I NOORDNIEUWS MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 14 NUMMER 2 > 2009 Drenthe klaar voor vuelta > Maakindustrie = kenniseconomie > Mobilteitscentrum: van werk naar werk > De aarde is plat: internationale kansen > Met een noordgang ondernemen
1 Inhoud NoordNieuws 2 > 2009 2 4 8 12 18 24 opinie 2 Maakindustrie is kenniseconomie 16 Grensgevallen: Nederlands-Duitse samenwerking kan beter actualiteit 4 Bartje lust paella: Vuelta brengt Drenthe in Spaanse sferen 11 Waddenfonds: niet goed geld weg? 14 Debet-crisis: Het belang van effectief debiteurenbeheer 23 Fryslân Ferbynt ondernemers wereldwijd vereniging 24 Met een Noordgang ondernemen 26 kredietcrisis-update Praktijk 8 Met Mobilteitscentrum van werk naar werk 12 De aarde is plat: internationale kansen voor Noord-Nederland 18 Georgia on my mind: Competentiemanagement in Georgië 21 het A-woord: acquisitie 22 opbrengst versus kosten vaste rubrieken 6 Bedrijfsnieuws 7 Column 20 netwerken op het net 25 actualiteiten 28 vno-ncw Noord in actie 29 Personalia 30 Welkom nieuwe leden 32 agenda
2 NoordNieuws april 2009 Jan-Willem Lobeek jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl Maakindustrie is kenniseconomie Industrie als drager van de diensteneconomie Het maatschappelijk klimaat zorgt ervoor dat we massaal inzetten op de kenniseconomie. Dit wordt ten onrechte als synoniem gezien voor een inzet op de diensteneconomie. Juist de industrie is een belangrijke drager voor de diensteneconomie, al wordt dit vaak gemakshalve vergeten. Sinds de jaren vijftig is de maakindustrie zwaar vertegenwoordigd in Noord- Nederland, vooral vanwege het destijds gunstige investeringsklimaat en de lage prijs van de arbeidskrachten. Waar in de jaren zestig nog 30% van de banen in Nederland zich in de industrie bevonden is dat aantal inmiddels gehalveerd. Veel banen in de industrie zijn verdwenen door rationalisatie. Dingen die vroeger met de hand gebeurden zijn overgenomen door machines en laagwaardige bulkindustrie naar goedkopere oorden is verdwenen. Maar veel banen zijn ook door de statistiek verplaatst. Waar industriële bedrijven voorheen hun eigen catering, hun eigen onderhoudsdienst en hun eigen beveiligingmensen in dienst hadden, zijn deze taken tegenwoordig veelal uitbesteed. In de statistische praktijk betekent dit, dat industriële banen zijn omgetoverd in dienstverlenende banen. De diensteneconomie staat dus niet geheel op zichzelf, het is voor een groot deel afhankelijk van dragende sectoren als de industrie. De toekomst van de industrie in Noord- Nederland stond centraal tijdens het Noord-Nederlands Industriedebat op 24 februari jl.. Gerenommeerde experts gaven niet alleen hun toekomstvisie, maar gaven ook antwoord op de vraag wat de huidige recessie betekent voor de Noordelijke industrie. Al voor de economische crisis stond, net als elders in Nederland, de positie van de maakindustrie onder druk. Enerzijds zien we de producenten van bulkproducten met lage marges verhuizen naar lage lonen landen, anderzijds weten nog steeds veel bedrijven door innovatie en focus op toegevoegde waarde hun positie te behouden. Het is evident dat er sectoren binnen maak- en procesindustrie zijn met een hoge toegevoegde waarde waarbij andere factoren dan alleen de loonkosten van invloed zijn op het vestigingsklimaat. Verborgen kampioenen Maar waar staat de Nederlandse industrie momenteel? Professor Dany Jacobs gaf het als volgt weer: De Nederlandse industrie en industriële export bezit nog steeds een relatief sterke positie, ondanks de huidige tegenwind. De sector kent veel verborgen kampioenen in gespecialiseerde niches. Ook Wessel Bruining, Director Manufacturing Teijin Aramid gaf een genuanceerd beeld weer van de huidige situatie. In de afgelopen negen jaar waren wij, ondanks een voortdurende capaciteitsgroei, continu uitverkocht. Hierdoor konden sommige binnen R&D nieuw ontwikkelde producten niet zo snel gecommercialiseerd worden. Nu is er als gevolg van het af en toe beschikbaar zijn van productielijnen wel ruimte voor bedrijfsproeven waardoor implementatie en commercialisatie versneld kunnen worden. Een algemeen gedeelde visie is dat juist nu innovatie nodig is om versterkt uit de crisis te komen. Volgens Dany Jacobs moet de industrie in een intensieve dialoog met de klant en de klant van de klant. Zie deze klanten als co-designer is zijn devies. Jos Pâques van Paques uit Balk onderstreepte deze gedachte. Zijn industrie draait bijna volledig op innovatie. Met zijn hoogwaardige en hoogtechnologische kennis op het gebied van waterbehandeling is hij een zeer belangrijke speler in zijn marktsegment geworden. Pâques vatte het bondig samen: Maakindustrie is kenniseconomie. Hiermee de schijnbare tegenstrijdigheid in het maatschappelijke debat tussen de nieuwe kenniseconomie en de oude industrie
