RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Sine Limite, Coöperatie Passend Onderwijs Deventer U.A. Plaats : Deventer Administratienummer : PO2303 Bestuursnummer : 21455 Onderzoeksnummer : 277494 Datum onderzoek : 22 januari 2015 Datum vaststelling : 7 mei 2015
Pagina 2 van 12
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 REACTIE VAN HET BESTUUR............................... 11 Pagina 3 van 12
Pagina 4 van 12
1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een kwaliteitsonderzoek uit bij het samenwerkingsverband Sine Limite, Coöperatie Passend Onderwijs Deventer U.A. (Sine Limite). Binnen de gemeente Deventer vormen 13 schoolbesturen met in totaal 41 vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit rapport geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Kwaliteitsonderzoek In het schooljaar 2014/2015 voert de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit bij alle 152 samenwerkingsverbanden. Het doel van deze kwaliteitsonderzoeken is tweeledig: 1. stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden. Bij alle samenwerkingsverbanden controleert en rapporteert de inspectie of zij voldoen aan de wet- en regelgeving. Nieuw in schooljaar 2014/2015 is dat ieder samenwerkingsverband - indien nodig - in het rapport verbeterpunten voor de kwaliteit krijgt aangereikt, gerelateerd aan het waarderingskader van de inspectie. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij dit kwaliteitsonderzoek op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Het document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Onderzoeksopzet Het onderzoek start met een bureauanalyse van het ondersteuningsplan en overige gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn. Het betreft de volgende documenten: Het ondersteuningsplan 2014-2018 met bijlagen; Website samenwerkingsverband (www.sinelimite.nl, geraadpleegd op 20 januari 2015); Kengetallen samenwerkingsverband (www.passendonderwijs.nl, geraadpleegd op 20 januari 2015). Pagina 5 van 12
Hierna vond op 22 januari 2015 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie: een presentatie kreeg van het samenwerkingsverband over de stand van zaken en actuele ontwikkelingen binnen het samenwerkingsverband; een gesprek voerde: over de rol die het samenwerkingsverband speelt binnen de verbinding onderwijs en jeugdzorg; over de ondersteuningstoewijzing; met (een afvaardiging van) de ondersteuningsplanraad over zijn rol bij het samenwerkingsverband; met het bestuur en de commissie van toezicht met onder andere aandacht voor het intern toezicht. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bestuur en het management van het samenwerkingsverband. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de hoofdlijn van de bevindingen uit het onderzoek (2.1), gevolgd door een toelichting (2.2). De bevindingen over de naleving van de wettelijke voorschriften geeft de inspectie in dat hoofdstuk weer in een afzonderlijke paragraaf (2.3). Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag. Pagina 6 van 12
2 BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn Het samenwerkingsverband voor primair onderwijs 'Sine Limite' te Deventer bouwt voort op de organisatie en verworvenheden van het voormalige samenwerkingsverband Weer Samen Naar School (WSNS) in de regio. De gemeente Deventer is actief betrokken bij het samenwerkingsverband. Er is sprake van een negatieve verevening, die een lagere deelname aan het speciaal onderwijs nodig maakt. De deelnemende schoolbesturen voelen een sterke gemeenschappelijke verantwoordelijkheid en er is draagvlak voor het beleid, waarbij alle geledingen hun inbreng hebben. Het samenwerkingsverband heeft bewust gekozen voor een coöperatieve vereniging met een professionele directeur-bestuurder. Een belangrijk uitgangspunt bij het bieden van extra ondersteuning ziet men in de onderlinge solidariteit. Het samenwerkingsverband lijkt goed op weg om haar kwantitatieve en