Wethouder van Binnenstad, Stadsontwikkeling Kerngebieden en Buitenruimte B.A. Revis Gemeente Den Haag De voorzitter van Commissie Leefomgeving DSB/2015.309 RIS 283716 070-353 2944 3 juli 2015 Aanpak bijplaatsingen Geachte voorzitter, Den Haag is de afgelopen jaren steeds schoner geworden. Dit komt onder andere door het plaatsen van ondergrondse restafvalcontainers (ORAC s). Inmiddels zijn dat er bijna 4.500 en dat werpt zijn vruchten af. Naast de plaatsing van ORAC s staan er honderden containers voor bijvoorbeeld papier, glas en plastic in Den Haag. Daarnaast kunnen bewoners ook kosteloos grofvuil op laten halen thuis en zijn er diverse afvalbrengstations in de stad waar diverse afvalstromen kunnen worden ingeleverd. Naast de inzameling van de verschillende afvalstromen werkt de gemeente elke dag ook hard aan het schoonhouden van de straten in Den Haag. Het leeghalen van afvalbakken en het verwijderen van foutief aangeboden vuilniszakken, zwerfafval en onkruid zijn daarbij belangrijke taken. Helaas heeft Den Haag ondanks de ruime mogelijkheden om afval en (klein) grofvuil aan te bieden en de grote inzet van mensen die de straat schoonmaken nog te vaak te maken met bijplaatsingen bij ORAC s. Veelal zijn deze ergerlijke bijplaatsingen het gevolg van asociaal gedrag en onwetendheid. Ik onderken dat het veranderen van gedrag geen makkelijke opgave is maar dat neemt niet weg dat de gemeente nog enkele stappen kan zetten om de bijplaatsingen bij ORAC s terug te dringen. Met deze brief wil ik u informeren over de analyse die is gemaakt van de huidige situatie en de extra maatregelen die de gemeente gaat nemen om bijplaatsingen bij ORAC s tegen te gaan. Hierbij is onder andere gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van andere grote steden, de wetenschap en ervaringen die zijn opgedaan met de pilots die in 2014 hebben plaatsgevonden. 1. Meer ORAC s, een schonere straat Sinds 2009 stijgt het aantal geplaatste ORAC s fors. In juni is de 4.444 ste ORAC geplaatst. Via het Stadspanel Den Haag geven bewoners aan dat de buitenruimte schoner wordt met de komst van de ORAC s. Ook worden er in de ORAC wijken minder verkeerd aangeboden huisvuilzakken aangetroffen en neemt de meeuwenoverlast af.
DSB/2015.309 2 2. Bijplaatsingen: aard en omvang Bij bijplaatsingen gaat het om afval dat naast de ORAC s wordt gezet. Dit geeft overlast en ergernis bij bewoners en doet de positieve effecten van de ORAC s op de leefomgeving gedeeltelijk teniet. Om deze overlast aan te pakken is een goede analyse noodzakelijk. Daarom zijn gedurende de maand februari 2015 gegevens over de bijplaatsingen in Den Haag verzameld. Met deze gegevens zijn de omvang, geografische spreiding en soort bijplaatsingen in kaart gebracht. Omvang bijplaatsing Het beeld wordt bepaald door een aantal ORAC s waar structureel wordt bijgeplaatst en door incidentele bijplaatsingen. Bij de 4136 gemonitorde ORAC s, bedroeg het totaal aantal bijplaatsingen in de maand februari 2015 ruim 12.000 (zie tabel 1). Gemiddeld ging het om 2,93 bijplaatsingen per maand (0,73 per week) per ORAC. Geografische spreiding bijplaatsing Uit de analyse blijkt dat de bijplaatsingen niet gelijkmatig verdeeld zijn. Zo heeft de ene ORAC meer bijplaatsingen dan de andere ORAC. Het blijkt dat de meeste bijplaatsingen per ORAC voorkomen in het stadsdeel Escamp (4,24 bijplaatsingen per ORAC per maand), gevolgd door het stadsdeel Segbroek (3,47 bijplaatsing per ORAC per maand, zie tabel 1). In Scheveningen zijn het minst aantal bijplaatsingen per ORAC geconstateerd. Tabel 1: Bijplaatsingen per stadsdeel (februari 2015) 1 Stadsdeel Aantal ORAC s Aantal bijplaatsingen Gemiddeld aantal bijplaatsing absoluut % absoluut % per ORAC Escamp 1.594 39% 6.751 56% 4,24 Centrum 813 20% 1.902 16% 2,34 Segbroek 402 10% 1.396 12% 3,47 Ypenburg 437 11% 967 8% 2,21 Haagse Hout 382 9% 489 4% 1,28 Scheveningen 397 10% 442 4% 1,11 Laak 111 3% 187 2% 1,68 Totaal 4.136 100% 12.134 100% 2,93 De tien locaties waar de meeste bijplaatsingen zijn geconstateerd, de zogenoemde hotspots, zijn opgenomen in tabel 2. Uit de tabel blijkt dat stadsdelen Escamp en Centrum oververtegenwoordigd zijn. Het stadsdeel Escamp, met de meeste ORAC s en de meeste bijplaatsingen, heeft relatief gezien het meeste aantal bijplaatsingen per ORAC en kent daarnaast ook de meeste hotspots. 11 In Loosduinen zijn nog geen ORAC s geplaatst en daarom is daar geen sprake van bijplaatsingen.