3 tegensprekend. Hoewel slechts 19 van de 350 mensen in zijn bedrijf zich ook daadwerkelijk met productie bezighouden (de rest besteedt hij uit) wil hij deze rol als producent niet kwijt. Daarvoor levert het zelf produceren teveel kennis op om tot nieuwe innovatie te kunnen komen. Jos Pâques benadrukt de prominent rol van industrie als aanjager van vernieuwing. Zonder kennis ben je niks. Dit wordt ook door statistiek onderbouwd. Meer dan 80% van de uitgaven voor Research & Development wordt binnen de industrie gedaan. Hiermee is de industrie dé vernieuwingsmotor. SIC Het Noord-Nederlands Industriedebat dat op 24 februari jl. in het Gasunie gebouw werd gehouden werd door VNO-NCW Noord en de Stichting voor Industriebeleid en Communicatie (SIC) georganiseerd. SIC is in 2000 in het leven geroepen als onafhankelijk adviesorgaan, waarin op persoonlijke titel wordt deelgenomen door vertegenwoordigers uit werkgeverskring, vakorganisaties, wetenschap en overheid (en dus ook door VNO-NCW). SIC heeft geconstateerd dat het bestaande beeld van de maakindustrie bij het publiek, maar ook bij de opinie- en beleidsmakers, nauwelijks overeenkomt met de werkelijke betekenis. Het economische en maatschappelijke belang van de maakindustrie is niet alleen onvoldoende bekend, maar wordt ook onderschat. SIC wil daar verandering in aanbrengen en is daarom pleitbezorger en stimulator voor het ontwikkelen van een industriebeleid door bedrijfsleven, sociale partners en overheid. Uit de onlangs door SIC gehouden enquête onder Nederlandse Industriebedrijven blijkt dat 85% van de bedrijven daadwerkelijk last heeft van de economische crisis. Ruim 2/3 van hen wordt geconfronteerd met omzetdaling en een teruglopende orderportefeuille. Met name bedrijven in de metaal(producten) sector blijken ernstig geraakt te worden. opinie Vestigingsvoorwaarden Maar naast kennisverwerving en vermenigvuldiging binnen het bedrijf zijn er nog veel meer randvoorwaarden voor een succesvolle industrie. Misschien wel in de eerste plaats de lokale arbeidsmarkt. Gerichte scholings- en uitwisselingsprogramma s zijn essentieel. Wessel Bruining schetste: De aantrekkelijkheid van de regio wordt voor een belangrijk deel bepaald door de aanwezigheid van vakmensen en de samenwerking tussen onderwijs en industrie. Ook zijn expert en ervaringsnetwerken belangrijk om het kennisniveau op te krikken. Maar een toekomst voor de industrie in Noord-Nederland vraagt meer. Vooral in de faciliterende sfeer ligt hier een belangrijke taak voor de overheid. Bijvoorbeeld als het gaat om resultaatgerichte vergunningstrajecten: op het vlak van snelheid van handelen, omgaan met complexiteit en het vermogen om mee te denken kunnen overheden zich nationaal en internationaal onderscheiden. Een stapje extra is nergens vanzelfsprekend en juist in het overzichtelijke Noord- Nederland een factor die gemakkelijk in het voordeel kan worden uitgenut. Het spreekt vanzelf dat de overheid aan de lat staat voor zaken als infrastructuur (niet alleen wegen, maar ook energie) en woonklimaat. Wereldmarkt De meeste industriële bedrijven zijn internationaal opererend. Vaak komt dit voort uit hun specifieke marktpositie; Ofwel omdat men door hun specialisme één van de weinige producenten is, danwel omdat ze binnen een internationaal conglomeraat opereren waarvan de productie van één productsoort geconcentreerd wordt op een enkele productielocatie. De afwegingen van bedrijven moeten ook juist binnen deze internationale context worden gezien. De keuze om zich niet te vestigen in Nederland of hier niet verder te groeien wordt ook door zaken bepaald die ver buiten de invloedsfeer liggen van publieke partijen. Bedrijven nemen daarbij ook zaken