RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK nbbs Vrije School Amersfoort Plaats : Amersfoort BRIN nummer : 07EX C1 Onderzoeksnummer : 283456 Datum onderzoek : 23 april 2015 Datum vaststelling : 29 juni 2015
Pagina 2 van 13
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 TOEZICHTARRANGEMENT................................. 12 BIJLAGE ZIENSWIJZE VAN HET BESTUUR...................... 13 Pagina 3 van 13
Pagina 4 van 13
1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 23 april 2015 een tussentijds kwaliteitsonderzoek uitgevoerd op nbbs Vrije School Amersfoort naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 10 april 2014 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces op de Vrije School Amersfoort. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 4 juli 2014. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de in het toezichtplan opgenomen tekortkomingen zijn opgeheven en aan de afspraken is voldaan. Toezichthistorie In de toezichthistorie van de Vrije School Amersfoort is tussen 2005 en 2008 sprake geweest van een intensief toezichttraject nadat de school het arrangement zeer zwak heeft gekregen. In maart 2008 constateert de inspectie na een onderzoek naar kwaliteitsverbetering dat de onderwijskwaliteit weer van voldoende niveau is. De school krijgt een basisarrangement. In 2014 heeft de inspectie de school opnieuw voor een kwaliteitsonderzoek bezocht en concludeert dat de school geen kans heeft gezien haar basiskwaliteit vast te houden. De school krijgt het arrangement zwak toegekend. Onderzoeksopzet De onderzoeksopzet is gebaseerd op de afspraken die in het toezichtplan zijn opgenomen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij de inspectie gesprekken heeft gevoerd met de directie lessen heeft bijgewoond in twee kleuterklassen en de klassen 1Y, 2E, 3H, 3R, 4T, 5S en 6M en de intern begeleider en leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces en kwaliteitszorg. Pagina 5 van 13
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 13
2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Opbrengsten 1 2 3 4 5 1.1* De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Leerstofaanbod 1 2 3 4 2.1* Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. Didactisch handelen 1 2 3 4 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Pagina 7 van 13
Afstemming 1 2 3 4 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Zorg 1 2 3 4 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. Kwaliteitszorg 1 2 3 4 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie komt tot de conclusie dat de onderwijskwaliteit van de Vrije School Amersfoort nog zwak is, maar dat er stappen zijn gezet om deze te verbeteren. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de consequente en gedegen aansturing van het verbetertraject maar ook bij de zorg voor leerlingen. Op dit laatste onderdeel zijn belangrijke vorderingen gemaakt om alle leerlingen in beeld te krijgen. Tegelijkertijd is op veel onderdelen nog onvoldoende vooruitgang merkbaar. Dit roept de vraag op of de uitvoering van het verbetertraject snel genoeg gaat om de kwaliteit op orde te hebben als het afsluitend onderzoek plaatsvindt. De eindresultaten zijn voldoende maar de tussentijdse resultaten zijn onvoldoende op vier van de vijf onderzochte toetsresultaten. Daarnaast zijn enkele belangrijke tekortkomingen binnen het onderwijsproces nog niet weggewerkt. Dit geldt voor het leerstofaanbod, de actieve betrokkenheid van leerlingen en de afstemming van de instructie en de verwerking op verschillen tussen leerlingen. Tenslotte is binnen de zorg de vroegtijdige signalering nog niet op orde. Een belangrijke verklaring voor het langzaam op gang gekomen verbeterproces ligt in de onrustige tijd die het team achter de rug heeft. Enerzijds heeft de school lange tijd in een verbouwing gezeten en is nu een eind gekomen aan het gebruik van drie locaties. Anderzijds is door de vele wisselingen in directie en Pagina 8 van 13
interne begeleiding veel tijd gemoeid met het onderzoeken waar de school nu precies staat met betrekking tot haar visie en haar kwaliteit. Tijdens het kwaliteitsonderzoek is al gebleken dat er een belangrijke opdracht ligt voor de school om tot een eensluidende visie te komen die het hele team onderschrijft. Hierin is de school gedeeltelijk geslaagd. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Resultaten De resultaten aan het einde van de schoolperiode zijn voldoende. De school verantwoordt zich over de eindopbrengsten met de LOVS-toetsen voor rekenen en wiskunde en begrijpend lezen in klas 6 (leerjaar 8). De resultaten van deze toetsen van klas 6 van de schooljaren 2014 en 2012 zijn voldoende, maar in 2013 onvoldoende. De tussentijdse resultaten zijn onvoldoende op vier van de vijf onderzochte toetsresultaten. Alleen de resultaten voor begrijpend lezen in klas 4 zijn voldoende. Wel kan de school in sommige gevallen aangeven dat klassen voldoende leerwinst behalen. De onvoldoende resultaten voor het technisch lezen in de eerste klas zijn te verklaren door het later starten met het leesproces vanuit de visie van de vrije school. Vanuit onderzoek is het belang aangegeven om het leesproces zo snel mogelijk op gang te brengen om achterstanden te voorkomen. Nu halen veel leerlingen tot in klas 4 en 5 onvoldoende resultaten voor het technisch lezen en dat heeft consequenties ook voor de andere vakken. Voor een oordeel op de tussentijdse