DSB/2015.309 3 Tabel 2: Top 10 locaties met de meeste bijplaatsingen Locaties Totaal aantal bijplaatsingen in de maand februari 2015 Hoefkade 987/Hoek Rondebosstraat (Centrum/Transvaalkwartier-Zuid) 41 Gortmolen-Slijpmolen (Centrum/Huygenspark) 41 Jacob Jordaensstraat 37-53 (Centrum/Schildersbuurt-Noord) 34 Hellendoornstraat 120 (Escamp/Morgenstond-Oost) 34 Van der Helststraat 88 (Centrum/Schilderbuurt-Oost) 31 Genemuidenstraat 3/flat Muidenstein (Escamp /Morgenstond-Oost) 30 Blanchardstraat 12 (Ypenburg/Singels) 30 Garderenstraat 26 (Escamp/Oostbroek-Zuid) 22 Beatrijsstraat-Troelstrakade (Escamp/ Moerwijk-Noord) 21 Breukelensestraat tegenover nr. 25 (Escamp/Rustenburg) 21 Soort bijplaatsing Het grootste deel van alle bijplaatsingen bestaat uit klein grofvuil (47%) en papier, karton en ander afval (42%). Samen bijna 90% van de bijplaatsingssoorten. Klein grofvuil is afval dat wel in de minicontainer past, maar niet in een ORAC. In het verleden ging klein grofvuil veelal mee met de huis-aan-huis inzameling van restafval / losse huisvuilzakken. Vuilniszakken worden relatief gezien weinig bijgeplaatst (8%). Bijgeplaatst groot grofvuil (zoals bijvoorbeeld een bank of bed) komt het minste voor (3%). In figuur 1 is de verdeling naar het soort bijplaatsing opgenomen. Figuur 1: Soort bijplaatsing
DSB/2015.309 4 3. De aanpak van de bijplaatsingen Bijplaatsingen bij de ORAC s zijn vaak niet het gevolg van een volle ORAC. Dit blijkt uit monitoringgegevens van de milieubeheerders en de HMS. De frequentie van lediging blijkt over het algemeen goed afgestemd op het aanbod en waar nodig wordt de frequentie verhoogd. Op basis van onderzoek en eigen praktijk ervaringen blijkt dat bijplaatsingen verschillende oorzaken hebben. Soms is de opening van de ORAC verstopt omdat iemand te grote zakken of dozen erin heeft geduwd. Ook kleinere vormen van grof vuil, die (net) niet in de ORAC passen worden naast de ORAC geplaatst. ORAC s worden ook gezien als afvalverzamelplaatsen die overal in de wijk zijn en waar afval naar toe kan worden gebracht, dus ook groot grofvuil, zoals een bankstel. Redenen waarom mensen hun afval naast de ORAC zetten: De ORAC is verstopt omdat mensen te grote voorwerpen erin probeerden te gooien; De ORAC is vol; Men denkt dat de container vol of verstopt is omdat vorige bezoekers er om een of andere reden afval naast hebben gezet; Men weet niet wat men met het afval moet dat niet in de container past of men denk dat het is toegestaan om alle soorten afval bij een ORAC te zetten; Asociaal gedrag, men wil het afval kwijt en dumpt dit bij de ORAC. Men denkt er niet bij na of is onverschillig. Doel Het doel van de aanpak bijplaatsingen is tweeledig: Het terugdringen van het aantal locaties waar structureel veel bijplaatsingen voorkomen; Het zo veel mogelijk voorkomen van nieuwe hotspots. Uitgangspunten De aanpak is gebaseerd op 4 uitgangspunten: 1. Haalbare doelstelling : dit plan van aanpak heeft tot doel om een aanpak te schetsen hoe de gemeente de bijplaatsingen bij ORAC s beheersbaar kan houden en zoveel mogelijk kan terugdringen. De ervaring van andere G4-gemeenten leert dat bijplaatsingen nooit volledig voorkomen kunnen worden. 2. Meerjarenplan: de aanpak geldt voor meerdere jaren. Er is continu aandacht nodig voor de bijplaatsingen. In sommige wijken of buurten zijn de problemen erg hardnekkig. Op andere plekken kan de overlast verdwijnen, maar bestaat ook de kans dat er weer nieuwe hotspots ontstaan, ook door de komst van de nieuwe ORAC locaties. 