Verantwoord beleggingsbeleid begint bij jezelf

Wealth Management Partners (WMP) is opgericht in 200 en telt 18 medewerkers. Wij zijn gespecialiseerd in het op geheel onafhankelijke wijze beheren en regisseren van grote(re) vermogens van ondernemers, families, stichtingen en kleinere instituten. De onafhankelijkheid komt tot uitdrukking in ons beleggingsbeleid, in de eigendomsstructuur en in de selectie van (depot) bank(en). Daarnaast kennen wij een (degressieve) all-in vergoeding met teruggave van bestandsvergoedingen aan cliënten en zijn wij ISAE 320-II (voorheen SAS70-II) gecertificeerd. In Nederland zijn wij één van de grootste onafhankelijke partijen. INHOUDSOPGAVE 2 Kosten in beleggingsfondsen Lees meer > door: Marc Bressers Portret van een van onze fundmanagers: Lees meer > door: Marcel de Kleer 6 Opluchting na afwenden doemscenario s Lees meer > door: Peter van Doesburg Verantwoord beleggingsbeleid begint bij jezelf Wealth Management Partners vindt het belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor de wereld waarin wij leven. Daarom hebben wij ons in 2011 aangesloten bij UN Global Compact, waarin meer dan 7.000 bedrijven beloven de rechten van de mens te respecteren. Ook onderschrijven wij de Principles for Responsible Investment (PRI). Deze richtlijnen moedigen bedrijven wereldwijd aan om op een duurzame en sociaal verantwoorde manier te ondernemen. In lijn hiermee hebben wij in 2011 ons beleggingsbeleid ontwikkeld en geïmplementeerd. Verantwoord beleggingsbeleid begint op deze manier bij onszelf. Onze interne organisatie levert ook een bijdrage. Wij werken milieubewuster. Het percentage digitale rapportages neemt toe, wat ten koste gaat van de stukken op papier. Daarnaast hebben wij maatregelen genomen om het elektriciteitsgebruik in ons kantoor terug te dringen. Dit zijn enkele voorbeelden van de manier waarop wij proberen onze interne bedrijfsvoering zo veel mogelijk overeen te laten komen met het verantwoorde beleggingsbeleid dat wij voorstaan. Om met Mahatma Gandhi te spreken: Geluk is wanneer wat je denkt, wat je zegt en wat je doet met elkaar in harmonie zijn. vragen? neem contact op met de auteur van het betreffende artikel via email of bel: T + 31 (0)20 26 3970

Kosten in beleggingsfondsen De afgelopen tijd is er veel te doen over de kosten in beleggingfondsen. Dit onderwerp kan niet los worden gezien van de roep om meer transparantie en onafhankelijkheid in de financiële dienstverlening. Aangezien kosten een drukkend effect hebben op het rendement en index trackers lagere kosten hebben dan actief beheerde fondsen, speelt de aloude discussie over actief versus passief beheer hierbij ook een rol. Graag verhelderen wij een en ander voor u. TER De Total Expense Ratio ( TER ) is op dit moment de meest gebruikte indicator voor het kostenniveau in een beleggingsfonds. De TER wordt uitgedrukt als percentage van het fondsvermogen en bevat met name de kosten die de verschillende service providers in rekening brengen: de beheerder, de bewaarder, de administrateur en de accountant. Indien sprake is van initiële opstartkosten, dan worden deze uitgesmeerd over een aantal jaren en maken deze ook onderdeel uit van de TER. Anders dan wat uit de bewoording kan worden verwacht, omvat deze ratio niet alle kosten. Zo worden transactiekosten niet meegenomen. Aangezien bepaalde kosten een vast bedrag vormen en niet afhankelijk zijn van de fondsomvang, hebben kleine fondsen veelal een hogere TER dan grote fondsen. De grootste component wordt doorgaans gevormd door de beheervergoeding van de fund manager. De AFM, alsmede enkele buitenlandse toezichthouders, hebben onlangs aangegeven dat zij de