kwalitatieve doelen te behalen. De infrastructuur voor passend onderwijs is voldoende dekkend. De afstemming van het onderwijsaanbod tussen de instellingen voor speciaal (basis)onderwijs groeit. De 'commissie TLV' realiseert tijdige toewijzing van extra ondersteuning in de vorm van een toelaatbaarheidsverklaring of een arrangement. Het samenwerkingsverband hanteert daarbij een uniform handelingsgericht voortraject. Het preventief inzetten van extra ondersteuning bij (jonge) risicokinderen krijgt nadrukkelijk aandacht. Een gemeenschappelijk kennis- en dienstencentrum biedt de basisscholen adequate ondersteuning in de vorm van expertise en zo nodig directe hulp. Ook neemt dit centrum het voortouw in vraaggestuurde expertiseontwikkeling via kenniskringen van leraren. Er is een gemeenschappelijke aanpak voor het opstellen van schoolondersteuningsprofielen en de zelfevaluatie van de basisondersteuning. Voor de verbinding met jeugdzorg is inmiddels een duidelijke structuur gevonden, waarin gezinscoaches een belangrijke rol spelen. De coöperatie zoekt naar een meer adequate scheiding van intern toezicht en bestuur. Ook kan de toezichtagenda een meer concrete invulling krijgen. Vergelijkbaar is de stand van zaken bij de inrichting van de kwaliteitszorg. De wezenlijke onderdelen waarop monitoring of verantwoording nodig is, de wijze waarop dit moet plaatsvinden en normering voor kwalitatieve (tussen)doelen zal het samenwerkingsverband de komende periode nader concretiseren. Hieronder volgt een nadere toelichting op de bevindingen, gerelateerd aan het waarderingskader. Pagina 7 van 12
2.2 Toelichting Kwaliteitsaspect 1: Resultaten Het samenwerkingsverband realiseert voor het grootste deel van de leerlingen ondersteuning binnen de gemeente Deventer. Na nieuwbouw van de voorziening voor cluster 3 verwacht het samenwerkingsverband een deel van de langdurig zieke leerlingen in Deventer een plaats te kunnen bieden. Het kennis- en dienstencentrum speelt een belangrijke rol bij de ondersteuning aan reguliere basisscholen. Die ondersteuning is duidelijk georganiseerd. Scholen kunnen een beroep doen op arrangementen vanuit het samenwerkingsverband. Ook is er een 'SNEL-procedure' geregeld voor urgente gevallen. De commissie TLV komt wekelijks bijeen en realiseert tijdige toewijzing van extra ondersteuning. De middelen worden doelmatig ingezet gekoppeld aan verschillende programma s. Hierdoor is financiële sturing op onderdelen mogelijk in relatie tot de gestelde doelen. Gemeentelijke middelen, die nu nog beschikbaar zijn, zullen met ingang van januari 2016 als gevolg van bezuinigingen verdwijnen. Dit betekent een risico voor het 'loket' van Sine Limite en een deel van de formatie voor het kennis- en dienstencentrum. De eerste kengetallen van de commissie TLV wijzen in de goede richting voor het behalen van de kwantitatieve doelen rond deelname speciaal (basis)onderwijs (s(b)o). Voor zover bekend zijn er geen thuiszitters in het primair onderwijs. Tijdige afstemming van ondersteuning tussen onderwijs en (jeugd)zorg rondom een leerling vindt plaats door participatie van de gezinscoaches in het trajectoverleg. Het afgelopen jaar zijn hiermee succesvolle pilots uitgevoerd. Kwaliteitsaspect 2: Management en organisatie Missie en visie zijn geformuleerd in het ondersteuningsplan. De doelen die het samenwerkingsverband de komende jaren wil bereiken, zijn in algemene termen beschreven. De strategie is gericht op samenhang, samenwerking, communicatie en het bieden van kwaliteit. Het samenwerkingsverband heeft onderzoek gedaan naar de eigen organisatie om de rollen, taken en verantwoordelijkheden van verschillende geledingen te verduidelijken en samenhang aan te brengen met het oog op de invoering van passend onderwijs. Zo is onder meer het kennis- en dienstencentrum doorgelicht. Het functionele intern overleg is duidelijk georganiseerd. Het protocol voor toewijzing van extra ondersteuning is inmiddels nader uitgewerkt. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal. Naast de extra ondersteuning door toelating tot vormen van speciaal onderwijs biedt het samenwerkingsverband arrangementen. De arrangementen variëren in 'zwaarte', maar een koppeling aan specifieke onderwijsbehoeften is nog niet erg Pagina 8 van 12
