Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire Controleprogramma Analyses 2013 Ir Maudoux Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 1
Stappen in de programmering Programmering Proces beschreven in 2009/89/PCCB Op basis van de methodologie ISO 9001:2008 certificatie Recente adviezen van het WetCom 15/2012 (VTEC in rauwe groenten) 14/2012 (Aujeszky) 03/2012 (Salmonellaplan bij varkens) FVO-aanbevelingen Vroegere controles Overleg met FOD/DGC/DGL/sectoren/referentielaboratoria Codering (tool alfa - Versie 2012) Activiteitenboom 2013 Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 2
Analyseprogramma 2013 Voorafgaande opmerkingen exhaustief overzicht van het programma afzonderlijke bestanden met details van het programma specifieke presentatie op vraag van de sectoren opgegeven aantal = aantal analyses % = tendens t.o.v. 2012 de voorbeelden verduidelijken de tendensen Presentatie per monsternemer per matrix per parameter per sector Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 3
Analyseprogramma 2013 Globaal plan : 906.052 (-12,7 %) Plan FAVV : 269.410 (+0,1%) DMO (BSE-tests in slachthuizen) : 115.000 (43 % van het plan) FAVV: 152.217 (56 % van het plan) FAGG : 2.193 (1 % van het plan) Naast Plan FAVV : 636.642 (-17,1 %) Derden (bedrijfsdierenartsen, Arsia/DGZ, gewesten, ) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 4
De matrices Landbouwgrondstoffen Diervoeders, meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen Monsternemingen op dieren Fecaliën, urine, broedeieren, organen en dierlijk weefsel Fytosanitaire monsternemingen Hout, water, fruit, groenten, vallen, pootgoed (planten), zaaizaden, grond, Levensmiddelen Fruit, groenten, graangewassen, oliën, additieven, drank, bereide producten, Swabs op karkassen Non-food Contactmaterialen, Materiaal voor monsternemingen (rodac), Water (niet als drinkwater bestemd of gebruikt in bereidingen); Stof, Verwerkte dierlijke bijproducten NHC Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 5
Analyseprogramma 2013 : Globaal (per matrix) Aantal analyses : 906.052 (-12,7 % = -131.329 analyses) Landbouwgrondstoffen : 11.381 (-1,5% = -172) Diervoeders, meststoffen Monsternemingen op dieren : 779.254 (-14,4% = -131.364) Aujeszky, leucose, Fytosanitaire monsternemingen : 17.724 (+0,2% = +39) Grond (nematoden), Levensmiddelen : 80.691 (-1,2% = -994) Bereidingen, vlees- en visproducten (kwaliteitsparameters), Swabs (ziekteverwekkers in het slachthuis), Non-food : 17.002 (+7,3% = +1.162)) Contactmateriaal, Rodac (hygiëne in de broeierijen), Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 6
Analyseprogramma 2013 : Monsternemingen door het FAVV (per matrix) Aantal analyses 154.410 (+0,2%) Landbouwgrondstoffen : 11.381 (-1,5%) Diervoeders, meststoffen Monsternemingen op dieren : 46.222 (-0,5%) Thyroïde (thyreostatica), faeces (chloramfenicol), Fytosanitaire monsternemingen : 11.514 (+1,3%) Grond (nematoden) Levensmiddelen : 80.691 (-1,2%) Bereidingen (granen), vlees- en visproducten (kwaliteitsparameters), Swabs op karkassen (pathogenen in het slachthuis)... Non-food : 4.602 (+8,5%) Contactmaterialen, water gebruikt in bereidingen Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 7