in overweging als de locatie van de belangrijkste klanten, valuta-effecten en internationale regelgeving. Gelukkig is op het vlak van dat laatste er zo langzamerhand steeds meer een Europees level playingfield. Dat neemt niet weg dat in Nederland de regelgeving uitermate streng is als het gaat om uitstoot. Daarmee behoort de industrie in Nederland tot de schoonste van de wereld. In het kader van duurzaamheid en C0 2 problematiek wordt ook vaak minachtend gekeken naar de industrie terwijl men er aan voorbijgaat dat men milieudoelstellingen op globaal niveau beter kan realiseren met industrie in Nederland dan met industrie in bijvoorbeeld China of Brazilië. Niet omdat deze landen niet zouden willen, maar omdat wij in Nederland het al wel kunnen en zij nog deze achterstand moeten inlopen. Dit leidt tot de paradoxale conclusie dat een duurzame globale economische ontwikkeling is gebaat bij een goed industrieklimaat in Nederland. <
4 NoordNieuws april 2009 Daan Bultje d.bultje@vno-ncwnoord.nl Bartje lust paella Vuelta brengt Drenthe in Spaanse sferen Ruim 350 jaar na de Tachtigjarige oorlog kunnen de lage landen weer even gerekend worden tot Spaans grondgebied. Van 29 augustus tot en met 1 september dendert de Ronde van Spanje door Nederland. De Vuelta Ciclista a España, oftewel de ronde van Spanje, ging nog nooit van start buiten het Iberisch schiereiland. 10 jaar geleden werd gestart in Lissabon, maar verder van huis ging de Vuelta niet. Des te unieker is de prestatie van Drenthe om de start van deze grote wielerronde binnen te halen. Zeker omdat het peloton ook nog eens vier dagen in Nederland blijft. Jos Vaessen, directeur van La Vuelta 09 Drenthe Holanda, vat het als volgt samen: Zorg dat je erbij bent, want we maken niet gauw meer mee dat een van de grote wielerrondes vier dagen door Nederland koerst. De Vuelta wordt sinds 1936 jaarlijks verreden en is na de Tour de France het grootste wielerevenement van de wereld. Tot de winnaars behoren onder andere Jacques Anquetil, Raymond Poulidor, Eddy Merckx, Pedro Delgado, Roberto Heras, Denis Mensjov, maar ook Jan Janssen en Joop Zoetemelk. De renners leggen in de editie van 2009 meer dan 3200 kilometer af. Hoewel de Vuelta in de Lage Landen begint, lijkt het routeschema vooral in het voordeel van de klimmers, met 10 etappes in het middenof hooggebergte en met vijftien nieuwe bergpassages in het parcours. De enige klim in Drenthe is de Cola de Witteveen, met een hoogte van 30 meter. Dat de start van de Vuelta komende zomer in Drenthe zal plaatsvinden, begon met de droom die Relus ter Beek destijds had. De op 29 september 2008 overleden Commissaris der Koningin van Drenthe was wielerfanaat en hij schreef rondedirecteur Victor Codero in een brief met het idee om vanuit Drenthe te starten. Dit bracht het balletje aan het rollen. Een Drentse delegatie bezocht de start van de Vuelta in Malaga en wist het enthousiasme over te brengen. Het Spaanse organisatiebureau Unipublic bracht een tegenbezoek en werd op Bourgondische wijze ontvangen. Vanwege de banden van Unipublic met het Spaanse managementbureau Dorna dat de rechten voor de MotoGP bezit, was het idee om de proloog op het TT-circuit te organiseren zeer aansprekend. Vaessen: De motorwereld wordt in belangrijke mate gedomineerd door Spanjaarden en het TT Circuit in Assen staat bekend als de kathedraal van de motorsport. Daardoor sprak het Drentse voorstel bijzonder tot de verbeelding. Het duurde dan ook niet lang voordat bevestigd werd dat de Vuelta in Assen zou starten. De proloog op zaterdag 29 augustus op het TT Circuit is circa 4,8 kilometer lang. Volgens oud-wielrenner Herman Strijbosch, die als routeplanner verantwoordelijk is voor de Nederlandse etappes van de Vuelta, wordt de proloog door veel renners gevreesd. De renners hebben angst voor het asfalt omdat het niet lekker loopt. Lars Boom laat speciaal nieuwe banden ontwikkelen om goed het circuit over te komen. De eerste etappe gaat vervolgens van Assen naar Emmen. Bij wijze van eerbetoon maken de renners in deze etappe een lus langs Witteveen, waar Relus ter Beek begraven is. Ook komt het peloton door Coevorden, de geboorteplaats van Ter Beek. De renners zullen bovendien over de landingsbaan van Groningen Airport Eelde geleid worden. Volgens kenners zijn de laatste twintig kilometer van deze etappe het verraderlijkst. Op 31 augustus gaat de karavaan vervolgens van Zutpen naar