uitgewerkt. Toelaatbaarheidsverklaringen zijn aan (variabele) termijnen gekoppeld. Terugplaatsing komt daarbij aan de orde. De procedure voor terugplaatsing en afspraken over de herindicatie zijn geagendeerd voor dit schooljaar in overleg met het speciaal onderwijs. Het samenwerkingsverband heeft een ondersteuningsplanraad die zich niet alleen formeel inzet door in te stemmen met het ondersteuningsplan, maar ook actief bij onderwerpen bijdraagt aan de ontwikkeling van passend onderwijs. De directeur-bestuurder heeft regelmatig overleg met de commissie van toezicht bestaande uit schoolbestuurders. Er is voorzien in regelmatige managementrapportages. Het intern toezichtkader spreekt van jaarlijks vast te stellen prestatieafspraken. Deze zijn voor dit jaar echter niet geconcretiseerd. De algemene ledenvergadering bestaat uit deelnemende schoolbesturen. Daarin zijn ook de besturen uit de commissie van toezicht vertegenwoordigd. Kwaliteitsaspect 3: Kwaliteitszorg De contouren van kwaliteitsbeleid zijn zeker aanwezig en een verdere invulling krijgt dit kalenderjaar de aandacht. De directeur-bestuurder heeft laten zien dat opmerkingen uit eerder inspectiebezoek gericht aandacht hebben gekregen. Ook heeft het samenwerkingsverband naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek naar het kennis- en dienstencentrum een jaarplanning opgesteld voor de gewenste verbetering. Zelfevaluatie bij de reguliere basisscholen krijgt al enkele jaren vorm door collegiale consultaties met een instrument gericht op passend onderwijs (ZIP). Daarbij wordt nadrukkelijk de relatie gelegd met het schoolondersteuningsprofiel dat de scholen jaarlijks actualiseren. Het samenwerkingsverband onderzoekt nog welke vormen van kwaliteitsmonitoring op de uitvoering nodig zijn in het licht van de doelstellingen. Het is voornemens om het komende halfjaar een concreet plan op te stellen. Tevredenheidspeilingen kunnen hiervan deel uitmaken, bijvoorbeeld rond de toegekende arrangementen en toelaatbaarheidsverklaringen voor de verschillende vormen van speciaal onderwijs. In vergelijking met het afgelopen jaar zijn allerlei procedures en afspraken opgesteld. Deze zijn voor het kennis- en dienstencentrum digitaal beschikbaar als beschreven werkprocessen. Voor de scholen die de ondersteuning ontvangen is er een 'handboek' beschikbaar. Voor het samenwerkingsverband als geheel stelt de directeur-bestuurder een jaarplan op. Jaarverslaggeving is voorgenomen. 2.3 Naleving wet- en regelgeving Voorschriften ondersteuningsplan Pagina 9 van 12
Het ondersteuningsplan moet aan een aantal wettelijke voorschriften voldoen. Het samenwerkingsverband heeft verschillende wettelijke voorschriften inmiddels nader uitgewerkt. Het is echter nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen in het ondersteuningsplan opneemt: Procedures en criteria plaatsing leerlingen (artikel 18a WPO, lid 8c); Herindicatie zittende so-leerlingen (artikel XVII Wet passend onderwijs, lid 1); Groei sbo-leerlingen op peildatum 1 februari (artikel 18a WPO, lid 8g); Overdracht bekostiging ontoereikend budget sbo-scholen (artikel 18a WPO, lid 8h); Groeibekostiging so-scholen (artikel 18a WPO, lid 8i); Overdracht bekostiging ontoereikend budget so-scholen (artikel 18a WPO, lid 8j). Programmatisch handhaven Bij het bevorderen van de naleving van wettelijke regels, gebruikt de inspectie ook het uitgangspunt van programmatisch handhaven (Jaarwerkplan 2014). Jaarlijks kiest de inspectie een aantal onderdelen van wet- en regelgeving die gericht aandacht krijgen. Onderstaande tabel bevat de onderdelen die voor het schooljaar 2014/2015 zijn vastgesteld voor de controle