RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK GEDIFFERENTIEERD TOEZICHT basisschool St Nicolaas Plaats : Nieuwveen BRIN nummer : 03UG C1 Onderzoeksnummer : 291151 Datum onderzoek : 17 januari 2017 Datum vaststelling : 26 juni 2017
Pagina 2 van 12
SAMENVATTING Basisschool Sint Nicolaas heeft haar kwaliteit op orde en de inspectie handhaaft het basisarrangement. Wat gaat goed? Het onderwijs op de Nicolaasschool is van voldoende kwaliteit. De leraren geven duidelijk les en zorgen voor een taakgerichte sfeer in de klas. Hierdoor zijn de leerlingen in de meeste gevallen betrokken bij de les. Het aanbod op de Nicolaasschool is breed en modern. Hierin is ook aandacht voor actief burgerschap en integratie. Tevens wil de school zorgen voor de ontwikkeling van de sociale vaardigheden van de kinderen. Hiervoor is de school bezig met het uitzoeken van een passende methode. De leraren houden de ontwikkeling van de leerlingen bij door middel van schoolwerk, observaties en toetsen. Als een leerling extra aandacht of structurele ondersteuning nodig heeft dan wordt daarvoor gezorgd. Op de Nicolaasschool heerst een prettige en veilige sfeer en leraren en leerlingen gaan respectvol met elkaar om. De leraren zorgen hiervoor door goed voorbeeldgedrag te laten zien. De eindresultaten van de leerlingen zijn over de laatste drie jaar genomen voldoende, maar het laatste jaar (2016) waren ze te laag. De directeur en de leraren werken voortdurend aan de verbetering van de onderwijskwaliteit. Er is sprake van een professionele cultuur waarin de verantwoordelijkheden verdeeld zijn zodat een ieder zich betrokken voelt bij de schoolontwikkeling. Wat kan beter? Ook al is er een wekelijkse plusklas, toch is er voor kinderen die meer aankunnen geen structureel aanbod. De school weet dit en wil hier verandering in aanbrengen, zodat de snellere leerlingen ook tijdens de 'gewone' lessen meer worden uitgedaagd. Hoewel de resultaten voldoende zijn, ligt hier ruimte voor verbetering. De school kan eigen, ambitieuze doelen opstellen die passen bij de leerlingen die op de Nicolaasschool zitten. Pagina 3 van 12
De school kan de kinderen en de ouders meer betrekken bij de verbetering van het onderwijs. Pagina 4 van 12
1 INLEIDING Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? Volgens de wet moeten alle scholen eens in de vier jaar door de inspectie worden bezocht. Vanaf januari 2015 krijgen alle scholen die daarvoor in aanmerking komen een pilot-onderzoek met een concept-waarderingskader. Dit kader is in juni 2016 bijgesteld. Vanaf 24 oktober krijgen scholen een onderzoek met dit bijgestelde onderzoekskader voor 2017. Zo ook basisschool Sint Nicolaas. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken en het nieuwe onderzoekskader, zie de website van de inspectie www.onderwijsinspectie.nl. Werkwijze Op 17 januari 2017 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; een presentatie door de school; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: directie, intern begeleiders, leraren, ouders en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen. Deze observaties hebben wij samen met observanten van de school uitgevoerd. Aan het eind van de onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de schoolleiding, de intern begeleiders en de leraren van de school. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en heeft de school aangegeven wat zij gaat doen met deze bevindingen. Naast de beoordeelde standaarden hebben wij enkele aanvullende wettelijke aspecten beoordeeld. Wanneer niet voldaan is aan één of meer van deze artikelen, geven wij dat aan in paragraaf 3.2. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie van het onderzoek op basisschool Sint Nicolaas. Hoofdstuk 3 geeft per kwaliteitsgebied de resultaten van het onderzoek. In hoofdstuk 4 is de reactie van het bestuur op het onderzoek en de rapportage opgenomen. Pagina 5 van 12
