Page 1 of 35. FAVV Gil Houins (Voorzitter), Herman Diricks, Jean-Marie Dochy, Véronique Berthot, Nathalie Dejaegher, Yasmine

Transcriptie

1 Verslag van de vergadering nr van het Raadgevend comité van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen van 26 september 2012 FAVV Gil Houins (Voorzitter), Herman Diricks, Jean-Marie Dochy, Véronique Berthot, Nathalie Dejaegher, Yasmine Ghafir, Jean-Philippe Maudoux, Pierre Naassens, Walter Van Ormelingen, Vicky Lefevre, Bert Matthijs en Jacques Moës. Jean-François Heymans, vertegenwoordiger van Minister Laruelle. Chris Boyen en Sophie Deprit (verslaggeefsters). Leden van het raadgevend comité: EL PL EL PL Bert Véronique /Ardies Luc 1 Mijten Erik/Van Keerberghen Georges v Brouckaert Véronique/Bosmans Roger 0 Nijs Katrien/Van Moeseke Wim 1 Cools Romain/Kuylen Bruno v Nutelet Guy/Ogiers Luc 1 Cornu Tangui/Van Daele Daniel v Nys Annelore/Gillabel Jeroen 1 Debergh Renaat/De Wijngaert Lambert v 1 Poriau Pierre/Nys Laurent v De Craene Ann/Appeltans Philippe 1 Pottier Jean-Luc/Landuyt Marc 1 Dejaegher Yvan/Hoeven Erik 1 Schirvel Carole/Jacquinet Stéphanie v Denys Elke/Henrotte Bénédicte 1 Segers Dina/Vandecavey Brigitte 1 Diels Eve/ De Haes Jan 1 S le Marie-Laurence/Masure Alain v 1 De Greve Nathalie/Janssens Bente 1 Smagghe Thierry/Leroux Frans 1 Deville Anaïs/Buurman Rob 1 Tamigniaux Daphné/Bruynseels Erik 1 Fonteyn Freija/Spenik Kathleen 1 Teughels Caroline/Loncke Peter v Hallaert Johan/De Lange Els 1 Vandamme Hendrik/Willems Hubert v v Horion Benoit/De Boosere Isabel v 1 Vandenbosch Michel/De Greef Ann v Jaeken Peter/Persoons Davy 1 Vandenbroucke Joost/Van den Broeck Aline 1 Jeandrain Charles/Lesceux Jonathan 0 Braem Steve Carlos/Jonckheere Caroline v Ladouce René/Granados Ana 1 Vandevelde Renaat / Thise Sophie 0 Lauryssen Sigrid/Maertens Gwendoline v Velz Alfred/Mendez Murielle 0 Melis Cédric/Nick Laurence v v 1 Aanwezig V Afwezig met kennisgeving 0 Afwezig Page 1 of 35

2 Dagorde 1. Goedkeuring van de dagorde 2. Actualiteit a) voedselvergiftiging in een crèche te Borgerhout b) Crisisoefening /traceerbaarheid in de bedrijfskolom aardappelen c) Feedback vergadering BtoC 3. Activiteitenverslag FAVV 2011: eventuele opmerkingen van de leden 4. Realisatie van het controleplan van het 1ste semester van Benchmarking met DK (missies van eind januari en begin februari 2012): vergelijking van de werkmethodes, smiley, beschikbaarheid van de gegevensbanken, centralisatie of decentralisatie, enz. 6. Realisatie van het controleplan van het 1ste semester van Stand van zaken ACS, sectorgidsen en Smiley 8. Stand van zaken: Heffingen en toepassing Foodweb 9. Varia Vraag van de FWA: ontwerp van KB betreffende de hygiënevoorwaarden m.b.t. de rechtstreekse levering door een houder van dieren of een andere producent van primaire producten of een jager van kleine hoeveelheden van sommige levensmiddelen van dierlijke oorsprong aan de eindverbruiker Punt 1. Goedkeuring van de dagorde 1. Mededelingen: Gil Houins, Voorzitter, vraagt aandacht voor volgende punten: KB van 3 september 2012 tot wijziging van het KB van 5 december 2011(benoeming leden & plaatsvervangers RC) is gepubliceerd in het BS van 24/09/2012: zie internet aangepaste leden- & plaatsvervangerslijst; Vragenlijst enquête operatoren wordt ter info rondgedeeld op de vergadering. Weinig verschil met de vorige versie om een vergelijking van de antwoorden mogelijk te maken. Deze enquête zal in oktober van start gaan. De operatoren kunnen, zoals drie jaar geleden, hun antwoorden versturen via web of via de post. Een privé firma en de FOD P&O zorgen voor de technische ondersteuning (bvb. via webtoepassing). Op die manier wordt het anoniem karakter van de enquête gegarandeerd. Deze enquête zal worden verstuurd naar operatoren. Hij vraagt de organisaties om hun leden te vragen deze enquête in te vullen. Het FAVV wenst te weten hoe een operator over het Agentschap denkt, wat kan verbeterd worden, enz.; Het Symposium over "De voedselveiligheid van de korte keten" van het Wetcom gaat door op 9 november De Voorzitter vraagt om deze info via de vakpers te verspreiden; Auditcomité: - vervanging plaatsvervangend lid de heer Meirsman door Mevr. Thise (OIVO); - vervanging Mevr. Veronique Bert (plaatsvangend lid): De Voorzitter lanceert een nieuwe oproep tot voordracht van kandidaten (behorend tot een professionele sector). HD benadrukt dat zowel de FVO als het Auditcomité van de federale overheid voor de interne audit veel belang hechten aan het bestaan van het onafhankelijk auditcomité. Het auditcomité vervult een belangrijke rol als bewaker van de interne audit en garandeert het onafhankelijk karakter van de beslissingen van de auditeurs. 2. Bijkomende actualiteitspunten: Page 2 of 35

3 a) Crisisoefening /traceerbaarheid in de bedrijfskolom aardappelen; b) Feedback vergadering BtoC. 3. Het RC keurt de dagorde goed. Punt 2. Actualiteit Actualiteit: voedselvergiftiging in een crèche te Borgerhout 4. Op 28/08/2012 werden het FAVV, de Gezondheidsinspectie van het Vlaamse Gewest, de stad Antwerpen en het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (WIV) verwittigd dat 20 van de 22 kinderen in het kinderdagverblijf t Droomertje te Borgerhout zeer kort na de maaltijd (1/2 uur) onwel zijn geworden, haalt Jean-Marie Dochy aan. 5. Onderzoek door het FAVV in het kinderdagverblijf op 28/08/2012: van de voedingsmiddelen: de maaltijd bestond uit gekookte rijst, gekookt witloof en gekookte komkommer. De rijst werd de avond voordien gekookt, het water afgegoten, gespoeld met koud water en in de koelkast geplaatst. De groenten werden de dag zelf gekookt en gemengd met de gekookte rijst. De bereiding werd in porties verdeeld. De maaltijd werd per portie opgewarmd; monsterneming: er werden meerdere monsters genomen van resten van de maaltijden en van het braaksel. Deze monsters zijn overgebracht naar het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (WIV); inspectie van de inrichting: de infrastructuur, de uitrusting en de hygiëne in het kinderdagverblijf werden gecontroleerd. De vastgestelde niet-conformiteiten werden snel verholpen en de keuken werd volledig gereinigd en ontsmet voorafgaand de heropening. 6. Op 31/05/2012 deelde het WIV de resultaten van het analyseonderzoek mee. In casu, werden de bacterie Bacillus cereus alsook haar toxine van het emetische type (dat braken veroorzaakt) aangetoond, zowel in de resten van de maaltijd (groentepuree) alsook in het braaksel. De Bacillus cereus kan zich ontwikkelen in voedingsmiddelen rijk aan zetmeel, zoals graanproducten, rijst, deegwaren, aardappelen. 7. Er kunnen zich twee ziektebeelden voordoen naargelang het type van toxine dat wordt gevormd: - met emetisch of braaktoxine: gekarakteriseerd door braakneigingen en braken (incubatie 1 tot 5 uren) wat in casu het geval was; - met diarree toxine (incubatie: 4 tot 16 uren). 8. De bacterie kan zich vermenigvuldigen en toxines produceren wanneer bereide maaltijden te traag worden afgekoeld of te lang boven 7 C worden bewaard. 9. Dit toxine wordt niet vernietigd door verhitting (zelfs 130 gedurende 20 vernietigt de toxine niet) en is verantwoordelijk voor de voedselintoxicatie. Eens de toxine aanwezig is, is het te laat. Enkel in de voorafgaande fases van de voorbereiding van de maaltijden moet goed worden toegekeken dat de afkoeling van de voedingsmiddelen of het warm houden correct gebeurt. 10. Zoals vaak het geval is bij pathogene bacteriën veroorzaakt deze geen onaangename geur in of bijzondere smaak aan het besmette voedingsmiddel. Page 3 of 35