TER willen vervangen door een nieuwe kostenratio waarin wel alle kosten worden meegenomen. Deze kostenratio, Total Cost of Ownership (TCO) genaamd, zal waarschijnlijk de komende jaren de TER vervangen. Historisch perspectief In de jaren 90 werd het steeds gebruikelijker dat beleggingsfondsen aan de man werden gebracht door intermediairs zoals private banks en vermogensbeheerders. Deze partijen vroegen hiervoor een (doorlopende) vergoeding. Aangezien dit door de fund manager uit de beheervergoeding moest worden bekostigd, werden beheervergoedingen in die periode flink verhoogd. Vandaag de dag bedraagt de beheervergoeding in aandelenfondsen circa 1,% waarvan gemiddeld 0 à 50% als vergoeding aan de intermediair wordt betaald. Deze bestandsvergoeding wordt ook wel kick back, retrocessie of provisie genoemd. Onafhankelijkheid Doordat sommige fondsaanbieders veel en andere weinig of geen bestandsvergoeding verstrekken, komt de onafhankelijkheid van intermediairs in het geding. Hoe gaan intermediairs om met goede fondsen die weinig bestandsvergoeding opleveren? Of met slechte fondsen die veel retrocessie uitbetalen? Index trackers keren doorgaans geen bestandsvergoeding uit maar kunnen in bepaalde delen van een portefeuille voor de cliënt een prima oplossing zijn. Uitdagingen Minister De Jager van Financiën heeft laten weten dat hij bestandsvergoedingen wil gaan verbieden. Belangrijkste reden hiervoor is om te voorkomen dat belangen van intermediairs en de cliënten uiteenlopen waardoor cliënten minder goede adviezen kunnen krijgen. Het is inderdaad evident dat de oude structuur verkeerde incentives creëert. Bij assurantietussenpersonen speelt een soortgelijk probleem en ook in die branche zullen provisies worden verboden. Laat onze minister echter niet het kind met het badwater weggooien. Als intermediairs geen provisie meer mogen ontvangen maar fund managers verlagen niet hun tarieven, dan zijn zij de lachende derde en niet de beleggers. 2

Daarnaast bestaat het risico dat grootbanken weer de nadruk gaan leggen op huisfondsen, zoals dat in het verleden ook gebeurde. Hieraan wordt meer verdiend dan aan fondsen van derden. De invoering van de nieuwe kostenratio TCO zal het in ieder geval wel makkelijker maken kosten van fondsen te vergelijken. Nu lijkt een indexfonds soms veel goedkoper omdat men allerlei kosten bewust buiten de TER houdt. Zodra alle fondsen een TCO moeten publiceren kan een appel-appel vergelijking worden gemaakt en wordt het kostenverschil exact duidelijk. Beleid Wealth Management Partners Het beleid van Wealth Management Partners op dit gebied is helder: alle bestandsvergoedingen worden uitgekeerd aan onze cliënten (onder aftrek van een kleine administratie vergoeding). Ook niet provisie betalende fondsen zoals index trackers nemen wij daarom op in onze portefeuilles. Door onze toenemende omvang, zijn wij in staat om een steeds groter gedeelte van de beheervergoeding als retrocessie te bedingen. Daarnaast besteden wij veel aandacht aan het beperken van minder zichtbare transactiekosten. Zo kunnen wij doorgaans aan- en verkopen op de intrinsieke waarde van een fonds. Huisfondsen heeft WMP nooit gehad en wij hebben geen plannen om die te introduceren. Marc Bressers 3