5 Venlo, waarna de Vuelta Nederland op 1 september verlaat wanneer het de grens oversteekt tussen Venlo en Luik. Exposure Er zijn vaker grote wielerrondes van start gegaan in Nederland. De Tour de France startte voor het laatst in Nederland op 29 juni 1996 in Den Bosch. En in 2002 vertrok de Giro d Italia vanuit Groningen. Maar waar de Giro destijds niet live in Nederland werd uitgezonden, zal de NOS gedurende de 4 Vuelta-etappes in Nederland elke dag anderhalf uur live verslag doen. Tijdens dit internationale sportspektakel zijn dus alle ogen op Drenthe gericht. Daarom wordt ook aan ondernemers de mogelijkheid geboden mee te profiteren van deze exposure. actueel De combinatie van sport en ondernemers levert vrijwel altijd een win-win situatie op, of het nu gaat om sponsoring, seminars door topsporters en coaches of het onderhouden van relaties tijdens sportevenementen. Zeker wat dat laatste aspect betreft, biedt de start van de ronde van Spanje in Drenthe volop kansen. Rondom de Vuelta worden diverse hospitalitymogelijkheden geboden. Tijdens de proloog op het TT Circuit kan bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van een VIP-loge. Ook is het mogelijk om bij de start en finish van de etappes gasten te ontvangen of om mee te rijden met één van de gastenwagens. Dergelijke arrangementen worden ook aangeboden rondom de ploegenpresentatie op 28 augustus. Voor wie liever zelf op de fiets stapt, is de toerversie La Vuelta georganiseerd, waarbij gefietst wordt over het officiële parkoers van de eerste etappe. Bedrijventeams (vanaf 10 personen) kunnen zich inschrijven voor een speciaal Business Team Toerversie. Hierbij bestaat de keuze tussen 60, 90 en 120 kilometer. Een goede gelegenheid om de eigen fietsprestaties te vergelijken met de tijden van de profs, of natuurlijk om de condities van medewerkers, collega s of relaties te testen. < Kijk voor meer informatie over de Vuelta in Drenthe op www.vueltadrenthe.nl Vuelta-bijeenkomst VNO-NCW Noord Op 6 april organiseerde VNO-NCW Noord in samenwerking met La Vuelta 09 Drenthe Holanda een bijeenkomst over de mogelijkheden voor ondernemers om mee te profiteren van de Vuelta in Drenthe. Een kleine honderd leden waren aanwezig bij deze bijeenkomst op het TT Circuit in Assen. De verschillende aspecten van de Vuelta werden onder andere belicht door Jos Vaessen, directeur La Vuelta 09 Drenthe Holanda, gedeputeerde Anneke Haarsma, Jaap Kuin, wethouder assen en Herman Strijbosch, wedstrijdorganisatie.
6 NoordNieuws april 2009 > De Havixhorst in De Schiphorst is uitgeroepen tot Kasteel van het Jaar 2009. Het Châteauhotel- en restaurant kwam van alle leden van de vereniging Châteaux et Résidences Gastronomiques als beste uit de beoordeling op het vlak van service en kwaliteit. De uitslag werd bekend gemaakt door Châteaux et Résidences Ambassadeur Hans Wiegel. De bij de uitverkiezende horende oorkonde werd in ontvangst genomen door Jos Wijland, Directeur-eigenaar van De Havixhorst. > DB Wilaard Holding BV is overgenomen door GEA Farm Technologies Division, onderdeel van de GEA Group AG uit Duitsland. De Wilaard Groep is marktleider op het gebied van stalinrichting voor de rundveehouderijsector en heeft haar hoofdvestiging in Leeuwarden. Ook Wilarus, de eigen verkoop en productie faciliteit in Rusland, is onderdeel van de overname. De productie en verkoop van stalinrichting en mestverwerking blijft gehandhaafd vanuit de hoofdvestiging in Leeuwarden en de verkoop en productie faciliteit van Wilarus in Kolomna in Rusland. GEA Farm Technologies Division ontwikkelt en levert wereldwijd geïntegreerde systeem oplossingen voor de melkveehouderij. > Kreeft Opleidingen BV uit Hoogeveen heeft het Verkeers Educatie Centrum (VEC) in Drachten gekocht. Het bedrijf verzorgde al brandweertrainingen en Trials op het terrein. In 2008 moest het centrum de deuren sluiten, waarop de provincie Fryslân heeft ingegrepen en de stichting Bevordering Verkeerseducatie vroeg om tijdelijk het VEC door te laten gaan. Met Kreeft Opleidingen BV is een partij gevonden die affiniteit heeft met verkeer. Het bedrijf verzorgde al