Graduation Plan Master of Science Architecture, Urbanism & Building Sciences
Graduation Plan: All tracks Submit your Graduation Plan to the Board of Examiners (Examencommissie- BK@tudelft.nl), Mentors and Delegate of the Board of Examiners one week before P2 at the latest. The graduation plan consists of at least the following data/segments: Personal information Name Dorris Derksen Student number 4078675 Telephone number Private e-mail address Studio Name / Theme Teachers / tutors Argumentation of choice of the studio Graduation project Title of the graduation project Veldacademie Luc Willekens, Machiel van Dorst, Pieter Graaf Veldacademie is een studio waarbij het mogelijk is om ontwerpoplossingen in te zetten voor sociale vraagstukken, dat wilde ik graag doen. Langer Thuis in het centrum van Rotterdam Goal Location: The posed problem, research questions and design assignment in which these result. Rotterdam Ouderen moeten langer thuis blijven wonen. In het centrum van Rotterdam is dat nu lastig. Hoe kunnen ouderen ruimtelijk gefaciliteerd worden om langer thuis te kunnen blijven wonen in het centrum van Rotterdam? Het doel van dit afstuderen is een ontwerp van een groep woningen waar ouderen goed thuis kunnen wonen in het centrum van Rotterdam. Dit ontwerp bevat in ieder geval een ontwerp van een woning, de gezamenlijke ruimte (verblijfs- en/of verkeersruimte), de buitenruimte en de connectie met de omgeving. Eventueel bevat dit ontwerp ook een (connectie met een) voorziening. Dit is afhankelijk van de te kiezen locatie.
De vele veranderingen in het sociaal domein zorgen onder andere voor een verschuiving van intramuraal naar extramuraal en een verschuiving in financiering. Deze verschuivingen hebben invloed op hoe de woonomgeving van ouderen eruit ziet. Volgens het ideaal van de participatiesamenleving moeten meer mensen langer thuis blijven wonen. Dit stelt eisen aan hun woonomgeving. Niet alleen aan hun woning, maar ook aan voorzieningen in de buurt en aan hun omgeving, qua beschikbaarheid, beloopbaarheid en veiligheidsgevoel. De ontwikkeling waarin mensen langer thuis blijven wonen, kan worden benut om mensen ook zelfredzamer te laten zijn/blijven. Dat in tegenstelling tot de huidige situatie in verzorgingshuizen waar mensen vaak snel hospitaliseren. Langer thuis en zelfstandig blijven, kan ook een keerzijde hebben. Als veel mensen uit het netwerk wegvallen, ligt eenzaamheid op de loer. Allereerst is het daarom goed om mensen in hun vertrouwde omgeving te houden zodat hun netwerk zoveel mogelijk in stand blijft en benut kan worden. Daarnaast vraagt het om nieuwe oplossingen in woon- of ontmoetingsvormen. De verschuiving in financiering vindt plaats van onder andere Rijksoverheid naar de lokale overheid. Ook de ontwikkeling van scheiden van wonen en zorg heeft hier sterke invloed op. Dat biedt kansen voor nieuwe woonvormen. Eén van de problemen is dat gemeenschappelijke ruimtes straks niet meer gefinancierd worden. Dat is een probleem voor de huidige businessmodellen en verzorgingshuizen omdat die ingericht zijn op het hebben van zulke ruimtes, maar kan ook als uitdaging gezien worden voor nieuwe modellen en ruimtelijke oplossingen. Bovendien vraagt het om een heroverweging van de toegevoegde waarde van deze ruimtes om deze ruimtes zo goed mogelijk te benutten. Waar verzorgingshuizen vaak aan de rand van steden staan in naoorlogse wijken van het principe licht, lucht en ruimte, kunnen nieuwe woonvormen in elke wijk staan. Ouderen kunnen dan een wijk kiezen die ze kennen of die aansluit bij hun veranderende behoeftes. Wat als we gaan kijken naar gebieden met een hogere dichtheid? Die hebben vaak meer voorzieningen waardoor die gebruikt kunnen worden in plaats van aparte voorzieningen voor deze groep. Waar kan deze groep een plaats krijgen in dit soort gebieden? Welke voorzieningen moeten er dan zijn en wat voor eisen worden daaraan gesteld? Het heeft ook effect op de omgeving, voorzieningen dienen bereikbaar te zijn. Maar wat betekent bereikbaar eigenlijk? Dat kan ruimtelijk fysiek zijn, maar ook beleving zoals het veiligheidsgevoel. Wonen op zo n locatie zal niet voor iedereen geschikt zijn, voor welke doelgroepen is dit wel en voor welke minder geschikt? Dit zijn vragen die ik in mijn onderzoek wil gaan behandelen, afgezet tegen twee hoofdthema s: redzaamheid en eenzaamheid. Specifieke onderzoeksvragen: Redzaamheid - Wat is redzaamheid? - Van welke factoren is redzaamheid afhankelijk? - Hoe kan redzaamheid ruimtelijk beïnvloed worden?
