De Europeanisering van ruimtelijk beleid in Nederland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Europeanisering van ruimtelijk beleid in Nederland"

Transcriptie

1 De Europeanisering van ruimtelijk beleid in Nederland Bas Waterhout Onderzoeksinstituut OTB Technische Universiteit Delft +31 (0) Delft University of Technology Challenge the future

2 Europeanisering: Definitie...institutionalisering van formele en informele regels etc.... die eerst worden gedefinieerd en vastgesteld in EU beleidsprocessen... en dan onderdeel worden van de logica van binnenlandse... discoursen, structuren en beleid. (Radaelli, 2003:30) 2

3 Bronnen en katalysatoren 1. EU fondsen (middelen) Regional policy, TENpolicy, Common Agricultural Policy INTERREG IIC/IIIB/ETC 2. Europees ruimtelijk discours (ideeën) EROP (1999), Territoriale Agenda voor de EU (2007), ESPON (2002) 3. Europese integratie (Scharpf 1999) Ruimtelijke positionering 4. EU richtlijnen (regels) Milieu: lucht, MER, water, habitat, vogel Competitie: Staatssteun, aanbesteding 3

4 Europeanisering: Onderzoek Geen grand theory geen gesystematiseerd onderzoeksformat Geen eindstadium maar een continu proces Methodologie: onderzoek start en eindigt op nationaal niveau 4

5 Convergentie tussen lidstaten? Nee respons heel verschillend Verklaring diversiteit in: Bestuurlijk administratief systeem Rechtspraak Sociaal-maatschappelijke kenmerken Ruimtelijke kenmerken Ruimtelijk beleid Prioriteiten en oriëntatie Achterliggende beleidsfilosofie Geavanceerdheid 5

6 Nederland Disproportioneel last van richtlijnen? Objectief vast te stellen of beleving? Gevolgen voor r.o. en gebiedsontwikkeling Sectorale doelen meer op voorgrond Juridificering en technificering Uitkomst: mooier (vaak) Proces: complexer Europeanisering? Ja, maar niet op de manier waarop wij dat willen 6

7 Oorzaken (1) Ambtelijk bestuurlijk 1. Sectorale vs integrale besluitvorming Voorbereiding, implementatie, toepassing richtlijn Principe van departementale autonomie Politiek 2. Negeert (belang van) Europa NL verdient 2000,- p.p.p.j. (en betaald 200,-) Referendum: Europa, best belangrijk 3. begrijpt Europa niet O.a.: politieke visie ontbreekt 4. en accepteert Europa niet. O.a.: strikte regels 7

8 Oorzaken (2) Maatschappij 5. Reageert geïrriteerd (Beleids-)cultureel 6. Strikt EU beleid vs. consensus gericht NL beleid 7. NL nooit geïnteresseerd geweest in politieke unie EU vooral economisch belang: afzetmarkt Geen idealistisch project 8

9 Oplossingsrichtingen (1) Op EU niveau 1.Territoriale dimensie inbouwen in EU beleid Territoriale Agenda proces Territorial cohesion (Art. 2 Lissabon Verdrag) Territorial Impact Assessment (TIA) 2.Macro regional strategies + Place Based Development Bv. Strategy for the Baltic Sea Coherent beleidspakket Multi-level op basis bestaande bevoegdheden 9

10 Oplossingsrichtingen (2) Op NL niveau: 3. Veld: Kennis organisatie op peil brengen 4. Ambtelijk: Herinrichting besluitvorming ruimtelijk perspectief aan voor- en achterzijde 5. Politiek: Fundamentele politieke discussie vwb. Europese integratie in het algemeen, nodig vanwege: 1) EU uitbreiding, 2) meer regelgeving, 3) rol EU in veranderende wereld mens vs natuur & milieu in het bijzonder 6. Cultureel: Leerproces omgaan met Europa 10

11 Dank voor uw aandacht Images territorial diversity EU: 11

EU-RO Europees beleid en de Ruimtelijke Ordening in Nederland. David Evers 2013 Ruimteconferentie

EU-RO Europees beleid en de Ruimtelijke Ordening in Nederland. David Evers 2013 Ruimteconferentie EU-RO Europees beleid en de Ruimtelijke Ordening in Nederland David Evers 2013 Ruimteconferentie 21 mei 2013 Insteek onderzoek PBL Geen RO beleid op EU-niveau Maar: informeel (EROP, 1999), TA2020 (2011),

Nadere informatie

Regionale Integratieve Strategieën: wat valt er te leren uit andere Europese regio s? Marjolein Spaans en Wil Zonneveld

Regionale Integratieve Strategieën: wat valt er te leren uit andere Europese regio s? Marjolein Spaans en Wil Zonneveld Regionale Integratieve Strategieën: wat valt er te leren uit andere Europese regio s? Marjolein Spaans en Wil Zonneveld Delft University of Technology Ruimteconferentie 2013 Challenge the future Opzet