3. Combinatie van maatregelen: er bestaat niet één aanpak die bewoners ertoe beweegt om hun afval volgens de regels aan te bieden. Dit komt omdat er verschillende redenen zijn waarom mensen afval bijplaatsen (zie hiervoor). Daarom zoeken we naar maatregelen die eenvoudig uit te voeren zijn en die elkaar kunnen versterken, bijvoorbeeld communicatie in combinatie met handhaving. Uit de ervaringen van de stadsdelen is gebleken dat eenmalige acties een kortdurend effect hebben. Door de maatregelen regelmatig in zetten, wordt de effectiviteit verhoogd. De maatregelen die de stadsdelen inzetten zijn samen te vatten in vier categorieën: - Techniek & logistiek - Communicatie - Samenwerking & participatie - Handhaving 4. Maatwerk: omdat de problematiek per stadsdeel sterk kan verschillen, is er maatwerk nodig. Per stadsdeel is daarom een aanpak uitgewerkt. In de bijlage is per stadsdeel een lijst met maatregelen opgenomen om bijplaatsingen terug te dringen.
DSB/2015.309 5 Maatregelen De volgorde waarop bepaalde maatregelen worden ingezet is van groot belang. Het is een voorwaarde dat de techniek en logistiek (zoals de inrichting en beheer van de locatie en de frequentie van ledigen) op orde zijn om bijplaatsingen te voorkomen. Vervolgens kunnen andere maatregelen worden ingezet. Speerpunt in de Aanpak Bijplaatsingen is om, waar dit kan, gedragsverandering te bewerkstelligen om bijplaatsingen te voorkomen. Om dit te bereiken wordt ingezet op een lange termijn aanpak door inzet van communicatie, participatie en handhaving. - Techniek & logistiek Als een locatie eenmaal vervuild is, zetten mensen er gemakkelijker nog meer bij. Om nieuwe bijplaatsingen te voorkomen, worden deze zo veel en zo snel mogelijk verwijderd. Bij het snel verwijderen van bijplaatsingen speelt het dilemma dat dit een positief effect heeft op de kwaliteit van de buitenruimte, maar dat de keerzijde is dat slecht gedrag wordt beloond en zelfs dat bij de overtreders de indruk kan ontstaan dat zij geen overtreding begaan. De HMS en het Haags Werkbedrijf (HWB) verwijderen op dit moment bijplaatsingen. De HMS doet dit tijdens het ledigen van de ORAC s en in de weekenden op de door de stadsdelen aangegeven hotspots. Ook de Medewerkers Openbare Ruimte (MOR) van het HWB verwijderen de bijplaatsingen, onderzoeken bijgeplaatste huisvuilzakken op adresgegevens en treden altijd, als dat mogelijk is, handhavend op. Deze aanpak is vergelijkbaar met de aanpak in de andere grote steden met ondergrondse afvalcontainers. Binnen de gemeente is blijvend aandacht voor inrichting en beheer. Het gaat er daarbij om dat de locatie overzichtelijk en goed bereikbaar is, er voldoende alternatieven zijn wanneer een ORAC tijdelijk buiten gebruik is (inclusief de recentelijk geïntroduceerde buitengebruikstellingszak die over de ORAC kan worden geplaatst), de container en omgeving schoon zijn en dat het technisch onderhoud en de vullingsgraad van de containers op orde zijn. - Communicatie Communicatie levert een belangrijke bijdrage om gedrag te beïnvloeden en daarmee het aantal bijplaatsingen te verminderen. Met communicatie gericht op het bevorderen van bewust gedrag informeren wij de bewoners over hoe met afval om te gaan. Dit door brede middelen in te zetten zoals social media, de gemeentelijke website, wijk- en buurtkranten, digitale muurkranten en communicatie bij de containers. Met communicatie gericht op onbewust gedrag wijst de gemeente bewoners op het goede gedrag van anderen: de norm. Vanuit de gedragswetenschap is aangetoond dat men dan geneigd is het gedrag van de meerderheid te kopiëren. Door positief gedrag (de norm) te benadrukken in plaats van het negatieve gedrag af te keuren