Analyseprogramma 2013 : Monsternemingen door het FAVV (per parameter) Aantal analyses 154.410 (+0,2%) Micro-organismen 55.865 (+5,2%) Kiemgroenten, bevroren fruits, Hormonen : 34.211 (-1,7%) Fytosanitair : 11.514 (+1,3%) Globodera spp (grond), ditylenchus dipsaci (grond) Zware metalen : 4.906 (-4,3%) Diervoeders (Cd), levensmiddelen (Cd, Pb) Koolwaterstoffen en aromatische (PAK's, PCB s, dioxines, benzeen, ) : 8.129 (-2,4%) Zuivelproducten, eiproducten, Residuen van geneesmiddelen : 12.538 (-3,0%) Diervoeders (DDGS) Monitoring van de bedrijfskolom eieren (kruiscontaminatie) Residuen van bestrijdingsmiddelen : 3480 monsters(-8,0%) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 8
Analyseprogramma 2013 : Monsternemingen door het FAVV (per parameter) Mycotoxines : 3.626 (+2,7%) Brood, granen (feed) Fycotoxines (ASP, DSP, PSP) : 327 (-1,8%) Levende tweekleppige weekdieren Additieven : 1.518 (+0,9%) Voeding (kruiden en oliën (kleurstoffen), yoghurt (zoetmiddel),...) : 1.289 Diervoeder: 239 Migratie : 1.810 (+8,1%) Contactmateriaal (globale migratie), verpakkingen andere dan die uit polycarbonaat (bisfenol A) Dierziekten : 523 (-27,7%) Bonamia ostreae Genotypering : 474 (-4,4%) Gevoelig voor scrapie : 125 Traceerbaarheid rundvlees : 349 Uitsnijderijen : 78 Distributie : 271 Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 9
Analyseprogramma 2013 : Monsternemingen door het FAVV (per parameter) Allergenen : 248 (+4,2%) Bereide producten (hazelnootallergeen) Denaturatie van dierlijke bijproducten : 207 (idem) Histamines: 145 (idem) Radioactiviteit : 1.360 (-1,4%) Uit Japan ingevoerde levensmiddelen Bestraling : 212 (+11,6%) Kikkerbillen Kwaliteitsparameters (energie, proteïnen, vetstoffen, ) : 7.561 (-19,0%) Voedingsproducten (bereide producten) : 5.641 (-24,8%) Landbouwgrondstoffen (diervoeders, meststoffen, pesticiden) : 1.068 (-1%) GGO's : 623 (-13,1%) Voedingsproducten (graanproducten) Varia : 2.487 (-6,5%) (-) : Minerale oliën, Pinus armandii, pentachloorfenol, tributyltin, nitraat, (+) : dierlijk meel (idem) : 3-MCPD, acrylamide, residuen van verpakkingen Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 10
S1 Programma 2013 1. Plantaardige primaire productie 2. Residuen van bestrijdingsmiddelen 3. Landbouwgrondstoffen Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 11
S1 Primaire plantaardige productie Comité consultatif du 26/09/2012 Plantengezondheid : Belangrijkste wijzigingen Vermindering aantal analyses Survey pospiviroiden in sierplanten : 717 185 analyses (-74,2%) Reden : advies EFSA Survey Ralstonia solanacearum (bruinrot) in oppervlaktewater, in beschermingszones: 575 450 analyses (- 21,7%) Reden : in afwezigheid van doeltreffende uitroeiingsmaatregelen (te wijten aan beperkingen omwille van natuurbehoudsmaatregelen), wordt de bacterie als definitief gevestigd beschouwd in het oppervlaktewater Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 12
S1 Primaire plantaardige productie Verhoging aantal analyses Ditylenchus dipsaci in plantuitjes : 400 600 analyses (+50%) Reden : uitbreiding areaal Globodera sp. : 3.490 3.760 analyses (+7,7%) Reden : meer aanvragen bemonstering boomkwekerijpercelen Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 13
S1 Primaire plantaardige productie Toevoeging nieuwe analyses Phytophthora lateralis op Chamaecyparis : +109 analyses Reden : EPPO Alert list, recente vaststellingen in NL, FR, IE Thripidae (tripsen) in serreteelten: +111 analyses in sierplanten en +98 analyses in tomaten Reden : geen info over aanwezige soorten (van belang voor export) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 14
S1/S2/S3 Residuen van bestrijdingsmiddelen Globaal met inbegrip van : Plantaardige, dierlijke voedingsproducten, diervoeder Verordening 669/2209 Toezicht op de autocontrole(uitvoer Rusland) 3.783 3.480 monsters (-8,0%) Redenen : - Aanpassingen V.O. 669/2009 (in 2012) - Quaternaire ammonium (in 2012) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 15