4 11. Hoe kan deze besmetting voorkomen worden: a) het is uiterst belangrijk om voedingsmiddelen correct klaar te maken, te bewaren en op te warmen teneinde de ontwikkeling van bacteriën te voorkomen en ook de aanwezigheid van toxines; b) thermometers moeten aanwezig zijn in frigo s en diepvriezers; c) de temperaturen moeten opgevolgd worden bij het afkoelen en opwarmen van bereide maaltijden. 12. In casu betekent dit: Een kern T van warm te houden maaltijden moet boven de of gelijk aan 60 C zijn; De producten moeten snel afgekoeld worden ( tot 10 C in max. 2 uren); Een kern T van gekoelde maaltijden moet 7 C. 13. In de meeste gevallen verdwijnen de symptomen van een voedselintoxicatie te wijten aan het toxine van Bacillus cereus na 12 tot 24 uur. Dit toxine kan zich ook ophopen in het lichaam, volgens het WIV. 14. In voorkomend geval, waren alle kinderen van het kinderdagverblijf t Droomertje op 30/08/2012 hersteld Crisisoefening /traceerbaarheid in de bedrijfskolom aardappelen 15. Nathalie De Jaeger geeft een woordje uitleg bij de crisisoefening Traceerbaarheid in de bedrijfskolom aardappelen. Dit is de 3 de traceringsoefening en de 1 ste in de plantaardige productie. Zij omvat 2 delen met name een traceringsoefening bij het aardappelpootgoed (fytosanitaire aspecten) en een traceringsoefening bij consumptieaardappelen (volksgezondheid). Deze tracering en de gegevensuitwisseling (tussen de operatoren, het FAVV, de PCE en de betrokken Gewesten) gebeuren in real time. 16. Belangrijkste doelstellingen van deze tracering: de operatoren laten nagaan of in een crisis hun traceerbaarheidssysteem doeltreffend is en zij vrij snel de noodzakelijke gegevens kunnen afleveren (binnen de vereiste termijn en bekijken of de gegevens voldoen om de besmette loten te kunnen retraceren); de operatoren sensibiliseren omtrent het belang van een doeltreffende traceerbaarheid; een test van een procedure waarbij de communicatie en de uitwisseling van gegevens binnen het Agentschap ingeval van een incident worden omkaderd. 17. De eerste retracering wordt gerealiseerd in de bedrijfskolom "consumptieaardappelen de oefening wordt opgestart op basis van een niet-conform resultaat voor een contaminant op verschillende partijen aardappelen (in de distributie) in een laboratorium. In casu gaat het om een stroomafwaartse retracering (van 5 besmette Page 4 of 35

5 partijen) van 22 tot 26 oktober2012 doorheen gans de bedrijfskolom van de distributie (handelaar/voorbereider verpakker, producent consumptie aardappelen). De oefening is beperkt tot op het Belgisch grondgebied, de ons omringende landen worden op de hoogte gebracht van de oefening, maar worden er niet bij betrokken. De betrokken loten bestaan uit Belgische aardappelen. De oefening wordt gerealiseerd in samenwerking met sectorale organisaties en operatoren van aardappelen. De Dienst Crisispreventie en -beheer is de coördinator van de oefening. 18. De tweede retracering wordt gerealiseerd in de bedrijfskolom "aardappelpootgoed start van de oefening: op basis van een autocontrole worden er monsternemingen uitgevoerd in het kader van export naar Rusland. Uit de analyseresultaten van deze monsternemingen (Labo :FAVV/Melle/ILVO) blijkt dat wortelknobbelaaltjes zijn vastgesteld (meldingsplicht). We gaan in de bedrijfskolom op zoek naar de origine van de verontreiniging. Deze oefening wordt opgestart op 19 november 2012 en zal worden geleid door de NOE (Nationale Opsporingseenheid) omdat er geruchten over fraude bij afgifte van plantenpaspoorten zouden bestaan (fictieve context). 19. Informatie en documenten kunnen worden bekomen: op het Meldpunt van de DCPB; via Internet/intranet pagina's (scenario van de oefening + de verschillende documenten die moeten worden gebruikt bij de oefening); via documentatie (zullen worden voorgesteld op het opvolgingscomité van de aardappelsector): Draaiboek van de oefening; Beheer van een incident : tracering stroomafwaartse vanaf de operator; Beheer van een incident : informatie-uitwisseling tussen de diensten van het Agentschap; 20. Na de oefening volgt een debriefing: Warme debriefing in de week na de oefening (mail) om de mening van de sectorale organisaties en de operatoren over vermelde oefening te kennen; Synthese van de opmerkingen; Koude debriefing (vergadering in november); De operatoren zullen een individuele vragenlijst ontvangen (o.a. met vragen over hun impressies van de oefening, hoe ze hun gegevens hebben verzameld, hebben ze hun retracering kunnen verbeteren door toedoen van deze oefening enz.); Naderhand wordt een verslag van de oefening opgemaakt; Voorstelling van het verslag aan het raadgevend comité. 21. Op de vraag van Alain Masure of deze oefening enkel betrekking heeft op Belgisch aardappelpootgoed, wordt bevestigend geantwoord Feedback vergadering B to C Page 5 of 35

6 22. De Voorzitter deelt mee dat er vergadering heeft plaatsgevonden met de voogdijminister en de voorzitters van de federaties van de BtoC. Vertrekpunt: vaststelling dat de verbetering van de goede hygiënepraktijken en de resultaten van de inspecties in de BtoC veel te traag de gewenste resultaten opleveren. Er is nog veel werk aan de winkel. Vandaar dat de idee werd geopperd om de sectorgids autocontrole op een gemakkelijkere manier ter beschikking te stellen van de operatoren. 23. Deze vergadering heeft voor gevolg dat: a) de BtoC gidsen op de FAVV-website zullen worden geplaatst zodat ze in het bereik zijn van alle operatoren; b) een ontwerp van MB versoepelingen voor de BtoC werd opgemaakt en genotificeerd aan de Europese Commissie. Het zal kortelings worden aangenomen en ondertekend; c) via het KB autocontrole de focus zal worden gelegd op de verplichting van het behalen van resultaat veeleer dan op middelen ter realisatie; d) de DG Controlebeleid zal instaan voor de opmaak van BtoC gidsen met het oog op een positieve evolutie. De gidsen gaan worden overgenomen door de dienst goedkeuring van de gidsen (J. Inghelram/Vincent Helbo) die zullen worden bijgestaan door 2 voltijdse medewerkers. Het FAVV zal instaan voor de vertaling en het drukken. Dit werkzaamheden zullen gerealiseerd worden in nauwe samenwerking met de sectoren; e) er zullen Quick Start fiches worden opgemaakt voor de startende operatoren. Deze zullen het essentiële omvatten voor een starter, formulieren en ad hoc plannen (bvb. hoe moet de t geregistreerd worden, hoe moet een reinigingsplan worden opgemaakt, enz.); f) de verspreiding van de papieren gids blijft het privilege van de federaties (verspreiding in het kader van hun opleidingen) door het FAVV zullen de Quick start fiches worden verspreid; g) de Bakkers vragen om deel te mogen uitmaken van het RC. In 2006 werd het comité uitgebreid met een aantal federaties. Dit zal juridisch bekeken worden. Hij stelt vast dat een aantal sectoren/overheden systematisch afwezig zijn. In voorkomend geval zou kunnen overwogen worden om het mandaat van één van deze afwezige leden toe te kennen aan de bakkers; h) de modulaire generieke gids in parallel zal worden ontwikkeld, voor verkooppunten met verschillende activiteiten. Maar de verticale gidsen blijven uiteraard bestaan. 24. Tot slot zal het FAVV de opleidingen voor operatoren van de Horecasector financieren en zorgen voor logistieke ondersteuning bij de opleidingsdagen. 25. Jean-François Heymans voegt hieraan toe dat vermelde voorstellen zullen worden geformaliseerd door een aanpassing van het KB autocontrole, via overeenkomsten of via een wijziging van de procedure voor de goedkeuring van de gidsen. Deze aanpassingen gelden niet alleen voor de BtoC, sommige belangen ook andere sectoren aan. Punt 3. Activiteitenverslag FAVV 2011: eventuele opmerkingen van de leden 26. De Voorzitter verwijst naar de vragen en opmerkingen die werden geformuleerd door Bemefa en Test-aankoop. Page 6 of 35

