzoek in 2009 is weliswaar verbeterd, maar beide aspecten zijn risicovol en vergen nog een aanzienlijke kwaliteitsslag. De inspectie constateert dat de gerealiseerde didactische kwaliteit en de taakgerichte werksfeer sterk verschilt tussen leraren. Dit vraagt bij enkele leraren om intensieve scholing en begeleiding. In het verlengde van de constatering over didactiek en taakgerichte werksfeer ligt de onvoldoende planmatige uitvoering van zorg, terwijl ook de kwaliteit van de plannen nog tekort schiet. Toelichting Resultaten van leerlingen De inspectie beoordeelt de resultaten aan het eind van de basisschool als voldoende. Tevens bieden de resultaten van de huidige groep 8 perspectief voor een gunstige score op de eindtoets 2011. pagina 8 van 11
De tussentijdse resultaten zijn positief beoordeeld, met uitzondering van techisch lezen in groep 3 en begrijpend lezen in groep 6. Het oordeel is gebaseerd op technisch lezen in de groepen 3 en 4, rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6. De resultaten van de leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (indicator 1.4) zijn als onvoldoende beoordeeld. Er is voor leerlingen die op een individuele leerlijn werken nog geen sprake van een adequaat startdocument met een integratief beeld waarop een reëel, maar ambitieus ontwikkelingsperspectief en uitstroomniveau op een beredeneerde wijze opgesteld wordt. Ook ontbreken prognose- en/of ontwikkelingslijnen en is de ingezette lijn weinig onderbouwd. Bovendien is in onvoldoende mate sprake van een plannend aanbod. Op grond van de huidige plandocumenten is daarom niet vast te stellen of deze leerlingen zich ontwikkelen naar hun mogelijkheden. Het onderwijsleerproces Het leerstofaanbod voldoet nu aan de kerndoelen en het wordt aangeboden tot en met het niveau van groep 8. Er is in voldoende mate sprake van een goede opbouw en structuur in het aanbod van de basisvaardigheden. Meerdere leraren maken echter niet efficiënt gebruik van de onderwijstijd. In deze groepen zorgt de leraar onvoldoende voor een goed klassenmanagement, waardoor onderwijs- en leertijd verloren gaat. De kwaliteit van het onderwijsleerproces is sterk leraarafhankelijk. Het gevolg is dat het didactisch handelen bij teveel leraren onvoldoende bijdraagt aan het leerproces van de leerlingen. Over het geheel genomen is een duidelijke uitleg als onvoldoende beoordeeld, evenals het realiseren van een taakgerichte werksfeer. In te veel lessen is geen sprake van een doelmatige lesopbouw. Het activeren van voorkennis, het aangeven van het doel van de les en een terugblik op het leerproces ontbreken. Soms is er vooral sprake van een modelmatige en weinig beredeneerde, inhoudelijke aanpak van de uitleg. Hierdoor profiteren leerlingen te weinig van het onderwijs. Leraren volgen de cognitieve en de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. De uitkomsten van deze toetsen worden globaal geanalyseerd. In beperkte mate worden conclusies getrokken voor een vervolg aanpak. Er is echter nog geen praktijk dat de uitkomsten van de toetsen aantoonbaar benut worden voor gedifferentieerd onderwijs. Zorg en begeleiding Op basis van het leerlingvolgsysteem heeft de school criteria vastgelegd, om te bepalen wanneer leerachterstanden te groot zijn of de ontwikkeling van leerlingen stagneert. Voor nagenoeg alle leerlingen voor wie dit nodig is, is tijdig gesignaleerd dat extra zorg nodig is. De analyses van de verzamelde gegevens die betrekking hebben op zorgleerlingen zijn sterk verbeterd. Hierdoor wordt op een verantwoorde wijze de aard van de zorg voor deze leerlingen bepaald. De planmatige uitvoering van de zorg is echter onvoldoende, omdat er verschillende knelpunten geconstateerd zijn. Leraren plannen weinig inzichtelijk de extra hulp voor zorgleerlingen. Het registreren van de voortgang van de verleende hulp, bijvoorbeeld door middel van een logboek of een voortgangsjournaal, vindt op een wisselende maar over het geheel genomen op onvoldoende wijze plaats. Tevens voldoen niet alle plandocumenten voor extra zorg aan de door de inspectie gestelde kwaliteitseisen. In meerdere plannen is het doel en de (orthodidactische) aanpak vrij algemeen verwoord, waardoor deze onvoldoende houvast bieden voor een doelmatige inzet van extra hulp en begeleiding. Daarom is de uitvoering van een planmatige zorg als onvoldoende beoordeeld. pagina 9 van 11
3 Toezichtarrangement Op 20 november 2009 heeft de inspectie aan de Dr. K. Schilderschool een aangepast arrangement zeer zwak toegekend. De inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd en volgt de voortgang van het verbetertraject. Dit tussentijds kwaliteitsonderzoek maakt daar onderdeel van uit. De kwaliteit van het onderwijs is verbeterd, maar is risicovol en vertoont op onderdelen nog belangrijke tekortkomingen. De kwaliteit van het onderwijs is niet meer zeer zwak. Daarom wijzigt de inspectie het eerder toegekende arrangement van zeer zwak naar zwak. De school blijft onder intensief toezicht van de inspectie vallen. pagina 11 van 11