op de naleving door de samenwerkingsverbanden. Per onderdeel toont de tabel of het samenwerkingsverband aan de voorschriften voldoet. Naleving wet- en regelgeving Voldoende Onvoldoende N.1 De tijdige (hernieuwde) vaststelling van het ondersteuningsplan en het insturen aan de inspectie - De artikelen 18a, tiende lid, WPO en 17a tiende lid, WVO. N.2 De naleving van de regels met betrekking tot de (hernieuwde) vaststelling van het ondersteuningsplan en de instemming van de ondersteuningsplanraad - De artikelen 18a, zevende lid, WPO en 17a, zevende lid, WVO en artikel 14a WMS. N.3 Het ondersteuningsplan wordt niet eerder vastgesteld dan nadat overleg (oogo) heeft plaatsgevonden met gemeente(n) en met het samenwerkingsverband, waarvan het gebied (gedeeltelijk) samenvalt - De artikelen 18a, negende lid, WPO en 17a, negende lid,wvo. N.4 Het deskundigenadvies - De artikelen 18a, elfde lid WPO jo artikel 34.8. Besluit bekostiging WPO en 17a WVO, twaalfde lid jo artikel 15a Inrichtingsbesluit WVO. Pagina 10 van 12
3 REACTIE VAN HET BESTUUR In zijn reactie d.d. 2 maart 2015 deelt het bestuur mee dat het de bevindingen uit dit rapport bij de verdere ontwikkeling van het samenwerkingsverband op de volgende wijze zal betrekken of al heeft betrokken. Het bestuur van het samenwerkingsverband voegt de volgende door de inspectie geconstateerde omissies in het ondersteuningsplan, toe aan het Jaarplan 2015: Procedures en criteria plaatsing leerlingen (artikel 18a WPO, lid 8c). Actie: deze zijn vastgelegd in Handboek IB. Als bijlage toevoegen aan ondersteuningsplan. Instemming ondersteuningsplanraad d.d. 7 april 2015. Procedure en beleid terug- of overplaatsing naar het basisonderwijs vanuit s(b)o (artikel 18a WPO, lid 8d). Actie: beleid is al vastgelegd. Toevoegen stappenplan (februari/ maart 2015). Als bijlage toevoegen aan ondersteuningsplan. Instemming ondersteuningsplanraad d.d. 7 april 2015. Herindicatie zittende so-leerlingen (artikel XVII Wet passend onderwijs, lid 1). Actie: beleid is al vastgelegd. Toevoegen stappenplan (februari/maart 2015). Als bijlage toevoegen aan ondersteuningsplan. Instemming ondersteuningsplanraad d.d. 7 april 2015. Groei sbo-leerlingen op peildatum 1 februari (artikel 18a WPO, lid 8g). Actie: In het ondersteuningsplan zijn hiervoor in planperiode 2014-2018 middelen begroot. In afwachting van landelijke richtlijnen heeft het samenwerkingsverband nog geen beleid vastgelegd. In 2015 de landelijke richtlijnen afwachten. Uiterlijk december 2015 voorgenomen besluit (zelf ontwikkeld beleid of volgens landelijke richtlijnen) ter instemming aan de ondersteuningsplanraad voorleggen, zodat voor 1 februari 2016 beleid is vastgesteld. Overdracht bekostiging ontoereikend budget sbo-scholen (artikel 18a WPO, lid 8h). Idem. Groeibekostiging so-scholen (artikel 18a WPO, lid 8i). Actie: In ondersteuningsplan zijn hiervoor in planperiode 2014-2018 middelen begroot. In afwachting van landelijke richtlijnen heeft het samenwerkingsverband nog geen beleid vastgelegd. Uiterlijk december 2015 voorgenomen besluit (zelf ontwikkeld beleid of volgens landelijke richtlijnen) ter instemming aan de ondersteuningsplanraad voorleggen, zodat voor 1 februari 2016 beleid is vastgesteld. Overdracht bekostiging ontoereikend budget so-scholen (artikel 18a WPO, lid 8j). Idem. Pagina 11 van 12
Verder heeft inspectie nog twee opmerkingen gemaakt tijdens het bezoek waar het samenwerkingsverband in het eigen Jaarplan 2015 al aandacht aan besteedt. Hieronder zijn beide actiepunten weergegeven. Het samenwerkingsverband ontwikkelt indien nodig arrangementen op de basisscholen en in het s(b)o voor kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte (zie laatste regel pagina 8). Het samenwerkingsverband ontwikkelt een monitor die onderdeel uitmaakt van zijn jaarverslag (zie halverwege pagina 9 vanaf Het samenwerkingsverband onderzoekt t/m speciaal onderwijs Kwaliteitsaspect 3: Kwaliteitszorg). Pagina 12 van 12