Regionale Integratieve Strategieën: wat valt er te leren uit andere Europese regio s? Marjolein Spaans en Wil Zonneveld Delft University of Technology Ruimteconferentie 2013 Challenge the future
Opzet 1. ESPON-RISE onderzoek 2. De vier casestudies 3. De tool kit 4. Conclusies Documenten: www.espon.eu Ruimteconferentie 2013 2
1. ESPON-RISE onderzoek Voorbeeld van targeted analysis on user demand Onderzoek samen met stakeholders Initiatief ligt buiten ESPON Doel: dichter bij elkaar brengen van ESPON onderzoek en beleid Meer algemene trend: B.v. VerDuS programma Initiatief: regio West Midlands Partners via Brusselse contacten Onderzoeks Steering Group: onderzoeksinstellingen + vertegenwoordigers regio s In elke regio: samen met de beleidspartner(s) Ruimteconferentie 2013 3
1. ESPON-RISE onderzoek Doel van het onderzoek Good practice benaderingen in kaart brengen van ontwerp, ontwikkeling en implementatie van regionale territoriale strategieën in verschillende situaties Ontwikkeling van een tool kit voor Integratieve Territoriale Strategische Planning Casestudies in 4 regio s: Randstad (Nederland) De Randstad bestaat!! Greater Birmingham (UK) West Midlands (opgeheven) Zealand (Denemarken) mogelijk opgeheven Västerbotten (Zweden) mogelijke fusie met buurregio s Ruimteconferentie 2013 4
1. ESPON-RISE onderzoek Beleidsintegratie: Horizontale integratie: tussen afzonderlijke beleidslijnen (sectorale integratie) Verticale integratie: tussen overheidsniveaus onderling, private partijen (organisationele integratie) Territoriale integratie: verbinden strategieën aangrenzende gebieden Ruimteconferentie 2013 5
1. ESPON-RISE onderzoek Västerbotten (S) Zealand (DK) Randstad (NL) West Midlands (UK) Ruimteconferentie 2013 6
2.1 Casestudie Randstad Welke strategie(ën) als object van onderzoek? Casestudie: drie MIRT gebiedsagenda s Zuidvleugel/Zuid-Holland, Noordwest Nederland, Utrecht Documentenanalyse en interviews Nadruk op verticale integratie Van visie naar concrete projecten Afstemming tussen diverse overheden Beperkte horizontale integratie Ruimteconferentie 2013 7
2.1 Casestudie Randstad Actorenanalyse MIRT gebiedsagenda Zuidvleugel/Zuid-Holland Analyse beleidsdocumenten MIRT gebiedsagenda Utrecht Ruimteconferentie 2013 8
2.2 Casestudie West Midlands Casestudie: Greater Birmingham and Solihull Local Enterprise Partnership LEPs zijn door Engelse centrale overheid opgezet als onderdeel van de Localism agenda Het zijn vrijwillige samenwerkingen tussen lokale overheden en bedrijven ter bevordering van lokale economische ontwikkeling In principe geen geld, geen bevoegdheden, geen staf. Wel geld beschikbaar voor specifieke voorstellen Regional Development Agencies zijn afgeschaft Alle regionale instellingen/ strategieën aan de kant gezet 1 West Midlands Region 6 LEPs op lokaal niveau Ruimteconferentie 2013 9
2.2 Casestudie West Midlands Horizontale integratie: ja, ligt in de bedoeling om groepen op te zetten op verschillende beleidsterreinen Verticale integratie: nee Territoriale integratie: horizontale coherentie tussen aangrenzende LEPs: ja voor transport, nee voor productieketen Ruimteconferentie 2013 10
3. Toolkit Aanpak: 1) verduidelijking begrippen; 2) aantal operationele schema s/diagrammen; 3) operationele vragen die stakeholders moeten zien te beantwoorden Concept Regio Concept Integratie Concept Strategie Ruimteconferentie 2013 11
3. Toolkit: Voorbeeld integratie Integratie: gemeenschappelijke strategie + koppeling van actoren, organisaties, instrumenten Coördinatie: wederzijdse aanpassing strategieën: geen overlappingen/gaten/ tegenstrijdigheden Coöperatie: delen van kennis informatie: elke actor (waarschijnlijk) meer efficiënt Ruimteconferentie 2013 12
3. Toolkit: Voorbeeld integratie Operationele vragen: Welk type integratie is relevant/opportuun scoping Sectoraal binnen een gebied? Thematisch over grenzen van gebieden en gebiedsniveaus heen? Organisatorisch tussen actoren vooral actoren buiten overheid? Welke mate van integratie relevant/opportuun? Is er een geschiedenis/traditie v.w.b. integratie? Ruimteconferentie 2013 13
3. Toolkit: Voorbeeld strategie Functionele positie regio: b.v. welke economische specialisatie? Mogelijkheden/opportunities: potenties en comparatieve voordelen Onderling relateren van veelheid aan visies Ruimtelijke positionering: relatie tussen gebied & omgeving Ruimteconferentie 2013 14
3. Toolkit: Voorbeeld strategie project driven strategy Moderne strategie processen: circulair, niet lineair Meestal: verbinden strategieën & projecten Accenten kunnen verschillen Linking stakeholders, visions and project (voorbeeld: MIRT gebiedsagenda) Ruimteconferentie 2013 15
3. Toolkit: Voorbeeld strategie Operationele vragen: Relatie tot de buitenwereld: bedreigend of beloftevol? Is sprake van een gemeenschappelijke identiteit of beleving van regio? Visievorming met stakeholders buiten overheid? Zijn belangrijke projecten ingekaderd in een visie of omgekeerd: wel een visie maar geen projecten? Ruimteconferentie 2013 16
4. Conclusies Een van de weinige ESPON projecten over beleid Onderzoeksmethodologisch: kleine sample van (toevallige) cases Vergelijken en leren daardoor moeilijk Toolkit, veelgevraagde deliverable in EU aangestuurd beleidsonderzoek, niet in de vorm van een handboek Gekozen voor de vorm van uitwerken van begrippen en stellen van sleutelvragen aan beleidsactoren Grootste uitdaging: regio als actor in 4 cases dynamisch Doorwerking? Ruimteconferentie 2013 17