7 27. Algemene opmerking 28. Yasmine Ghafir merkt op dat werd geopteerd om het activiteitenverslag van 2011 sterk te verminderen. Het vorige activiteitenverslag bestond uit 300-tal blz. Voor de uitgave 2011 zijn de bijlagen geschrapt (= vermelding adressen PCE, leden en plaatsvervangers RC en Wetcom, ), de weergave van bepaalde resultaten werd sterk gelimiteerd. Tijdens de sectorale vergaderingen of gewoon op vraag kan meer detail worden bekomen m.b.t. bepaalde evoluties, preciseringen, resultaten enz. 29. Opmerkingen BEMEFA 30. Antwoordend op de opmerking van Bemefa, stelt de Voorzitter voor om opnieuw de leden en plaatsvervangers van het RC en het Wetcom te vermelden in het volgend JVS. Meer detail kan worden bekomen in de bilaterale vergaderingen van de DG CB met de sectoren of op vraag. 31. Yvan Dejaegher stelt voor om enkel een link te vermelden naar de FAVV-website. 32. M.b.t. het oplijsten van de namen van de FAVV-medewerkers van de diensten. Het FAVV heeft 1300 medewerkers. Een oplijsting is praktisch niet mogelijk wel kan een link naar de website worden opgenomen verwijzing organigram van de diensten. 33. M.b.t. het sectoraal bemonsterinsplan (SBP) (blz. 109) op niveau van de mengvoederfabrikanten wordt volledig gefinancierd door BEMEFA & mengvoedersector, wijst de Voorzitter erop dat het JVS vermeldt dat: BEMEFA heeft sedert 2003 de organisatie van het SBP bij de mengvoederfabrikanten en de fabrikanten van voormengsels op zich genomen...enz.. Het FAVV erkent de inspanningen die worden geleverd door BEMEFA en de kost die door haar wordt gefinancierd. 34. M.b.t. het niet vermelden van het bemonsteringsplan voor export (initiatief Bemefa gevalideerd door FAVV): wordt onderzocht. Een antwoord wordt bezorgd. 35. M.b.t. de niet vermelding van de historiek van de controleresultaten/ waarom wel en waarom niet? Welke zijn de redenen voor pieken? Hoe wordt er met de sectoren overlegd om eventuele problemen aan te pakken? enz. 36. Soms wordt een evolutie opgenomen indien een sterke toename of vermindering wordt aangetoond. Indien er weinig verandering is opgetreden van jaar tot jaar worden de gegevens niet vergeleken, antwoordt de Voorzitter. 37. Yvan Dejaegher gaat hier niet helemaal mee akkoord. Als een HACCP-analyse gedurende verschillende jaren vaststelt dat er geen problemen zijn dan mag de risicoanalyse worden aangepast. 38. Met dergelijke gegevens wordt rekening gehouden bij de opmaak van de controleprogrammering, benadrukt de Voorzitter. 39. De Voorzitter verwijst naar het beknopt activiteitenverslag FAVV 2011 dat beschikbaar is in het FR, NL, D en E. Het is gepubliceerd op de FAVV-wensite. 40. Opmerkingen TA: 41. Vraag: Pagina 64-65: informatie komt verwarrend over: Op pagina 64, als inleiding van de grafiek eronder, staat: In 2011 werden missies uitgevoerd bij operatoren. Op pagina 65 staat: In 2011 werden in totaal inspecties uitgevoerd, verdeeld over missies bij operatoren; ( ) missies (p.65) missies (p.64) operatoren (p.65) operatoren (p.65)» 42. Yasmine Ghafir legt uit dat de 2 de zin op blz. 65 werd geschrapt in Fr-versie maar per vergissing behouden bleef in de NL-versie. Een missie is een bezoek bij een operator. Page 7 of 35

8 Daarentegen de missies waarvan sprake is in de tabel omvatten niet alleen de inspecties (bezoeken ter plaatse /een controle op basis van een CL of CL s), maar ook de bezoeken zonder CL zoals bvb. de hercontroles, bemonsteringsmissies zonder inspectie, maatregelen andere operatoren. In casu zijn er missies op basis van een CL, maar worden tevens een aantal missies uitgevoerd zonder CL. 43. Vraag: de resultaten van de inspecties betreffende de infrastructuur in de uitsnijderijen en visserijproducten zijn minder goed dan in 2010 (p.85). Wat zijn de meest voorkomende non-conformiteiten aan de oorzaak hiervan? 44. Voor wat betreft de resultaten van de inspecties infrastructuur visserijproducten: zal het antwoord naderhand worden bezorgd aan TA. 45. Voor wat betreft de resultaten van de inspecties betreffende de infrastructuur in de uitsnijderijen: 46. Uit deze vergelijking van de resultaten van de inspecties tussen 2010 en 2011 blijkt dat de NC voor hoefdieren, pluimvee en lagomorfen gestegen zijn. 47. Meest voorkomende NC bij hoefdieren hebben betrekking op (voor meer detail zie dia 7): - het niet respecteren totale duurtijd transport van het slachthuis naar de uitsnijderij (max. 2u)(16%); - afwezigheid van steekproefsgewijze bemonstering van niet volledig doorkoelde varkenskarkassen (14,5%); - niet toepassing van een autocontrolesysteem met maatregelen om risico s te beheren; - onvoldoende ontsmetting van het gereedschap met heet water van ten minste 82 C (9% - weging 10); Page 8 of 35

9 - niet naleving van vermelde temperaturen voor het versnijden, ontbenen en verpakken van het vlees (7,1% - weging 10) 48. Meest voorkomende NC bij pluimvee en lagomorfen (voor meer detail zie dia 8) : - onvoldoende ontsmetting van het gereedschap met heet water van ten minste 82 C (8,2%); - onhygiënische versnijding vlees (3,3%); - niet respecteren van de t van ten hoogste 4 C bij het versnijden en verpakken (1,4%); - niet respecteren regel dat het vlees slechts in de uitsnijlokalen wordt binnengebracht naargelang nodig is; - niet respecteren van de t van max. 4 C voor het opgeslagen vlees. 49. Vraag: Hygiëne in de horeca blijft, opnieuw, een probleem (p.89). Wat gaat men doen om de resultaten van de controles te verbeteren? 50. De Voorzitter verwijst naar de voorstellen in het kader van de BtoC. Het FAVV werkt samen met de Horeca federaties in het kader van opleidingen. De opleidingen met Ho.Re.Ca. Vlaanderen verlopen erg vlot. De Franstalige woordvoerder heeft in dit verband contact opgenomen met Ho.Re.Ca. Wallonie en Brussel. Het FAVV werkt samen met de drie Gemeenschappen en het lerarenkorps van hotelscholen, beenhouwers- en bakkersscholen rond goede hygiënepraktijken (opleidingen voor leerlingen voorlaatste en laatste jaar). Deze inspanningen staan vermeld in het verslag van de vulgarisatiecel. De positieve initiatieven geraken veruit uitgeput, voor wat het FAVV betreft. Wat ons rest zijn negatieve initiatieven zoals o.a. de publicatie van de inspectieresultaten, de negatieve Smiley. In voorkomend geval wordt het advies van de Raad van State afgewacht over de al dan niet verspreiding van de inspectieresultaten. In functie daarvan zal een beslissing worden genomen. Hier wordt een duidelijk signaal gegeven aan de horecafederaties om dringend de handen uit de mouwen te steken en voldoende te communiceren hieromtrent. Indien de resultaten niet echt verbeteren, zullen ze gepubliceerd worden. 51. Vraag: In tegenstelling tot het activiteitenverslag van 2010 staat er dit keer geen overzichtstabel met info over de bewaking van de koude keten in koeltogen (aanwezigheid van thermometer en respecteren van de correcte bewaartemperatuur). Enkel op p. 92 wordt er verwezen naar het % non-conformiteiten op gebied van respect van bewaartemperaturen voor detailhandel (zonder verwerking), detailhandel brood en verse patisserie, en viswinkels. Yasmine Ghafir verwijst naar de overzichtstabellen waarbij een overzicht wordt gegeven van de meest voorkomende NC voor verschillende operatoren (zie dia 3 & 4). 52. Vraag: Zitten de resultaten van de aangekondigde controles vervat in de globale cijfers? Het zou interessant zijn om deze apart te bespreken zoals in vorig activiteitenverslag. Yasmine Ghafir antwoordt dat deze resultaten zijn vervat in de globale cijfers gezien de resultaten weinig verschillen van resultaten van de controles uitgevoerd in het kader van het controleprogramma. 53. Vraag: In 2011 was de helft (51%) van de CVTI s gelinkt aan een restaurantmaaltijd (p.106), terwijl dat in 2010 nog maar 27% was. Vanwaar deze bijna verdubbeling? Yasmine Ghafir haalt aan dat dit vooreerst een loutere vaststelling is. De rapportering van CVTI s is afhankelijk van vele factoren en kan daarom van jaar tot jaar schommelen. Het vermoeden dat het aantal CVTI s wordt onderschat, blijft zeker bestaan. Dit heeft onder meer te maken met problemen inzake diagnose, met name de moeilijkheid om een verband te leggen tussen een CVTI en het voedsel. Daarnaast speelt ook een Page 9 of 35