Nadere informatie

Belangenbehartiging in de Europese Unie

Belangenbehartiging in de Europese Unie Belangenbehartiging in de Europese Unie Joost van den Akker LLM, MA 22 april 2014 In 1988 voorspelde de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie Jacques Delors dat binnen 10 jaar 80% van de wetgeving

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 april 2017 Betreft Kabinetsappreciatie

Nadere informatie

Samen naar de Europese Agenda Stad

Samen naar de Europese Agenda Stad Samen naar de Europese Agenda Stad VNG Bestuurdersdag 30 November 2015 Nicolaas Beets Dutch Urban Envoy Inhoud Doelstellingen van het NL se EU Voorzitterschap 12 Thema s voor de Europese Agenda Stad Partnerschappen

Nadere informatie

Datum 10 april 2019 Verslag schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda informele OJCS-raad 16 april 2019

Datum 10 april 2019 Verslag schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda informele OJCS-raad 16 april 2019 >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Internationaal Beleid Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Nadere informatie

Hartelijk dank aan de Raad voor het Openbaar Bestuur voor dit advies over de relatie tussen decentrale overheden en Europa.

Hartelijk dank aan de Raad voor het Openbaar Bestuur voor dit advies over de relatie tussen decentrale overheden en Europa. Het gesproken woord geldt Speech VNG-voorzitter Jorritsma Rob, 25 november 2013 Hartelijk dank aan de Raad voor het Openbaar Bestuur voor dit advies over de relatie tussen decentrale overheden en Europa.

Nadere informatie

Inhoudstafel. 1. Inleiding...1. 2. De Europese integratieparadox...11

Inhoudstafel. 1. Inleiding...1. 2. De Europese integratieparadox...11 Inhoudstafel 1. Inleiding.............................................................1 1.1. Probleemstelling........................................................1 1.2. Onderzoeksopzet.......................................................3

Nadere informatie

Het belang van kritiek (en reflectie) op Europese waarden. Bart van Horck

Het belang van kritiek (en reflectie) op Europese waarden. Bart van Horck Het belang van kritiek (en reflectie) op Europese waarden Bart van Horck De EU in de wereld: dynamisch Verkiezing Trump isolationistischere koers VS Intensievere samenwerking EU Turkse coup referendum

Nadere informatie

Manifest voor de Rechten van het kind

Manifest voor de Rechten van het kind Manifest voor de Rechten van het kind Kinderen vormen de helft van de bevolking in ontwikkelde landen. Ongeveer 100 miljoen kinderen leven in de Europese Unie Het leven van kinderen in de hele wereld wordt

Nadere informatie

Europese Groepering voor Territoriale samenwerking. Jody van Diemen VNG Amersfoort, 30 september 2014

Europese Groepering voor Territoriale samenwerking. Jody van Diemen VNG Amersfoort, 30 september 2014 Europese Groepering voor Territoriale samenwerking Jody van Diemen VNG Amersfoort, 30 september 2014 Inhoud Aanleiding EGTS Voordelen Nadelen Aandachtspunten Aanbevelingen & conclusies Aanleiding Meer

Nadere informatie

Toespraak Voorzitter bij het in ontvangst nemen van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2012 op 20 november 2012 in de Oude Zaal

Toespraak Voorzitter bij het in ontvangst nemen van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2012 op 20 november 2012 in de Oude Zaal Toespraak Voorzitter bij het in ontvangst nemen van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2012 op 20 november 2012 in de Oude Zaal Dames en heren, Allereerst dank ik het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis

Nadere informatie

Deze ontvangt u mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Paul Blokhuis.

Deze ontvangt u mede namens de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Paul Blokhuis. 21 501-31 Raad voor de Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken Nr. 465 Brief van de minister voor Medische Zorg Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies

Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies Vincent Ketelaars ERAC B.V. Binnenlands Bestuur Europa-debat Houten, 21 november 2013 Inhoud van presentatie Indeling 1 Uw ervaringen in eerdere projecten?

Nadere informatie

De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland

De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland De concurrentiepositie van de topsectoren in Zuid-Holland Minisymposium Metropoolregio Rotterdam Den Haag & Planbureau voor de Leefomgeving Delft, Metropoollab 15-03-2012 Otto Raspe, Anet Weterings & Mark

Nadere informatie

Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie

Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie Mr Roger VAN BOXTEL, Minister of City Management and Integration, Netherlands Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie 21-22 mei 2001 Enkel gesproken tekst geldt Tweede

Nadere informatie

15414/14 van/mak/sv 1 DG D 2A

15414/14 van/mak/sv 1 DG D 2A Raad van de Europese Unie Brussel, 20 november 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2012/0360 (COD) 15414/14 JUSTCIV 285 EJUSTICE 109 CODEC 2225 NOTA van: aan: het voorzitterschap het Comité van

Nadere informatie

13.1. De geschiedenis van de Europese Unie

13.1. De geschiedenis van de Europese Unie Hoofdstuk 13: De Europese Unie 13.1. De geschiedenis van de Europese Unie 1945 V.S. heeft West-Europa versus Sovjet-Unie heeft Oost-Europa - V.S. heeft Marshallplan voor economische steun - Oprichting

