Optimale integratie op school: de kracht van teamwerk! Inge Van Trimpont, MD Directeur permanente ondersteuningscel CLB GO! 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 1
Kinderen met een psychische aandoening Children with special health care needs a chronic physical, developmental, behavioral, or emotional condition and who also require health and related services of a type or amount beyond that required by children generally. Deze definitie omvat een grote variëteit aan aandoeningen: Fysieke gezondheid: diabetes, epilepsie, astma. Mentale gezondheid: ADHD, ASS, gedragsproblemen.. Oorzaak bepaalt niet de definitie McPherson M, Arango P, Fox H, et al. A new definition of children with special health care needs. Pediatrics. 1998;102:137-140. 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 2
Impact van SHCN Functionerings- en gezondheidsproblemen invloed op participeren in verschillende contexten maar niet de directe oorzaak van participatieproblemen Dynamische interafhankelijkheid tussen een persoon en een omgeving een veelheid aan persoonlijke factoren en karakteristieken van de sociale en fysieke omgeving beïnvloeden participatie positief of negatief aanpassingen aan deze factoren of karakteristieken kunnen participatie faciliteren Hammel J, Magasi S, Heinemann A, et Al. What does participation mean? An insider perspective from people with disabilities. Disabil Rehabil. 2008; 30:1445-1460 Simmeonsson RJ, Leonardi M, Lollar D, et al. Applying the International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) to measure childhood disability. Disabil Rehabil. 2003; 25:602-610 3 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent
Impact van SHCN op schoolloopbaan School Achterstand op school 25 a 30% heeft 1 tot 2 jaar schoolse achterstand Meer at risk voor verkeerde oriëntering op school Meer at risk om zonder kwalificatie de school te verlaten barrières voor participatie binnen de onderwijscontext functioneren van het kind persoonlijke factoren kind externe factoren Lollar DJ; Simeonsson RJ. Diagnosis to function: classification of children and youths. Dev Behav Pediatr. 2005; 26:323-330. ErhmannLC, Aeschleman SR, Svanum S. Parental reports of community activity patterns: a comparison between young children with disabilities and their nondisabled peers. Res Dev Disabil. 1995;16:331-343 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 4
Reduceren of wegnemen van barrières op school Vertrekkende vanuit de ecologie van de leerling Evaluatie van factoren die participatie beïnvloeden kan participatie problemen bij kinderen met SHCN voorkomen of reduceren 5 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent
Ecologie van de leerling Gezondheids- en welzijnsactoren regelgeving SHCN- persoonlijke factoren Zorgbeleid op school 6 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent
Reduceren of wegnemen van barrières op school Twee cruciale factoren: Samenwerking tussen schoolinterne en schoolexterne actoren Concrete informatie: nood aan hanteren van gemeenschappelijke taal Kader voor evaluatie: International Classification of Functioning- Child & Youth version (1) 1.Houtrow A, Jones J, Ghandour R, et Al. Participation of Children with Special Health Care Needs in School and Community. Academic Pediatrics, 2012; 12; 4; 326-334 7 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent
samenwerkingwerkingsmodel Schoolteam ondersteuner leerkracht SHCN in de klas medeleerlingen Schoolbeleids - team Aanspreekpunt op school Huisarts Behandelende specialist Paramedici Revalidatie ZH psychologen Sociale dienst van het ZH CLB team TOaH ZH school Bednet Patiëntenorganisaties Vrijwilligers organisaties 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent Pedagogische begeleidingsdiensten. Ouders en kind
Gemeenschappelijke taal en denkkaders binnen schoolcontext Continuüm van zorg School en CLB werken samen in een continuüm van zorg Vier fasen Handelingsgericht werken en Handelingsgerichte diagnostiek geven een antwoord op de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van het kind in de klas Geven aan antwoord op de ondersteuningsnoden van schoolteams Vertrekken vanuit een interactie tussen de verschillende actoren Zijn doelgericht Vertrekken vanuit samenwerking 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 9
Handelingsgericht werken School hanteert 7 uitgangspunten Onderwijs- en ondersteuningsbehoeften Transactioneel: afstemming en wisselwerking De leerkracht doet ertoe Positieve aspecten Constructieve samenwerking Doelgericht Systematisch en transparant www.prodiagnostiek.be 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent
