Duurzaam aankopen van goederen en diensten Leen Van der Meeren Steunpunt Duurzame Lokale Overheidsopdrachten Wat? Meerjarenovereenkomst Vlaamse Overheid 2011-2014 duurzaam aanbesteden stimuleren en ondersteunen duurzaam = drie pijlers = ecologisch verantwoord, sociaal bekommerd economisch performant Voor wie? Lokale besturen: gemeenten, OCMW s, politiezones, AGB s, provincies, Brede groep van mandatarissen en medewerkers 2-1
Steunpunt Duurzame Lokale Overheidsopdrachten Hoe? Helpdesk E-zine Aanbesteed Voorbeeldbestekken Studiedagen, infosessies Klankbord duurzame overheidsopdrachten Beleidsgerichte aanbevelingen Individuele begeleiding Samenwerking BBL: lerend netwerk milieuvriendelijk aankopen en groepsaankopen 3 - Duurzame overheidsopdrachten 4-2
Drie pijlers Economisch: niet alleen rekening houden met de kostprijs van een product, dienst of werk, maar ook met de gehele kost van de levenscyclus, een strategisch doordachter aankoopbeleid met meer behoefteanalyse vooraf, kennis van de markt en dialoog met leveranciers,... -Sociaal: aanmoedigen van sociale tewerkstelling, eerlijke handel (vb. Fairtrade), goede arbeidsomstandigheden (rekening houden met IAO-conventies),... -Ecologisch: het milieu beschermen door vervuiling te voorkomen of te beperken, de natuurlijke rijkdommen niet uit te putten, 5 - Wetgeving overheidsopdrachten Wet van 15 juni 2006 KB Plaatsing (15 juli 2011) en KB Uitvoering (14 januari 2013) Algemene beginselen Mededinging: concurrentie op de markt laten spelen gelijkheid kandidaat-inschrijvers Vooraf overeen gekomen prijs Soorten opdrachten: werken, leveringen en diensten 6 - Drie procedures: aanbesteding, offerteaanvraag en de onderhandelingsprocedure 3
Een opdracht voor lokale besturen? Verkleinen ecologische voetafdruk Groene impuls aan de markt Voorbeeldfunctie: leading by example Welzijn van het personeel 7 - Obstakels Politieke wil Te weinig kennis Duurzaam = duurder? 8-4
Duurzaam aanbesteden in het beleid Stap voor stap Principebeslissing Doelstelling Duurzaamheidsclausule collegebeslissing, beleidsdoelstelling in BBC Duurzaamheidsadviesprocedure: verplicht duurzaamheidsadvies Interne duurzame aankoopgids Zorg voor een breed gedragen beslissing Communiceer met alle betrokken diensten 9 - Enkele quick-wins Gebruik gerecycleerd papier. Gebruik 100% groene stroom. Kies voor de energiezuinigste elektrische toestellen. Opteer bij voeding en drank voor biologische producten, seizoensproducten of producten uit eerlijke handel. Vraag naar duurzaam geëxploiteerd hout. Gebruik ecologische schoonmaakproducten. Geef voor transport de voorkeur aan milieuvriendelijke brandstoffen (elektrisch, hybride, LPG, CNG). 10-5
Aan de slag Behoefteanalyse en marktonderzoek Behoefteanalyse Duurzaamste aankoop is niet aankopen Wat hebben we echt nodig? Interne bevraging en stockopvolging Marktbevraging Betere onderhandelingspositie Correcte realistische criteria Helpt bij de beoordeling van de offertes Mogelijkheid tot groepsaankoop met andere gemeenten, intekenen op raamcontracten Vlaamse Overheid? 12-6
Marktonderzoek Welke ecolabels zijn er? Welke criteria stellen zij op en hoeveel leveranciers op de Belgische markt hebben het ecolabel? www.labelinfo.be 13 - Opstellen bestek Titel (voorwerp van de opdracht) Selectiecriteria: (wie kan meedoen?) Technische criteria: (wat willen we?) Gunningscriteria: (hoe kiezen we de beste?) Uitvoeringsvoorwaarden 14-7
