RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ DE MULOCK HOUWERSCHOOL, LOCATIE MULOCK 2000 - VSO Plaats : Amersfoort BRIN-nummer : 16OJ Cluster : 4 Onderzoek uitgevoerd op : 31 januari 2012 Rapport vastgesteld te Utrecht op 3 juli 2012 HB3020646/7 Documentnummer: H3302124
Pagina 2 van 13
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 31 januari 2012 een onderzoek uit op de Mulock Houwerschool, locatie Mulock 2000 te Amersfoort, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Locatie Mulock 2000 is een school voor voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met externaliserende gedragsproblemen. Aanleiding Op 8 december 2011 is tijdens het bestuursgesprek afgesproken dat de inspectie op grond van de vierjarencyclus vóór 1 augustus 2012 een onderzoek uitvoert naar de kwaliteit van het onderwijs op de school om het kwaliteitsprofiel van de school te actualiseren. Toezichthistorie Naar aanleiding van het kwaliteitsonderzoek in februari 2007 kwam de inspectie tot de conclusie dat zich geen tekortkomingen voordeden in de basiskwaliteit van de school en kende zij een PKO4 arrangement aan de school toe. Dit arrangement is tijdens het gevoerde bestuursgesprek in september 2010 omgezet naar een basisarrangement. Daarna voerde de inspectie een bestuursgesprek in december 2011. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die de school aan de inspectie toestuurde en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school. - Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: o dossiers, waaronder handelingsplannen, bestudeerde en beoordeelde; o gesprekken voerde met de directie en de commissie voor de begeleiding; o de onderwijspraktijk observeerde in vijf groepen; o bevindingen en conclusie besprak met de directie. Op 22 maart 2012 besprak de inspectie de bevindingen van het onderzoek met het bestuur en de directie tijdens de terugkoppeling. Uit het waarderingskader onderzocht de inspectie bij dit onderzoek de kern- en normindicatoren. Voor een volledig en actueel kwaliteitsprofiel voegde zij daaraan de indicatoren van de aspecten 'cyclisch proces kwaliteitszorg en voorwaarden kwaliteitszorg' toe. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs 2005. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie verder welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Pagina 3 van 13
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 4 van 13
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen staan weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Cyclisch proces kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van haar onderwijs. Voorwaarden kwaliteitszorg 2.1 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan. 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Systeem van leerlingenzorg 3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van de leerlingen. 3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan. Pagina 5 van 13
Functionaliteit handelingsplanning 4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor handelingsplanning. Leerstofaanbod 5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen leerlingen. Onderwijstijd 6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele) leerlingen. (Ortho)pedagogisch handelen 7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. 7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels. 7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. (Ortho)didactisch handelen 8.2 De leraren leggen duidelijk uit. 8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken. 8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van de leerling. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces, die past bij hun ontwikkelingsniveau. Schoolklimaat 10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen. 10.2 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 10.3 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en om de school. 10.4 De leerlingen en de teamleden voelen zich aantoonbaar veilig op school. 10.6 De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Opbrengsten 11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht. 5 Pagina 6 van 13