10 gebrekkige en vaak laattijdige melding van uitbraken van CVTI s een rol. Zeker wanneer zich slechts milde symptomen voordoen, worden voedseltoxi-infecties niet altijd gerapporteerd. 54. Tot slot haalt de Voorzitter aan dat lang niet alle CVTI s worden gemeld. De DG CB is gevraagd om een vergadering te beleggen met de Gezondheidsdiensten van de Gewesten en de Gemeenschappen en het WIV voor een betere registratie van de CVTI s. 55. Ondertussen heeft een overleg plaatsgevonden met het WIV voor de bepaling van de pijnpunten. Na finalisering van deze discussie zullen de formele samenwerkingsakkoorden (duidelijke omschrijving taken eenieder) aan de Gemeenschappen worden voorgelegd, zodat ze de nodige input kunnen geven. 56. M.b.t. de resultaten van de aangekondigde controles merkt Joost Vandenbroucke op dat hij van oordeel was dat deze beter waren dan de niet aangekondigde. 57. Uit de inspectieresultaten van 2011 is gebleken dat ze niet echt beter zijn, vervolgt de Voorzitter. Tijdens deze acties bereiken we wel veel operatoren in het kader van korte opleidingen voorafgaand aan de aangekondigde controles. 58. Aansluitend stelt Jean-Marie Dochy dat goede operatoren nog verbeteren maar de situatie van de minder goede operatoren blijft gewoon ongewijzigd. Het is in zekere zin een verbetering. Ondanks het feit dat alle operatoren worden uitgenodigd op vermelde opleidingen, is slechts 50% aanwezig. 59. Ondanks het feit dat het FAVV samenwerkt met de gemeenten/burgemeesters voor de samenkomsten met de operatoren, wordt vastgesteld dat een aantal operatoren de hygiënische omstandigheden aan hun laars lappen. De veiligheid van de consument is en blijft een kernpunt. Voor deze operatoren moeten de voorziene juridische maatregelen worden toegepast (boetes/sluiting van inrichtingen). 60. Joost Vandenbroucke haalt aan dat het voorgaande pleit voor het publiekelijk maken van de inspectieresultaten. Correcte operatoren zullen dit enorm appreciëren. 61. De Voorzitter herhaalt dat dit afhankelijk zal zijn van het arrest van de Raad van State, zoals hierboven aangehaald. 62. Volgens Joost Vandenbroucke geeft het FAVV het recht uit handen en moet het Agentschap zelf een goed doordacht systeem uitwerken. TA werkt aan een nota in dit verband. Hij wil deze bespreken met het FAVV en de betrokken federaties. 63. De Voorzitter gaat hiermee akkoord en wacht met veel interesse op de voorstellen van de consumentenorganisaties. Punt 4. Tendensen Controleprogramma Jean-Philippe Maudoux geeft een uiteenzetting bij het controleprogramma [deel over de analyses voor zie PP-presentatie]. Het analyseprogramma 2013 werd op voorhand toegestuurd aan de leden van het RC met mogelijkheid tot reactie (evenals het volledig programma omschreven in aparte fiches) (zie excelbestanden). 65. De programmering van de controles is gebaseerd op: het proces beschreven in 2009/89/PCCB de methodologie (geactualiseerd in het kader van de ISO) certificering ISO 9001: 2008 recente adviezen van het WetCom: bvb. met betrekking tot VTEC in rauwe groenten, Aujeszky, Salmonellaplan voor varkens FVO-aanbevelingen (6 missies, geen opmerkingen) vroegere controles overleg met de FOD Volksgezondheid, de DG Controle, de DG Laboratoria, de sectoren en de referentielabo's. Page 10 of 35

11 66. De encodering van de controles is gebeurd via de Alfatool (versie 2012), op basis van de programmering van 2012, de aanpassingen die zijn gebeurd in de loop van het jaar en de nieuwe activiteitenboom Door uitvoering van gekruiste controles wordt de kwaliteit van de encodering nagegaan. Voorafgaande opmerkingen: het programma wordt volledig omschreven in aparte bestanden met alle details van het programma (zie excelbestand), een specifieke presentatie zal worden opgemaakt op vraag van de sectoren; de meegedeelde aantallen komen overeen met het aantal analyses dat zal worden uitgevoerd; tenzij aanders vermeld, de % geven de tendens weer t.o.v en de voorbeelden illustreren deze tendensen; Presentatie vanuit verschillende invalshoeken: - verdeling per monsternemer; - verdeling per matrix; - verdeling per parameter; - verdeling per sector. 67. Analyseprogramma 2013: 68. Globaal genomen zijn er analyses voorzien in 2013, hetgeen overeenkomt met een vermindering van 12,7% ten opzichte van Deze vermindering is voornamelijk te wijten aan een vermindering van het aantal analyses op diergezondheidsvlak (vermindering analyses Aujesky + BSE-tests). Het globaal plan is onderverdeeld in : - Plan FAVV = analyses (+ 0,1%); - Naast plan FAVV = analyses (-17,1%) Op het globaal aantal analyses vloeit voor een deel (30%), zijnde analyses, voort uit de prerogatieven van het controleplan Agentschap. Deze worden toevertrouwd aan de dierenartsen met opdracht (DMO), de controleurs van het FAVV en de controleurs van het FAGG. De overige analyses (70%) zijnde analyses (- 17,2%) hebben betrekking op monsternemingen gedaan door derden (bedrijfsdierenartsen, CODA, Arsia/DGZ, de Gewesten, enz.). 69. Matrices: Landbouwgrondstoffen Diervoeders, meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen Monsternemingen op dieren Fecaliën, urine, broedeieren, organen en dierlijk weefsel Fytosanitaire monsternemingen Hout, water, fruit, groenten, vallen, pootgoed (planten), zaaizaden, grond, Levensmiddelen Fruit, groenten, graangewassen, oliën, additieven, drank, bereide producten, Swabs op karkassen (in de slachthuizen controle van de autocontrole) Non-food: Contactmaterialen, Materiaal voor monsternemingen (rodac), Water (niet als drinkwater bestemd of gebruikt in bereidingen); Stof, Verwerkte dierlijke bijproducten NHC 70. Globaal aantal analyses per matrix: Aantal analyses: analyses (-12,7%) landbouwgrondstoffen: (-1,8% = -207) diervoeders, meststoffen, fytoproducten monsternemingen dieren : (-14,4% = analyses) Page 11 of 35

12 Aujeszky, leucose, opsporing hormonen in runderurine, de vermindering van het aantal analyses is te wijten aan de evolutie van vermelde ziektes op nationaal vlak Fytosanitaire monsternemingen: (+1,0% = +170 analyses) lichte verhoging door meer onderzoek naar nematoden, Grond (nematoden), groenten & fruit Levensmiddelen : (-1,7% = ) Bereidingen (granen), vlees- en visbereidingen (kwaliteitsparameters) Toevoeging Swabs (opsporing ziekteverwekkers in slachthuizen op runder- en varkenskarkassen) en een aanpassing van het aantal analyses op basis van een herclassificatie van de swabs. Een lichte daling: in 2012 was er een speciale actie voorzien voor gezouten bereidingen welke niet weerhouden werd. Non-food : (+5,6% = +886) Contactmaterialen (Bisfenol A), Rodac (broeierijen) Het overgrote deel van de analyses heeft betrekking op dierziektes ( = een 14,4% t.o.v. 2012). 71. Monsternemingen door het FAVV (per matrix) Het globaal aantal analyses 2013 (uitgevoerd door de PCE/FAVV & FAGG) bedraagt analyses, zijnde een status quo in vergelijking met 2012: Landbouwgrondstoffen : (-1,8% ) - Diervoeders, meststoffen Monsternemingen op dieren : (+2,8%) - "Urine van runderen (hormonen)" Fytosanitaire monsternemingen : (+1,5%) - Grond (nematoden, grondstalen) Levensmiddelen : (-1,7%)(= test zoutgehalte 2012 werd niet weerhouden in 2013) - Bereidingen (granen), vlees- en visproducten (kwaliteitsparameters), Swabs op karkassen (pathogenen in het slachthuis)... Non-food : (+2,0%) - Contactmaterialen (Bisfenol A), Rodac (broeierijen) Het grootste gedeelte van deze analyses heeft betrekking op levensmiddelen ( analyses), microbiologische kwaliteit, opsporen van hormonen, opsporen van residu s (van pesticiden, medicamenten,..) en van contaminanten (zware metalen, mycotoxines, koolwaterstoffen, ). 72. Deze groep is onderverdeeld in parameters. 73. In vergelijking met 2012 stelt men vast dat het aantal hormonentests nagenoeg gelijk is gebleven (enkel tests runderurine 2,8%)), een lichte verhoging van de fytosanitaire analyses (o.a. opsporing globodera, ditylenchus dipsaci), een stijging van de analyses op contactmaterialen. Detail m.b.t. de parameters: micro-organismen: analyses op kiemgroenten en bevroren fruit (+4,7%) deze verhoging is te wijten aan een verhoging van de tests op kiemgroenten ingevolge de EHECcrisis in 2011 in Duitsland van de tests op bevroren fruit en levensmiddelen op basis van bevroren fruit (gebruikt in transformatie); hormonen: (- 1,7% = opsporing in urine van runderen) analyses deze lichte is te wijten aan een vermindering van de controles op de thyreostica (urine/thyroïde) ingevolge een herevaluatie door het Wetcom van de grenswaarde voor gebruik van thyreostatica (herbepaling grenswaarde illegaal gebruik bvb. voor thiouracil); De Voorzitter brengt in herinnering dat het JVS 2011 van de hormonencel op de vergadering van 24 oktober 2012 zal worden toegelicht. Er zal tevens info worden verstrekt over het gebruik van prednisolone bij varkens; fytosanitaire analyses: analyses (zie supra); zware metalen in diervoeders(-4,3%): een lichte daling van het aantal analyses voor Cd (- 3%), omdat de resultaten relatief goed zijn geweest de laatste jaren; koolwaterstoffen enaromatische waterstoffen( PAK s, PCB s, dioxines, benzeen, ): daling van het aantal analyses met 2,3% (zuivelproducten, eiproducten, ). Er werden weinig NC Page 12 of 35