Nadere informatie

Europese programma s in Nederland

Europese programma s in Nederland Het cohesiebeleid van de Europese Commissie Europese programma s 2014-2020 in Nederland Vincent Ketelaars ERAC B.V. 28 mei 2013 Neth-ER 01 Inhoud van presentatie Indeling 01 Inhoud van presentatie 02 Introductie

Nadere informatie

VERANDERING IN MANAGEMENT EN ORGANISATIE BIJ DE RIJKSOVERHEID

VERANDERING IN MANAGEMENT EN ORGANISATIE BIJ DE RIJKSOVERHEID VERANDERING IN MANAGEMENT EN ORGANISATIE BIJ DE RIJKSOVERHEID Prof. dr. (redactie) Drs. B.J. Becker Mr. dr. J.A. de Bruijn Dr. J.M. de Heer Drs. E.H. Klijn M. Noordegraaf Dr. ir. CJ.A.M. Termeer Dr. J.

Nadere informatie

Beleving en waardering van infra en gebied

Beleving en waardering van infra en gebied faculteit ruimtelijke wetenschappen planning 1 17-11-2017 1 Beleving en waardering van infra en gebied Prof. Dr. Jos Arts Anne Marel Hilbers, MSc. 2 Achtergrond Drie ontwikkelingen: 1.Infrastructuurprojecten

Nadere informatie

Profielschetsen per vacature in VNG bestuur, commissies en colleges (bijlage bij ledenbrief 10 januari 2018)

Profielschetsen per vacature in VNG bestuur, commissies en colleges (bijlage bij ledenbrief 10 januari 2018) Profielschetsen per vacature in VNG bestuur, commissies en colleges (bijlage bij ledenbrief 10 januari 2018) Toelichting In de profielschetsen voor 22 vacatures wordt per vacature: - ingegaan op de inhoudelijke

Nadere informatie

Samenwerking Wonen Zorg - Wijken

Samenwerking Wonen Zorg - Wijken Samenwerking Wonen Zorg - Wijken Sessie: Succesfactoren en belemmeringen bij lokale samenwerking. Gerard van Bortel, OTB Research Institute for the Built Environment 18-6-2012 Delft University of Technology

Nadere informatie

HET STRATEGISCH ORGAAN VAN DE EU

HET STRATEGISCH ORGAAN VAN DE EU DE EUROPESE RAAD HET STRATEGISCH ORGAAN VAN DE EU De Europese Raad is de EU-instelling die de algemene koers en prioriteiten van de Europese Unie bepaalt. De Europese Raad bestaat uit de staatshoofden

Nadere informatie

Woningmarktonderzoek aardbevingsgebied Groningen

Woningmarktonderzoek aardbevingsgebied Groningen Woningmarktonderzoek aardbevingsgebied Groningen Peter Boelhouwer, Harry van der Heijden OTB Onderzoek voor de gebouwde omgeving / Faculteit Bouwkunde / Technische Universiteit Delft OTB Onderzoek voor

Nadere informatie

Regionale Concurrentie in ESPON

Regionale Concurrentie in ESPON Synthese van ESPON- Projecten Regionale Concurrentie in ESPON Projects: TIPTAP, FOCI Projecten: FOCI, ATTREG, TIGER ESPON is het European Observation Network on Territorial Development and Cohesion. 1

Nadere informatie

De Europese Energie Unie

De Europese Energie Unie De Europese Energie Unie Mooie ambities in zwaar weer Jos Notenboom jos.notenboom@pbl.nl 2020 energie- en Klimaatdoelen Wetgeving sinds 2009 Nederlandse Beleid Energieakkoord sinds 2013 Energie Unie Commissie

Nadere informatie

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN NL NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN AGE- STANDPUNT IN HET KADER VAN HET 2007 - EUROPEES JAAR VAN GELIJKE KANSEN VOOR IEDEREEN The European Older People s Platform La Plate-forme européenne des Personnes

Nadere informatie

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8301/18 NOTA van: aan: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 7831/1/18 JEUN

Nadere informatie

Wonen naar leefstijl. André Ouwehand Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft Challenge the future. Delft University of Technology

Wonen naar leefstijl. André Ouwehand Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft Challenge the future. Delft University of Technology Wonen naar leefstijl André Ouwehand Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft 13-10-2010 Delft University of Technology Challenge the future 1. Leefstijlen in het woondomein Wonen naar leefstijl 2 Woonbehoeftebenadering

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

De democratische legitimiteit van de Europese besluitvorming. Legitimiteit door parlementaire discursiviteit

De democratische legitimiteit van de Europese besluitvorming. Legitimiteit door parlementaire discursiviteit r»r De democratische legitimiteit van de Europese besluitvorming Legitimiteit door parlementaire discursiviteit The democratic legitimacy ofthe European decision making Legitimacy through parliamentary