Kantoorapparaten Kopieerapparaten, printers, scanners en multifunctionals Milieubewust gebruik Nagaan kopieer- en printbehoefte Automatisch dubbelzijdig afdrukken Centraal kopiëren, printen en scannen Multifunctionele (digitale) apparatuur Hergebruikte (refurbished) apparatuur Labels 15 - Kantoorapparaten Technische criteria Automatische functie voor dubbelzijdig afdrukken Voldoen aan de meest recente Energy Star-normen voor energieprestaties (www.eu-energystar.org ) Maximum geluidsvermogen bepalen Gemak van demontage: identificatie van de kunststofonderdelen Gevaarlijke stoffen: kunststofonderdelen bevatten geen stoffen waaraan R-zinnen toegekend zijn Goed recycleerbaar en gemakkelijk scheidbaar Kunnen werken met kringlooppapier 16-8
Kantoorapparaten Gunningscriteria Gemak van demontage Gevaarlijke stoffen Pagina-productie test rapport (aantal pagina s per cartridge) Uitvoeringsvoorwaarden Reserveonderdelen moeten tot ten minste drie jaar na stopzetting van de productie verkrijgbaar zijn Informatie over demonteren beschikbaar stellen in handleiding of online Opleiding voor gebruikers m.b.t. een maximale energiezuinige configuratie en gebruik van de toestellen. 17 - Schoonmaakmiddelen Sanitair-, vloer-, wc- en allesreinigers, vaatwas-, handafwasen schuurmiddelen Milieubewust gebruik Zonder schoonmaakmiddelen: gebruik microvezeldoeken Dosering: zoek laagst mogelijke + Gebruik doseersystemen Kies voor geconcentreerde producten Gebruik zo weinig mogelijk verschillende producten Wrijf op vlekken! Labels 18-9
Schoonmaakmiddelen Technische criteria De schoonmaakmiddelen moeten beantwoorden aan de milieu- en verpakkingsvoorschriften van de EU-milieukeur ( http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/products-groupsandcriteria.html4 ) Het product wordt geleverd met een doseerhulpmiddel Gunningscriteria Prijs/l oplossing in de minimale doseerconcentratie Performantie van het product Milieucriteria (veiligheid, chemische stoffen, kleurstoffen en geurstoffen, doseerhulpmiddelen en verpakking) 19 - Schoonmaakmiddelen Uitvoeringsvoorwaarden levering/verpakking van goederen in bulk in plaats van per stuk, terugname of hergebruik van verpakkingsmateriaal en de gebruikte schoonmaakmiddelen door de leverancier, levering van goederen in herbruikbare verpakkingen, vervoer en levering van chemicaliën (zoals schoonmaakmiddelen) in geconcentreerde vorm en verdunning op de plaats van gebruik Alle schoonmaakmiddelen worden geleverd met duidelijke doseerinstructies. De leverancier verbindt er zich toe om een personeelsopleiding te verzorgen mbt milieuvriendelijk gebruik 20-10
Informatiebronnen en tools Gids voor Duurzame Aankopen Federale overheid Info over labels en criteria in productfiches Gevalideerde productfiches Achtergrond studies, projecten en beleid www.gidsvoorduurzameaankopen.be 22-11
Milieukoopwijzer Bond Beter Leefmilieu 7 productcategorieën (drank en dranktoestellen, papierwaren, kantoormateriaal, voeding, schoonmaak, duurzaam watergebruik en verlichting) Overzicht merken en leveranciers www.milieukoopwijzer.be 23 - Producttest OVAM Online berekeningsmodel: toetssteen bij opmaak bestek en beoordeling offertes Verven en vernissen, kantoorartikelen, elektrische en elektronische apparaten en schoonmaakmiddelen Nog tot midden 2014 www.ovam.be/producttest 24-12
GPP-toolkit Europese Commissie Technische achtergronddossiers, goede voorbeelden, nieuws en studies Criteria voor 19 prioritaire product- en dienstengroepen: verwerkt in Gids voor Duurzame Aankopen http://ec.europa.eu/environment/gpp/toolkit_en.htm 25 - Andere Wegwijzers milieuverantwoorde overheidsopdrachten voor lokale overheden: schoonmaakmiddelen en diensten, kantoorapparaten, verven en vernissen, papier, drukwerk, voeding, LCC, hout, green ICT en klein kantoormateriaal http://www.vvsg.be/werking_organisatie/overheidsopdracht en/pages/presentaties.aspx www.bestuurszaken.be/overheidsopdrachten www.labelinfo.be www.pianoo.nl www.publicmarkets.eu www.iclei-europe.org/topics/sustainable-procurement 26-13
Bedankt voor uw aandacht! Leen Van der Meeren 02 211 55 66 leen.vandermeeren@vvsg.be 14