Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013
Stakeholderdialoog VNCI Pieterstraat 11 3512 JT Utrecht T +31 (0) 30 234 00 31 info@vbdo.nl www.vbdo.nl Samenvatting Op 14 oktober 2013 heeft de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) met verschillende stakeholders een dialoog gevoerd over de toekomstvisie van de chemische industrie wat betreft duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Deze dialoog is in samenwerking met de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) georganiseerd en borduurt voort op voorgaande stakeholderdialogen van de VNCI. Een stakeholdergroep van klanten, leveranciers, vertegenwoordigers van overheden, investeerders, kennisinstellingen, belangengroeperingen en de VNCI en haar leden sprak in een drietal groepen over twee hoofdonderwerpen, te weten: - Ketenverantwoordelijkheid - Prestaties en ambities van de chemische industrie (internal performance) VBDO Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling Disclaimer VBDO will assume no responsibility or legal liability for incorrect or misleading information provided by the sources used fort his report. THE DUTCH ASSOCIATION OF INVESTORS FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT 2
S T A k E H O L D E R d I a l o o G V N C I M A A N D A g 1 4 O k T O B E R I 2 0 1 3 Dialoogronde 1 Ketenverantwoordelijkheid Groep 1 - Verduurzamen producten Kijk buiten de poort van de fabriek De grootste uitdaging voor de VNCI is de balans vinden tussen de langetermijnbelangen waar zij als branchevereniging op wil focussen, en de korte(re) termijnbelangen waar haar leden op gericht zijn. Onder de stakeholders heerste een gevoel dat de afnemende beschikbaarheid van traditionele grondstoffen nog geen korte termijn consequenties heeft voor de industrie. Hierdoor worden er minder oplossingen voor dit probleem geïnitieerd dan gewenst. In het verlengde van bovenstaande riepen de stakeholders de VNCI op om innovatie in kaart te brengen en de voortrekkers op het gebied van innovatie te identificeren voor het grote publiek. Op deze wijze kan de VNCI de consument en de maatschappij over de diensten en kernwaarden van de industrie beter informeren. Tenslotte spraken stakeholders de behoefte uit aan een recycling ontwerp op macro niveau om producten te verduurzamen. Hierbij, zouden bedrijven er goed aan doen om met andere partijen, dan alleen met de partijen in de chemische keten een dialoog aan te gaan. Wensen van bv. eindgebruikers kunnen dan al in het ontwerp van een product worden meegenomen. Groep 2 - Duurzaam inkopen Betrek andere functies bij duurzaamheid Stakeholders verwachten van de chemische industrie dat zij, naast milieu aspecten, meer en transparanter verantwoordelijkheid nemen voor de sociale aspecten in de keten. Zij vinden de aandacht voor de sociale aspecten binnen de chemische industrie op dit moment onderbelicht en geven aan dat er dat er op dit gebied nog te weinig stappen worden ondernomen. Door bijvoorbeeld inkopers te betrekken bij duurzaamheid zou dit verbeterd kunnen worden. Als suggestie werd een te ontwikkelen handleiding voor inkopers genoemd. Together for sustainability is een ander genoemd initiatief rondom inkoop. Groep 3 - Chemie in de samenleving Perceptie over chemie vaak slecht De chemie wordt vaker gezien als vervuilend dan als economisch belangrijk. Volgens de stakeholders moet het uitgangspunt van de chemische industrie zijn dat de sector meerwaarde moet creëren, op een zo veilig en schoon mogelijke manier. De chemische industrie produceert bv. slimme producten die de negatieve impact op gezondheid en milieu beperken. Met zulke perspectieven kan de VNCI de meerwaarde van de industrie beter zichtbaar maken naar de samenleving. Dit zal bijdragen aan een beter imago van de chemische industrie. Daarnaast gaven stakeholders aan dat chemische bedrijven vaak te anoniem zijn. Als men de link van de sector naar de consument weet te leggen zou dat bijvoorbeeld kunnen worden verholpen. Tenslotte zou meer aandacht op scholen het imago van de sector kunnen verbeteren en de interesse voor techniek en scheikunde kunnen vergroten. 3