Wet- en regelgeving De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11). ja nee Pagina 7 van 13
2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de Mulock Houwerschool, locatie Mulock 2000 te Amersfoort, als zwak. De school maakt niet aannemelijk dat zij de leerlingen stimuleert tot optimale ontwikkeling en optimale leerresultaten die aansluiten op hun mogelijkheden. Dat blijkt uit de onvoldoende kwaliteit bij het systeem van leerlingenzorg. De inspectie kan slechts één van de vier normindicatoren uit het waarderingskader als voldoende beoordelen. Onvoldoende kwaliteit bij het systeem van leerlingenzorg betekent dat de school onvoldoende expliciet haar onderwijs afstemt op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen, waaronder de (ortho)didactische en de (ortho)pedagogische behoeften. Daarnaast zijn ook verschillende aspecten van het onderwijsleerproces van onvoldoende kwaliteit. Bovendien vraagt de regulering van het gedrag van de leerlingen veel aandacht van de teamleden, waardoor zij amper toekomen aan hun (ortho)didactische opdracht. De school voert de kwaliteitszorg onvoldoende systematisch en volgens een cyclisch proces uit. Hierdoor draagt de kwaliteitszorg onvoldoende bij aan de ontwikkeling van het onderwijskundig beleid. Er is bovendien onvoldoende sprake van een sociaal veilig schoolklimaat. Wet- en regelgeving De inspectie stelt geen tekortkomingen vast bij de naleving van wet- en regelgeving met betrekking tot het schoolplan, de schoolgids of de onderwijstijd. Toelichting Cyclisch proces kwaliteitszorg en voorwaarden kwaliteitszorg De school hanteert geen systematische kwaliteitszorg volgens een cyclisch proces. Zij maakt niet aannemelijk dat de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie ten grondslag liggen aan het onderwijsconcept. Zij beschrijft haar onderwijsconcept niet nauwkeurig met bijbehorende streefdoelen uitgedrukt in kwaliteitscriteria. Zij geeft ook niet aan op welke wijze zij (waar)borgt en bewaakt dat haar onderwijs voldoet aan de kwaliteitscriteria die zij zichzelf heeft gesteld. Tenslotte geeft zij niet aan op welke wijze zij periodiek evalueert of zij haar kwaliteitscriteria realiseert. Meer specifiek stelt de inspectie het volgende vast: De school heeft nog geen analyse van de kenmerken van de daadwerkelijke leerlingenpopulatie met een beschrijving van de verschillende onderwijsbehoeften, waaronder ook de (ortho)didactische en de (ortho)pedagogische behoeften. Haar beschrijving van de leerlingenpopulatie is beperkt tot een algemene beschrijving. De inspectie beoordeelt indicator 1.1 daarom als onvoldoende. De algemene beschrijving van de leerlingenpopulatie suggereert dat de school mogelijk te maken heeft met verschillende groepen leerlingen op basis van hun leervermogen en gedragsproblemen. De school heeft nog niet een duidelijk onderwijskundig beleid voor differentiatie op basis van de reële onderwijsbehoeften binnen haar leerlingenpopulatie. De inspectie beoordeelt indicator 1.2 daarom als onvoldoende. Vervolgens stelt de inspectie vast dat de school onvoldoende systematisch haar onderwijsleerproces en de leerlingenzorg evalueert. Zij stelt niet van te voren haar streefdoelen uitgedrukt in kwaliteitscriteria vast en gaat niet na in hoeverre zij haar kwaliteitscriteria behaalt. De inspectie beoordeelt de evaluatie van het leerproces en de leerlingenzorg vanwege de beperktheid ervan als onvoldoende. Pagina 8 van 13