Nadere informatie

EU Ontwikkelingen op het terrein van EU sport

EU Ontwikkelingen op het terrein van EU sport EU Ontwikkelingen op het terrein van EU sport Bart Ooijen, PV Brussel VWS Directie Internationale Zaken Europese Raad Europese Parlement Europese Commissie DG Onderwijs en Cultuur inclusief Jeugd, Culture

Nadere informatie

OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN:

OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN: OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN ALS GASTSTUDENT KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN: BACHELOR OF SCIENCE IN POLITIEKE WETENSCHAPPEN BACHELIER

Nadere informatie

Het EU witboek pensioenen. Juridische aspecten van subsidiariteit. Ton van den Brink Europa Instituut Utrecht

Het EU witboek pensioenen. Juridische aspecten van subsidiariteit. Ton van den Brink Europa Instituut Utrecht Het EU witboek pensioenen. Juridische aspecten van subsidiariteit Ton van den Brink Europa Instituut Utrecht Opzet Aandacht voor de inhoudelijke aspecten vh beginsel, welke invulling wordt gegeven aan

Nadere informatie

Europese Fondsen. Conferentie Europabewustzijn 30 november 2017

Europese Fondsen. Conferentie Europabewustzijn 30 november 2017 Europese Fondsen Conferentie Europabewustzijn 30 november 2017 Nina Knol Provincie Groningen Beleidsmedewerker Europa en Internationalisering n.v.knol@provinciegroningen.nl Waarom Europees samenwerken

Nadere informatie

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT?

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Karl Vrancken Projectenmanager VITO 5de Vlaams Milieucongres Gent -21 oktober 2008 1 Neen, maar 2 Hoe bereiken we duurzaamheid? Wat is cradle to cradle?

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 21 501-02 Raad Algemene Zaken en Raad Buitenlandse Zaken Nr. 1634 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

The next Erasmus+ Lem van Eupen Director Nationaal Agentschap Erasmus+ 7 december 2017

The next Erasmus+ Lem van Eupen Director Nationaal Agentschap Erasmus+ 7 december 2017 The next Erasmus+ Lem van Eupen Director Nationaal Agentschap Erasmus+ 7 december 2017 Het huidige Erasmus+ Erasmus+ helps European countries to modernise and improve their education and training systems

Nadere informatie

Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap

Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap Energiedossiers tijdens het Italiaanse voorzitterschap Jan Haers 2 juli 2014 Vleva en SAR-Minaraad Overzicht Energiebeleid op Europese Raad Tijdens het Griekse voorzitterschap Prioriteiten van het Italiaanse

Nadere informatie

13645/1/16 REV 1 ev 1 DG E 1C

13645/1/16 REV 1 ev 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 3 november 2016 (OR. en) 13645/1/16 REV 1 SPORT 72 FREMP 170 RELEX 884 NOTA van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente vertegenwoordigers/de

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag..

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag.. >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Internationaal Beleid Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Normatieve uitgangspunten en inkadering

Hoofdstuk 1. Normatieve uitgangspunten en inkadering VII INHOUDSTAFEL Inleiding 1 1. Onderwerp 3 2. Context en achtergrond 7 3. Doelstellingen en onderzoeksvragen 11 3.1. Doel en vragen 13 3.2. Wetenschappelijke innovatie en maatschappelijke relevantie 14

Nadere informatie

Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken

Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken Symposium 10 jaar Samenwerking RWS-RuG Groningen, 22 november 2017 prof.dr. Jos Arts Hoogleraar milieu- en infrastructuurplanning, RUG Strategisch adviseur duurzame

Nadere informatie

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I Opgave De eurocrisis Bij deze opgave horen de teksten 9 en. Inleiding De situatie rond de gemeenschappelijke munt, de euro, is tien jaar na de introductie verre van stabiel (mei 2012). In tekst 9 beschrijft

Nadere informatie

Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam

Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam Overzicht basisprincipes Klantgericht Betrouwbaar Veilig Efficiënt Doeltreffend Integraal Wendbaar Open Digitaal Inclusief Duurzaam De klant staat centraal in alles wat we doen. We zijn betrouwbaar voor

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 34 139 Nederlands EU-voorzitterschap 2016 34 166 Staat van de Europese Unie 2015 F 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter

Nadere informatie

COHESIEBELEID 2014-2020

COHESIEBELEID 2014-2020 GEÏNTEGREERDE TERRITORIALE INVESTERING COHESIEBELEID 2014-2020 De nieuwe wet- en regelgeving voor de volgende investeringsronde van het EU-cohesiebeleid voor 2014-2020 is in december 2013 formeel goedgekeurd

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 30 april 2014 (OR. en) 9026/14 JEUN 65 SOC 299

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 30 april 2014 (OR. en) 9026/14 JEUN 65 SOC 299 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 30 april 2014 (OR. en) 9026/14 JEUN 65 SOC 299 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) / de Raad nr.