voorkom je onduidelijkheid, weerstand en ongewenst gedrag. - Samenwerking & participatie Door het opbouwen en onderhouden van een structurele relatie met stakeholders zoals woningbouwverenigingen, politie, ondernemers en bewoners, betrekken wij deze partijen actief bij het zoeken naar een gezamenlijke oplossing voor bijplaatsingen. Met buurtactiviteiten verhoogt de gemeente het verantwoordelijkheidsgevoel en sociale controle bij de bewoners. Zo zijn er opruimacties met buurtbewoners en is er de mogelijkheid een ORAC locatie te adopteren. Op die manier worden de bewoners in Den Haag gestimuleerd zelf een bijdrage te leveren aan een schone leefomgeving. Zij krijgen materialen van de gemeente om bijplaatsingen zelf op te kunnen ruimen. Als zij de bijplaatsingen zelf niet kunnen verwijderen dan worden de meldingen die zij hierover bij het stadsdeel maken indien mogelijk met prioriteit afgehandeld. Via verschillende communicatiekanalen wordt aandacht besteed aan de mogelijkheid om een ORAC te adopteren. Zo heeft de gemeente eind mei via haar facebookpagina een bericht geplaatst over de adoptie. Dit heeft naast de reeds 200 bestaande adoptanten, tientallen nieuwe aanmeldingen voor ORAC adoptie opgeleverd. De gemeente gaat door met het werven van nieuwe ORAC adoptanten.
DSB/2015.309 6 - Handhaving Bijgeplaatste huisvuilzakken en dozen worden door de Medewerkers Openbare Ruimte onderzocht op adresgegevens, wanneer mogelijk wordt handhavend opgetreden. Handhaving op klein grofvuil en grofvuil blijft een aandachtpunt omdat hierbij nauwelijks adresgegevens gevonden worden. Het door de handhavers op heterdaad betrappen op bijplaatsen van afval gebeurt niet vaak. Door intensief en duidelijk zichtbaar aanwezig te zijn, laat de gemeente zien dat het bijplaatsen van afval ongewenst gedrag is. De handhaving wordt gecombineerd met communicatie waardoor het effect wordt versterkt. Cameratoezicht wordt als mogelijkheid genoemd om bijplaatsingen tegen te gaan. Cameratoezicht brengt echter hoge kosten met zich mee en vraagt een forse capaciteit van de handhavingsorganisatie om de camera s uit te lezen. Het niet uitlezen van camera s of het gebruik maken van dummy s is niet effectief, omdat mensen dit snel doorhebben. Daarom wordt vooralsnog afgezien van cameratoezicht. 4. Pilots gedragsbeïnvloeding Zoals blijkt uit de analyse is klein grofvuil de meest voorkomende vorm van bijplaatsingen. Daarom zijn drie pilots uitgevoerd in het stadsdeel Escamp om deze vorm van bijplaatsingen aan te pakken (zie kader hierna). Deze pilots hebben belangrijke inzichten opgeleverd en heeft gezorgd voor een afname van het aantal bijplaatsingen. Pilot Bijplaatsingen grofvuil Jan Luykenlaan (Escamp) Doel: Kennis bijbrengen over het feit dat het bijplaatsen van grofvuil niet toegestaan is en dat men het grofvuil zelf kan wegbrengen naar de afvalbrengstations of dat men via de website of door 14 070 te bellen een afspraak kan maken voor het ophalen van klein en groot grofvuil. Actie: In de maanden september en oktober 2014 is op de woensdagen van 8.00 uur tot 16.00 uur een grofvuilcontainer in het midden van de Jan Luykenlaan neergezet. Bij de container waren twee vertegenwoordigers van de gemeente aanwezig die in gesprek gingen met de bewoners over het aanbiedgedrag in de buurt en de manier waarop ze hun grofvuil aan kunnen bieden. In de 200 omliggende portieken is tevens een eenvoudige grofvuilkalender opgehangen ter ondersteuning. Resultaat: Relatief veel bewoners hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid hun grofvuil naar deze grofvuilcontainer te brengen. Dit heeft