RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Zwijsencollege Veghel HAVO VWO Plaats : Veghel BRIN nummer : 04SU C1 BRIN nummer : 04SU 00 HAVO BRIN nummer : 04SU 00 VWO Onderzoeksnummer : 283397 Datum onderzoek : 13 mei 2015 Datum vaststelling : 22 juni 2015
Pagina 2 van 11
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 13 mei 2015 een onderzoek uitgevoerd op het Zwijsen College te Veghel afdelingen havo en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdelingen over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op de afdelingen havo en vwo van het Zwijsen College is in de afgelopen periode geen onderzoek uitgevoerd in het kader van risicogericht toezicht of themaonderzoek. De inspectie voert op deze (afdelingen van) scholen een zogenoemd vierjaarlijks bezoek uit. Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs 2013. Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. - Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. - Wij hebben gesprekken gevoerd met de schoolleiding, leraren, zorgfunctionarissen, mentoren en leerlingen. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de schoolleiding en het bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 3 van 11
2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor de afdeling havo en vwo van het Zwijsen College te Veghel is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdelingen havo en vwo het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten als ook de kwaliteit van het onderwijsproces op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau zijn. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Pagina 4 van 11
3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo van het Zwijsen College te Veghel. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Wij beoordelen de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo van het Zwijsen College, te Veghel als voldoende. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. Na wisselingen in de schoolleiding is de school nu weer in rustiger vaarwater gekomen. Er is sprake van een meer professionele cultuur en het belang van het primaire proces staat inmiddels weer hoog op de agenda van alle betrokkenen. Er heerst een open en positief schoolklimaat, docenten zijn zeer betrokken en leerlingen zijn welwillend. De opbrengsten zijn, gemeten over drie jaar, voldoende en vertonen geen risico. Een sterk punt van de school is het begeleiden van leerlingen met een specifieke ndersteuningsbehoefte. De kwaliteitszorg is voldoende tot goed maar aandacht vraagt nog het vastleggen van een aantal verbeterprocedures. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende Pagina 5 van 11
4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Aanwijzing voor auteur: Geef hier eventueel toelichting structuuropbouw van de tabellen bij meerdere afdelingen. 04SU 00 HAVO - HAVO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1 De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2.4 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. 1.2.5 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.4.4 Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 1.4.5 Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 04SU 00 VWO - VWO De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1 De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2.4 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. 1.2.5 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3.4 De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.3.5 De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4.4 Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Pagina 6 van 11
De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.4.5 Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 1 2 3 4 4.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling 1 2 3 4 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Pagina 7 van 11
Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Pagina 8 van 11
3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de leerlingondersteuning en begeleiding en de kwaliteitszorg. Opbrengsten De opbrengstenkaarten van de afdelingen havo en vwo van het Zwijsen College laten de laatste drie jaar voldoende opbrengsten zien. Het afgelopen jaar is het onderbouwrendement gestegen mede door een aangescherpt toets- en determinatiebeleid. Het bovenbouwrendement voor zowel havo als vwo is de laatste jaren stabiel en voldoende. Er zijn relatief weinig leerlingen die afstromen of doubleren. Het Zwijsen College is van de eerste scholen die participeert in de pilot summer school. Zittenblijvers worden onder intensieve begeleiding in staat gesteld een onvoldoende voor een vak op te halen. De eerste resultaten zijn positief en 80 procent van de deelnemende leerlingen blijkt ook succesvol in het volgende leerjaar. Het gemiddelde cijfer voor het centraal examen van zowel havo als vwo liggen op het landelijk gemiddelde waarbij opvalt dat voor het vwo het vak Nederlands tot de tien procent beste presterende scholen behoort en voor de havo afdeling geldt dit voor de exacte vakken. De school heeft de afgelopen jaren veel aandacht geschonken aan het bij een aantal vakken te grote