De school gaat ook niet systematisch na in hoeverre zij met haar onderwijs voldoende leerresultaten behaalt. Zij presenteert een overzicht van de jaarlijkse uitstroom, maar zij vermeldt haar eigen streefdoelen voor de opbrengsten niet. Zij bespreekt ook niet in hoeverre zij haar eigen streefdoelen heeft bereikt en de betekenis ervan voor het schoolbeleid. De evaluatie van de opbrengsten is daarom onvoldoende (indicator 1.3). De school heeft een overzicht van verbeteracties, maar zij kan niet laten zien dat zij de verbeteractiviteiten doelgericht uitwerkt en op welke wijze zij zorgt voor de implementatie van de nieuwe werkwijze. Zij bepaalt bij de verbeteractiviteiten ook niet op welke wijze zij periodiek nagaat of zij haar eigen criteria voor kwaliteit realiseert. De inspectie is om deze redenen van oordeel dat de school onvoldoende planmatig werkt aan haar verbeteractiviteiten (indicator 1.6). Ook de informatie naar ouders over de gerealiseerde kwaliteit is onvoldoende omdat de school onvolledige informatie geeft over de opbrengsten en onvoldoende rapporteert over de resultaten van verbeteractiviteiten. De voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn vrijwel alle aanwezig. De schoolleiding heeft de aansturing van de invoering van nieuwe werkwijzen stevig ter hand genomen. Zij betrekt het onderwijsteam bij de beleidsvorming en treft ook maatregelen om het eenduidig professioneel handelen bij het onderwijsteam te bevorderen door periodiek klassenbezoeken te houden met kijkwijzers en het functioneren van de leraar te evalueren. Daarmee zorgt zij in voldoende mate voor een professionele schoolcultuur. Het ontbreekt er nog wel aan dat de school de planning en de aansturing van de verbeteracties expliciet richt op het realiseren van de kwaliteitscriteria die zij heeft geformuleerd in haar beleidsplannen. Systeem van leerlingenzorg De inspectie beoordeelt bij het systeem van leerlingenzorg slechts één van de vier normindicatoren positief. De inspectie stelt tevens vast dat de commissie voor de begeleiding (cvb) haar taakstelling niet vervult conform de Wet op de expertisecentra (WEC, artikel 40b en 41a). De cvb maakt niet zichtbaar wat de beginsituatie is van de leerling voor wat betreft de leerprestaties en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het starthandelingsplan dat zij maakt, is geen resultaat van een analyse van de informatie over een leerling tot een weergave van de onderwijsbehoeften, inclusief de (ortho)pedagogische behoeften van de leerling. De inspectie beoordeelt indicator 3.1 daarom als onvoldoende. Het komt er op neer dat de cvb wel een uitstroomperspectief formuleert, maar dit niet onderbouwt. Een andere taak van de cvb is evaluatie van de handelingsplanning. De evaluatie heeft niet het karakter van een bepalen van de mate waarin het onderwijzend personeel het handelingsplan heeft uitgevoerd zoals gepland en conform adviezen van de cvb. De evaluatie is ook geen reflectie over de betekenis van het wel of niet halen van de doelen voor de ontwikkeling van de leerling. Zij gaat ook niet na wat de invloed is geweest van de bevorderende en de belemmerende factoren op het leren van de leerling. De cvb verantwoordt de nieuwe streefdoelen en eventuele adviezen voor de aanpak in het vervolghandelingsplan daarmee onvoldoende. De inspectie beoordeelt indicator 3.8 daarom als onvoldoende. Het team bepaalt de leervorderingen van de individuele leerlingen met eigengemaakte of methodegebonden toetsen en landelijke exameneisen. Zij hanteert geen instrument om de reguliere sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Zij vermeldt eventuele stoornisgerelateerd probleemgedrag van de leerling, maar zij volgt de reguliere sociaalemotionele ontwikkeling van de leerling niet systematisch met een daarvoor bestemd instrument. De inspectie beoordeelt de mate waarin de school de ontwikkeling van de leerling volgt, vanwege het ontbreken van de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling als onvoldoende (indicator 3.5). Pagina 9 van 13