diverse opleidingen in Drachten en zal het aanbod opleidingen nu gaan vergroten. Zo kunnen vrachtwagenchauffeurs bijscholingen doen of in de vrachtwagen een slipcursus volgen. De provincie ziet in het VEC een goed instrument om het aantal verkeersgewonden terug te dringen. > RDW gaat nauw samenwerken met het Instituut voor Informatie- en Communicatietechnologie van de Hanzehogeschool Groningen. RDW zendt afgevaardigden naar de werkveldadviescommissie van het Instituut voor ICT, stelt stageplaatsen beschikbaar, verzorgt gastcolleges, praktijkopdrachten en rondleidingen én biedt docenten aan om stage te lopen. De Hanzehogeschool Groningen heeft er belang bij dat haar opleidingen aansluiten bij de wensen en eisen van het bedrijfsleven. Studenten worden actief gewezen op de mogelijkheden die de RDW als werkgever biedt. > Tecnovia Noord BV is onlangs op een schiereiland voor de fabrieken van AVEBE in Foxhol de bouw gestart van een futuristische fabriek. In het 24-uursbedrijf komen machines te staan die dag en nacht door robots worden bediend. Slechts een klein deel van deze uren zijn er mensen aanwezig om de machines en de robots te programmeren en om te zorgen voor aanvoer van materiaal en afvoer van producten. Tecnovia is gespecialiseerd in het produceren van precisie onderdelen voor onder andere ruimtevaart, vliegtuigindustrie en medische technologie. De bouw zal naar verwachting in juni 2009 zijn afgerond. > Sensor Universe en TechnologieCentrum Noord-Nederland hebben een convenant ondertekend om intensief te gaan samenwerken. Door de nauwe samenwerking kunnen ondernemers beter begeleid worden in het implementeren van sensorsysteemtechnologie in het bedrijf. Sensor Universe is een programma van een consortium van partners om de komende tien jaar in Noord-Nederland een internationaal toonaangevend economisch cluster te ontwikkelen rond sensor technologie. TCNN houdt zich al meer dan tien jaar bezig met de economische versterking van het industriële en stuwende Noord-Nederlandse mkb door samenwerking en innovatie. > WtbE Groningen heeft een arbeidspool voor technische specialisten opgezet onder de naam TemPlacement. Bij tijdelijke onder- of overbezetting kunnen technische ingenieurs en kaderpersoneel van het ene bedrijf uitgeleend worden aan het andere bedrijf. Doel is de gevolgen van de economische crisis te beperken en bedrijven in de industrie zonder problemen door te laten draaien. Bedrijven die wegens terugtrekking van orders met tijdelijke overcapaciteit kampt, kan deze mensen via WtbE bij een ander bedrijf laten plaatsen. > Brunner Mond BV gaat haar activiteiten in Delfzijl rond september 2009 beëindigen. In Delfzijl wordt onder andere natriumcarbonaat (soda, een hoofdbestanddeel van glas) en natriumbicarbonaat vervaardigd. Door de stijging van energieen grondstofkosten en de grote concurrentie op de markt draait de fabriek in Delfzijl sinds 2003 verlies. Ondanks een intensief programma van verbeteringen en kostenvermindering en de investeringen in een nieuwe natriumbicarbonaatfabriek is het niet gelukt het tij te keren. Brunner Mond is voor 100% in handen van Tata Chemicals Limited, een onderdeel van de Indiase Tata Group > Yantai Wanhua Polyurethane Co. Ltd, een Chinees chemiebedrijf, vestigt zich definitief in Delfzijl. Het bedrijf heeft een betaalde optie genomen op een kavel van vijf hectare op het industrieterrein. Deze ruimte is bedoeld voor opslag van goederen. Daarnaast wordt 75 hectare vrijgehouden waar mogelijk op termijn een productiebedrijf tot stand komt. Als deze plannen doorgaan, wordt werkgelegenheid geboden aan 500 tot 1000 mensen. Wilbert Boneschansker wint Mensen voor Cijfers Prijs Wilbert Boneschansker, manager Business Operations bij Groningen Seaports, heeft de Mensen voor Cijfers Prijs 2008 gewonnen. Naast Boneschansker waren ook Rolf Kruit van Ziegler Brandweertechniek en Erik Mulder van FC Groningen genomineerd. