Postbus 1 3430 AA Bezoekadres Stadsplein 1 3431 LZ www.nieuwegein.nl Nieuwegein Aw/P^ffo Ruimtelijk Domein l <\S - K- 2016-093 Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016 ftaadsnummer ' Datum 16 februari 2016 (BW vergadering) Auteur Ruimtelijk Domein Versie Commissie SAM (9 maart 2016)
Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016 Raadsnummer - Versie RIA en SA Inhoudsopgave Inleiding 1.1 Economie en detailhandel 5 1.2 Een veranderend winkellandschap 6 1.3 Doelstelling 7 1.4 Resultaat 7 Inhoud en opzet van de Winkelvisie 8 2.1 Afbakening 8 2.2 Relatie met andere projecten 8 2.3 Opzet Winkelvisie 9 Proces van totstandkoming 9 3.1 Proces 9 3.2 Planning 10 3.3 Financiën 11
Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016 Raadsnummer - Versie RIA en SAM 5 ( Inleiding 1.1 Economie en detailhandel Een sterke economie is een van de belangrijkste voorwaarden om te kunnen blijven bouwen aan een sociale stad. Het hebben van een baan in een veilige en prettige omgeving draagt in belangrijke mate bij aan het welzijn van mensen. Sinds de crisis weten wij dat economische groei geen vanzelfsprekendheid is. Ook al behoort de regio Utrecht tot de sterkste regio's van het land en zijn de groeiramingen positief. Met ruim 41.000 arbeidsplaatsen behoort Nieuwegein tot de grote spelers in de regio. Na een jarenlange teruggang in arbeidsplaatsen was er afgelopen jaar weer een toename in de werkgelegenheid zichtbaar. De wereld om ons heen verandert voortdurend. Wij staan voor de uitdaging om deze veranderingen onder ogen te zien en er naar te handelen. Innovatie en aanpassingsvermogen zijn belangrijk voor de toekomst voor onze stad. Een aantal inhoudelijke zaken die we kunnen benoemen zijn bijvoorbeeld. De structureel verminderde behoefte aan kantoren. Onzekerheid over de winkelstructuur van de toekomst. Met daarin keus ten aan zien van buurt- en wijkwinkelcentra, internetwinkels en winkels in de periferie. Het onvermijdelijk verouderen van bedrijventerreinen waardoor er een keuze voor komt te liggen om te herontwikkelen of te transformeren naar een andere functie. De opkomst van de zzp'er en de diensteneconomie. Waardoor de werkgelegenheid zich ook in toenemende mate in de woonwijken manifesteert. Een groeiende behoefte onder inwoners en ondernemers aan een overheid die ondernemerschap stimuleert en ruimte biedt om te ondernemen. Daarom willen wij zoals aangekondigd in de programmabegroting deze collegeperiode een Economische visie maken die aansluit bij de ontwikkelingen van vandaag en de komende jaren. Deze Economische visie kan fungeren als een soort paraplu van waaruit specifiek beleid voor de diverse sectoren wordt ontwikkeld. In Q4 willen we beginnen met de economische visie door het maken van een startnotitie. Op dit moment worden er al door de burgemeester en portefeuillehouder EZ gezamenlijke ondernemersgesprekken gevoerd om te achterhalen wat er leeft en speelt bij het bedrijfsleven.
Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016-6 (11) Raadsnummer - Versie - Datum 9 fc bruari 2016 Deze gesprekken zijn ook bedoeld om nieuwe relaties op te bouwen die te zijner tijd een bijdrage kunnen leveren aan het ontwikkelen van de Economische visie. Het meest urgente vraagstuk wat daar niet op kan wachten is de Winkelvisie. De winkelmarkt is op dit moment onderhevig aan grote veranderingen. Er is sprake van grote dynamiek. In toenemende mate wordt er gekocht via internet, er ontstaan piek up points en winkels & horeca lopen steeds meer in elkaar over. De Provincie werkt aan een nieuwe winkelvisie. De huidige Detailhandelsvisie Nieuwegein 2 110 is op onderdelen verouderd. We merken in toenemende mate dat er nieuwe private initiatieven en projecten worden ontplooid waar we als gemeente niet altijd even adequaat op kunnen schakelen. De huidige Detailhandelsvisie Nieuwegein 2010 geeft op dit moment onvoldoende antwoord op hoe om te gaan met de nieuwe dynamiek in de detailhandel. Veel stakeholders geven aan dat zij snel behoefte hebben aan een duidelijke visie vanuit de gemeente. Wij willen daarom eind dit jaar een nieuwe Winkelvisie Nieuwegein 2016 aanbieden bij de gemeenteraad. De Winkelvisie Nieuwegein 2016 maakt het straks mogelijk om in te spelen op de nieuwe dynamiek in de detailhandel. Dit alles binnen de contouren van de Toekomstvisie. Deze contouren zijn helder: inwoners willen op redelijke loopafstand hun basisvoorzieningen behouden. De Winkelvisie moet een antwoord geven op vragen zoals: Mogen de supermarkten nog uitbreiden? Mogen webwinkels voortaan ook een afhaalmogelijkheid aanbieden? Houden we de bestaande structuur van buurt- en wijkwinkelcentra in takt? Welke ontwikkeling van Muntplein is het meest wenselijk? Het bestemmingsplan Binnenstad omvat nu nog een grote uitbreidingsruimte voor detailhandel. Is dit wenselijk? Wat is voor de toekomst het beste? Wat te doen met pick-up points? Welke branches zijn aanvaardbaar in de periferie? Behoort elke (toekomstige) woonwijk zijn eigen winkelcentrum te krijgen? Wij vinden het belangrijk om het proces naar een nieuwe Winkelvisie samen met u te doorlopen. Daarom is deze startnotitie opgesteld. In deze startnotitie wordt ingegaan op de aanleiding en doel van de visie, inhoud, het betrekken van uw raad en de stad en de tijdplanning. Bij deze startnotitie hoort De analyse. In De analyse wordt de situatie geschetst van de Nieuwegeinse wir kelmarkt. Met daarbij een e tie van de Det 'handelsvisie Nieuwegein 2010. 1.2 Een veranderd winkellam schap De huidige detailhandelsvisie Nieuwegein dateert uit 2010. Sindsdien is er veel veranderd in het winkellandschap. De crisis heeft zich na 2010 eerst nog uitgediept. De economie krabbelt sinds kort weer op. Steeds meer fysieke aankopen zijn vervangen door internetaankopen. Er ontstaan nieuwe innovaties in de detailhandel. Of het nu gaat om thuisbezorgconcepten, vermenging van horeca en detailhandel of pick up points. De vergrijzing neemt langzaam toe.
Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016 Raadsnummer - Versie RIA en S, 7 (11) Met Wereldhave als nieuwe eigenaar van City Plaza ontstaat er nieuwe impuls voor een nog verdere verbetering van ons hoofdwinkelcentrum. De detailhandel heeft zich altijd al gekenmerkt door een hoge mate van dynamiek. Deze dynamiek stelt de overheid voortdurend voor nieuwe vraagstukken. Daarbij is het altijd zoeken naar de rol van de overheid in dit soort processen. Veel stakeholders geven aan dat zij behoefte hebben aan een duidelijke visie vanuit de gemeente. Het is echter de uitdaging om een visie te formuleren die innovatie en vernieuwing mogelijk blijft maken en niet de schijn wekt van economische ordening. We merken in toenemende mate dat er nieuwe private initiatieven en projecten worden ontplooid waar we als gemeente niet snel op kunnen schakelen. De huidige detailhandelsvisie geeft op dit moment onvoldoende antwoord op hoe om te gaan met de nieuwe dynamiek in de detailhandel. Daarbij komt dat er grote regionale verschillen bestaan hoe wordt omgegaan met initiatieven zoals pick up points of webwinkels Daarom is een nieuwe Winkelvisie noodzakelijk. 1.3 Doelstelling Het doel van de Winkelvisie Nieuwegein 2016 is het leveren van een bijdrage aan een modern en up to date winkelaanbod voor de komende 5 tot 10 jaar. Waarbij ruimte is voor innovatie en experimenten. En die tenslotte aansluit bij het door de inwoners gewenste voorzieningenniveau. 1.4 Resultaat De Winkelvisie Nieuwegein 2016 krijgt een rol als sturings- en toetsingskader. De gemeente is met de Winkelvisie in staat om (particuliere) plannen te toetsen, te faciliteren, te stimuleren of tegen te gaan. Hierin wordt maatwerk mogelijk. De zorg voor de fysieke leefomgeving gaat hand in hand met ruimte voor ontwikkeling. Een aantal elementen in de Winkelvisie hebben wellicht een regionale component. Denk hierbij aan de positie van City Plaza als regionaal winkelcentrum of eventuele perifere ontwikkelingen op de bedrijventerreinen. De Winkelvisie zal daarom met de Provincie en U10 worden besproken.