verschil tussen SE en CE. Het resultaat is dat het verschil op het opbrengstenoordeel van 2015, gemeten over drie jaren, ruim binnen de inspectienorm van maximaal 0.5 ligt. Onderwijsproces Tijdens dit onderzoek heeft de inspectie in eerste instantie de algemene didactische vaardigheden van de leraren beoordeeld, te weten: het doelgericht zijn van de les, het geven van begrijpelijke toelichting op de leerstof, het bewerkstelligen van voldoende betrokkenheid van de leerlingen en het geven van feedback aan leerlingen. In tenminste driekwart van de bezochte lessen liggen deze vaardigheden op voldoende niveau. De docenten tonen zich betrokken bij de leerlingen en beschikken over de nodige vakdeskundigheid. De interactie tussen docenten en leerlingen is veelal respectvol. In het merendeel van de lessen tonen de docenten voldoende pedagogisch-didactisch leiderschap voor het creëren van een goed werkklimaat Pagina 9 van 11
waarin leerlingen zich veilig en (h)erkend voelen. Positief is ook dat de lessen op tijd beginnen en eindigen. We hebben geen ordeverstoringen gezien in de lessen en hebben mede daarom het efficiënt gebruik maken van de onderwijstijd als goed beoordeeld. De meeste lessen kenmerken zich door een vaste structuur, na de uitleg van de docent gaan de leerlingen individueel of in tweetallen (huiswerk-)opdrachten maken voor de verdere verwerking van de leerstof. Docenten geven over het algemeen wel aan wat ze gaan behandelen in de les maar dit ligt op het niveau van de activiteiten. De doelmatigheid kan vergroot worden als de leraren aan het begin van de les of lessenreeks expliciet melden wat het leerdoel van de les is en wat de leerlingen aan het einde van de les moeten kennen/kunnen. De uitleg van docenten is voldoende, ze weten in begrijpelijke taal en met gebruik van ICT de leerstof toegankelijk te maken voor de leerlingen. In sommige vakken hebben we voldoende variatie in werkvormen gezien, maar leerlingen bevestigen ook het beeld dat sommige docenten te vaak en te lang aan het woord zijn. In het onderwijsleergesprek richten de meeste docenten zich vooral op leerlingen met een actieve inbreng. Docenten zijn vooral gericht op het geven van het goede antwoord of de juiste oplossing. Op enkele uitzonderingen na wordt er onvoldoende doorgevraagd naar de aanpak of de achterliggende redenering van de leerling. Het onderwijs blijft zo teveel taakgericht en kan aan kracht winnen als docenten in hun feedback meer aandacht schenken aan het leerproces van de leerlingen. Leerlingondersteuning en begeleiding Zorgfunctionarissen, zorgcoaches, mentoren en docenten gebruiken hun kennis en ervaring en indien nodig andere instrumenten om te signaleren welke leerlingen ondersteuning nodig hebben op het cognitieve dan wel sociaalemotionele vlak en brengen de ondersteuningsbehoefte in kaart. Op basis van de ondersteuningsbehoefte formuleren zorgfunctionarissen de noodzakelijke doelen en interventies. Zorgfunctionarissen evalueren, vaak in overleg met docenten en mentoren in de leerbespreking, of deze interventies succesvol zijn geweest en zo niet welke interventies vervolgens gewenst zijn. Deze evaluatie of de voortgang van leerlingen verloopt scherper als doelen concreter worden geformuleerd. Kwaliteitszorg Wij beoordelen de kwaliteitszorg van het Zwijsen College als voldoende tot goed maar nadere aandacht is nodig voor de borging van het onderwijsproces. Er Pagina 10 van 11
hebben de laatste jaren veel wijzigingen in de schoolleiding plaatsgevonden. De huidige schoolleiding heeft hard gewerkt om het gevoel van weerstand dat was ontstaan in het docententeam te doen wegnemen. Bovendien heeft men, door meer verantwoording bij de vakgroepen en vakgroepvoorzitters neer te leggen, een breed draagvlak weten te creeren voor de vele veranderingen in het onderwijsproces. Expertteams voor de onder- en bovenbouw zijn met aanbevelingen gekomen om, bijvoorbeeld, de lesduur van 80 minuten terug te brengen naar 60 minuten. Vakgroepen hebben vakwerkplannen geschreven waarin zaken zoals visie op het vak, doorlopende leerlijnen en toetsbeleid centraal staan. De docent is in dit proces meer centraal komen te staan maar zal tegelijkertijd ook meer verantwoording moeten afleggen voor zijn/haar professioneel handelen. De sturing op de kwaliteit van het lesgeven is duidelijk waarneembaar. De schoolleiding bezoekt lessen en heeft een gesprekscyclus geintroduceerd. Het systematisch totaliseren van de lesobservaties en functioneringsgesprekken geeft de school een goede mogelijkheid de kwaliteit van het lesgeven nog verder te ontwikkelen. De nieuwe schoolleiding is gestart met een fundamenteel verandertraject gericht op brede verbetering van de kwaliteit van de school. De cultuur van de school is zichtbaar aan het veranderen en ademt al veel kenmerken van een professionele, lerende organisatie. In gesprekken met de schoolleiding en leraren blijkt dat er een breed draagvlak is ontstaan voor de verbeterplannen, maar de realisatie van de plannen is nog niet voltooid en geborgd. De ingezette koers en positieve houding van leraren en schoolleiding geven vertrouwen dat de school deze borging de komende tijd zal kunnen realiseren. Pagina 11 van 11