Binnenklasdifferentiatie en het M-decreet ieders leer-kracht aanspreken Katrien Struyven Vrije Universiteit Brussel, Vakgroep Educatiewetenschappen
Mythes over BKD 1. Differentiatie is enkel voor zwakke en sterke leerlingen 2. Leersucces is aaankelijk van intelligentie 3. Het leerplan biedt te weinig ruimte voor differentiatie 4. Differentiatie is een modewoord voor groepswerk 5. Differentiatie is occasioneel en vrijblijvend
Mythe 1 Differentiatie is er enkel voor zwakke en sterke leerlingen Doel = Maximaal leren voor iedereen
Diversiteit in de klas Diversiteit is een gegeven, in élke klassituatie; BKD = een evidentie Vb. Interesses, tempo, voorkeuren, SOB, taalbeheersing, achtergrond/historiek, welbevinden, talenten, Drie verschillen in leren: - Interesses (hart) > waarom leren? - motivatie - Leerstatus (beker) > wat leren? - voorkennis/kunde - Leerprofiel (ster) > hoe leren? - strategie Met als doel Iedereen tot leren brengen = inzetten op maximaal leerrendement TEACHING UP
Leidraad voor bewuste keuzes Leerstatus Verhoogde leermotivatie Interesses Verhoogde leerwinst cognitief, meta-cognitief, sociaal-affectief motorisch Verhoogde leerefficiëntie Leerprofiel Cf. UDL, neurologische netwerken - affectief, herkenning en strategie
Mythe 2 Leersucces is afhankelijk van intelligentie BKD omvat een filosofie over leren Groeigericht denken
BKD is groeigericht denken Lln growth mindset engageren zich makkelijker en actiever bij moeilijke Krachtigste interventie van lkr voor prestaties lln = hoge verwachtingen (cfr. Hattie, 2009) taken Lkr growth mindset bereiken meer met lln GROWTH > leren is aaankelijk van inspanning, het is proces waarbij fouten maken mag Versus FIXED > leren is biologisch, sociaal bepaald (cfr. Dweck, 2012)
Mythe 3 Het leerplan biedt te weinig ruimte voor differentiatie BKD omvat een filosofie over lesgeven Ethisch kompas gericht op de leerling
Mythe 4 Differentiatie is modewoord voor groepswerk BKD is een praktijk in de klas Flexibel groeperen i.f.v. routes op maat
Op welke manieren kan je gaan groeperen? Individueel werk én in groep, homogeen (mits ondersteuning) en heterogeen (spontane differentiatie mogelijk)
Mythe 5 BKD is occasioneel en vrijblijvend BKD is pro-actief, positief en planmatig omgaan met verschillen
Output = input = FB voor leerkracht = FB voor leerling Signalen en output van lln wordt nieuwe input, zowel voor de leerkracht (ifv lessen) als voor de ll (ifv optimaliseren werk)
Het resultaat? Een kijkwijzer
3-deling: Leerkracht (filosofie) Klas (praktijk) en Leerling (maximaal leren) 3-P s: Pro-actief Positief en Planmatig Schematische voorstelling van de kijkwijzer
Bronnen: Doctoraat Catherine Coubergs - vragenlijst en validering Masterproef Jannie De Ruyter - analyses vragenlijst Masterproef Marine Hering - interviews 42 lkr SO Brussel Onderzoek over Binnenklasdifferentiatie Drie vragen: 1. In welke mate wordt er aan Binnenklasdifferentiatie gedaan in Vlaanderen? 2. Welke verschillen in leren zetten aan tot differentiatie? 3. Welke bekommernissen over Binnenklasdifferentiatie spelen er bij leraren?
Opties van verschillen: geslacht, SOB, talige competenties, voorkennis, bekwaamheid, interesses, culturele achtergrond, emotionele verschillen, tempo, Interesses als meest voorspellende verschil voor mate van differentiatie door leerkracht + als differentiatie dan zowel voor Verschillen die aanzetten tot differentiëren interesses, status als leerprofiel
Enkele belangrijke bevindingen 1. In lagere scholen wordt er meer gedifferentieerd dan in secundaire scholen. 2. Leerkrachten die inzetten op output=input differentiëren opvallend meer, zowel in BaO als SO 3. Beide denkprincipes (growth/kompas) zijn voorspellend voor mate van differentiatie in de klas, in het bijzonder in SO BKD in scholen
3. Bekommernissen over BKD Aan de slag Wensen en oplossingen Materiaal bestaat niet Bv. Handboeken, leerplannen, niet afgestemd op BKD Extra werk Bv. 3 lesvoorbereidingen/opdrachten/aanpakken i.p.v. 1 Praktisch niet haalbaar binnen 50 Bv. Vooraleer instructie gegeven, e.d. nog 20 om gedifferentieerd te werken Grootte van de klassen Bv. Ik kan iedereen niet kennen, het is Kerstmis voor namen en Pasen voor meer info, dan moeite niet meer Leerlingen vinden dit oneerlijk Bv. Ik kan bepaalde leerlingen toch niet bevoordelen/benadelen door inhouden/opdrachten weg te laten Klasmanagement te complex en chaotisch Bv. groepswerk levert te veel geluid, te veel gedoe, Infrastructuur niet aanwezig Bv. er zijn geen pc s in de klas (voor iedereen) of tablets, Geen drempels - er is geen diversiteit in mijn klas OF ik doe het al en ervaar geen drempels
Graag meer lezen? Ieders leer-kracht. Binnenklasdifferentiatie in de praktijk. Uitgeverij Acco. Vragen? Nu of later katrien.struyven@vub.ac.be
Meer inspiratie, ontmoetingen en uitwisseling? Zomerdriedaagse 2016 ma 4/7, di 5/7 en woe 6/7, voor info en inschrijvingen: http://www.vub.ac.be/events/2016/zomerdriedaagse-binnenklasdifferentatie-2016
Met dank aan Catherine Coubergs Esther Gheyssens Wouter Smets Nadine Engels Jannie De Ruyter Marine Hering
Gedifferentieerd evalueren? Uiteraard, maar makkelijker gezegd dan gedaan Formatieve evaluatie & feedback! Ook summatief rekening houden?!? Denk aan: actie toelaten, meerdere momenten, evaluatievormen met differentiatie (e.g. portfolio, ), keuzes bieden, bonussystemen, variatie aan expressie-vormen, gebruik van hulpmiddelen, basis/uitbreiding,
Think big, start small Denk aan: feedback (door peers), keuzes bieden (binnen bepaalde grenzen), (extra) hulpbronnen inzetten, variaties op opdrachten uitproberen, extra uitleg voor beperkte groep,