Nadere informatie

Culturele hoofdsteden van Europa voor de periode 2020 tot Voorstel voor een besluit (COM(2016)0400 C8-0223/ /0186(COD))

Culturele hoofdsteden van Europa voor de periode 2020 tot Voorstel voor een besluit (COM(2016)0400 C8-0223/ /0186(COD)) 7.6.2017 A8-0061/ 001-018 AMENDEMENTEN 001-018 ingediend door de Commissie cultuur en onderwijs Verslag Santiago Fisas Ayxelà Culturele hoofdsteden van Europa voor de periode 2020 tot 2033 A8-0061/2017

Nadere informatie

Trends op de woningmarkt

Trends op de woningmarkt Trends op de woningmarkt Peter Boelhouwer 20-11-2013 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Ontwikkelingen op de nieuwbouwmarkt Was de crisis op de Nederlandse

Nadere informatie

Dit laatste woord is een reactie op de Europese Sociale Top van

Dit laatste woord is een reactie op de Europese Sociale Top van laatste woord De Europese Sociale Pijler in haar historisch perspectief Philippe Pochet, Algemeen Directeur ETUI Dit laatste woord is een reactie op de Europese Sociale Top van Gotenburg (17 november 2017)

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

Wat hebben stad en land met en aan Europa?

Wat hebben stad en land met en aan Europa? Wat hebben stad en land met en aan Europa? 1 1,9 Mrd EU-subsidies 2007-2013 Nieuwe periode 2014-2020 Ø Cohesiebeleid: 1,4 miljard, waarvan: q q 1 miljard EFRO en ESF (> 507 miljoen) 389,7 miljoen voor

Nadere informatie

In deze brief licht ik het voornemen tot oprichting van deze rechtspersoon nader toe.

In deze brief licht ik het voornemen tot oprichting van deze rechtspersoon nader toe. > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Bestuur, Democratie & Financiën Europa en Binnenlands Bestuur Schedeldoekshaven 200 2511 EZ Den Haag Postbus

Nadere informatie

Beginselen van de democratische rechtsstaat

Beginselen van de democratische rechtsstaat Beginselen van de democratische rechtsstaat Prof. mr. M.C. Burkens Prof. mr. H.R.B.M. Kummeling Prof. mr. drs. B.P. Vermeulen Prof. mr. R.J.G.M. Widdershoven Inleiding tot de grondslagen van het Nederlandse

Nadere informatie

Integraal waarderen. Een (blijvende) discussie. Maartje de Boer. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Integraal waarderen. Een (blijvende) discussie. Maartje de Boer. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Integraal waarderen Een (blijvende) discussie Maartje de Boer Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed 1 Presentatie Het probleem Voor wie is dit een probleem? RCE Kennisprogramma Wat is Erfgoed (een oplossing?)

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 10 maart 2017 Betreft Effectieve

Nadere informatie

EU Contractenrecht. Prof. mr. J.H.M. van Erp

EU Contractenrecht. Prof. mr. J.H.M. van Erp EU Contractenrecht Prof. mr. J.H.M. van Erp EU Contractenrecht I. Algemeen II. Ambtshalve toepassing? III. Samenhang met goederenrecht IV. Consumenten(contracten)recht V. Slotopmerkingen Doel: Verkennen

Nadere informatie

CONV 252/02 smu/ier/jg 1

CONV 252/02 smu/ier/jg 1 EUROPESE CONVENTIE SECRETARIAAT Brussel, 10 september 2002 (13.09) (OR. en) CONV 252/02 WG VII 1 NOTA van: aan: Betreft: de heer Jean-Luc Dehaene, vice-voorzitter de Conventie Mandaat van Werkgroep VII

Nadere informatie

Eurogroep. 1. Economische situatie in de eurozone

Eurogroep. 1. Economische situatie in de eurozone Eurogroep 1. Economische situatie in de eurozone Toelichting: De Eurogroep zal van gedachten wisselen over de economische situatie in de eurozone. De groei van de economie lijkt verder aan te trekken terwijl

Nadere informatie

Globalisering en gezondheidszorg

Globalisering en gezondheidszorg Globalisering en gezondheidszorg De invloed van Europa op de gezondheidszorgverzekering en de markt van de gezondheidszorg Rita Baeten, VWEC 19 november 2010 Overzicht presentatie Bevoegdheidsverdeling

Nadere informatie

Afdeling I. Algemene beginselen van Unierecht en de relatie met het HGEU 11. Afdeling III. Onderzoeksvragen, onderzoeksdoelstelling en beperkingen 17

Afdeling I. Algemene beginselen van Unierecht en de relatie met het HGEU 11. Afdeling III. Onderzoeksvragen, onderzoeksdoelstelling en beperkingen 17 IX Onderzoeksopzet 1 Hoofdstuk 1. Achtergrond 3 Hoofdstuk 2. Probleemstelling 7 Afdeling I. Academisch debat 7 Afdeling II. Eigen bijdrage academisch debat 9 Hoofdstuk 3. Onderzoeksvragen en -methodologie

Nadere informatie

Europa kent een bonte verzameling aan fondsen: Thematische fondsen en Structuurfondsen. Deze dia is gemaakt door Adviesbureau ERAC.

