1/1/2013 HVA KIJKWIJZER VIDOEMATERIAAL MARC VAN ROODEN Kijkwijzer videomateriaal Marc van Rooden
Link naar video: http://youtu.be/ez443nzmixg Omschrijving van de les: Deze kijkwijzer bevat een aantal fragmenten welke gefilmd zijn tijdens een blokuur vaktheorie. De klas in kwestie is 3cb1. Wat inhoud dat het een derde jaars groep is die de consumptief breed opleiding volgt bij ons op de afdeling. In deze theorieles wordt er een aantal presentaties gehouden door de leerlingen. Deze presentaties zijn gemaakt in de voorgaande lessen. Hiervoor hebben ze van mij een opdracht uitgereikt gekregen, na voltooiing van hun voorbereiding hebben ze deze digitaal ingeleverd. De presentatie wordt gehouden in groepjes van twee en wordt door de rest van de groep beoordeeld door middel van een evaluatie formulier. Aan het begin van de les leg ik uit wat het programma is en wat ik van hen verwacht. De les duurt in totaal 100 minuten. De video is gemaakt op maandag 14 januari 2013 Lesindeling: Ik ontvang de leerling altijd bij de deur. Vervolgens leg ik de leerlingen uit wat er vandaag tijdens de les op het programma staat. Het programma wat ik vertel staat altijd vermeld op het bord ter verduidelijking. Tijdstip: De les vond plaats tijdens het 4 e en 5 e lesuur, van 11.20 uur tot 13.00 uur. De video is gemaakt tijdens de les vaktheorie, de leerlingen volgen de consumptief breed opleiding en zitten in het derde leerjaar. De groep bestaat uit 24 leerlingen Beschrijving van de competenties: Met het laten zien van deze video wil ik graag aantonen bekwaam te zijn met het toepassen van de volgende competenties: organisatorisch, inter-persoonlijk, pedagogisch en vakdidactisch. Organisatorisch: Aan het begin van de les zorg ik er altijd voor dat alles klaar ligt. Tijdens theoretisch georiënteerde lessen, alle benodigde documentatie, en tijdens praktijklessen alle benodigde ingrediënten en materialen. Doormiddel van het bordschema en de benodigde uitleg daarvan zorg ik dat de leerlingen weten wat ze te wachten staat tijdens de les(sen). Tijdens en na een uitleg leid en begeleid ik de leerlingen met het behalen van de door mij gestelde doelen. (feedback geven, presenteren, basiskennis groenten)
Inter-persoonlijk: Aan het begin van de les is er een duidelijke kenmerkende situatie. Ik kom hier terug op het gedrag van een leerling van de week daarvoor. Ik geef nogmaals duidelijk aan in een kort gesprek dat ik zijn gedrag van de vorige week niet accepteer. Ik geef hem dus feedback op zijn eigen gedrag Tussen mij en de leerlingen bestaat er een goede verstandhouding, leerlingen zijn enthousiast voelen zich op hun gemak tijdens mijn lessen. Op het stellen van vragen reageren de leerlingen positief, door de leerlingen te complimenteren over hun bijdragen aan de les raken ze gemotiveerd om actief met de les mee te doen. Pedagogisch: Tijdens mijn lessen staat, te allen tijde, het genereren van een veilig leerklimaat centraal. Door het creëren van een open sfeer, waarbinnen het stimuleren van respect voor elkaar centraal staat, ontstaat er een werkplek waarbinnen fouten maken mag. Het tonen van interesse in de leerlingen is tevens een belangrijk item. Door hier tijd voor te maken ontstaat er een goede band met de leerling. Door structuur te bieden en tijdens de lessen orde te houden. Leerlingen weten graag waar ze aan toe zijn. Vakdidactisch: Tijdens de les geef ik duidelijk aan respect te hebben voor elkaars werk, het instant houden van een veilig leerklimaat is essentieel. Door het uitdelen van de feedback formulieren stimuleer ik de leerlingen actief mee te doen tijdens de presentatie van hun mede klas genoten. Ik praat ook niet over een fout tijdens de presentatie maar dat ze op zoek moeten naar een verbeterpunt. Herhalen is de basis van het opdoen van kennis! Dit heb ik duidelijk voor ogen gehad bij het samenstellen van deze les. De leerlingen hebben de presentatie gemaakt, gepresenteerd en een aantal malen door hun mede leerlingen voorgeschoteld gekregen. Mede door het feedback formulier worden ze extra gestimuleerd en zal de stof beter bij de leerlingen blijven hangen.