Handelingsgerichte diagnostiek Handelingsgerichte diagnostiek is van toepassing bij de vraagstellingen die een CLB het meeste krijgt: wat is het probleem en hoe gaan we er mee om?. De besluitvorming verloopt in nauwe samenwerking met de cliënt (ouders / leerling) en met de school als partner. Op elk moment gelden de bovengenoemde uitgangspunten. Vooral onderkennende en indicerende vragen: wat is er aan de hand en wat kunnen we doen? www.prodiagnostiek.be 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 11
Gemeenschappelijke taal Betekenis van diagnose voor leerkracht Leerkracht wordt niet aangesproken op zijn deskundigheid Leerkracht voelt zich niet competent Angstig & handelingsverlegen Nochtans: de leerkracht doet er toe! Nood aan vertaalslag en concrete handvatten Nood aan ondersteuning 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 12
ICF- CY als gemeenschappelijke taal International classification of functioning children & youth version= biopsycho- sociaal model Zicht krijgen op functioneringsproblemen Risicofactoren detecteren Krachten benutten Belemmerende factoren wegnemen 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 13
ICF-CY Gemeenschappelijke en universele taal om de gezondheid en het functioneren van kinderen en jongeren te beschrijven; Functioneren vanuit 3 verschillende perspectieven: Vanuit het menselijk organisme = anatomische eigenschappen en functies vb anatomie handbotten, vasthouden aandacht Vanuit het menselijk handelen = activiteiten vb schrijven Vanuit deelname aan het maatschappelijk leven = participatie vb samen spelen 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 14
ICF-CY Houdt rekening met Externe factoren Vb naaste familie Persoonlijke factoren Niet gedefinieerd Neutraal geformuleerd Dus negatieve en positieve factoren kunnen vermeld worden! 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 15
ICF CY: interactioneel raamwerk Gezondheidstoestand (aandoeningen, ziektes) Stoornissen Functies en Anatomische Eigenschappen (Stoornissen) Afwijkingen in of verlies van functies of anatomische eigenschappen Activiteiten (Beperkingen) Beperkingen Moeilijkheden die iemand heeft met het uitvoeren van activiteiten Participatie (-problemen) Participatieproblemen Problemen die iemand heeft met het deelnemen aan het maatschappelijke leven Externe Factoren Belemmerende en bevorderende factoren Persoonlijke factoren Belemmerende en bevorderende factoren 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 16
SHCN door ICF- CY bril Functies en Anatomische Eigenschappen (Stoornissen) Externe Factoren Gezondheidstoestand (aandoeningen, ziektes) Impact op: 1. Grof motorisch Participatie ontwikkeling 2. Fijn motorisch (-problemen) ontwikkeling 3. Cognitieve ontwikkeling Activiteiten (Beperkingen) Aandacht Geheugen 4. Sociaal- emotionele ontwikkeling 5. Visuele ontwikkeling 6. Auditieve ontwikkeling 7. Seksuele ontwikkeling Persoonlijke factoren 8. Sociale ontwikkeling 9. Slaap 10.. Laag zelfbeeld hechting Therapiecompliance Nachtelijke symptomen 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 17
SHCN door ICF- CY bril Gezondheidstoestand (aandoeningen, ziektes) Functies en Anatomische Eigenschappen (Stoornissen) Externe Factoren Activiteiten (Beperkingen) Persoonlijke factoren Impact op: 1. Leren lezen 2. Leren rekenen 3. Participatie Leren schrijven 4. (-problemen) Uitvoeren van enkelvoudige taken 5. Gedrag 6. Zich verplaatsen 7. Spelen, sporten 8. 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 18
SHCN door ICF- CY bril Functies en Anatomische Eigenschappen (Stoornissen) Externe Factoren Gezondheidstoestand (aandoeningen, ziektes) Impact op: 1. Toegang tot school 2. Toegang Activiteiten tot curriculum 3. Deelname (Beperkingen) aan extracurriculaire activiteiten 4. Aangaan van relaties 5. Communicatie 6.. Participatie (-problemen) Persoonlijke factoren 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 19
SHCN door ICF- CY bril Gezondheidstoestand (aandoeningen, ziektes) Functies en Anatomische Eigenschappen (Stoornissen) Externe Factoren Activiteiten (Beperkingen) Participatie (-problemen) Bevorderende en Relatie met ouders belemmerende factoren: brussen 1. Gezinscontext 2. Schoolcontext Visie & beleid 3. Gezondheids- en school welzijnsnetwerk 4. Therapie Persoonlijke 5. Middelen factoren 6. Regelgeving 7. Mobiliteit 8. Correcte informatie door professionals 20 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent
Vragen? 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 21