Europa kent een bonte verzameling aan fondsen: Thematische fondsen en Structuurfondsen. Deze dia is gemaakt door Adviesbureau ERAC. 1 2 Europa kent een bonte verzameling aan fondsen: Thematische fondsen en Structuurfondsen. Deze dia is gemaakt door Adviesbureau ERAC. 3 EFRO is onderdeel van het cohesiebeleid. - Doelstelling 1: Convergentie,

Nadere informatie

Navelstaren of een bril met multifocale glazen? Een comparatief onderzoek naar regionaal strategisch handelen in een meerlagige bestuurscontext

Navelstaren of een bril met multifocale glazen? Een comparatief onderzoek naar regionaal strategisch handelen in een meerlagige bestuurscontext Navelstaren of een bril met multifocale glazen? Een comparatief onderzoek naar regionaal strategisch handelen in een meerlagige bestuurscontext Jana Deforche Promotor: Prof. Dr. Peter Bursens Universiteit

Nadere informatie

Druk bezocht politiek café over Oekraïne referendum

Druk bezocht politiek café over Oekraïne referendum vrijdag 1 april 2016 Lees voor Druk bezocht politiek café over Oekraïne referendum door Heleen Hupkens, D666 Zeist Er moesten extra stoelen aangesleept worden. De tuinzaal van Antropia zal vol met D66

Nadere informatie

Kaderbesluit van de Raad ter bestrijding van georganiseerde criminaliteit: Hoe kan EU-wetgeving op dit terrein worden verscherpt?

Kaderbesluit van de Raad ter bestrijding van georganiseerde criminaliteit: Hoe kan EU-wetgeving op dit terrein worden verscherpt? DIRECTORAAT-GENERAAL INTERN BELEID DIRECTORAAT C: RECHTEN VAN DE BURGER EN CONSTITUTIONELE ZAKEN BURGERLIJKE VRIJHEDEN, JUSTITIE EN BINNENLANDSE ZAKEN Kaderbesluit van de Raad ter bestrijding van georganiseerde

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20488 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20488 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20488 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haar, Beryl Philine ter Title: Open method of coordination. An analysis of its

Nadere informatie

Commissie komt met. Roo, Marijke de. Kunt u de nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk deze online. Deze week: Commissie komt met

Commissie komt met. Roo, Marijke de. Kunt u de nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk deze online. Deze week: Commissie komt met Roo, Marijke de Van: Europese Ster Verzonden: maandag 23 februari 2015 15:32 Aan: Statengriffie provinsje Fryslân Onderwerp: Commissie komt met kennisplatform voor regio's (Europese

Nadere informatie

Europa wil slim, duurzaam en inclusief

Europa wil slim, duurzaam en inclusief Europa wil slim, duurzaam en inclusief Noord-Nederland bereidt zich intensief voor op de Europese programma s in de periode 2014 2020. Het SNN biedt u met dit bericht inzicht in voortgang en verwachtingen.

Nadere informatie

Door de Europese Raad te volgen aanpak tot en met 2014

Door de Europese Raad te volgen aanpak tot en met 2014 EUROPESE RAAD DE VOORZITTER NL Brussel, 29 juni 2012 (OR. en) EUCO 133/12 PRESSE 318 PR PCE 115 Door de Europese Raad te volgen aanpak tot en met 2014 In de afgelopen twee en een half jaar heeft de Europese

Nadere informatie

Speech ter gelegenheid van de ontvangst van Nederlandse ambassadeurs door de Staten-Generaal, d.d. donderdag 29 januari 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer Het gesproken woord geldt Geachte

Nadere informatie

Brussel via het Binnenhof De Tweede Kamer en de EU

Brussel via het Binnenhof De Tweede Kamer en de EU Brussel via het Binnenhof De Tweede Kamer en de EU Sandor Loeffen Adjunct-griffier/EU-adviseur migratie- en asielbeleid s.loeffen@tweedekamer.nl Onderwerpen 1. Nationale parlementen in de EU: - rol, taken

Nadere informatie

SAMENVATTING SYLLABUS

SAMENVATTING SYLLABUS SAMENVATTING SYLLABUS Julie Kerckaert Inleiding tot het Europees en internationaal recht Academiejaar 2014-2015 Inhoudsopgave Deel 2: Inleiding tot het Europees recht... 2 1. Het juridisch kader van het

Nadere informatie

Provinciale Staten van Noord-Holland

Provinciale Staten van Noord-Holland Provinciale Staten van Noord-Holland ` Voordracht Haarlem, Onderwerp: Kaderstelling Europabeleid door Provinciale Staten Inleiding Op 11 juni 2007 jl. is door de commissie FEPO de werkgroep Europa ingesteld.

Nadere informatie

Colloquium Sport en detentie Wie vast zit wil bewegen!