13 vastgesteld in vroegere controles en reeds veel controles op melk en eiproducten in de primaire productie; het opsporen van residus van geneesmiddelen: lichte daling (-3%); - Diervoerder (DDGS= Dried Distillers Grains with Solubles) DDGS zijn bijproducten gebruikt bij de productie van bio ethanol. DDGS wordt weinig ingevoerd in België vandaar een vermindering van de tests in 2013; - Monitoring van de bedrijfskolom eieren eind 2011 /begin 2012 (om de impact van kruiscontaminatie van gemedicineerd voerder op de bedrijfskolom van de eieren). Op basis van de resultaten van deze monitoring werd: het productieschema aangepast om verontreiniging van kippenmengvoerder te voorkomen; conforme resultaten werden vastgesteld voor het geteste mengvoeder en eieren; het opsporen van residus van pesticiden (-8%) - in 2012 is een monitoring geprogrammeerd op de quaternaire ammonium zijnde een biocide (ontsmettingsmiddel) dat kan worden teruggevonden op bepaalde voedingsmiddelen. Op basis van de resultaten, die verwacht worden tegen februari 2013, zal op Europees niveau worden beslist of deze actie al dan niet wordt aangehouden. Momenteel is ze niet geëncodeerd. 2 de reden voor de daling van het aantal analyses is te wijten aan aanpassingen ingevolge de verordening 669/2009/ controle producten van niet dierlijke oorsprong; mycotoxines in levensmiddelen: analyses zijnde een stijging met 2,7% (o.a. levensmiddelen op basis van granen, brood, feed.) stijging aantal tests op bijproducten; fycotoxines (ASP, DSP, PSP) : 327 analyses, een daling met 1,8% (levende tweeklepige weekdieren) door het aligneren van de programmatie van PSP met de 2 andere toxines; opsporing additieven in diervoeder (+0,9%) en in voeding (bvb. kruiden en oliën (verboden kleurstoffen), yoghurt (zoetstof); opsporing van migratie van stoffen in levensmiddelen (+8,1%): contactmaterialen (globale migratie), verpakkingen andere dan die uit polycarbonaat (bisfenol A); opsporing dierziektes (- 27,7%): schrapping tests voor de opsporing van Bonamia ostreae geen oesterkwekerijen in België. genotypering: daling met 4,4% (analyses opsporing scrapie, tests tracabiliteit rundvlees in beenhouwerijen); allergenen: stijging van het aantal analyses met 4,2% (bereide producten toevoeging van hazelnotenallergeen); analyses op de denaturatie van dierlijke bijproducten: is gelijk gebleven(207); analyses voor de opsporing van histamines in vis & visproducten (= status quo); radioactiviteit: 1420 analyses op diervoeders (-1,4%) daling aanpassing i.f.v. de evolutie van de Europese regelgeving inzake ingevoerde levensmiddelen vanuit Japan; bestraling : 212 analyses (+11,6%): Kikkerbillen kwaliteitsparameters (energie, proteïnes, vetstoffen, ): met 19% (nagaan overeenstemming van de voedingscomponenten op het etiket) voedingsproducten (bereide producten): met 24,8%; landbouwgrondstoffen (diervoeders, meststoffen, pesticiden): met 1%; GGO: met 13,1%: voedingsproducten in 2013 zijn de tests ter opsporing van bepaalde GGO in rijst opgenomen in de screening (graanproducten rijst ingevoerd uit USA); Diversen (-6,5%): (-) minerale oliën, pinus amandii, pentachlorophenol, tributyltin, nitraat,.. (+) dierlijk meel; (idem) voor 3-MCPD, acrylamides, residu s van verpakkingen, 74. Walter Van Ormelingen, directeur van de Directie Plantenbescherming en Veiligheid van de plantaardige producten, licht het gedeelte S1 programma 2013 toe. In dit gedeelte worden de analyses in de plantaardige primaire productie, op landbouwgrondstoffen en voor de opsporing van residu s van pesticiden nader toegelicht. 75. Belangrijkste wijzigingen: Vermindering van het aantal analyses Pospiviroïden Survey op sierplanten (van analyses = -74,2%) reden: advies EFSA stelt dat het risico van overdracht minimaal is; Page 13 of 35

14 Survey Ralstonia solanacearum (bruinrot) in oppervlaktewater (Noord-Limburg en de Kempen), in beschermingsgebieden (van analyses - 21,7%) reden: in afwezigheid van doeltreffende uitroeiingsmaatregelen (omwille van beperkingen in samenhang met natuurbehoudsmaatregelen), wordt de bacterie beschouwd als definitief gevestigd in het oppervlaktewater. Verhoging van het aantal analyses Ditylenchus dipsaci in plantuitjes: analyses (+50%) reden : uitbreiding oppervlakte Hollandse ajuinproducenten komen zich vestigen in België toename aantal analyses; Globodera sp. (nematode/parasiet aardappel): analyses (+7,7%) reden: meer aanvragen tot bemonstering in de boomkwekerijpercelen; Toevoeging van nieuwe analyses (ingevolge veranderingen/nieuwe plantenziektes die opduiken) Phytophthora lateralis op Chamaecyparis (cypresplanten) : +109 analyses reden: werd geplaatst op de EPPO Alert list ingevolge recente vaststellingen in NL, FR, IE; Thripidae (tripsen) in serreteelten: +111 analyses van sierplanten en +98 analyses van tomaten deze monitoring wordt uitgevoerd met het akkoord sector reden: informatie nodig over de aanwezige soorten (belangrijk voor de uitvoer) in België. 76. Opsporing van residuen van pesticiden in producten van plantaardige oorsprong, babyvoeding en andere, in diervoeder en dierlijke bijproducten 77. Globaal genomen zijn de analyses voor de opsporing van residuen van pesticiden gedaald met 8% (van naar analyses) t.o.v Reden: aanpassingen cf. Verordening nr. 669/2009 (2012) - Quaternaire ammonium (zie hierboven). 78. Producten van plantaardige oorsprong (fruit & groenten) Risk based Verhoging van het aantal analyses voor bolgroenten van 45 naar 119 staalnamen (+164,4%) : reden: effect verhoging van 2 naar 3 analyses; positieve analyses (fipronil); Verhoging van het aantal analyses voor graangewassen van 59 naar 119 staalnamen (+101,7%) : reden : effect verhoging van 2 naar 3 analyses; analyses (hexaconazole). NIEUW: geprogrammeerde monsters bij de producenten (25) hoeveverkoop; Babyfood. Voeding voor zuigelingen: gelijk aantal analyses (110) : 45 monsters van babyvoeding (plantaardig). Er worden tevens stalen genomen van poedermelk, opvolgmelk voor zuigelingen enz. Andere analyses Producten van dierlijke oorsprong : monsters (-3,1%) waarvan 30 monsters van koemelk en van varkensvlees in het kader van het gecoördineerd EU-controleprogramma 2013 (idem 2012). Risico s moeten naar onder toe herzien worden (organochloor/varkensvet). Diervoeder en dierlijke bijproducten Globaal genomen is het aantal analyses licht gedaald met 1,7% ( analyses); Verdeling over andere matrices: Salmonella in bijproducten van olie geproduceerd in België : 15 analyses in 2013 Salmonella in varkensvoeder (aanbeveling van het WetCom) : (+30,7%) PAK in artificieel gedroogde grondstoffen [analyseresultaten van de SBP(sectoraal bemonsteringsplan)-resultaten]: 15 in 2013 Zware metalen (Cd, Pb) in de aardappelpulp : 10 in 2013 HCN in linnen: het betreft 15 analyses Verhoging op basis van risico-evaluatie: Salmonella in ingevoerde petfood: van 10% naar 66% Garanties m.b.t. geneesmiddelen (wijziging van de prevalentie) : (+12,6%). Verlaging op basis van risico-evaluatie: Page 14 of 35