S1 Residuen van bestrijdingsmiddelen A. PRODUCTEN VAN PLANTAARDIGE OORSPRONG Risk based Verhoging analyses in bolgroenten 45 119 monsters (+164,4%) : Raison : augmentation effet de 2 à 3 Verhoging analyses op granen 59 119 monsters (+101,7%) Reden : verhoging effect met 2 tot 3 NEW : Geprogrammeerde monsters bij de producent (25) hoeveverkoop Monitoring Rusland blijft behouden op vraag van S4 : 51 monsters (idem) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 16
S1/S2/S3 Residuen van Comité consultatif du 26/09/2012 bestrijdingsmiddelen B.BABYFOOD Voeding voor zuigelingen : 110 110 monsters (idem) C.ANDERE Producten van dierlijke oorsprong : 766 742 monsters (-3,1%) waarvan 30 monsters van koemelk en van varkensvlees in het kader van het gecoördineerd EU-controleprogramma 2013 (idem 2012). Risico's naar onderen toe herzien (organochloor/varkensvet) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 17
S1 Diervoeder en dierlijke bijproducten Globaal : 10.664 10.479 analyses(-1,7%) Verdeling over andere matrices : Salmonella in schroot geproduceerd in België : 15 Salmonella in varkensvoeder (aanbeveling van het WetCom) : 91 119 (+30,7%) PAK in artificieel gedroogde grondstoffen (analyses van de SBPresultaten) : 15 in 2013 Verhoging op basis van de risico-evaluatie : Salmonella in ingevoerde petfood : van 10% naar 66% Garanties m.b.t. geneesmiddelen (wijziging van prevalentie) : 174 196 (+12,6%) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 18
S1 Diervoeder en dierlijke bijproducten Comité consultatif du 26/09/2012 Verlaging op basis van de risico-evaluatie :: Verboden geneesmiddelen en kruiscontaminatie : monitoring eieren (specifieke actie kruiscontaminatie): -50 analyses Aangepast productieschema om contaminatie van kippenvoeder te vermijden Conforme resultaten voor getest voeder en eieren controles op DDGS : - 45 analyses (weinig import) Cadmium in additieven en mengvoeders : 236 178 analyses (-24,6%) aanpassing van de berekening en rekening houden met het SBP Aangepassing gelinkt aan het SBP : -153 analyses (zware metalen, mycotoxines, bestrijdingsmiddelen) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 19
S2 Programma 2013 1. Dierlijke primaire productie 2. Hygiëne in de inrichtingen Slachthuizen Broeierijen Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 20
S2 Dierlijke primaire productie (op de hoeve) Androgenen, gestagenen, oestrogenen, bèta-agonisten, corticosteroïden : geen wijziging Thyreostatica : 111 85 analyses (- 23%) Geen NC en advies WetCom 12-2011 (indien X > 100 ppb = illegale behandeling) Chloramfenicol (varkens en pluimvee) : 195 110 analyses (- 43,6%) Laag risico m.b.t. gebruik Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 21
Koemelk Verboden stoffen : 309 229 analyses (- 26%) Weinig risico op het gebruik en rekening houden met de sectorale monitoring Diergeneesmiddelen : 300 350 analyses (+16,6%) Aantal bepaald op basis van de FAVV-methodologie Flumethrine toevoegen want geneesmiddelen in de handel Contaminanten (zware metalen, dioxinen, residuen van bestrijdingsmiddelen,...) : 307 333 analyses (+8,5%) Aantal bepaald op basis van FAVV-methodologie + uitsplitsing in functie van huishoudkorf en risico op besmetting Paardenmelk Hormonen, diergeneesmiddelen, contaminanten (zware metalen, dioxinen, residuen van bestrijdingsmiddelen,...) : 20 200 analyses (+900%) Vaststelling van fouten bij de toepassing van cascadesysteem op het terrein + monitoring Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 22