Colloquium Sport en detentie Wie vast zit wil bewegen! Colloquium Sport en detentie Wie vast zit wil bewegen! Sport en Detentie Kris Hermans Coördinator Sport De Rode Antraciet vzw De Rode Antraciet vzw Start 1 november 2002 2004 VFFW gaat op in De Rode Antraciet

Nadere informatie

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Feiten New York 13 december 2006 Verdrag + Optioneel Protocol (rechtsbescherming)

Nadere informatie

Sociale inclusie in een interregionale context: de Europese dimensie

Sociale inclusie in een interregionale context: de Europese dimensie Sociale inclusie in een interregionale context: de Europese dimensie OCMW Kortrijk, 21 september 2012 Bart Vanhercke Onderzoekscentrum Sociaal Europa Een vleugje symboliek Europese dag van: De talen De

Nadere informatie

Europa & de toekomst van de nationale wetgever

Europa & de toekomst van de nationale wetgever Europa & de toekomst van de nationale wetgever Liber amicorum Philip Eijlander R.A.J. van Gestel J. van Schooten (red.) Inhoudsopgave Een Europese agenda voor de nationale wetgever Rob van Gestel & Hanneke

Nadere informatie

Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen

Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen Inhoud Mijn overtuigingen 2 Mijn prioriteiten 3 Bakens voor morgen 8 Laten we samen aan Europa bouwen 1 Mijn overtuigingen Mijn overtuigingen Een Europa,

Nadere informatie

Structuurvisie. Ontwerpsessie kenniswerkplaats vitale vakantieparken 18 februari Herman de Wolff Challenge the future

Structuurvisie. Ontwerpsessie kenniswerkplaats vitale vakantieparken 18 februari Herman de Wolff Challenge the future Ontwerpsessie kenniswerkplaats vitale vakantieparken 18 februari 2015 Herman de Wolff (H.W.deWolff@tudelft.nl) Delft University of Technology Challenge the future Wat gaan we doen? Aftrap: wat is een structuurvisie?

Nadere informatie

1. Procedure artikel 50 EU-Verdrag 2. Onderhandelingsproces 3. Na de brexit toekomstige relatie 4. Indicatieve tijdlijn 5. NL voorbereidingen 6.

1. Procedure artikel 50 EU-Verdrag 2. Onderhandelingsproces 3. Na de brexit toekomstige relatie 4. Indicatieve tijdlijn 5. NL voorbereidingen 6. Brexit 1. Procedure artikel 50 EU-Verdrag 2. Onderhandelingsproces 3. Na de brexit toekomstige relatie 4. Indicatieve tijdlijn 5. NL voorbereidingen 6. Economische relatie NL en VK 1.1 Procedure artikel

Nadere informatie

Cost-Benefit Analysis

Cost-Benefit Analysis Cost-Benefit Analysis Vergelijking Nederlandse, Deense, Zweedse, Noorse MKBA-praktijk Perceptions on solutions for substantive problems Niek Mouter 02-10-2013 Onderzoeker TU Delft: Hoe organiseer je de

Nadere informatie

Zeeuws Subsidie Team

Zeeuws Subsidie Team Zeeuws Subsidie Team intro Intro: Zeeland periferie? Intro: Zeeland periferie? 1:30 Intro: Zeeland periferie? 1:30 2:00 Intro: Zeeland periferie? 1:30 2:00 4:00 Intro: Zeeland periferie? 2:30 tot 3:00

Nadere informatie

13617/16 van/ons/sv 1 DG E 1C

13617/16 van/ons/sv 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 november 2016 (OR. en) 13617/16 JEUN 84 NOTA van: aan: nr. vorig doc.: 13344/16 JEUN 76 Betreft: Na raadpleging van de Groep jeugdzaken heeft het voorzitterschap bijgaande

Nadere informatie

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe

Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Diverser personeel. Mooi, en dan? Dr. Mtinkheni Gondwe Strategische Beleidsadviseur Team Kennis & Innovatie 16 april 2019 Homogene samenlevingen zijn verleden tijd 2 Reacties op diversiteit Interculturaliteit

Nadere informatie

De Omgevingswet in zicht

De Omgevingswet in zicht De Omgevingswet in zicht door Prof. dr. 1 Programma 20:00 20:15 uur: ontvangst en uitleg opzet avond 20:15 21:00 uur: presentatie door - achtergronden Omgevingswet - kerninstrumenten / transitie / raadswerk

Nadere informatie

Een samenvatting van Drs. Mw L.J.R. Crisson MA van het Ministerie van Economische Zaken over haar gegeven presentatie (zie volgende pagina s) volgt

Een samenvatting van Drs. Mw L.J.R. Crisson MA van het Ministerie van Economische Zaken over haar gegeven presentatie (zie volgende pagina s) volgt Een samenvatting van Drs. Mw L.J.R. Crisson MA van het Ministerie van Economische Zaken over haar gegeven presentatie (zie volgende pagina s) volgt nog. EU- en nationale implementatie Nagoya Protocol van