15 Verboden geneesmiddelen en kruiscontaminatie: o Aangepast productieschema om contaminatie van voeder voor leghennen te vermijden; o conforme resultaten voor getest voeder en eieren o schrapping controles op DDGS (Dried Distillers Grains with Solubles): - 45 analyses (weinig import) Cadmium in additieven en mengvoerder : analyses (-24,6%): aanpassing van de becijfering rekening houdende met het SBP (resultaten sectoraal analyseplan); Garanties m.b.t. additieven in mengvoeder: analyses (-9,2%) : risico-evaluatie; 79. Aanpassingen van het aantal analyses ingevolge SBP : -153 analyses (zware metalen, mycotoxines, pesticides). 80. Op de vraag van Thierry Smagghe i.v.m. residuen van bestrijdingsmiddelen voor producten van plantaardige oorsprong, antwoordt Walter Van Ormelingen dat het grootste gedeelte van deze monsters worden uitgevoerd op verse groenten en fruit. 81. Het betreft de controle op de autocontrole, m.a.w. op de monitoring door de sector georganiseerd, merkt Herman Diricks op. Gelet op de Russische vereisten wordt toegekeken op deze sector monitoring. Naast het sectoraal bemonsteringsplan voor de exportproducten (plantaardige) naar Rusland neemt het Agentschap daar bovenop nog een aantal extra monsters om aan te tonen dat het Agentschap als overheid toeziet op de autocontrole. 82. Na analyse van de RASFF door de Europese Commissie wordt vastgesteld dat 50% van RASSF afkomstig zijn van grondstoffen uit India vnl. mycotoxines. In welke mate houdt het bemonsteringsplan van het FAVV hiermee rekening, vraagt Yvan Dejaegher. Wat opsporing van salmonella op voeders betreft heeft Bemefa aan het Wetcom meegedeeld dat de sector 6000 stalen laat analyseren op jaarbasis. 83. Jean-Philippe Maudoux antwoordt dat de EC overweegt om een strengere controle in te voeren op grondstoffen ( aflatoxinen) afkomstig uit India. Deze problematiek is gedekt door de programmering van In de programmering zijn een aantal monsternemingen voorzien bij invoer. Indien de invoer stijgt zal het aantal gerealiseerde tests eveneens stijgen. Wat de 2 de opmerking betreft, is de Voorzitter zich bewust van de inspanningen die door Bemefa worden geleverd. De resultaten van de RASFF worden meegenomen in de risicoevaluatie. 84. Pierre Naassens, Directeur van de Directie Diergezondheid en Veiligheid van de dierlijke producten, licht het gedeelte S2-programma 2013 toe. In dit gedeelte worden de analyses uitgevoerd in de dierlijke primaire productie en op de hygiëne in de inrichtingen (slachthuizen broeierijen) nader toegelicht. Primaire dierlijke productie (op de hoeve) - bij levende dieren: hormonen, contaminanten en residus: zelfde niveau van bewaking - Androgenen, gestagenen, oestrogenen, bêta-agonisten, corticostéroïden: ongewijzigd - Thyreostatica is er een duidelijke daling: analyses (- 23%) reden: op basis van een advies Wetcom dat de drempelwaarde heeft verhoogd (als X > 100 ppb = illegale behandeling); omdat heel lage concentraties evt. een natuurlijke oorsprong kunnen hebben en pas vanaf 100ppb besloten wordt dat het om een illegale behandeling gaat. Bij toepassing van deze methode werden geen NC gevonden vandaar dat na een verhoging van het aantal analyses in 2011 & 2012 werd besloten tot een verlaging matrix = urine; - Chloramphenicol (varkens en pluimvee) : analyses (- 43,6%) vermindering gezien het laag risico op gebruik sterke daling aantal analyses. Koemelk: - (-) het laag risico op gebruik van verboden stoffen : dus vermindering aantal analyses van analyses (- 26%); er wordt rekening gehouden met de sectorale monitoring; Page 15 of 35

16 - (+) de analyses op diergeneesmiddelen: analyses (+ 16.6%): aantal bepaald gebaseerd op de FAVV-methodologie stijging van het aantal analyses door toevoeging van flumethrine geregistreerd als geneesmiddel in de handel; - (+) contaminanten: analyses (+ 8.5%): aantal analyses vastgesteld volgens FAVV-methodologie en ventilatie i.f.v. de huishoudkorf en het risico op besmetting. Paardenmelk: opsporing hormonen, diergeneesmiddelen en contaminanten (zware metalen, dioxines, residuen van bestrijdingsmiddelen, ): verhoging van het aantal analyses van analyses (+900%) de stijging is gebeurd op basis van de informatie verkregen van het FAGG waarin gesteld wordt dat er veel paarden behandeld worden met diergeneesmiddelen die in feite niet mogen worden toegediend aan paarden. Vaststelling van fouten bij het cascadesysteem op het terrein + monitoring. Eieren (= zelfde tendens) Verboden stoffen: analyses (- 36,4%) Diergeneesmiddelen: analyses (+ 31%) Contaminanten: analyses (+ 71,1%) : aantal analyses vastgesteld volgens FAVVmethodologie (+ ventilatie i.f.v. de huishoudkorf en het risico voor verboden stoffen en contaminanten) Verhoging van het aantal analyses op eieren vrije uitloop (risico op besmetting) het risico op het aantreffen van contaminanten is duidelijker hoger. Slachthuizen Residuen - Pyrethroïden en flumethrine : analyses (+ 39,6% ): toevoeging van flumethrine aan het diergeneeskundig arsenaal Verboden gebruik - Thyreostatica : analyses (- 18,1%) reden: geen NC en advies Wetcom (als X > 100 ppb = gebruik illegale stoffen) Verboden stoffen: analyses (- 10,4%): laag risico m.b.t. gebruik 85. Slachthuizen en uitsnijderijen - microbiologie Hygiëne-indicatoren, totaal kiemgetal: analyses (+17,3%) ingevolge de ongunstige resultaten van 2011; E. coli (indicator + VTEC-problematiek) : (+ 69,1%) op vraag van het Wetcom (reden: om te beschikken over statisch vergelijkbare gegevens zodat de resultaten van jaar tot jaar kunnen worden vergeleken) (na verlaging programma 2012); Enterobacteries: controle van de autocontrole : analyses (-25%) reden: vermindering van het aantal slachthuizen voldoende capaciteit; VTEC (E. coli O157:H7 + 4 serotypes) : (-2,3%) op basis van risico-evaluatie. In de slachthuizen blijft de bemonstering dezelfde, bij het versneden vlees worden de analyses verminderd omdat gebleken is dat het daar minder zinvol is, maar er is een verhoging van het aantal analyses op gehakt vlees en de vleesbereidingen. 86. Dierengezondheid: voornaamste wijzigingen Verlaging aantal analyses: Ziekte van Aujeszky: analyses (-54,6%) / reden: België heeft de officieel vrije status; Salmonella pullorum en gallinarum : analyses (-51,1%)/ reden: deze twee tests zijn gegroepeerd in één test voor de 2 serotypes; Runderleucose : analyses (-37,5%)/ reden: geen onderzoek meer in de kwekerijen zonder abortus; Bonamia ostreae : 0 analyses (-100%)/ reden: geen oesterproductie meer in België; TSE: analyses (-4,1%) / reden: aanpassing aan realisaties voorgaande jaren voor runderkadavers (Rendac) en verdachte runderen. Verdere aanpassingen in 2013 voor gezonde slachtrunderen zijn nog niet opgenomen in afwachting van beslissing EC. Verhoging aantal analyses: Runderbrucellose: analyses (bloed en tankmelk) (+120%) reden: heropflakkering in 2012 een verdubbeling van de analyses voor volgend jaar/(verhoging Page 16 of 35

17 analyses op de contactbedrijven + 2 testen op tankmelk. De 3 de ronde van de analyses op de tankmelk wordt in november uitgevoerd; Brucellose kleine herkauwers: analyses (+34,7%) Reden: aanpassing aan realisatie voorgaande jaren en abortusprotocol bij kleine herkauwers door het Schmallenbergvirus; MRSA varkens: van 0 naar 385 analyses: reden = uitvoering van een programma over drie jaar - in 2011 werden reeds analyses gedaan op legkippen, in 2012 op rundvee en in 2013 op varkens. De prevalentie bij varkens is veel hoger dan bij runderen en kippen. 87. Vicky Lefevre, directeur bij de Directie Transformatie en Distributie van de levensmiddelen, licht het gedeelte S3-programma 2013 toe. In dit gedeelte worden de analyses m.b.t. de levensmiddelen en non-food nader toegelicht. Additieven/Aroma s: Toevoeging (kwantitatief lage aantallen klein risico) - Benzoaat in kaasstremsel (10) om na te gaan of de huidige hoge norm (12000 mg/kg) kan verlaagd worden, voor andere enzympreparaten is de norm immers lager (5000 mg/kg) (CCER); - Steviolglycosiden in frisdranken (25) aangezien vrij nieuwe toelating en veel interesse voor deze zoetstof (CCER) naast frisdranken nu ook in sojadrinks; - Fosfaten in andere dranken (andere normen) : plantaardige eiwitdrank (20), in UHTmelk (20). Nagaan of fosfaten werden gebruikt om de homogeniteit van de melk te verzekeren tijdens verhitting (zou enkel nodig zijn bij melk van mindere kwaliteit). Het gebruik van fosfaten moet dan geëtiketteerd worden; - 4-methylimidazool (4-MI) in karamelkleurstoffen (20) : nagaan of bestaande norm gerespecteerd wordt en naar aanleiding van productie van cola voor Amerikaanse markt met minder 4-MI (CCER) m.a.w. in de USA liggen de normen lager dan in Europa. Microbiologie Toevoeging analyses - VTEC (volgende serotypes worden opgespoord: O157, O26, O111, O103, O145 en O104:H4), E. coli en Salmonella spp in scheuten in TRA (73 monsters), DIS (80), groothandel in groenten (74) en GIP (10) naar aanleiding van het nieuwe criterium voor VTEC in scheuten; Verhoging analyses - Salmonella spp, E. coli, Staphylococcus coagulase in boter op basis van rauwe melk op de hoeve (93 113, +21,5%) wegens het belang van de korte keten; Verlaging - Enterobacteriaceae, E. coli, Clostridium perfringens, Salmonella spp, Listeria monocytogenes, Campylobacter spp in pita in de horeca: halvering van het aantal stalen wegens moeilijkheden bij de bemonstering van warme levensmiddelen ( , -49,8%); - Andere wijzigingen: zijn verschuivingen tussen de sectoren PRI, TRA en DIS zodat de volledige keten bemonsterd wordt; Andere wijzigingen zijn verschuivingen tussen de sectoren PRI, TRA en DIS zodat de volledige keten bemonsterd wordt. Eigenlijk vooral een verschuiving van DIS naar PRI en TRA. Maar het aantal monsters in DIS blijft hoger. Contaminanten Toevoeging - Melamine (65) in zuigelingen- en opvolgzuigelingenvoeding wegens norm sinds 1/7/2012; - Ergot alkaloïden (CCER) op basis van een aanbeveling EFSA 2012): 180 monsters in rogge, granen, bloem, babyvoeding. Verhoging - PAK: (+ 30%), op basis van een advies WetCom : vraag voor meer aandacht voor PAK s in levensmiddelen (gerookt spek/ham, stengelgroenten en granen); - Zearalenone: (+ 53%) op basis van een aanbeveling EFSA 2011 op producten op basis van granen, maïs, tarwebloem, brood en bereide producten op basis van soja; Page 17 of 35