Portret van een van onze fundmanagers: David Harding De Brit David Winton Harding is de oprichter van Winton Capital Management dat het DB Platinum Systematic Alpha Index Fund beheert. Dit fonds is een zogenoemde managed futures strategie. Managed futures fondsen zijn fondsen die een gediversificeerde portefeuille aanhouden van long en short posities in futures (termijncontracten). Veelal handelen managed futures fondsen op basis van kwantitatieve trendvolgende modellen. Deze modellen proberen de richting van de beurs te voorspellen en op basis daarvan neemt de beheerder posities in. Als het model bijvoorbeeld een stijging van de olieprijs voorspelt, zal de beheerder olie-futures kopen (long gaan) om zo van de stijging te profiteren. Als het model aangeeft dat de verwachting is dat de prijs van graan zal dalen, zal de beheerder futurescontracten verkopen (short gaan) om van deze daling te profiteren. Managed futures fondsen beleggen via futures in grondstoffen, obligaties, valuta en aandelen. Doordat uitsluitend in zeer liquide futurescontracten wordt belegd, zijn deze fondsen in staat om de portefeuille snel aan te passen zodra de modellen een nieuwe trend ontdekken. Dit zorgt ervoor dat managed futures fondsen in tijden van crisis in staat zijn om te profiteren van de dalingen op de financiële markten. Zo was managed futures de enige risicodragende beleggingscategorie die in 2008 een hoog positief rendement behaalde. In 2011 kon Winton tegen dalende aandelenmarkten in een positief resultaat realiseren, waarmee het fonds al meteen na opname in de portefeuille een dienst bewees. David Harding is geen onbekende in de managed futures wereld. Hij richtte in 1987 de voorloper van MAN Group Plc op, de grootste beursgenoteerde hedge fund onderneming ter wereld. In 1996 verliet Harding MAN Group om Winton Capital Management op te richten. Volgens het tijdschrift Barron s deed hij dat omdat hij gefrustreerd was geraakt door de bureaucratie die bij een groot bedrijf hoort. Het is Harding met Winton Capital Management gelukt om een efficiënte, op research gefocuste organisatie neer te zetten. Ondanks dat Winton tegenwoordig het grootste managed futures fonds ter wereld beheert, werken er slechts zo n 200 mensen. Meer dan de helft houdt zich bezig met research. Hoewel het DB Platinum Systematic Alpha Index Fund in het eerste kwartaal achter bleef bij de wereldwijd stijgende beurzen, denken wij dat het fonds veel toegevoegde waarde kan leveren aan beleggingsportefeuilles. Stijgingen worden immers afgewisseld met correcties en het is prettig om ook een fonds in portefeuille te hebben dat tijdens moeilijke perioden de mogelijkheid biedt om positief te renderen. Bovendien heeft David Harding, met zijn lange en succesvolle track record, bewezen dat een gedegen managed futures strategie op lange termijn qua rendement niet hoeft onder te doen voor een aandelenportefeuille. Marcel de Kleer 1000 100 10 Winton MSCI AC World 12 1 1998 12 1 1999 12 1 2000 12 1 2001 12 1 2002 12 1 2003 12 1 200 12 1 2005 12 1 2006 12 1 2007 12 1 2008 12 1 2009 12 1 2010 12 1 2011

Opluchting na afwenden doemscenario s ECB schiet overheden via banken te hulp In het eerste kwartaal van 2012 is de stress op de kapitaalmarkten aanzienlijk afgenomen. De onzekerheid met betrekking tot de eurocrisis is niet weggenomen, maar de Europese Centrale Bank (ECB) heeft met ongekend omvangrijke maatregelen wel de grootste onrust ingedamd. Door banken te faciliteren bij emissies van staatsobligaties kan de ECB echter indirect de overheden steunen zonder haar eigen richtlijnen te overtreden. Met dit besluit werd het vertrouwen op de kapitaalmarkten gesterkt. In reactie stegen veel vermogenscategorieën het eerste kwartaal significant in waarde. Doordat de facto nu overheden worden ondersteund (hetgeen tot voor kort een taboe was voor de ECB), is de consensus gevormd dat de ECB de situatie op de obligatiemarkten niet meer zo uit de hand zal laten lopen als eerder in 2011. Aan de andere kant zal de ECB het individuele landen Eind februari heeft de ECB een driejarige kredietfaciliteit