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de de beste financiële manager in het Noorden. Met de prijs worden de financieel manager en de controller, een beroepsgroep die normaal gesproken enigszins in de schaduw staat, in het zonnetje gezet. Volgens de jury is Boneschansker onder meer initiatiefrijk, gedreven en alert en heeft hij een substantiële bijdrage geleverd aan het succes van het bedrijf. Jan Houkes Drentse Ondernemer van het Jaar Jan Houkes, algemeen directeur van Pals Letselschade en adviseur van Houkes Advocaten is gekozen tot Drents ondernemer van het jaar. De bekendmaking vond plaats voorafgaand aan de opening van de Bedrijven Contact Dagen Drenthe. Houkes werd door de jury geroemd vanwege zijn vermogen een combinatie te maken van zijn persoonlijke kennis, ontwikkelingen in het vakgebied en nieuwe kansen als gevolg van de liberalisering. Ook vond de jury het bijzonder dat iemand met een wetenschappelijke opleiding zoveel ondernemerschap aan zijn vakgebied heeft weten toe te voegen. Bedrijfsnieuws Geef uw bedrijfsnieuws door via noordnieuws@vno-ncwnoord.nl
7 COLUMN Voorsprong VNO-NCW brengt samen met onder andere MKB Nederland en het CBS vier keer per jaar de COEN (ConjunctuurEnquête Nederland) uit. Op basis van een enquête onder 12.000 ondernemers worden de belangrijkste ontwikkelingen en verwachtingen van het Nederlandse bedrijfsleven in kaart gebracht. De conclusies over het eerste kwartaal van 2009 waren, zoals te verwachten viel, niet mals: Economische crisis verbreedt en verdiept zich in het Nederlandse bedrijfsleven. Deze trend werd ook geconstateerd in Noord-Nederland, maar er waren toch lichtpuntjes. Zo is de daling van de export van industrie, groothandel en transportsector in Noord-Nederland minder dan elders. De krimp van de omzet bleef in deze sectoren in Noord. Anderzijds waren in Noord-Nederland de detaillisten pessimistischer gestemd dan elders in het land. En daar zit m nu net de crux. De kredietcrisis wordt voor een niet onbelangrijk deel gevoed door emotie. Vanuit een gevoel van onzekerheid worden belangrijke beslissingen uitgesteld. Daarbij gaat het niet alleen om nieuwe activiteiten maar ook om noodzakelijke ingrepen in de bedrijfsvoering. Uitstel versterkt de economische crisis alleen maar. Noorderlingen staan niet bekend om hun uitgesproken enthousiasme. Dat brengt het risico met zich mee dat bij het invullen van een enquête, de conclusie somberder is dan wat er in werkelijkheid gaande is. Want uit verschillende cijfers blijkt dat Noord-Nederland het relatief gezien beter doet dan de rest van Nederland. Dat moeten we niet wegstoppen, maar juist benadrukken. We hebben in de jaren negentig voor zover dit nog nodig was - toch de omslag gemaakt van achterstandsdenken naar ontwikkelingsdenken? Dit is de kans om de volgende stap te zetten: voorsprongsdenken. Tijdig maatregelen nemen als het noodzakelijk is, maar ook tijdig investeren en gereed staan als de economie weer aantrekt. Dan kunnen we straks alsnog in alle nuchterheid vertellen hoe we het gepresteerd hebben. Durk van Tuinen, voorzitter VNO-NCW Friesland
8 NoordNieuws april 2009 Lambert Zwiers l.zwiers@vno-ncwnoord.nl Het Mobiliteitscentrum is er voor alle bedrijven Met Mobilteitscentrum van werk naar werk Nederland kent sinds kort een landelijk dekkend netwerk van 33 Mobiliteitscentra. De tijdelijke centra ondersteunen door de economische crisis getroffen bedrijven met voorlichting, advies en begeleiding. Wat maakt dat deze centra ook echt gaan werken? Wat doen ze en voor wie zijn ze bedoeld? Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de coördinatie van de Mobiliteitscentra bij het UWV WERKbedrijf belegd. Ron Spaans, Bedrijfsadviseur van het UWV WERKbedrijf, ondersteunt en faciliteert de inrichting van de Mobiliteitscentra in de Regio Noord. Daarnaast zoekt hij actief naar projecten en arrangementen in het kader van werk naar werk. Zijn werkgebied omvat de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en een deel van de provincie Gelderland. De centra in de drie noordelijke provincies bevinden zich in Groningen, Leeuwarden, Emmen, Assen en Roden. Voor wie zijn de mobiliteitscentra bedoeld? We richten ons primair op de werkgevers. Zowel de werkgevers in het grootbedrijf als in het mkb. Alle werkgevers die te maken hebben met Werktijdverkorting of deeltijd WW kunnen op ons rekenen. Het blijkt echter niet altijd eenvoudig te zijn om ervoor uit te komen dat je bedrijf in de problemen verkeert. Wij nuchtere noorderlingen lopen nu eenmaal niet met onze sores te koop. Ik wil alle ondernemers op het hart drukken om het