18 - T2/HT2(mycotoxines): (+ 33%) op basis van een EFSA-opinie en ook wegens het hoger risico op NC omwille van een nat voorjaar/zomer. Verlaging - Gebromeerde vlamvertragers (PBB, PBDE, HBCDD): (- 60%), cfr. EFSAopinies 2012: geen negatieve effecten op de volksgezondheid aan huidige blootstelling via voeding; - Perfluoralkylverbindingen (PFAS): (-20%), cfr. EFSA-opinie 2012: geen negatieve effecten op de volksgezondheid aan huidige blootstelling; - Dioxines, Dioxin Like PCB: (-39%), 0 NC in de levensmiddelen in 2011, een gedaalde blootstelling ingevolge EFSA rapport 2012 en een studie FOD + reeds veel controle in PRI; - Cd: (-45%) (in verleden tijdelijke verhoging aantal monsters wegens discussies nieuwe EU-normen); - Pb: (-34%) (in verleden tijdelijke verhoging aantal monsters wegens discussies nieuwe EU-normen); - Aflatoxine M1: (-39%), goede resultaten afgelopen jaren, ook monitoring in PRI en door sector (in kaas, melk en yoghurt); - Pinus armandii (pijnboompitten): (-35%), aantal klachten in 2011 quasi nihil en omdat er een striktere opvolging in China. Migratie - contactmaterialen Toevoeging - migratie van Bisfenol A uit kunststoffen (andere dan polycarbonaat dus andere polymeren dan deze die nu worden opgespoord) gezien de ophef rond deze parameter (25 bij fabrikanten van verpakkingsmateriaal en 25 in de distributie). Verbod in zuigflessen op basis van polycarbonaat (Eur. Regelgeving), in andere polymere contactmaterialen is er een migratie toegestaan van 0,6 mg/kg en vanaf 01/01/2013 is het op basis van een nationale norm verboden in verpakkingsmateriaal dat gebruikt wordt voor de voeding van kinderen van 0 tot 3 jaar; - globale migratie op verpakkingen uit kunststof zullen worden bemonsterd bij fabrikanten van verpakkingen (90 stalen), dit is een nieuwe activiteit er is een duidelijke stijging op het vlak van de migratie. Eventueel toe te voegen analyses (na evaluatie van de analytische mogelijkheden): - nieuwe parameter: Bisfenol S in kunststof naar aanleiding van discussies op Europees niveau en met de FOD Volksgezondheid blijkt dat dit een alternatief zou kunnen zijn voor bisfenol A. De bedoeling is om een zicht te krijgen op de situatie (gebruik bisfenol S in verpakkingsmateriaal in België); - bijkomende inktcomponenten uit bedrukt papier en karton (naar aanleiding studie Ugent): het is een monitoring om een idee te verkrijgen van wat gebruikt wordt in België. Het moet nog bekeken worden met DG labo om deze analyses uit te voeren - minerale olie (MOAH en MOSH zijnde aromatische koolwaterstof & verzadigde koolwaterstof) op gerecycleerd papier en karton: op basis van een EFSA-advies. Nutritionele parameters en etikettering 88. Op een vorig RC werd toegelicht op welke manier de nieuwe Europese regelgeving m.b.t. de algemene gezondheidsbeweringen zal worden geïmplementeerd. Vanaf 2013 zullen controles worden uitgevoerd op basis van de positieve lijst met andere woorden: Wijzigingen in de controles op de beweringen naar aanleiding van de wijzigingen in de wetgeving m.b.t. gezondheidsbeweringen (Verordening 432/2012): men gaat controleren op basis van de positieve lijst, waarbij in fasen gewerkt wordt nl. in een eerste fase worden controles gedaan in de transformatie, in een 2 de fase ook in de distributie waar de nadruk meer gaat liggen op levensmiddelen met een korte tot middellange houdbaarheidsdatum. Dit zijn geen analyses maar controle van de etikettering. Specifieke actie rond transvetzuren in bepaalde levensmiddelen (>200 monsters) zoals margarines, zoute snacks, gevulde chocolade en biscuits om inname van transvetzuren na te gaan (op basis van een advies van het Wetcom). Er bestaat enkel een norm voor babyvoeding. Water gebruikt bij de productie, verwerking en distributie van levensmiddelen Toevoeging op basis van een advies van het Wetcom om meer aandacht te besteden aan water andere dan distributiewater zoals putwater en gerecycleerd water: Page 18 of 35

19 - Putwater kleine producent op de hoeve (DIS TRA); - Putwater DIS en HORECA & collectiviteit; Schrapping: - Chloraten, chloriet, strontium (geen norm vooropgesteld); Verhoging: Verhoging van 10% voor putwater en gerecycleerd water gebruikt in met activiteiten in TRA en DIS: Operationele doelstelling; Advies van het Wetcom. Overige parameters: Toevoeging: - calcium in separatorvlees: 40 stalen in TRA om een verschil te maken tussen de zachte en de harde methode; - monitoring van cafeïne in voedingssupplementen in tabletvorm en energieshots (40) (CCER) op basis o.a. advies HGR en er bestaat reeds ontwerp voor toekomstige norm. Er bestaat een ontwerp voor een Belgische norm van 80 mg/dag. Voor tabletten en energieshots bestaat er geen norm. Het Agentschap voert in voorkomend geval een monitoring uit. En voor niet alcoholische dranken bvb. energiedranken bestaat er wel een nationale norm van 320mg/liter en zullen er acties worden ondernomen bij NC. 89. Tot slot verwijst Vicky Lefevre naar de twee overzichtstabellen m.b.t. de programmatie TR & DIS op parameter en de programmatie TRA & DIS op matrix. Punt 5. Realisatie van het controleplan van het 1 ste semester van Jean-Marie Dochy geeft een toelichting bij de stand van zaken van de controleactiviteiten voor het eerste semester van 2012 (periode januari tot juni 2012). Er wordt een vergelijkig gemaakt van de resultaten van het 1 ste semester van de afgelopen 3 jaar. 91. Er wordt aangehaald dat: het aantal missies globaal gestegen is met 4,9% = het aantal bezoeken van bij operator (visites). Één missie houdt een verplaatsing in waarbij verschillende checklists (= inspecties) kunnen worden ingevuld en verschillende monsternemingen kunnen worden uitgevoerd; het aantal controles (die worden uitgevoerd in het kader van een missie) is status quo gebleven omdat: een aantal CL zijn geschrapt, de focus werd gelegd op de sector PRI ( opvolging 600 bedrijven monsternemingen/ bloedstalen in het kader opvolging brucellose), schrapping scope tuberculose (800 controles). 92. Uit een vergelijking van het aantal missies en controles voor de periode 1 ste semester 2010, 2011 en 2012 is gebleken dat het aantal missies toegenomen zijn. Tot juni 2012 werden er missies en controles uitgevoerd. Dit komt neer op een gemiddeld aantal inspecties (= ingevulde checklists) per missie van 2,46 (= bedrijfsbezoek), m.a.w. een lichte daling t.o.v Uit een vergelijking van het globaal aantal controles over de verschillende sectoren en de GIP blijkt dat voor de eerste 6 maanden van 2012, het percentage tussen de sectoren als volgt wordt verdeeld: 49,59% distributie ( DIS) 13,05% transformatie ( TRA) Page 19 of 35