gezorgd voor veel contactmomenten met deze bewoners over het aanbiedgedrag van (klein) grofvuil. Er is 12.000 kg grofvuil aangeboden en het aantal bijplaatsingen is afgenomen. Pilot Bijplaatsingen grofvuil Wateringseveld (Escamp) Doel: Verbondenheid creëren bij de buurtbewoners aan het belang om de buurt schoon te houden. Actie: Een promotieteam is met een coverstory langs de deuren gegaan en met het verzoek aan de bewoners een sticker op raam of deur te plakken met de tekst Ik ben voor een stralend schone straat. Dit is een klein verzoek maar onbewust committeert men zich aan het belang van een schone buurt. Vervolgens is bij de locaties van ondergrondse restafvalcontainers een grote tegel in de grond geplaatst met de tekst Wij houden onze straat stralend. Afval in de container. Met dit verzoek worden de buurtbewoners eraan herinnerd geen afval bij te plaatsen. Resultaat: Van de ongeveer 900 woningen hebben er ruim 750 open gedaan. Hiervan vonden circa 700 huishoudens schoon belangrijk en hebben de sticker aangenomen. Ruim 400 huishoudens hebben de sticker direct opgeplakt. Er is een duidelijk verschil te zien tussen de pilot- en de controlewijk. In de pilotwijk is de afname van het aantal bijplaatsingen 23% hoger t.o.v. de controlewijk. Pilot Bijplaatsingen grofvuil Morgenstond (Escamp) Doel: Motivatie en kennis bijbrengen zodat de bewoners 14 070 bellen op het moment dat ze grofvuil kwijt willen. Actie: Deze actie was specifiek gericht op mensen die al op pad zijn met hun grofvuil naar de ORAC s. De communicatie vond daarom plaats daar waar men normaal het grofvuil achterlaat: op een grote tegel bij de ORAC. Omdat er sprake is van taal- en kennis achterstand, is er hier gekozen voor een simpele boodschap (Bel 14 070) en is er gebruik gemaakt van symbolen. Resultaat: Het aantal bijplaatsingen is afgenomen.
DSB/2015.309 7 De resultaten en ervaringen van de pilots zijn samen met de kennis en ervaring van andere steden meegenomen in de aanpak van de bijplaatsingen van de stadsdelen. In de bijlage is per stadsdeel opgenomen welke acties uitgevoerd worden om de bijplaatsingen te verminderen. 5. Actieplannen Zoals u ziet wordt er door de gemeente hard gewerkt om de stad schoon te houden. Gelet op de cijfers omtrent bijplaatsingen wil ik zoals gezegd niet stilzwijgend toekijken hoe bepaalde ORAC-locaties worden vervuild. Daarom wil ik naast de vele acitiviteiten die de gemeente reeds ontplooit extra maatregelen nemen. Deze maatregelen zijn gebaseerd op de analyse naar de aard en omvang van de bijplaatsingen, resultaten en ervaringen van de pilots en de kennis en ervaring van andere steden. Per stadsdeel zijn wijkspecifieke plannen gemaakt voor aanpak van de bijplaatsingen (een samenvatting van dit plan van aanpak is als bijlage toegevoegd). Naast de stadsdeelspecifieke maatregelen worden er ook stadsbrede maatregelen ingezet, zoals ORAC adoptie en communicatie over de regels. In het najaar wordt een nieuwe meting uitgevoerd om de effectiviteit van de uitgevoerde maatregelen te meten. Waar nodig zal dan worden bijgestuurd. De verwachting is dat ik u hierover eind 2015 kan informeren. Met deze extra maatregelen wordt ingezet op het terugdringen van het aantal bijplaatsingen, rekeninghoudende met de reële verwachting dat bijplaatsingen nooit volledig verdwijnen. Dit weegt echter niet op tegen de positieve effecten van de ORAC s. Met vriendelijke groet, B.A. Revis Wethouder Binnenstad, Stadsontwikkeling Kerngebieden en Buitenruimte