Eieren Verboden stoffen : 151 96 analyses (- 36,4%) Diergeneesmiddelen : 225 295 analyses (31%) Contaminanten (zware metalen, dioxinen, residuen van bestrijdingsmiddelen,...) : 90 154 analyses (71,1%) Aantal bepaald op basis van FAVV-methodologie + uitsplitsing in functie van huishoudkorf en risico voor verboden stoffen en contaminanten) Verhoging van het aantal analyses in eieren - vrije uitloop (risico op besmetting) Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 23
S2 Dierlijke primaire productie (in het slachthuis) Comité consultatif du 26/09/2012 Residuen Pyrethroïden en flumethrine : 250 349 analyses (+ 39,6%) Toevoeging van flumethrine Diergeneesmiddelen in de handel Verboden gebruik Thyreostatica : 303 248 analyses (- 18,1%) Geen NC en advies WetCom 12-2011 (indien X > 100 ppb = illegale behandeling) Verboden stoffen : 1.302 1.167 analyses (- 10,4%) Laag risico m.b.t. gebruik Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 24
S2 Slachthuizen en uitsnijderijen - Microbiologie Hygiëne-indicatoren, totaal kiemgetal: 1.363 1.599 analyses (+17,3%) ongunstige resultaten 2011 E. coli (indicator + problematiek VTEC) : 1.676 2.834 (+ 69,1%) vraag WetCom (omwille van statistiek, vergelijking van de resultaten jaar na jaar) (na verlaging programma 2012) Enterobacteriën : controle op de autocontrole : 800 600 analyses (- 25%) vermindering aantal slachthuizen met voldoende capaciteit VTEC (E. coli O157:H7 + 4 serotypes) : 1.225 1.197 (-2,3%) op basis van de risico-evaluatie Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 25
S2 Dierengezondheid Voornaamste aanpassingen Verlaging aantal analyses Ziekte van Aujeszky : 300.000 136.000 analyses (-54,6%) Reden : officieel vrij van de ziekte Salmonella pullorum en gallinarum : 38.160 18.660 analyses (-51,1%) Reden : een enkele test voor de 2 serotypes Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 26
S2 Dierengezondheid Verlaging aantal analyses Runderleucose : 40.000 25.000 analyses (-37,5%) Reden : geen onderzoek meer in de kwekerijen zonder abortus Bonamia ostreae : 0 analyses (-100%) Reden : geen oesterproductie in België Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 27
S2 Dierengezondheid Verlaging aantal analyses TSE: 152.320 146.130 analyses (-4,1%) Reden : Aanpassing op basis van het aantal verdachte runderslachtingen en kadavers Andere aanpassingen voor gezonde slachtrunderen zijn voor 2013 nog niet opgenomen, in afwachting van de EGbeslissing Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 28
S2 Dierengezondheid Comité consultatif du 26/09/2012 Dierengezondheid: belangrijkste wijzigingen Verhoging aantal analyses: Runderbrucellose : 50.000 110.000 analyses (bloed en melk) (+120%) Reden : heropflakkering in 2012 Bruxellose kleine herkauwers : 7.200 9.700 analyses (+34,7%) Reden : Aanpassing op basis van het aantal tests die in de vorige jaren werden uitgevoerd en abortusprotocol MRSA Varkens: 0 385 analyses Reden : 2011 legkippen, 2012 Rundvee, 2013 Varkens Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 29
S3 Programma 2013 1. Levensmiddelen 2. Non-food Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 30