De school maakt handelingsplannen in overeenstemming met ouders. De inspectie beoordeelt de aanwezigheid van handelingsplannen die in overeenstemming met ouders zijn vastgesteld als voldoende, maar plaatst wel kanttekeningen bij de kwaliteit van de handelingsplannen (indicator 3.3). Functionaliteit handelingsplanning De inspectie beoordeelt de functionaliteit van de handelingsplannen als onvoldoende (indicator 4.1). In het handelingsplan vermeldt de school voornamelijk de (ortho)pedagogische doelen en adviezen voor de (ortho)didactische aanpak, maar geen leerdoelen. Zij vermeldt ook de aan te bieden leerinhouden niet. De streefdoelen zijn vaag geformuleerd, waardoor de leraren niet eenduidig kunnen bepalen of deze doelen zijn behaald. Doordat de handelingsplannen niet expliciet genoeg en niet volledig zijn, kunnen de leraren niet aannemelijk maken dat zij het onderwijs bieden conform het handelingsplan. Onderwijsleerproces In het schooljaar 2010/2011 heeft het managementteam een aantal ingrijpende veranderingen in gang gezet. De school verlegde het accent van haar begeleiding van vooral pedagogische begeleiding en het volgen van de leervorderingen van de leerlingen, naar meer didactische aandacht en uitdaging vanuit de leerstof. Daarvoor schafte de school veel nieuwe leermiddelen en materialen aan en werkte zij onder externe begeleiding aan het beschrijven van de leerdoelen voor de verschillende groepen, passend bij hun uitstroomperspectief. De inspectie beoordeelt het kwaliteitsaspect leerstofaanbod als voldoende. Bij de overige aspecten laat het onderwijsleerproces een zorgelijk beeld zien. Slechts enkele indicatoren zijn van voldoende kwaliteit. De inspectie bespreekt hieronder een aantal tekortkomingen. Tijdens de geobserveerde lessen is er vooral in de stagegroep veel sprake van verstoringen van de les. De leerlingen zijn erg onrustig en houden zich met allerlei zaken bezig die niet met de lesinhoud te maken hebben. De leraren kunnen de lestijd niet efficiënt gebruiken, omdat zij veelal bezig zijn met ordemaatregelen en het reageren op aandachttrekkend gedrag van de leerlingen. De school maakt niet zichtbaar dat zij de onderwijstijd afstemt op de behoeften van de (individuele) leerling. Er is geen sprake van een bewuste planning van de onderwijstijd afhankelijk van de behoeften van de leerling bij afzonderlijke vakken die blijkt uit de analyse van de toetsprestaties en het uitstroomperspectief. Ondanks het onrustige gedrag van sommige leerlingen is er in het (ortho)pedagogisch handelen van de leraren en andere medewerkers duidelijk sprake van eenheid van handelen. Zij blijven in hun communicatie met de leerlingen rustig en respectvol. Ook houden zij zich aan de afgesproken protocollen en regels bij grensoverschrijdend gedrag, maar de leerlingen reageren daar onvoldoende op. Hierdoor is er weinig orde en rust tijdens de lessen en bestaat het risico van een onveilig schoolklimaat. Naar het oordeel van de inspectie maakt de school onvoldoende duidelijk op welke wijze zij haar (ortho)pedagogisch handelen afstemt op de behoeften van individuele leerlingen. De inspectie oordeelt dat het (ortho)didactisch handelen van de leraren niet voldoet aan de eisen. Het klassenmanagement van de leraren is niet erg sterk: er ontbreekt veelal een duidelijke structuur in de lessen en de werkwijze van de leraren. De leraren geven niet systematisch een integrale uitleg bij een lesdoel waarbij zij aan het begin van de les het lesdoel benoemen met verwijzing naar al aanwezige kennis bij leerlingen. Aan het eind van de les komt het niet voor dat leraren met de leerlingen reflecteren over de nieuw verworven kennis en vaardigheden. Er zijn veel verschillen in het niveau, het tempo en de motivatie van de leerlingen. De inspectie zag echter geen afstemming qua instructie, maar qua verwerking wel. Het Pagina 10 van 13