Eenzaamheid - Wat zijn de sociale contacten van ouderen? - Welke sociale contacten gaan eenzaamheid tegen? - Hoe kunnen ruimtelijke elementen de verschillende sociale contacten beïnvloeden? - Hoe verhoudt de ontwikkeling van het sociale netwerk zich tot de sociale maatschappelijke ontwikkelingen? (zoals individualisering) Wat is het verband tussen redzaamheid en eenzaamheid? Doelgroep - Welke doelgroepen zijn er? - Voor welke doelgroep is deze locatie geschikt? Interactie - Welke factoren hebben invloed op interactie en op welke manier? - Hoe is interactie ruimtelijk te beïnvloeden? Wonen - Welke woonvormen zijn er? - Wat zijn de voor- en nadelen (t.o.v. de thema s redzaamheid en eenzaamheid)? - Hoe willen ouderen wonen? Voorzieningen en mobiliteit - Welke voorzieningen hebben ouderen nodig om langer thuis te kunnen wonen? - Van welke factoren is dat afhankelijk? - Op welke afstand moeten deze zich bevinden en hoe is dat ruimtelijk te beïnvloeden? Process Method description Aanpak Verzamelen informatie - Rotterdam: gemeente, gemeentelijke programma s - Algemeen o Kenniscentra o Boeken o Gemeentelijke programma s o Artikelen Locatie analyse - Voorzieningen
- Bereikbaarheid - Groen/water/bebouwing - Bouwstijlen Case study - Voorbeelden met positieve of negatieve elementen op het gebied van: o Woonvorm o Architectuur o Woontype o Connectie met voorzieningen o Sociale contacten Gesprekken met doelgroep - Focusgroepen Langer Thuis - Interviews (beschikbaar in meerdere Rotterdamse wijken) Eigen conclusies - Toetsing theorie aan gesprekken met doelgroep - Verbanden leggen tussen domeinen - Eigen nadruk - Wat belangrijk voor ontwerp? Literature and general practical preference Zie Method Description Reflection Relevance Er vindt een maatschappelijke ontwikkeling plaats waarbij ouderen langer thuis moeten blijven wonen. Met mijn afstuderen probeer ik met een ruimtelijk ontwerp een bijdrage te leveren aan de implementatie van deze ontwikkeling. Dat vereist ook een relatie te leggen tussen sociale vraagstukken en ruimtelijke oplossingen. De theorie daarover is vaak nog gescheiden. Mijn afstuderen richt zich er daarom ook op om meer in het algemeen handvatten te bieden voor deze koppeling en zo verschillende wetenschapsvelden te combineren. Time planning Week Voor begin: onderzoeksopzet 1: inlezen 2: inlezen 3: aanscherpen onderzoeksopzet
4: informatie bundelen 5: Onderzoeksvragen opstellen 6: beantwoording onderzoeksvragen 7: beantwoording onderzoeksvragen, consequenties voor ontwerp; referenties 8: beantwoording onderzoeksvragen, consequenties voor ontwerp; referenties 9: Presentatie voorbereiden 10: P1 onderzoekskader, thema s uitgewerkt 11: beantwoording onderzoeksvragen 12: beantwoording onderzoeksvragen 13: ontwerpuitgangspunten, locatieafbakening 14: ontwerpuitgangspunten en -principes 15: weg 16: mogelijke locaties analyseren 17: Uitschrijven onderzoek locatie en ontwerp 18: keuze locatie, ontwerpideeën en -principes, schetsontwerp, afronden rapport 19: afronden onderzoeksrapport, presentatie voorbereiden, schetsontwerp 20: P2 theoretisch onderzoek, ontwerpuitgangspunten en -principes, schetsontwerp op locatie 21: Research methods inleveren position paper. Inleveren Vakoefening Veldacademie Zomervakantie 22: plattegronden, doorsnedes, gevels complex 1:500, plattegrond woning 1:100 23: 1:200, constructiemethode, materialisering 24: 1:50, constructiemethode, materialisering 25: 1:20, 1:5 details 26: reflectie schrijven, afstemming schalen, aanpassen tekeningen 27: Presentatie voorbereiden, reflectie concept afronden 28: P3 ontwerp van overzicht tot detail, reflectie concept 29: Aanpassen plattegronden, doorsnedes, gevels 30: Uitwerking details 1:20/1:5 31: Uitwerking details 1:20/1:5 32: Afstemming schalen, aanpassen tekeningen 33: Impressies, presentabel maken tekeningen 34: Impressies, presentabel maken tekeningen, reflectie 35: Presentatie voorbereiden, reflectie afronden 36: P4 compleet onderzoek en ontwerp 37: benodigde aanpassingen ontwerp Kerstvakantie 38: presentatie en maquette 39: presentatie en maquette 40: presentatie en maquette 41: presentatie en maquette 42: P5 compleet onderzoek en ontwerp