2 HOOFDCONCLUSIE Basisschool Sint Nicolaas heeft haar onderwijs op orde. Na een periode van personeels- en directiewisselingen heeft de school nu weer grip op het onderwijsproces en is de kwaliteitszorg op orde. Hoewel er nog verschillen tussen leraren te zien zijn en de school op sommige gebieden nog in ontwikkeling is, lijkt het gerechtvaardigd te stellen dat de leerlingen voldoende leren om goed voorbereid naar het voortgezet onderwijs te kunnen gaan. Het aanbod is breed, eigentijds en kerndoelendekkend. De leraren hebben voldoende zicht op de ontwikkeling van de leerlingen en zorgen voor extra ondersteuning voor leerlingen die dat nodig hebben. Leraren beschikken over voldoende basisvaardigheden om de lessen goed te laten verlopen. De school kent een veilig en prettig schoolklimaat waarin kinderen tot leren komen. De eindresultaten over de laatste drie jaar zijn voldoende, hoewel ze in 2016 onder de ondergrens liggen die de inspectie hanteert. De kwaliteitszorg voldoet en ook de kwaliteitscultuur biedt afdoende mogelijkheden voor het team om zich voortdurend te professionaliseren. Ook de verantwoording aan derden over de onderwijskwaliteit is op orde, hoewel de school ouders en leerlingen actiever kan betrekken bij de schoolontwikkeling. Pagina 6 van 12
3 RESULTATEN ONDERZOEK BASISSCHOOL ST NICOLAAS 3.1 Kwaliteitsoordelen op onderzochte standaarden Kwaliteitsgebied Onderwijsproces Onvoldoende Voldoende Goed OP1 OP2 OP3 OP4 Aanbod Zicht op ontwikkeling Didactisch handelen (Extra) ondersteuning Onderwijsproces Het aanbod is eigentijds en kerndoelendekkend De leraren op de Sint Nicolaasschool werken met moderne methoden die dekkend zijn voor de kerndoelen. Nieuwe methoden zijn of worden ingevoerd (taal, kleuterprogramma) en de leeromgeving is aantrekkelijk en uitdagend. De school besteedt veel aandacht aan burgerschap en integratie (themakring, projecten als Lentekriebels of de Derde kamer, bezoeken aan gebedshuizen), maar de doelen en de opbouw daarvan zijn niet expliciet beschreven. De school is zich hiervan bewust en heeft het op de rol staan voor komend schooljaar. Op het gebied van de sociaal-emotionele ontwikkeling is de school bezig met het maken van een keuze voor een nieuwe methode. Voor kinderen die meer uitdaging nodig hebben is er een wekelijkse plusklas, maar van een structureel meer- en hoogbegaafdenaanbod is geen sprake. Leraren hebben voldoende zicht op de ontwikkeling van de leerlingen De leraren houden met behulp van toetsen, observaties en leerlingenwerk zicht op de cognitieve ontwikkeling van hun leerlingen. Zij gebruiken deze informatie om tegemoet te komen aan de verschillen tussen de leerlingen. Dit leggen zij vast in groepsoverzichten en groepsplannen. De leraren kunnen deze groepsplannen nog verfijnen door de doelen specifieker per groep en per leerling te stellen. Ook kunnen de leraren winst boeken bij het analyseren van de toetsgegevens: vaak is het zo dat zij iets constateren en daar meteen naar handelen. De tussenstap - hoe komt het dat een leerling op een bepaald moment een bepaalde score behaalt - tussen constateren en handelen ontbreekt in veel gevallen. Pagina 7 van 12
De sociaal-emotionele ontwikkeling van de hogere groepen wordt gevolgd. Er ligt nog een kans voor de school om het leerlingvolgsysteem sociaal-emotionele ontwikkeling uit te breiden naar alle groepen. Het didactisch handelen is op orde De inspectie heeft samen met een observant van de school groepsobservaties uitgevoerd. Na het samen kijken hebben de school en de inspectie hetzelfde beeld over het niveau van het didactisch handelen van de leraren. Ondanks verschillen tussen leraren, zijn de basisvaardigheden van het lesgeven bij alle leraren op orde. Ze leggen duidelijk uit, creeëren een taakgerichte sfeer en houden de kinderen betrokken bij de les. Er is zeker nog ontwikkeling mogelijk in de organisatie van de lessen. Veel lessen waren leraargestuurd met een - soms lange - instructie, die aan alle leerlingen tegelijk wordt gegeven. Leerlingen die het nodig hebben, krijgen extra ondersteuning De school geeft aan met de inzet van vier onderwijsassistentes tegemoet te komen aan de (extra) ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. Deze ondersteuning wordt vastgelegd in ontwikkelingsperspectieven en groeidocumenten. Het periodiek evalueren gebeurt, met betrekking tot de leerlingen met grotere zorgen, zorgvuldig. Een ontwikkelpunt is om dit ook te doen bij alle leerlingen die ondersteuning genieten. Daarnaast kan de school de daadwerkelijke uitvoering van de ondersteuning beter garanderen door daarvoor bijvoorbeeld gebruik te maken van de dagplanning. Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Onvoldoende Voldoende Goed SK1 Veiligheid Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Kan beter Voldoende Goed SK2 Pedagogisch klimaat Schoolklimaat Het schoolklimaat is prettig en veilig Op de Sint Nicolaasschool heerst een prettige en rustige sfeer. Het team biedt een veilige omgeving door het gebruik van duidelijke, schoolbrede gedragsregels en afspraken die door alle teamleden nageleefd worden. Leraren laten voorbeeldgedrag zien, waardoor leerlingen en leraren respectvol met elkaar omgaan. De school beschikt over een veiligheidsbeleid en een antipest-coördinator, die tevens als aanspreekpersoon voor de uitvoering van het antipestbeleid fungeert. De school bevraagt haar leerlingen jaarlijks naar hun veiligheidsbeleving. Pagina 8 van 12
Er ligt nog een kans op het gebied van (preventief) beleid inzake het omgaan met de sociale media. Ook kan de school meer verantwoordelijkheid geven aan de kinderen, bijvoorbeeld door het opzetten van een leerlingenraad. Verder kan de school de leerlingen meer betrekken bij de eigen ontwikkeling. Een eerste aanzet hiertoe vormen de kind-ouder gesprekken. Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Onvoldoende Voldoende Goed N.t.b. OR1 Resultaten Onderwijsresultaten De eindresultaten die de leerlingen van de Sint Nicolaas behalen, beoordeelt de inspectie als voldoende. Van de afgelopen drie jaar lagen de ze in 2014 en 2015 boven het niveau dat mag worden verwacht, in 2016 lagen ze daaronder. De school heeft voldoende zicht op de leerlingenpopulatie. Dit geldt vooral voor Nederlandse taal en rekenen-wiskunde. In algemene zin besteedt de school - op grond van de kenmerken van de leerlingen - extra aandacht aan taal, de sociaalemotionele ontwikkeling en actief burgerschap. De school doet er goed aan om ook de resultaten op andere gebieden dan taal en rekenen in beeld te brengen. Tevens kan zij heldere ambities en schooleigen doelen formuleren die passen bij de mogelijkheden van de leerlingenpopulatie. Kwaliteitsgebied Kwaliteitszorg en ambitie Onvoldoende Voldoende Goed KA1 KA2 KA3 Kwaliteitszorg Kwaliteitscultuur Verantwoording en dialoog Kwaliteitszorg en ambitie De kwaliteitszorg voldoet Het stelsel voor de kwaliteitszorg is vastgelegd in het schoolplan. Duidelijk is dat de directie het onderwijsproces en de leerresultaten systematisch bewaakt en planmatig verbetert. Het bestuur geeft hierbij de kaders aan, ondersteunt de school bij de financiële (formatief en materieel) planning en bewaakt de uitvoering daarvan. De activiteiten per schooljaar zijn in een jaarplan opgenomen. Hierin is een prioritering aangegeven, maar het is niet helemaal duidelijk waarom sommige (hoge) prioriteiten niet verder zijn uitgewerkt of ingepland. Pagina 9 van 12
Aan de hand van toetsbare doelen evalueert de school de voortgang, maar de onderliggende analyse kan diepgaander, zodat de school haar keuzes beter kan onderbouwen. De kwaliteitscultuur biedt voldoende mogelijkheden De school kent inmiddels een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer; na een periode van personele (veel invalkrachten) en directiewisselingen staan de neuzen dezelfde kant op. Er is draagvlak voor de ambities en de verantwoordelijheden die worden gedeeld. Het bestuur faciliteert het personeel om zich te blijven professionaliseren. De verantwoording is voldoende, de dialoog met alle betrokkenen kan beter De school verantwoordt zich op toegankelijke wijze over haar resultaten en over de schoolontwikkeling, onder meer door middel van de schoolgids en nieuwsbrieven. Op leerlingniveau is de school twee jaar geleden begonnen met het houden van kind-oudergesprekken. Een onderwijsinhoudelijk jaarverslag ontbreekt in de verantwoordingscyclus. De school kan zich nog verbeteren door ouders en leerlingen meer te betrekken bij de schoolontwikkeling door een actieve dialoog te organiseren. 