DSB/2015.309 8 Bijlage Samenvatting van de plannen van aanpak per stadsdeel Escamp In 2014 heeft er een gerichte aanpak plaatsgevonden in 3 gebieden: Moerwijk rond Jan Luykenlaan, Morgenstond in het zuidelijk deel en ten slotte in het Wateringsveld, de Amerikaanse buurt. De aanpak in deze drie gebieden is geëvalueerd en wordt verbeterd doorgezet in 2015. 1. Aanpak Grofvuil: op vier woensdagen in de maand mei was er wederom de mogelijkheid voor bewoners om hun grofvuil naar de grofvuilcontainer te brengen en is er voorlichting gegeven. 2. Opschoondag Jan Luykenlaan: op 27 mei is door bewoners en ondernemers samen met ruim 10 instellingen uit de wijk het winkelgebied Jan Luykenlaan / Van Baerlestraat grondig schoongemaakt en opgeknapt. 3. Milieueducatie en voorlichting over onder andere waar welke afval hoort, milieueducatie in het algemeen en recycling. Waar mogelijk worden hiervoor gerichte cursussen georganiseerd. 4. Inzet van handhaving: enkele bedrijven in de Jan Luykenlaan staan onder verscherpt toezicht bij politie, handhaving en de Omgevingsdienst Haaglanden op het nakomen van de milieu wet en regelgeving, waaronder het bijplaatsen van bedrijfsafval. 5. Voor 2015 zijn drie nieuwe aandachtsgebieden toegevoegd. Dit zijn het Puntje in Moerwijk-Noord, het gebied rond het Erasmuspark in Vrederust en De Raden in Bouwlust. De acties in de nieuwe gebieden starten in het 3e kwartaal 2015 Moerwijk Noord, Vierheemskinderenstraat e.o. Actie: een sticker met een kaart van het gebied waarop alle ORAC s in de omgeving staan aangegeven biedt bewoners niet alleen informatie over waar de ORAC s in de buurt staan, maar geeft direct ook een signaal af dat men bij een volle container gebruik mag/dient te maken van een andere ORAC in de omgeving. Samen met bewoners trajecten starten op het gebied van participatie & schoon. Vrederust, De Gaarden, Erasmuspark. Actie: Inzet van extra handhaving en plaatsen van antiinrijpaaltjes. Een foot-in-the-door actie of andere communicatie/voorlichtingstrajecten. Daarnaast wordt er een beroep gedaan op het handhavingsteam om een periode intensief te handhaven in dit gebied. Vrederust, De Raden. Actie: Op dit moment wordt er inzet gepleegd op het gebied van participatie & schoon. Drie bewoners hebben de ORAC s rond hun woning geadopteerd. Daarnaast worden er elementen uit de pilots van vorig jaar in dit gebied ingezet, zoals een foot-in-the-door actie bij de eengezinswoningen en een apart communicatietraject bij de appartementen. 6. Algemene maatregelen die nog worden uitgevoerd zijn : - Schouwen locaties en ORAC s om te bezien of er geen mankementen zijn, de locatie schoon is, traanplaten niet gebogen zijn, het straatwerk om de ORAC heen in orde is; - Nieuwe bewoners van het stadsdeel krijgen een welkomstbrief waarbij een flyer zit waarin de nieuwe bewoners uitgelegd wordt hoe om te gaan met de ORAC, grofvuil en de mogelijkheid van ORAC adoptie; - Promoten en actief werven van ORAC adoptanten. Centrum In centrum wordt de reguliere inzet gecontinueerd in 2015. Deze is gericht op het zo goed en zo snel mogelijk verwijderen van de bijplaatsingen op de ORAC-locaties. Buiten deze reguliere inzet om volgen in 2015 vier pilots in de gebieden die genoemd zijn in de Top-10 locaties bijplaatsingen in Den Haag. De pilots hebben de volgende elementen in zich: 1. Actief werven adoptanten op (probleem)locaties, deur-aan-deur, met inzet studenten en via buurtbijeenkomsten. 2. Zichtbaarheid geven aan deze adoptanten in de wijk. 3. Op overlastlocaties de basis op orde maken en houden en plekken minder anoniem maken. 4. Grofvuilacties in combinatie met voorlichting over gebruik ORAC en omgang grofvuil (o.a. promoten grofvuiltelefoon en recyclen).