20 32,67% primaire productie ( PRI) 4,35% PIF (status quo) 0,33% 2 sectoren ( ) 94. Uit de verdeling van het aantal controles per type (inspecties met checklists/monsternemingen/andere/administratieve missies) blijkt dat: - het aantal inspecties is gedaald; - het aantal monsternemingen status quo zijn gebleven; - het aantal adnministratieve missies in het kader van een andere operator zijn toegenomen. 95. Uit de verdeling van aantal controles per motief en per type: - een lichte daling van het aantal controles in uitvoering van het controleplan; - stijging van het aantal erkenningen; - een stijging van het aantal hercontroles met 22% (een spectaculaire stijging met 325% in vergelijking met 2008). Deze stijging is toe te schrijven aan het feit dat een hercontrole zal worden uitgevoerd bij iedere operator die een verwittiging of PV heeft verkregen, om na te gaan dat hij de nodige maatregelen heeft getroffen; - een lichte daling van het aantal tussen 2011 en T.o.v (=1160 klachten) heeft zich een verdubbeling van het aantal klachten afgetekend; 96. In de 1 ste trimester bedraagt het totaal aantal monsternemingen monsternemingen status quo t.o.v Het ritme van de monsternemingen dat een PCE moet volgen is vastgelegd. De planning van de controles volgt uit het controleprogramma. 97. Wat het aantal checklists (CL) per sector betreft (inspecties in het kader van het controleplan): voor distributie status quo, in de sector van de transformatie een zeer lichte stijging en een sterke daling van de controles (reden: vermindering scopes) in de primaire sector. 98. Wat het aantal inspecties met checklists per scope betreft: - voor infrastructuur, inrichting en hygiëne ( inspecties) 28,52% NC; - voor meldingsplicht en de autocontrolesystemen kennen een licht gunstige evolutie; - voor traceerbaarheid ( inspecties) 8,40%NC. 99. Uitsplitsing van het aantal CL s per scope voor de controlesectoren: DIS::* globaal genomen is het aantal inspecties in DIS toegenomen; * infrastructuur, inrichting en hygiëne: operatoren werden gecontroleerd - dit resulteerde in 39,29% (NC) wat een lichte verbetering inhoudt t.o.v met 5%; * rookverbod het FAVV verricht geen controles meer op het rookverbod in de cafés, behalve in het kader van speciale acties zoals DIS in de stad. De FOD Volksgezondheid voert ze uit; * autocontrolesystemen zijn beter gekend door de operatoren. Maar er worden 44,55% NC vastgesteld. Bij de audit moet de operator een antwoord geven op gestandaardiseerde vragen. In elke sector worden drie vragen gesteld die betrekking hebben op het autocontrolesysteem die terug te vinden zijn in de sectorgids. Deze vragen worden gesteld om na te gaan of hij op de hoogte is Page 20 of 35

21 bijvoorbeeld van de gevaren, meer bepaald over corrigerende en preventieve maatregelen die hij moet nemen in zijn autocontrolesysteem. In 44,55% kennen ze die methodologie van HACCP of AC-systeem nog niet genoeg; TRA: * cijfers verbeteren lichtjes maar infrastructuur, inrichting en hygiëne is nog voor verbetering vatbaar (9,86% NC); * inspectie (begrip en toepassing) autocontrolesystemren worden in 11,64% NC vastgesteld; * meldingsplicht : wat wordt gecontroleerd: a) de aanwezigheid register (voor de meldingen), b) de klachten, c) opvolging van de klachten en d) nagaan of er een melding is gebeurd in geval van gerechtvaardigde klacht. * traceerbaarheid worden de operatoren 1 à 2 keer per jaar gecontroleerd. Er wordt nagegaan of ze over een register beschikken en of de klachten worden opgevolgd. PRI :* op het vlak van de diergezondheid een sterke daling van het aantal inspecties (diergeneesmiddelen, epidemiologisch toezicht, diergezondheid); * voor de plantaardige sector: de meerderheid van de inspecties zijn gepland in de 2 de helft van het jaar (vanaf juli); 100. De globale controleresultaten van 2011 en 2012 zijn quasi status quo. 76,08% van de controles zijn niet gunstig voor wat betreft administratieve missies in het kader van een maatregel bij een andere operator. Een evolutie van ongunstig naar meer en meer gunstige resultaten voltrekt zich slechts geleidelijk aan Indien de resultaten van de controles per sector worden bekeken dan ziet men een lichte daling voor DIS van het aantal niet gunstige inspectie van 24,94% naar 23,81%. Voor de sector TRA eveneens een lichte verbetering van de niet gunstige resultaten gaande van 7,30% naar 7,07%. De gunstige inspectieresultaten bij PRI zijn nog licht verbeterd van 88,28% naar 89,94% Maatregelen genomen in uitvoering van monsternemingen per controlesoort/maatregelsoort/maatregeltype: er wordt een onderscheid gemaakt per type maatregel zijnde documenten (brief, PV) en maatregelen (definitief beslag, waarschuwing, tijdelijke sluiting..). Ook hier is er een verbetering opgetreden en ingevolge uitgevoerde inspecties werden 59 definitieve beslagen uitgevoerd en 142 PV uitgeschreven Maatregelen genomen na uitvoering van inspecties per controlesoort/maatregeltype: een verhoging van het aantal definitieve beslagen omwille van inbreuken die worden vastgesteld. Het aantal PJ is gestegen van 1077 PJ in 2011 naar 1192 in Bij inspecties dienden in de eerste 6 maanden van 2012 geen maatregelen genomen (= status quo) Wat de evolutie betreft van het aantal opdrachten met inbreuk en PV : van de missies werd er in 3,96% van de gevallen geverbaliseerd (= een lichte in vergelijking met 2011). Wat de evolutie tussen de Gewesten betreft zijn er geen grote verschillen tussen het Vlaams en het Waals Gewest, maar voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest blijven het aantal missies met PJ van inbreuk zeer hoog (11,37%) In de eerste trimester van 2012 werden certificaten afgeleverd (stabilisatie van het cijfer) Wat de evolutie betreft van het aantal PJ van inbreuk tussen de sectoren DIS, TRA & PRI: - DIS in 4,17% (tegen 4,52% in 2011) van missies PJ inbreuk in uitvoering controleplan; Page 21 of 35

22 in 10,81% werden NC vastgesteld (tegen 10,14% in 2011) in het kader van een hercontrole; - TRA in 2,08% (tegen 1,70% in 2011)van missies PJ inbreuk in uitvoering controleplan; in 6,44% werden NC vastgesteld (tegen 5,96% in 2011) in het kader van een hercontrole - PRI in 1,60% (tegen 1,30% in 2011)van missies PJ inbreuk in uitvoering controleplan in 4,86% werden NC (tegen 2,88% in 2011) vastgesteld in het kader van een hercontrole Geen spectaculaire evoluties maar voor DIS nemen de maatregelen van jaar tot jaar af Voor wat de personeelsevolutie betreft heeft de DG Controle een personeelsbezetting van 93,81% van zijn personeelsplan Eerste conclusie voor het eerste semester van 2011: stijging van het aantal missies met 4,95%; daling van het aantal controles (CL) met 0,54%; stijging van het gemiddeld aantal controles per missie met 7,3%; sterke stijging aantal hercontroles met 21,92% ; daling van het aantal klachten met 3,59%; een stabiel aantal certificaten werd afgeleverd; uitvoering controleplan monsternemingen voor 99,42% uitgevoerd; daling aantal monsternemingen met 5,62% ; daling aantal inspecties met 4,23%; daling van het aantal niet gunstige resultaten inspecties met 0,68%; stijging van het aantal niet gunstige resultaten monsternemingen met 12,02% Reacties van de leden van het RC: 111. De Voorzitter haalt aan dat evt. vragen m.b.t. de uitvoering van het controleplan naderhand kunnen worden toegestuurd Véronique Bert vraagt meer detail te verstrekken bij dia 8 over controles van infrastructuur, inrichting en hygiëne bij DIS. Wat wordt er gecontroleerd bij controles van verpakking en etikettering? De DG Controle zal deze specificaties bezorgen aan Unizo. Punt 6. Benchmarking met DK (missies van eind januari en begin februari 2012): vergelijking van de werkmethodes, smiley, beschikbaarheid van de gegevensbanken, centralisatie of decentralisatie, enz Bert Matthijs, Directeur Regionale Directie van de DG Controle (NL), geeft een toelichting bij vermelde benchmarking met DK en een overview van de verschillende bezoeken Doel bezoek: nagaan hoe de voedselveiligheid wordt gecontroleerd in Denemarken (DK). Het bezoek volgt uit: Het Business plan van Gil Houins, gedelegeerd bestuurder van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen meer in het bijzonder de strategische doelstelling 12 : Internationale context : uitvoering van een benchmarking DK, UK en FR; Page 22 of 35

23 De operationele doelstelling van de DG Controle: 12.1: vergelijkende studie van de organisatie van inspectiediensten in het buitenland. Er werd gevraagd om zoveel mogelijk de inspectiedienst te vergezellen bij controles op het terrein om een zicht te hebben op de manier waarop wordt opgetreden in reële omstandigheden (in afwezigheid van hiërarchische chef); Een vragenlijst werd voorbereid door NICE Het programma loopt over drie dagen waarbij: - dag 1: een voorstelling van het Deense controlesysteem zijnde een theoretische toelichting; - dag 2: het volgen van inspecties in de distributie; - dag 3: het volgen van een inspectie bij een voederfabrikant en een landbouwbedrijf Hij benadrukt dat de DG Controle steeds bereid is om extra info te verstrekken aan de leden over het programma van dag Op dag 1 werd naast een theoretische toelichting van het Deens controlesysteem tevens een toelichting gegeven over het Deense Smileysysteem: Hierna volgt een interpretatie van het Deens systeem volgens FAVV-normen, waarbij de 4 Deense smileys als volgt dienen geïnterpreteerd: Page 23 of 35