Verwijzing naar literatuur: Wanneer ik een kenmerkende situatie uit deze video theoretisch wil onder bouwen springt het gesprekje wat ik aan het begin voer met een van de leerlingen naar voren. Dit omdat mijn intresse uitgaat naar gesprekken met leerlingen. Andre Konig gaat in zijn boek in gesprek met de leerling uitgebreid in op deze, veel voorkomende, situaties. Volgens Konig kiezen wij in een gesprek altijd een of meerdere, van de 12 interventies. Afbeelding blz 37 Andre Konig in gesprek met de leerling isbn 978-90-402-0032-8 Maar welke kiezen we dan? Ik citeer: Het antwoord op die vraag is even onbevredigend als voor de hand liggend; dat hangt er van af. Maar waar hangt het dan van af? Ook hier had Konig een antwoord op die voor mij zeer herkenbaar was gezien de kernmerkende situatie. Eigenlijk zouden de omstandigheden waaronder het gesprek plaatsvindt geen factor moeten zijn, maar helaas! Het is opvallend hoe sterk de invloed van tijd en plaats is op de feitelijke keuze van interventies. Naarmate de tijd dringt gaat de docent zich haasten en nemen de interventies rechts op het continuüm sterk toe; de tijd om te luisteren gaat ontbreken, de neiging om te adviseren neemt toe, aldus Konig.* Gekeken naar het continuüm van interventies (afbeelding) komen interventie 6,10,11 en 12 sterk naar boven in dit korte gesprek. *Andre Konig in gesprek met de leerling isbn 978-90-402-0032-8 Reflectie op eigen handelen: Wanneer ik terugkijk naar mijn les zijn er een aantal dingen die mij opvallen. Voor het reflecteren op mijn eigen handelen heb ik gebruik gemaakt van de lesfases van Korthagen. Doormiddel van het doorlopen van elke fase wil ik een duidelijk beeld voor mijzelf creëren over mijn handelen tijdens de les.
Fase 1 Beschrijving van de situatie: Concrete situatie: Het verzorgen van een blokuur vaktheorie, hoofddeel groetenpresentatie door leerlingen Mijn taak binnen deze situatie: Begeleiden en aansturen van de te houden presentaties en beoordelingen doormiddel van feedback Welke concrete acties heb ik ondernomen binnen deze situatie: Aansturen van de leerlingen om doormiddel van het smartboard hun presentatie te houden, uitleg geven over feedback formulier Wat was het resultaat van deze acties: Door het herhaaldelijk aanbieden van de leerstof de leerlingen kennis laten opdoen over dit onderdeel Fase 2 Terugblikken (wat gebeurde er concreet): Wat zag ik: Een enthousiaste groep leerlingen die het houden van de presentatie toch wel spannend vonden. Tijdens de presentaties deden ze allemaal goed mee en vulden de feedback formulieren serieus in. Ze lieten elkaar in hun waarde en vonden de afwisseling in de manier van lesgeven (onbewust) leuk. Alle leerlingen deden actief mee aan de les. De leerlingen hadden goede kritieken op de uitvoering van de presentaties. Ik vond van mijzelf dat ik heel rustig overkwam en ontspannen was. Wat deed ik: Deze les is de laatste les van een lessenserie waarin ik heel doelbewust heb toegewerkt naar dit moment, de presentaties! Het aangeven in de les van dit moment is dan ook heel bewust en ik heb dit dan ook neergezet als zijnde een belangrijk moment, het eindresultaat. Om er extra waarde aan te geven heb ik de feedback formulieren er bij ontwikkeld om te zorgen dat de waarde van deze presentatie verzwakte. Doceren/uitleg geven Vragen stellen/ interactie verzorgen. Complimenteren/ controleren. Structuur bieden Genereren en handhaven van veilig leerklimaat. Wat dacht ik: Door het aanbieden van de leerstof in een andere vorm dacht ik dat de leerlingen als vanzelf meer betrokken zouden zijn bij de les. Deze ervaring had ik met een vorige klas. Deze klas had voor mij de maat gezet, een onterechte conclusie omdat ik bij deze groep meer sturing moest geven om ze te enthousiastmeren.