Mobiliteitscentrum al bij dreiging van zwaar weer in te schakelen voor advies en hulp. We zijn er ook voor om preventief hulp te bieden. Grotere bedrijven hebben vaak een eigen mobiliteitscentrum en hebben ons niet zo hard nodig. Maar het mkb is vaak minder goed gefaciliteerd. Daar blijkt grote behoefte te zijn aan ondersteuning. Het Mobiliteitscentrum is er voor alle bedrijven, of ze nu 2000 of 2 mensen in dienst hebben. Waarin zit de toegevoegde waarde van een mobiliteitscentrum? Het unieke van de Mobiliteitscentra is de samenwerking tussen publieke en private partijen. Zie een Mobiliteitscentrum als een netwerkorganisatie waarin gemeenten, provincie, werkgevers- en werknemersorganisaties, scholingsinstituten, brancheorganisaties, uitzendbureaus, re-integratiebureaus en outplacementbureaus nauw samenwerken. Die samenwerking maakt de Mobiliteitscentra zo krachtig. Gezamenlijk hebben we de arbeidsmarkt goed in kaart en hebben we een enorm netwerk. We vinden niet opnieuw het wiel uit, maar bundelen de Diensten van de mobiliteitscentra in Groningen, Leeuwarden, Assen en Emmen: arbeids juridische dienstverlening (AJD) voorlichtingsbijeenkomsten betrokken werknemers WERKplan registratie en intake contactpunt kandidaten en werkgevers matchen van kandidaten aan vacatures jobhunting doelgroepgerichte projecten: Project 45+, jongeren competentie Test Centrum (CTC) scholingsinformatie en advies EVC leren & werken zelfstandig ondernemerschap detacheren workshops Werk; solliciteren, brief, CV, gesprek en netwerken business to business meetings/netwerkbijeenkomsten fysieke ruimte (desgewenst) actueel
9 expertise en kennis van alle organisaties. Daar zit de toegevoegde waarde. Alle betrokken organisaties zijn enthousiast over de aanpak en zetten zich voor 100% in om de Mobiliteitscentra tot een succes te maken. De lijnen zijn kort en we hebben een goed aanbod van dienstverlening. Iedere partij speelt zijn eigen rol. Het gaat er niet om dat de één belangrijker is dan de ander. We zijn complementair aan elkaar. Alleen zo kunnen we een groot netwerk ontsluiten, dat maar één doel heeft: voorkomen dat werknemers in de WW of WWB terechtkomen. Is er perspectief op werk? Ondanks de economische crisis is er nog veel vraag naar goed geschoold personeel. Ook in onze regio. Bovendien gaat de economische crisis op enig moment voorbij. En de vervangingsvraag blijft, onder andere door de vergrijzing. Er zijn ook nu kansen voor mensen die werkloos dreigen te worden, of al werkloos zijn. Zo speelt er op dit moment ontslag bij een makelaarskantoor in de provincie Groningen, terwijl zich tegelijkertijd een financiële dienstverlener vestigt in de stad. Bovendien zie je een verschuiving in werk. Als mensen minder snel een nieuwe auto kopen, blijven ze langer in hun oude wagen rijden. Die auto vraagt onderhoud en dat betekent meer werk voor garagebedrijven. Hetzelfde zie je in de bouw. De markt voor nieuwe huizen stagneert, maar ook hier verschuift het accent naar onderhoud. Vergeet ook de vacatures in onderwijs en zorg niet. Er is dus echt perspectief op werk. Hoe gaat het in z n werk? Al onze activiteiten zijn erop gericht mensen van werk naar werk te begeleiden. Een goed praktijkvoorbeeld zijn de Poortwachtercentra van VNO-NCW. Die richten zich vooral op medewerkers die arbeidsongeschikt zijn of dreigen te worden. Een mooi initiatief dat laat zien hoe samenwerking en netwerken tot resultaten leidt. In de Mobiliteitscentra Alle werkgevers die te maken hebben met Werktijdverkorting of deeltijd WW kunnen op ons rekenen gaan we soortgelijk te werk. We speuren actief naar vacatures. Zo is er in Friesland onlangs een vliegende brigade opgericht, die er op uittrekt om vacatures te vergaren. Onder andere in de landbouw, want daar liggen nog kansen. En we luisteren goed en actief naar signalen in de markt, onder andere met behulp van de vakbonden. Hoe zit het met scholing? Vaak zullen werknemers om- of bijgeschoold moeten worden. Het Mobiliteitscentrum kan deze scholing ondersteunen. Een goed voorbeeld van de samenwerking op het gebied van scholing zijn de contacten met Innovam, het kennis- en opleidingscentrum voor alle vormen van vervoer: auto s, trucks, caravans en tweewielers en met de BOVAG. Het massaontslag bij Autodrôme is natuurlijk een zware klap, maar tegelijkertijd is er in de mobiliteitsbranche vraag naar gekwalificeerde medewerkers. Of