3.2 Overige wettelijke voorschriften Er is een tekortkoming geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. In de schoolgids ontbreekt informatie over de ouderbijdrage. Er dient in de schoolgids te worden vermeld dat de ouderbijdrage een vrijwillige bijdrage is (WPO artikel 13 lid 1 onder e). Wij hebben de tekortkoming met het bestuur besproken en het bestuur is het eens met de vastgestelde tekortkoming. Wij bieden het bestuur de gelegenheid alle ouders schriftelijk te informeren over de ontbrekende informatie over de ouderbijdrage en aan te geven wat het schoolbeleid is op dit punt, binnen vier weken na ontvangst van het conceptrapport. Wij ontvangen daarvan een afschrift. Daarnaast geven wij het bestuur de opdracht ervoor zorg te dragen dat de volgende versie van de schoolgids aan de wet- en regelgeving voldoet. Inmiddels is aan beide opdrachten is voldaan. Pagina 10 van 12
4 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool St Nicolaas. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie. Basisschool St. Nicolaas heeft de laatste jaren veel mee gemaakt: pensionering van de directeur, het overlijden van de intern begeleider, de komst van een interim-directeur en de start van een nieuwe directeur. Tegelijkertijd is een samenwerkingstraject met de nabijgelegen collega-school gestart. In Nieuwveen staan twee basisscholen: KBS St. Nicolaas en OBS de Tamboerijn. Deze scholen zullen in de nabije toekomst fuseren tot één samenwerkingsschool. Op operationeel niveau wordt al nauw samengewerkt tussen de beide teams. Dit is de reden dat enkele verbeterpunten die oorspronkelijk een hoge prioriteit hadden nog zijn blijven liggen. Het gaat dan onder andere om een gezamenlijke methode sociaal-emotionele ontwikkeling en een bijbehorend leerlingvolgsysteem. Deze zaken willen beide scholen gezamenlijk oppakken. Ook het meer betrekken van de leerlingen bij het onderwijs en hen meer verantwoordelijkheid geven wordt gezamenlijk opgepakt. Dit heeft geresulteerd in één leerlingenraad voor beide scholen waarin leerlingen uit de groepen 6, 7 en 8 zitting hebben en die meteen na de zomervakantie van start zal gaan. Het bestuur is heel tevreden dat de school, ondanks de turbulente laatste jaren, een basisarrangement heeft gekregen. De bevindingen van het kwaliteitsonderzoek worden door ons onderschreven en wij herkennen ons in de beoordeling en de voorgestelde verbeterpunten. De volgende zaken worden of zijn inmiddels opgepakt door de school. Het onderwijs aan plus-leerlingen en hoogbegaafde leerlingen wordt verder geprofessionaliseerd, zowel op stichtingsniveau als op schoolniveau. Het aanbod in de plusgroep gaan we kritisch bekijken en waar mogelijk voorzien van meetbare doelen. Het doel is een structureel en dekkend aanbod voor meer- en hoogbegaafde leerlingen. Met het toetsen van het aanbod voor burgerschap aan de kerndoelen actief burgerschap is op schoolniveau een start gemaakt. De doelen zullen in het volgend schooljaar expliciet beschreven worden. Het opstellen van groepsoverzichten en groepsplannen is in ontwikkeling. Volgend schooljaar zijn vier studiemomenten gepland waarin het stellen van doelen per (groepje) leerling(en), het evalueren en analyseren van de Pagina 11 van 12
resultaten en daaraan gekoppeld het handelen centraal staan. Daar hoort ook de wijze van evalueren van leerlingen die extra ondersteuning krijgen bij. De verlengde instructie zal versterkt worden: wat betekent dit voor de rol van de leerkracht en wat is het gerichte aanbod in die fase van de instructie. De basisinstructie kan hierdoor ingekort worden. Dit wordt geagendeerd in de bouwvergaderingen. De inzet van EDI wordt verder uitgebreid naar gedifferentieerde instructie. Observatie en ondersteuning worden door de intern begeleiders en de directeur gerealiseerd. Uit de gesprekken met ouders en de inspecteur kwam naar voren dat ouders beter geïnformeerd willen worden. De school herkende zich hier niet helemaal in en zal daarom bij de ouders navragen welke informatie zij zouden willen hebben en hoe zij dat willen ontvangen. De ontbrekende informatie over de ouderbijdrage is rechtgezet in de wekelijkse nieuwsbrief d.d. 08-06-2017 en aangepast in de schoolgids 2017-2018. Pagina 12 van 12