resultaten speelt spelling geen rol, maar ook deze resultaten zijn onder de maat. Leerstofaanbod Het leerstofaanbod is ten opzichte van het vorig inspectieonderzoek verbeterd ten aanzien van de relatie tot de kerndoelen. Er is sprake van een betere registratie van de leerlijnen vanuit het volgsysteem die vervolgens ook worden verwerkt in de groepsplannen. Na de zomervakantie maakt de school een keuze voor een nieuwe rekenmethode. De keuze is uitgesteld, omdat er nog geen overeenstemming is binnen het team. Hiermee kan de school zich nu voldoende verantwoorden over het aanbod tot einde klas 6 (indicator 2.2). De school heeft een nieuwe lees- en spellingaanpak geïmplementeerd waarvoor alle leraren een scholing hebben gevolgd. Leraren geven aan blij te zijn met de structuur die dit biedt en veel tijd te besteden aan de oefening in de klas. De evaluatie van de methodiek moet nog plaatsvinden. Voor begrijpend lezen Pagina 9 van 13
maakt de school gebruik van een methode. Deze is echter niet dekkend voor de kerndoelen. Hiermee is indicator 2.1 nog onvoldoende. Didactisch handelen en afstemming in de klas De leraren organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en zorgen over het algemeen voor een voldoende rustig en ordelijk verloop van het onderwijsleerproces. De taakgerichte werksfeer is daarom als voldoende beoordeeld, hoewel er wel verschillen zijn tussen leraren (indicator 5.2). De leerlingen letten echter niet allemaal goed op tijdens de uitleg, zij zijn in teveel gevallen niet actief betrokken bij de les of tonen niet de juiste werkhouding. Hiermee is indicator 5.3 als onvoldoende beoordeeld. Deze onvoldoende beoordeling hangt samen met het feit dat leraren nog veel aan het woord zijn in de klas en vrij lange, klassikale instructies geven. Door de grote niveauverschillen tussen leerlingen onderling, is deze instructie maar voor een deel van de leerlingen effectief. Ook hierin ziet de inspectie verschillen tussen leraren. Er zijn goede voorbeelden gezien van coöperatief werken en leraren die korte, effectieve instructies geven en daarna leerlingen aan het werk zetten. Binnen de groepsplannen clusteren de leraren de leerlingen in drie niveau s op basis van de cito-uitslagen. Ook op dit onderdeel is het niveau van leraren heel divers. Daarnaast krijgen leerlingen, indien nodig, een individueel handelingsplan. Schoolbreed gezien is het niveau echter nog onvoldoende. Om deze reden zijn de indicatoren 6.2 en 6.3 als onvoldoende beoordeeld. De zorg voor leerlingen Tijdens het vorig kwaliteitsonderzoek is gebleken dat de school een eerste start had gemaakt met het scholen in Handelings Gericht Werken (HGW). Hiermee zou langzaam de regie voor de zorg weer bij de leraren komen te liggen. Tegelijkertijd bleek ook dat er grote verschillen in kwaliteit waren tussen leraren waar het de uitvoering van de leerlingenzorg betrof. Deze situatie is nog deels hetzelfde. Er is een nieuwe intern begeleider die veel tijd nodig heeft gehad om ervoor te zorgen dat alle leerlingen goed in beeld zijn. Dit is weliswaar flink gevorderd maar de school kan nog niet garanderen dat ook alle leerlingen inmiddels de zorg krijgen die zij nodig hebben. Hiervoor is het nog te vroeg. Dit is onder andere het gevolg van achterstanden in registratie en een groot aantal leerlingen die in het verleden niet deelnamen aan toetsen of toetsen op lagere niveau s maakten. De toetsrondes van dit schooljaar zijn hiermee feitelijk een nulmeting voor de school. Dit verklaart de onvoldoende beoordeling voor indicator 8.1. Indicator 8.2 is voldoende. De school verzorgt extra hulp voor leerlingen die wel gesignaleerd worden. Zo reserveert de school tijd voor remedial teaching en Pagina 10 van 13
analyseert zij de gegevens voor leerlingen die specifieke ondersteuning nodig hebben of voor extra uitdaging in aanmerking komen. Deze analyses en het vaststellen van de extra hulp worden voor een groot deel verzorgd door de intern begeleider. Kwaliteitszorg Zowel het jaarlijks evalueren van de resultaten van de leerlingen (indicator 9.2), als het planmatig werken aan verbeteringen (indicator 9.4) zijn tijdens het kwaliteitsonderzoek in 2014 onvoldoende beoordeeld. Beide onderdelen zijn nu als voldoende beoordeeld. In combinatie met een duidelijke aansturing door de directie ligt hiermee een voldoende basis voor verdere verbetering. De directie krijgt van het team bovendien veel waardering voor de manier van leidinggeven. Samen met de intern begeleider vindt er een analyse plaats van de resultaten op schoolniveau. Zij maken hiervoor gebruik van de toetsen uit het leerlingvolgsysteem en gebruiken deze als basis voor de verbeteractiviteiten. Aan de hand van de resultaten bekijkt de school of deze voldoende zijn, maar ook of er voldoende leerwinst is en of er verschillen zijn tussen parallelgroepen. De resultaten hiervan bespreekt de directie samen met de intern begeleider en het team. De school werkt met een verbeterplan. Het verbeterproces wordt waar mogelijk nauwgezet gevolgd en waar nodig bijgesteld. Ook betrekt de directie de leraren zoveel mogelijk bij het verbeterproces en communiceert zij hierover met de ouders. Pagina 11 van 13
3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs is op onderdelen verbeterd, maar vertoont nog belangrijke tekortkomingen. Het eerder toegekende toezichtarrangement zwak blijft gehandhaafd. Pagina 12 van 13
BIJLAGE ZIENSWIJZE VAN HET BESTUUR Pagina 13 van 13