S T A k E H O L D E R d I a l o o G V N C I M A A N D A g 1 4 O k T O B E R I 2 0 1 3 Dialoogronde 2 Prestaties en ambities van de chemische industrie (internal performance) Groep 1 - Toezicht/compliance/borging de relatie tussen de toezichthouder (overheid) en het bedrijf Er zijn veel inspecties waardoor de bedrijven die het goed doen last hebben van de bedrijven die het slecht doen. Wat is de ideale relatie tussen een chemiebedrijf en toezichthouder? Een suggestie is: helemaal geen relatie volgens sommige stakeholders. De toezichthouder zou dan overbodig zijn. Dit betekent: vergroot de eigen verantwoordelijkheid van de chemiebedrijven. Groep 2 - Veiligheid Veilig genoeg is veilig genoeg Veel bedrijven zijn uitstekend bezig op het gebied van veiligheid, echter de inspectie richt zich met name op wat fout gaat en niet op wat goed gaat. De VNCI wordt opgeroepen om bij te dragen aan een omslag hierin. Haar rol is een balans te vinden in haar communicatie richting stakeholders dat aan de ene kant geaccepteerd moet worden dat risico s niet volledig kunnen worden uitgesloten, maar aan de andere kant continue aandacht voor veiligheid onontbeerlijk is. Om deze balans te bewerkstelligen zouden bedrijven ook in hun jaarverslaggeving een kopje what went wrong op kunnen nemen. Hiermee stel je je als industrie open voor een dialoog over het onderwerp en kan er vertrouwen gekweekt worden tussen overheid, de industrie en de samenleving. Groep 3 - Water en energie Volger of koploper? De VNCI moet volgens de stakeholders de keuze maken om een leidende, innoverende rol te spelen ten aanzien van het gebruik van grondstoffen en geen verlengstuk te zijn van de traditionele, op fossiele brandstoffen gebaseerde industrie. Verschillende stakeholders raden aan om meer aandacht te geven aan de overstap naar biobased. Op zoek gaan naar systeemsprongen wordt meer waardevol geacht dan kleine efficiency verbeteringen en daarmee dus impliciet vasthouden aan het bestaande. Meer concreet werd gevraagd om meer aandacht te besteden aan de water-footprint van de chemische sector. De stakeholders gaven als suggestie aan de VNCI om het watergebruik van de industrie in kaart te brengen. 4
S T A k E H O L D E R d I a l o o G V N C I M A A N D A g 1 4 O k T O B E R I 2 0 1 3 Algemene conclusie dialoog: Transparantie vereiste op het gebied van duurzaamheid Een belangrijke conclusie van de dialoog is dat er veel te winnen is door simpelweg meer transparant te zijn. Daarnaast kan de relatie naar internationale (duurzaamheids) vraagstukken worden gelegd. De chemie onderneemt veel op het gebied van duurzaamheid, veiligheid en innovatie, maar dat dringt nog niet genoeg door bij het grote publiek. Verbeteren van transparantie kan gerealiseerd worden door dilemma s aan te geven in jaarverslagen, self assessments te houden, te zorgen voor een verbeterde communicatie naar de samenleving, een sterkere aanwezigheid in onderwijsprogramma s en, bijvoorbeeld, door het houden van open dagen. Chemiebedrijven hebben eigen verantwoordelijkheid op het gebied van duurzaamheid Deze verantwoordelijkheid kan door bedrijven opgepakt worden op het gebied van een aantal thema's, zoals: Bij het ontwikkelen en ontwerpen van nieuwe producten zou de chemische industrie rekening moeten houden met het sluiten van materiaal kringlopen - het zgn. design for re-use / recycling. In het verlengde daarvan is er een transitie zichtbaar richting de biobased economy. Omdat deze trend onomkeerbaar is en uiteindelijk duurzamer dan de huidige productieketen is, zou daar meer in geïnvesteerd moeten worden. Ontwikkelen vanuit het perspectief van de eindgebruiker hoort hier ook bij. Vanuit ketenverantwoordelijkheid zouden risicokaarten voor (schaarse) grondstoffen ontwikkeld moeten worden. Dit helpt bedrijven zich voor te bereiden op snel veranderende grondstofprijzen en alternatieve scenario s te ontwikkelen. Een ander aspect van ketenverantwoordelijkheid is de sociale component. Traditioneel is er veel aandacht voor de milieu-impact van de chemische industrie. De sociale impact zou meer aandacht mogen krijgen. (Schending van) mensenrechten, onderwijs en werkgelegenheid zijn zeer relevante onderwerpen, zeker in deze tijd. De Nederlandse chemische industrie kent enkele koplopers op het gebied van duurzaamheid waaronder enkele prominente VNCI-leden. Advies aan de VNCI: Take the lead. Wacht niet af wat de VNCI-leden willen maar neem bedrijven mee en formuleer doelen. Dat is tevens een mooie gelegenheid om de relatie tussen Responsible Care en de duurzaamheidsvisie van de chemische sector concreter te maken. 5
www.vbdo.nl I www.duurzaamaandeel.nl I www.goed-geld.nl I www.eurosif.org Een duurzaam werkende kapitaalmarkt is het doel van de VBDO. Een kapitaalmarkt die, naast financiële criteria, ook op basis van sociale- en milieucriteria vraag en aanbod bij elkaar brengt. De focus ligt daarbij op Nederland in een internationale, voornamelijk Europese context.