Nadere informatie

VN-VERDRAG HANDICAP VAN VERDRAG NAAR INCLUSIE. 16 punten voor volwaardige deelname van mensen met een beperking aan de samenleving

VN-VERDRAG HANDICAP VAN VERDRAG NAAR INCLUSIE. 16 punten voor volwaardige deelname van mensen met een beperking aan de samenleving VN-VERDRAG HANDICAP VAN VERDRAG NAAR INCLUSIE 16 punten voor volwaardige deelname van mensen met een beperking aan de samenleving Van verdrag naar inclusie 16 punten voor volwaardige deelname van mensen

Nadere informatie

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE DE RAAD SPEELT EEN ESSENTIËLE ROL IN DE EU-BESLUITVORMING De Raad van de Europese Unie informeel ook wel EU-Raad genoemd, of gewoon Raad speelt een essentiële rol in de EUbesluitvorming.

Nadere informatie

De sociale dimensie van de Europese Unie, ook in de zorg

De sociale dimensie van de Europese Unie, ook in de zorg De sociale dimensie van de Europese Unie, ook in de zorg Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam De toekomst van de gezondheidszorg RIZIV-symposium bij het afscheid van Dr. R. De Ridder 18 mei 2018

Nadere informatie

Van Beheer naar Regie: Ontwerp Aeres. Sir Bakx, [SB.it] / SURFmarket Steven Verstraten, hoofd ICT Aeres groep

Van Beheer naar Regie: Ontwerp Aeres. Sir Bakx, [SB.it] / SURFmarket Steven Verstraten, hoofd ICT Aeres groep Van Beheer naar Regie: Ontwerp Aeres Sir Bakx, [SB.it] / SURFmarket Steven Verstraten, hoofd ICT Aeres groep Aeres Groep Groene sector in midden Nederland 20 locaties: Utrecht, Flevoland en Gelderland

Nadere informatie

PROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU. Laura De

PROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU. Laura De PROPORTIONEEL STAKINGSRECHT? De invulling van het stakingsrecht binnen het Europa van de Raad en van de EU Laura De intersentia Antwerpen - Cambridge INHOUD Ter inleiding 1 Hoofdstuk 1. Het stakingsrecht

Nadere informatie

Alle delegaties gaan thans akkoord met de tekst van bovengenoemde conclusies van de Raad.

Alle delegaties gaan thans akkoord met de tekst van bovengenoemde conclusies van de Raad. Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8544/18 CULT 52 NOTA van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad Raad nr. vorig doc.: 7759/18 CULT 36 Betreft: Ontwerpconclusies van de Raad over

Nadere informatie

ADVIES 88 EUROPESE ONDERZOEKSRAAD. 24 juni 2004. Advies 88 24 juni 2004 1/7 ERC

ADVIES 88 EUROPESE ONDERZOEKSRAAD. 24 juni 2004. Advies 88 24 juni 2004 1/7 ERC ADVIES 88 EUROPESE ONDERZOEKSRAAD 24 juni 2004 Advies 88 24 juni 2004 1/7 Inhoud SITUERING... 3 DEBAT... 4 ADVIES... 5 Advies 88 24 juni 2004 2/7 Advies bij de oprichting van de Europese Onderzoeksraad

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag. Datum 1 maart 2016 Betreft Transparantie van de Europese Unie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag. Datum 1 maart 2016 Betreft Transparantie van de Europese Unie Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 1 maart 2016 Betreft Transparantie

Nadere informatie

Kwaliteitsvol. jeugdwerk. In vogelvlucht. Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016

Kwaliteitsvol. jeugdwerk. In vogelvlucht. Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016 Kwaliteitsvol jeugdwerk Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016 In vogelvlucht Kwaliteitsvol jeugdwerk Toelichting bij de politieke discussie in de EU en het traject van de

Nadere informatie

Prof drs. J. Wallage, voorzitter van de Raad voor het openbaar bestuur

Prof drs. J. Wallage, voorzitter van de Raad voor het openbaar bestuur De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties De heer mr. P.H. Dormer Postbus 20011 2500 EA Den Haag Datum 12 november 2010 Inlichtingen bij Kees Breed Bijlagen l Uw kenmerk Doorkicsnummer

Nadere informatie

OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT

OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT OPLEIDINGSONDERDELEN VOOR DE FACULTEIT ECONOMISCHE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN EN SOLVAY BUSINESS SCHOOL ALS GASTSTUDENT KIES JE OPLEIDING WAARUIT JE VAKKEN WENST OP TE NEMEN: BACHELOR OF SCIENCE IN POLITIEKE

Nadere informatie

De toekomst van de rijksdienst

De toekomst van de rijksdienst De toekomst van de rijksdienst als onderdeel van een multi-level governance systeem C.F. van den Berg casparvandenberg@gmail.com Centrum voor Publieke Sectorhervormingen Bestuurskunde Universiteit Leiden

Nadere informatie