DSB/2015.309 9 5. Communicatie vanuit de norm op zichtbaar maken wat juist aanbiedgedrag is. 6. Specifieke communicatie per locatie, van brieven met regels en tips tot zichtbare items waarmee duidelijk gemaakt wordt wat de norm is en handhaving op ondernemers binnen pilot gebied door te beboeten waar mogelijk en vervolgens te communiceren over de resultaten van de acties. 7. Woningbouwcorporaties vragen mensen te informeren als ze nieuw komen wonen in de wijk en bij verhuizing over regels grofvuil. 8. Handhaving intensiveren na acties. 9. Meten van resultaten met behulp bewoners/adoptanten pilot gebieden 10. Terugkoppelen resultaten naar bewoners van de pilot gebieden Segbroek In Segbroek ontstaan bijplaatsingen vooral als zaken niet in de ORAC passen en er thuis onvoldoende opslagruimte is (kelder/berging/balkon). In Segbroek is juist in gebieden met deze woningen gestart met het plaatsen van ORAC s. Daarom wordt er vooral gefocust op de gebruiksaanwijzing van de ORAC. Te nemen maatregelen zijn: 1. Controleren/informeren winkeliers op afvalcontract op locaties die hier aanleiding toe geven i.s.m. het handhavingsteam en Omgevingsdienst Haaglanden. 2. In buurten waar overlast wordt ervaren op centrale plekken periodiek grofvuilcontainers plaatsen en aanbieders informeren over het aanbiedgedrag. 3. Stimuleren van hergebruik/recyclen eventueel i.s.m. Schroeder. 4. Werven ORAC adoptanten/straat recensenten. 5. Inzetten op het communiceren van juist aanbiedgedrag (vijf tips gebruik ORAC s) en legale mogelijkheden om grofvuil aan te bieden. 6. ORAC s samen met buurtkinderen/scholen personaliseren d.m.v. het aanbrengen van zelf gekozen ogen en naam. Beïnvloeding van gedrag door het gevoel van sociale controle. Het zien van de ogen geeft een gevoel van sociale controle waardoor mensen eerder geneigd zijn zich aan de regels te houden. 7. Op overlastlocaties instructies / gebruiksaanwijzingen verduidelijken. 8. Aanpak bijplaatsing tijdens feestdagen. 9. Op slechte locaties de afname van het aantal bijplaatsingen vermelden. Leidschenveen-Ypenburg 1. Grofvuilacties. Iedere donderdag staat er van 18.00-20.00 uur op een locatie aan de Böttgerwater een grofvuilwagen waar bewoners van het stadsdeel zelf hun grofvuil kunnen brengen. De wagen staat hier van 23 april tot 23 juli (13 weken). De actie loopt goed. De 1e avond is er meer dan 2000 kilo gebracht. 2. Integrale acties. Verleden jaar is een integrale actie gedaan in een klein buurtje met een extra handhaving. Aan bewoners is door middel van een brief gevraagd mee te werken aan een schone straat. Gezien de goede ervaringen met deze aanpak staat ook voor dit jaar staat ook zo'n integrale actie gepland in een straat waar uit de cijfers blijkt dat hier veel wordt bijgeplaatst. Hierbij is ook handhaving betrokken. Bedrijven die onder de flat gevestigd zijn, zullen allemaal worden bezocht om nogmaals op de regels voor bedrijfsafval te wijzen. Haagse Hout 1. Haagse Hout heeft nog maar recent te maken met ORAC s. Het probleem met bijplaatsingen doet zich maar in beperkte mate voor. En waar dit gebeurt is er vooral sprake van incidenten. Er zijn nog geen locaties aan te wijzen waar de bijplaatsingen een structureel probleem vormen. De inzet in het komend jaar zal er op gericht zijn om alert te zijn op het identificeren van locaties waar de overlast een structureel karakter dreigt te krijgen. Op basis van de meldingen openbare ruimte en de ervaringen van de participanten in het Operationeel Schoon overleg zal dit in beeld worden gebracht. 2. Daarnaast wordt ingezet op algemene preventie en communicatie. Inzet om bijplaatsingen bij ORAC s te verminderen is vooral gericht op preventie, met name door actief adoptanten te werven en omwonenden te informeren over het juiste aanbiedgedrag en legale mogelijkheden om van hun afval af te komen.