Door het benoemde vorige punt dacht ik meer tijd te hebben en meer presentaties te kunnen houden op een dag. Dit is helaas niet gelukt. Van te voren had ik gevraagd aan de leerlingen om hun documenten die ze nodig hadden bij de presentatie uit te printen en mee te nemen. Dit moest bij de meeste nog gebeuren. Ik had gedacht/verwacht dat dit bij de meeste wel gebeurd zou zijn. Wat voelde ik: Voor de aanvang van de les was ik eigenlijk heel ontspannen, dit hield ik ook tijdens de les. Dit had ik niet verwacht, het filmen van mijn lessen roept bij mij altijd wat extra spanning op. Wellicht omdat een Andre student van de hva (jaar 2) deze les filmde. I begeleid deze student tijdens mijn theorie lessen. Wellicht had ik mijzelf onbewust opgelegd extra rustig te blijven vanwege de voorbeeldfunctie. Ik had heel veel zin in de les omdat ik nieuwsgierig was naar het eindresultaat. Vele hadden zich goed ingezet rond het maken van hun presentatie. Fase 3 Bewustwording van essentiële aspecten: Om te zorgen dat deze lesvorm bij de leerlingen de volgende keer meer tot de verbeelding gaat spreken wil ik ze, voorafgaande aan de opdracht, alvast het verwachten eindresultaat laten zien. Wanneer de leerlingen weten wat einddoel moet zijn, wat ik van ze verwacht, zal dat het einddoel alleen maar versterken. Bij het uitreiken van de opdracht zat ik met deze groep in een ander lokaal. Dit lokaal heeft niet de onderwijsleermiddelen die ik nodig had om de opdracht perfect toe te lichten. Dit probleem is ontstaan uit luxe. Door enorme en stabiele nieuwe leerlingengroei konden wij in het begin van dit schooljaar niet elke groep een lokaal aanbieden met de juiste onderwijs leermiddelen. Inmiddels is dat verholpen. Het lokaal waar we de presentatie hebben gegeven vind ik niet ideaal. Het is een computerlokaal met allemaal individuele leerplekken. Het zitten op hoogte verstelbare stoelen op wielen zorgt voor de nodige afleiding bij de gemiddelde vmbo leerling. Fase 4 Formuleren van Handelingsalternatieven: De volgende keer zal ik bij het uitreiken van de opdracht zorgen dat ik het juiste lokaal heb. Ruilen met een collega of zo. Een hele simpele oplossing waar ik op dat moment niet aan gedacht heb. Tijdens de presentatie zal ik de volgende keer ook gebruik gaan maken van een ander lokaal. Een stukje klassen management (bus opstelling) waarin iedereen gefocust op de presentatie, zonder afleiding, mee kan doen met de les.
Fase 5 Uitproberen: Wat wilde ik bereiken: Een rustige en respectvolle sfeer en setting van de groep zodat er zo optimaal mogelijk leerstof opgenomen kan worden. Waar wilde ik op letten: Tijdens de les wilde ik graag letten op het handhaven van een veilige leeromgeving. Het laten presenteren door de leerlingen zelf kan snel leiden tot ontoelaatbare situaties Wat wil ik uitproberen: De volgende keer wil ik graag uitproberen hoe het resultaat is wanneer ik het eindresultaat laat zien voordat we aan de opdracht beginnen. Wanneer de leerlingen weten waar ze aan toe zijn zal dat wellicht leiden tot een beter eindresultaat met als gevolg het beter opnemen van de leerstof Marc van Rooden Hva doo Horeca en voeding jaar drie