Startnotitie Winkt lieuwegein 2i 8 ( Raad nummer - Versie Datum 9 februari 2016 Inhoud en op zet van de Wi ïkelvisie 2.1 Afbakening De Winkelvisie richt zich primair op de detailhandel. Dus winkels 1. Maar de grenzen vervagen. Er komen in toenemende mate combinaties van detailhandel met horeca en/of detailhandel met dienstverlening. Dit noemen we "blurring". Maar ook dagelijkse en niet-dagelijkse winkels vermengen zich. Een aantal voorbeelden: Smaak en Stijl in de Galecopperzoom (Horeca met detailhandel) Een kapper met daarin een nagelstudio en massage (Cosmo) Een dameskledingzaak met daarin een lunchroom (Huizen) Een café waar ook cadeauartikelen worden verkocht (Dinxperlo) A/e merken d at we op dit moment niet altijd een antwoord hebben op dergelijke nieuwe initiatieven. Soms door (rijks)regels, soms door ontbreken van beleid. Daarom doen we als gemeente ook mee aan een pilot van de VNG. Deze heeft tot doel om aan de hand van concrete voorbeelden uit de praktijk inbreng te leveren bij het Rijk om tot een modernisering van de Drank/ en Horecawet te komen. De proef loopt tot en met 1 januari 2017. 2.2 Relatie met andere projecten De Winkelvisie staat niet op zich zelf. Het zijn ook juist de concrete projecten en initiatieven die de aanleiding vormen om een Winkelvisie te maken. De Winkelvisie heeft een belangrijke relatie met de uitkomsten van het traject van de toekomstvisie. De toekomstvisie geeft richting aan het Nieuwegein van 2025. Bij het maken van de Winkelvisie Nieuwegein 2016 zal de toekomstvisie een belangrijk afwegingskader vormen. De Winkelvisie heeft een relatie met de projecten Binnenstad, Blokhoeve, Rijnhuizen, Muntplein en Liesbosch. In al deze gebieden hebben (private) partijen initiatieven of plannen ontplooit voor vormen van detailhandel. Het provinciaal gemeentebestuur heeft in haar nieuwe Collegeprogramma aangekondigd dat zij zich beraad om samen met gemeenten mogelijke interventiestrategieën te ontwikkelen. Om daarmee verdere leegstand te voorkomen. 1 In deze startnotitie worden de begrippen retail, winkel en detailhandel door elkaar gebruikt. Er wordt hetzelfde mee bedoeld.
Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016 Raadsnummer - Versie RIA en SAM 9 (11) De Provincie zal zich daarbij beperken tot het provinciaal belang. En daarmee naar verwachting enkel tot de hoofdwinkelcentra (zoals City Plaza) en de perifere gebieden (zoals Liesbosch). 2.3 Opzet Winkelvisie Het proces begint met De analyse. Een overzicht van de huidige stand van zaken en een terugblik op de afgelopen vijfjaar. Hoe heeft het aanbod zich ontwikkeld? Is er sprake van veel leegstand? Welke doelen uit de detailhandelsvisie zijn bereikt? Welke ontwikkelingen worden voorzien aan de vraagzijde? Denk hierbij aan het koopgedrag van de consumenten, demografische ontwikkelingen, economische ontwikkelingen en de ontwikkeling van technologische mogelijkheden. Dit is stap 1. Vanuit De analyse worden een aantal thema's en bijbehorende ambities geformuleerd voor de Winkelvisie Nieuwegein 2016 (=stap 2). Wanneer door de raad is ingestemd met de opgaven en ambities wordt verder uitgewerkt hoe deze ambities bereikt kunnen worden door het formuleren van de bijbehorende (beleids)maatregelen en projecten. De analyse, thema's, ambities en (beleids)maatregelen vormen straks de Winkelvisie Nieuwegein 2016. Proces van totstandkoming 3.1 Wij beogen een participatieproces welke recht doet aan alle stakeholders op het speelveld van de detailhandel. De consumenten/inwoners. De eigenaren/beheerders van winkelcentra. De grote supermarktketens. Nieuwe toetreders/partijen met nieuwe initiatieven. De winkeliers. Wij willen het proces "Samen met de Stad" vorm geven. Er zijn een aantal stappen te onderscheiden in het proces naar de nieuwe Winkelvisie Nieuwegein 2016.
Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016-10 (11) Raadsnummer - Versie - Datum 9 februari 2016 (voorbereidingsfase) In de voorbereidingen op De analyse hebben er al tientallen gesprekken plaatsgevonden met de diverse stakeholders (winkeliers, supermarktketens, eigenaren van winkelcentra). Een Nieuwegeins onderzoeksbureau heeft haar objectieve b k op de winkelcentra gericht. De inwoners zijn betrokken via het inwonerspanel. Wij hebben de leden van het inwonerspanel gevi d naar hun oordeel over de Nieuwegeinse winkelcentra. Tenslotte heeft de Provincie een onderzoek laten verrichten naar het functioneren van de Provinciale winkelmarkt. De hoofdlijnen en uitslagen zijn gedeeld met alle stakeholders en inwoners op 13 oktober 2015. In De analyse wordt gekeken naar de afgelopen vijfjaar en de huidige situatie. (bepalen en vastleggen van thema 's en ambities) In deze fase willen we samen met de raad, inwoners, winkeliers, supermarkten en vastgoedeigenaren de thema's en ambities bepalen en vastleggen. De raad wordt betrokken via een raadcommissie op 9 maart, waarbij u de thema's en ambities kunt benoemen die u van belang vindt. Daarbij bestaat ook de mogelijkheid om de afbakening van de winkelvisie met elkaar bespreken. Denk daarbij ook aan het meenemen van het aspect betaald parkeren en samenhang tussen de winkels en standplaatsen. Vervolgens bespreken wij deze met de Samenleving. Waarbij een ieder de kans krijgt om hier op te reageren, te schrappen of aan te vullen. Om de inwoners te betrekken denken we aan een digitale vragenlijst via het inwonerspanel. De andere stakeholders betrekken we via plenaire werksessies en bilaterale overleggen. Bij deze plenaire werksessies nodigen we ook inwoners uit vanuit het inwonerspanel. Na deze consultatie komen wij weer bij u terug om inzicht te geven in de thema's en bijt horende ambities zoals die n de samenleving zijn o )gehaald. Ve volgi kunt u deze definitief vaststellen. (uitwerken van thema's en ambities in concrete maatregelen/projecten) In deze stap wordt uitgewerkt hoe de door u vastgestelde thema's en ambities bereikt kunnen worden door concrete (beleids)maatregelen of projecten. De analyse, thema's, ambities en maatregelen vormen straks de Winkelvisie Nieuwegein 2016. Voor de definitieve besluitvorming door de gemeenteraad wordt de concept-visie vrijgegeven voor inspraak, waarop een ieder gelegenheid krijgt te reageren 3.2 Planning Raadsinformatieavond 3 maart 2016 Presentatie van De analyse. Stellen van verduidelijkende vragen door raadsleden Commissie SAM 9 maart 2016 Bespreken analyse en startnotitie. Ontwikkelen thema's en ambities.
Startnotitie Winkelvisie Nieuwegein 2016 Raadenummer - Versie RIA en SAM 11 (11) Participatieproces met alle stakeholders Toetsen van de thema's en ambities zoals die door de commissie SAM zijn geformuleerd. april 2016 Raad Besluit over de thema's en ambities. 2i 2016 Participatieproces met alle stakeholders juni/juli 2016 Ontwikkelen van de beleidsmaatregelen/projecten op basis van de door de raad vastgestelde thema's en ambities. College neemt kennis van concept Winkelvisie en geeft deze vrij voor inspraak oktober 2016 Collegebesluit Winkelvisie november 2016 Commissiebehandeling Winkelvisie 2016 7 december 2016 Raadsbehandeling Winkelvisie 2016 22 december 2016 3.3 Financiën De Winkelvisie wordt in eigen beheer opgesteld, binnen de reguliere uren zonder inhuur van derden. Wel is er mogelijk op onderdelen beperkt externe advies nodig. Hier is dekking voor in de reguliere budgetten.