(ortho)didactisch handelen van de leraren bestaat hoofdzakelijk uit het begeleiden van zelfstandige verwerking van de lesstof. Over het geheel was er nauwelijks sprake van een taakgerichte werksfeer. De leerlingen tonen zich tijdens de les niet actief betrokken door bijvoorbeeld vragen te stellen over de les, een eigen ervaring te vertellen naar aanleiding van de les of op andere wijze initiatief te nemen om eigen kennis in te brengen tijdens de les. De leraren maken zelf een planning voor de leerlingen waardoor zij de leerlingen niet uitdagen om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor het plannen en leren. Schoolklimaat De school heeft een verleden van veel incidenten, ongeoorloofd verzuim en veel schorsingen. Op het gebied van het schoolklimaat en de (sociale) veiligheid heeft het team recent allerlei activiteiten ondernomen en afspraken gemaakt om incidenten te voorkomen en te zorgen voor een goed werkende achterwacht. Alle medewerkers hebben extra scholing en externe ondersteuning gekregen bij het (leren) omgaan met fysieke en verbale agressie. Twee leraren geven af en toe agressieregulatietraining aan groepen leerlingen. De school bevraagt het personeel, de leerlingen en de ouders over hun tevredenheid met de school. De school registreert ook de incidenten. De inspectie merkt tevens op dat de school geen beleid heeft om periodiek de incidenten en de oplossingen op locatieniveau te evalueren in relatie tot het veiligheidsbeleid. Deze evaluatie is wel nodig om te bevorderen dat haar veiligheidsbeleid is afgestemd op de behoeften van de school. Bovendien hanteert de school geen systematisch aanbod voor de sociaal-emotionele ontwikkeling ondanks de problemen die zij ervaart met de leerlingen. De inspectie signaleert een aantal tekortkomingen bij het sociaal veiligheidsbeleid. Uit de vorige enquête bleken enkele leraren zich niet echt veilig te voelen op school (indicator 10.4). Dit is ook te begrijpen uit de beschrijving van het pedagogisch klimaat tijdens de lessen. De informatie die de school de ouders in de locatiegids geeft over het schoolbeleid en de schoolprestaties is erg beperkt. De school heeft geen medezeggenschapsraad. Dit betekent dat ouders en leraren geen inbreng hebben in het schoolbeleid. De inspectie beoordeelt de mate waarin ouders betrokken worden bij het schoolbeleid als onvoldoende (indicator 10.6). Opbrengsten De inspectie geeft nog geen waardering voor de opbrengsten vanwege gebrek aan normen hiervoor. Wet- en regelgeving De inspectie wijst de school op de volgende tekortkomingen: - De school verantwoordt de onderschrijding van de onderwijstijd niet in de dossiers van desbetreffende leerlingen conform de aanwijzingen in de Beleidsregel van de Inspectie van het Onderwijs van 16 juli 2010, nr. H2938239 (Staatscourant 2010 nr. 12641). - De commissie voor de begeleiding vervult haar taak niet conform de WEC (WEC, artikel 40b, lid 2 en 41a). Zij doet geen voorstel voor het handelingsplan. Zij evalueert de uitvoering van de handelingsplanning niet systematisch. - De school heeft geen medezeggenschapsraad voor de locatie. Op bovenschools niveau is er wel een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). Deze GMR is echter niet volgens het voorschrift samengesteld waarin de vertegenwoordiging van de medezeggenschapsraad van de betrokken scholen is geregeld en voldoet daarom niet aan de eisen voor de samenstelling (WMS, artikel 4, tweede lid). Pagina 11 van 13
- De school vraagt om een vrijwillige ouderbijdrage voor onderwijsmateriaal. Zij maakt onvoldoende duidelijk dat het wel of niet betalen van de bijdrage geen consequenties heeft voor het ontvangen van het betreffende leermateriaal en voor de toelating van de leerling tot de betreffende onderwijsactiviteiten (WEC, artikel 40). Pagina 12 van 13
3. TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen. Daarom beoordeelt de Inspectie van het Onderwijs de kwaliteit als zwak en kent zij de Mulock Houwerschool, locatie Mulock 2000 te Amersfoort, een aangepast arrangement toe. De locatie Mulock 2000 valt onder intensief toezicht. De inspectie is met het bevoegd gezag overeengekomen dat de onderwijskwaliteit uiterlijk op 1 november 2013 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in novemberdecember 2013 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de school de tekortkomingen heeft opgeheven. Naleving De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in de naleving van wettelijke voorschriften met betrekking tot het schoolplan, de schoolgids of de onderwijstijd. Pagina 13 van 13