DSB/2015.309 10 3. Een specifiek aandachtspunt vormt het gebruik van ORAC s voor de dumping van bedrijfsafval. Met als extra negatief effect dat deze te snel vol raken en daardoor weer bijplaatsingen uitlokken. Hierover zijn specifieke meldingen en aanwijzingen vanuit bewoners en HMS binnen gekomen. Via een integrale aanpak van de illegale dumping van bedrijfsafval (ook via papier- en plasticbakken) wordt dit probleem verder in kaart gebracht en wordt verkend welke handhavingsmogelijkheden hiervoor beschikbaar zijn. Scheveningen 1. Beheer en inrichting ORAC locaties: Uitvoeren schouw om te bezien hoe de locaties er aan toe zijn qua netheid container en locatie, goede werking, vulgraad, vermelding van aanbiedregels op de afval locatie e.d. 2. Communicatie: Om bewoners te informeren over een juist aanbiedgedrag wordt gebruik gemaakt van posters, folders, bewonersbrieven, nieuwsberichten / teksten lichtkrant en stadskrant, website en social media. 3. Participatie en inzet op ORAC adoptie. De adoptiepakketten zijn beschikbaar. 4. Voor handhaving bij de aanpak bijplaatsingen worden de toezichthouders en medewerkers openbare ruimte ingezet (op heterdaad, onderzoek bijplaatsingen en preventief handhaven). 5. Pilots: Relatief veel bijplaatsingen rond Sweelinckplein, daarom gekozen voor een klein grofvuil actie Sweelinckplein e.o. (HMS wagen en informatie verstrekken over juist aanbiedgedrag) Laak De meeste bijplaatsingen vinden plaats in Spoorwijk. De aanpak is in eerste instantie op die wijk gericht, daarna volgt het Schipperskwartier. Te ondernemen acties zijn: 1. Schouwen. De ORAC s worden gecontroleerd op staat/inrichting van de omgeving. Klachten en meldingen van bewoners worden hierin meegenomen; 2. Defecten / klachten worden aan de hand van de schouw verholpen. 3. Participatie/ Adoptie. Om de bijplaatsingen verder terug te dringen en de betrokkenheid van bewoners te bevorderen gaat Laak i.s.m. Bewonersorganisatie Spoorwijk actief op zoek naar adoptanten, vooral bij de probleemlocaties. Tijdens bewonersavonden zal dit onderwerp steeds aan de orde komen. Bewoners krijgen een adoptie startpakket en worden geïnformeerd over hun bijdrage als adoptant. 4. Schonen probleemlocaties/ bijplaatsingen. HMS en HWB worden in de komende periode gevraagd extra aandacht te geven aan het verwijderen van de bijplaatsingen bij de probleemlocaties in Spoorwijk. 5. Handhaving HWB en Handhavingsteam Laak. Het preventief/repressief handhaven met name bij de probleemlocaties draagt eveneens bij aan vermindering van bijplaatsingen. Bij de partners wordt extra aandacht gevraagd voor bijplaatsingen. 6. Gedragsbeïnvloeding/Communicatie. Vooral in het gebied rondom de Hildebrandstraat / Beetstraat vinden veel bijplaatsingen plaats. In de maand juli zal op de zaterdagen van 12.00 uur tot 14.00 uur een kraanwagen van HMS worden ingezet, zodat bewoners hun (grof)vuil kunnen aanbieden. Bewoners worden van deze actie per brief in kennis gesteld. Tevens wordt voorlichting gegeven over hoe bewoners hun grofvuil op juiste wijze kunnen aanbieden. Loosduinen Loosduinen heeft op dit moment nog geen ORAC's en dus geen bijplaatsingen. Wel wordt al nagedacht over de aanpak vanaf het moment dat ORAC s geplaatst gaan worden, zoals het actief werven van adoptanten. Ervaringen van de andere stadsdelen zullen daarbij betrokken worden.