Additieven / Aroma s Toevoeging Benzoaat in kaasstremsel (10) om na te gaan of de hoge norm (12000 mg/kg) noodzakelijk is, voor andere enzympreparaten is de norm immers lager (5000 mg/kg) Steviolglycosiden in frisdranken (25) aangezien vrij nieuwe toelating en veel interesse voor deze zoetstof Fosfaten in andere dranken (andere normen) : plantaardige eiwitdrank (20), in UHT-melk (20). Nagaan of fosfaten werden gebruikt om de homogeniteit van de melk te verzekeren tijdens verhitting (zou enkel nodig zijn als melk van mindere kwaliteit is). Gebruik van fosfaten moet dan geëtiketteerd worden. 4-methylimidazool (4-MI) in karamelkleurstoffen (20) : nagaan of norm gerespecteerd wordt en naar aanleiding van productie van cola voor Amerikaanse markt met minder 4-MI Aluminium (20) en arseen (20) in fosfaten wegens nieuwe normen Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 31
Microbiologie Comité consultatif du 26/09/2012 Toevoeging VTEC (O157, O26, O111, O103, O145 en O104:H4), E. coli en Salmonella spp in scheuten in TRA (73 monsters), DIS (80), groothandel in groenten (74) en GIP (10) naar aanleiding van het nieuwe criterium voor VTEC in scheuten Verhoging Salmonella spp, E. coli, Staphylococcus coagulase + in boter op basis van rauwe melk op de hoeve (93 113, +21,5%) wegens het belang van de korte keten Andere wijzigingen Verschuivingen tussen de sectoren PRI, TRA en DIS zodat de volledige keten bemonsterd wordt Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 32
Contaminanten (1) Toevoeging Melamine in zuigelingen- en opvolgzuigelingenvoeding (65) wegens norm sinds 1/7/2012. Ergot alkaloïden (120) (cfr. aanbeveling EFSA 2012) Verhoging PAK: 210 274 (+ 30%), cfr. advies WetCom 14-2009: vraag voor meer aandacht voor PAK in LM Zearalenone: 75 115 (+ 53%), cfr. aanbeveling EFSA 2011 T2/HT2: 270 360 (+ 33%), cfr. EFSA-opinie + hoger risico op NC wegens nat voorjaar en zomer Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 33
Contaminanten (2) Verlaging Gebromeerde vlamvertragers (PBB, PBDE, HBCDD): 300 180 (- 60%), cfr. EFSA-opinies 2012: geen negatieve effecten op de volksgezondheid aan huidige blootstelling Perfluoralkylverbindingen (PFAS): 59 40 (-20%), cfr. EFSA-opinie 2012: geen negatieve effecten op de volksgezondheid aan huidige blootstelling Dioxines, DL PCB: 1.278 774 (-39%), 0 NC in 2011, blootstelling (cfr. studie FOD, EFSA rapport 2012) + reeds veel controle in PRI. Cd: 537 297 (-45%) (in verleden tijdelijke verhoging aantal monsters wegens discussies nieuwe EU-normen) Pb: 493 323 (-34%) (in verleden tijdelijke verhoging aantal monsters wegens discussies nieuwe EU-normen) Aflatoxine M1: 131 80 (-39%), goede resultaten afgelopen jaren, ook monitoring in PRI en door sector. Pinus armandii: 70 45 (-35%), aantal klachten in 2011 quasi nihil. Striktere opvolging in China. Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 34
Migratie Contactmaterialen Toevoeging migratie van Bisfenol A uit kunststoffen (andere dan polycarbonaat) gezien de ophef rond deze parameter, (25 bij fabrikanten van verpakkingsmateriaal en 25 in de distributie) globale migratie op verpakkingen in kunststof bij fabrikanten van verpakkingen (90 stalen), dit is een nieuwe activiteit Eventueel toevoegen (na evaluatie van de analytische mogelijkheden): nieuwe parameter: Bisfenol S in kunststof : omwille van de problematiek rond bisfenol A zou bisfenol S één van de mogelijke alternatieven kunnen zijn. De bedoeling is om een zicht te krijgen op de situatie. bijkomende inktcomponenten uit bedrukt papier en karton (uit lijst project Ugent - nog verder te bespreken met DG labo) mineralie olie (MOAH en MOSH) op papier en karton Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 35