10 NoordNieuws april 2009 het nu gaat om monteurs, inkopers of verkopers. In samenwerking met Innovam kunnen op de branche gerichte opleidingen worden aangeboden. Waar staan de mobiliteitscentra en wat doen ze voor de werknemers? Fysieke Mobiliteitscentra ontstaan dáár waar ze nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan het Mobiliteitscentrum van Cordis, dat in Roden is opgericht en al enkele jaren heel succesvol is. Ik verwacht in de provincie Groningen binnenkort centra in de stad Groningen, in Hoogezand en in Delfzijl. Weliswaar ligt de regie dan bij het UWV WERKbedrijf in de stad, maar de centra worden lokaal ingericht. Daarbij zijn de gemeenten belangrijke partners. Zij stellen ruimten ter beschikking, dichtbij de bedrijven en hun werknemers. In die fysieke centra worden groepen werknemers opgevangen en krijgen ze scholing in solliciteren, het schrijven van een brief, het opstellen van een cv en netwerken. Er staan pc s tot hun beschikking. Ze krijgen begeleiding bij het zoeken naar geschikte vacatures en worden desgewenst omgeschoold. Er worden workshops gegeven en het is ook een ontmoetingsruimte. Op het Werkplein Emmen is bijvoorbeeld een Werkcafé ingericht. Daar kunnen werknemers elkaar ontmoeten en ervaringen delen. Het gaat ook om het verwerken van het verlies van je baan. Vaak werken mensen al jarenlang bij hetzelfde bedrijf en voelt het als familie. In het Werkcafé is dan ook ruimte voor rouwverwerking. Tegelijkertijd is het een enorme opsteker als blijkt dat je collega weer een nieuwe baan heeft. Mensen motiveren elkaar en ervaren een nieuw toekomstperspectief. De Mobiliteitscentra kunnen werknemers die een eigen bedrijf willen starten eveneens ondersteunen. In het Noorden zijn we er klaar voor. < Vliegende brigade in Fryslân Het Mobiliteitscentrum Fryslân zet sinds 1 april vliegende brigades in om ontslagen bij bedrijven te voorkomen. De vliegende brigade is een unieke samenwerking tussen publieke en private partijen: UWV, Provincie Fryslân, VNO-NCW Noord, CNV, Randstad en AB Fryslân. Ondernemingen die aangeven dat zij kampen met overtollig personeel, worden bezocht door specialisten die de situatie in kaart brengen en kijken naar alternatieve manieren om werknemers in te zetten. Contactgegevens Mobiliteitscentrum Groningen Telefoon (088) 898 20 08 Eendrachtskade Zuidzijde 2 9726 CW Groningen mcg@uwv.nl contactpersonen Theo Laan en Rutger Verbeek Mobiliteitscentrum Leeuwarden Telefoon (058) 292 12 05 Tesselschadestraat 5 8913 HA Leeuwarden mobiliteitscentrumleeuwarden@uwv.nl contactpersoon Harry Wiersum Mobiliteitscentrum Emmen Telefoon (059) 178 86 48 Boslaan 20 7822 EN Emmen mobiliteitscentrumemmen@cwinet.nl contactpersoon Rika Schuiling Mobiliteitscentrum Assen/ Noordenkwartier Telefoon (050) 751 92 32 Heerestraat 121 9301 AE Roden info@mc-noordenkwartier.nl contactpersoon Kim Heinen ron spaans: 06 48 31 95 06 ron.spaans-01@uwv.nl Bedrijven kunnen contact opnemen met het mobiliteitscentrum in Leeuwarden waarna medewerkers van zowel het UWV als één van de marktpartijen langskomen om de situatie in kaart te brengen. De vervolgstappen worden vervolgens op maat gemaakt, zoals het uitlenen van werknemers aan andere bedrijven, detachering, deeltijdwerkloosheid of het verzorgen van extra scholing. Hierbij wordt ook gekeken naar mogelijke bronnen van financiering. De vliegende brigade fungeert als vooruitgeschoven post van het Mobiliteitscentrum Fryslân, dat is opgericht om de effecten van de economische crisis op de arbeidsmarkt zoveel mogelijk te beperken. Door het economische tij dreigt het aantal ontslagen in de komende periode fors toe te nemen, terwijl de arbeidsmarkt op iets langere termijn juist steeds krapper wordt. Doordat de specialisten de bedrijven in een vroeg stadium bezoeken, kan ontslag van tijdelijk overtollig personeel wat leidt tot grotere afstand tot de arbeidsmarkt - voorkomen worden. Daarmee blijft vakmanschap voor het bedrijf of de branche behouden. Door het mobiliteitscentrum te positioneren als een servicecentrum voor bedrijven hopen de initiatiefnemers zoveel mogelijk mensen van werk naar werk te begeleiden.