Nutritionele parameters en etikettering Wel wijzigingen in de controles op de beweringen naar aanleiding van de wijzigingen in de wetgeving m.b.t. gezondheidsbeweringen (Verordening 432/2012): er gaat gecontroleerd worden op basis van de positieve lijst, waarbij in fasen gewerkt wordt nl. in een eerste tijd worden controles gedaan in de transformatie, in een 2 de fase ook in de distributie waar de nadruk meer gaat liggen op levensmiddelen met een korte tot middellange houdbaarheidsdatum. Specifieke actie : Transvetzuren in bepaalde levensmiddelen (>200) zoals margarines, zoute snacks, gevulde chocolade en biscuits om inname van transvetzuren na te gaan Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 36
Water gebruikt bij de productie, verwerking en distributie van levensmiddelen Toevoeging : - Putwater kleine producent op de hoeve (DIS TRA) - Putwater DIS en HORECA & collectiviteit Schrapping : - Chloraten, chloriet, strontium : geen norm Verhoging Verhoging van 10 % naar putwater et gerecycleerd water gebruikt in met activiteiten in TRA en DIS Operationele doelstelling Wetcom Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 37
Overige Toevoeging calcium in separatorvlees: 40 stalen in TRA om een verschil te maken tussen de zachte en de harde methode. Monitoring van cafeïne in voedingssupplementen (40) (CCER) wegens o.a. advies HGR en er bestaat reeds ontwerp voor toekomstige norm Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 38
Overzicht programmatie TRA & DIS 2012-2013 op parameter Parameter 2012 2013 % verschil Additieven en aroma's 1567 1439-8,2 Allergenen 238 248 4,2 Microbiologie 35305 36173 2,5 Contaminanten 7805 6393-18,1 Bestrijdingsmiddelen 341 187-45,2 Migratie - contactmaterialen 1615 1751 8,4 residu's van geneesmiddelen 249 309 24,1 GGO 520 476-8,5 Genotypering 300 271-9,7 Bestraling 190 212 11,6 Radio-activiteit 1320 1300-1,5 Kwaliteit 748 702-6,1 Nutritionele parameters en etikettering 4588 2979-35,1 water food 2904 2649-8,8 Water non-food 1949 2205 13,1 andere (vet ikv contaminanten) 455 284-37,6 Totaal 60094 57578-4,2 * Voorlopige cijfers Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 39
Overzicht programmatie TRA & DIS 2012-2013 op matrix MAT N1 Omschrijving MAT N2 Omschrijving 2012 2013 % Bemonstering van dieren Organische matrices van dierlijke oorsprong 8 0-100,0 Non-food Contactmaterialen 1202 1338 11,3 Non-food Water (niet gebruikt als drank) 1949 2205 13,1 Voedingsmiddelen Bereide producten 15740 15983 1,5 Voedingsmiddelen Bijenteeltproducten 220 285 29,5 Voedingsmiddelen Dranken 3791 3480-8,2 Voedingsmiddelen Eieren, eiproducten en bereidingen op basis van eieren 1028 880-14,4 Voedingsmiddelen Fruit 1057 1304 23,4 Voedingsmiddelen Granen, afgeleide producten van granen en bereidingen op basis van graan 1393 993-28,7 Voedingsmiddelen Groenten 4043 5509 36,3 Voedingsmiddelen Melk, melkproducten en bereidingen op basis van melk 8897 8195-7,9 Voedingsmiddelen Producten en bereidingen van de visserij of de aquacultuur 6513 5219-19,9 Voedingsmiddelen Producten van slakkenteelt 40 40 0,0 Voedingsmiddelen Specerijen 831 851 2,4 Voedingsmiddelen Thee, koffie, infusies en cacao 123 128 4,1 Voedingsmiddelen Verwerkte dierlijke producten HC 397 220-44,6 Voedingsmiddelen Vlees, vleesproducten en -bereidingen 11770 9952-15,4 Voedingsmiddelen Voedingsadditieven 274 309 12,8 Voedingsmiddelen Zaden, oliehoudend fruit en plantaardige oliën 538 427-20,6 Voedingsmiddelen Andere 280 260-7,1 Totaal 60094 57578-4,2 Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire 40