geïmplementeerd. Banken in de Eurozone konden tegen een rente van slechts 1% voor een periode van drie jaar onbeperkt geld lenen. De banken schreven gezamenlijk uiteindelijk voor circa 500 miljard in. Deze maatregel stelt banken in staat om door het opkopen van staatsobligaties uit de Zuid-Europese landen aantrekkelijke rentemarges te behalen. Zodoende kwam ook de vraag naar deze staatsobligaties weer op gang en daalde de rente in vooral Italië fors. De ECB heeft met deze stap via een omweg landen als Italië en Spanje geholpen met hun schuldenproblematiek. De ECB mag namelijk wettelijk gezien zelf geen nieuwe staatsobligaties kopen direct nadat een land deze uitgeeft. Steunoperatie ECB aan banken gunstig voor de rente in de probleemlanden ook niet te gemakkelijk maken, omdat dan immers zelfgenoegzaamheid en gemakzucht ten aanzien van benodigde hervormingen zou kunnen optreden. Per saldo is het meest waarschijnlijke scenario dat de huidige nog steeds significante renteverschillen tussen de verschillende lidstaten blijven bestaan, maar dat de ECB zal hoeden voor al te extreme uitslagen. Chaotisch faillissement Griekenland afgewend Op 20 februari is, na lang en moeizaam onderhandelen, door de Europese Unie (EU) en het Internationaal Monetaire Fonds (IMF) besloten om Griekenland voor 130 miljard aan nieuwe noodleningen te verstrekken. Met private investeerders zoals banken en pensioenfondsen, werd afgesproken dat ze meer dan de helft van de bestaande Griekse schulden 8 7 10-jaarsrente zouden kwijtschelden. Griekenland moest daarbij alle gemaakte afspraken op korte termijn omzetten in wetten en komt onder semi-permanent toezicht te staan van de 6 5 Italië geldschieters. Belangrijkste doelstelling is om de staatsschuld van Griekenland in 2020 tot 120% van het bruto binnenlands product te hebben gereduceerd, zodat het land vanaf die tijd financieel weer zelfstandig kan opereren. De maatregelen die 3 2 mrt-10 sep-10 mrt-11 sep-11 mrt-12 Bron: Bloomberg Nederland in Griekenland zijn doorgevoerd, betreffen onder andere: verlaging van het minimumloon en de pensioenen, hervorming van het belastingstelsel en liberalisering van een groot aantal beroepen. 5

Een deel van deze maatregelen was overigens reeds eerder door de Griekse regering toegezegd. Voorts moet in de grondwet worden vastgelegd dat betaling van crediteuren voorrang heeft boven bekostiging van overheidsdiensten. Met de nieuwe noodleningen zijn acute problemen voorkomen, waarbij zelfs het uiteenvallen van de euro en een imploderend bankensysteem niet zou kunnen worden uitgesloten. Ondanks dit afgewende noodlot is het probleem Griekenland niet volledig van tafel. Een strikt vertrouwelijk doch uitgebreid in de financiële wereld verspreid rapport van de EU en het IMF, plaatste vraagtekens bij het reduceren van de staatsschuld naar 120%: met een diepere recessie zou de schuldenratio wel eens kunnen blijven steken op 160% in 2020. In dat geval zal nieuwe noodzakelijke steun niet kunnen worden uitgesloten. Economie Eurozone blijft kwakkelen De economie in de Eurozone is na een voorzichtig herstel in de eerste twee maanden van 2012, in maart opnieuw verzwakt. Hoewel geen sprake lijkt van een zware recessie, moet er rekening mee worden gehouden dat in de komende kwartalen sprake zal zijn van weinig verbetering. Wij voorzien voor de Eurozone gedurende 2012 een aanhoudende stagnatie van de economie, hetgeen bestempeld kan worden als een doormodder scenario. Economieën Eurozone blijven zwak na initieel herstel PMI's 65 60 55 50 5 0 35 Producentenvertrouwen 30 mrt-08 mrt-09 mrt-10 mrt-11 mrt-12 Bron: Bloomberg Groei Stagnatie Recessie Duitsland Frankrijk Italië verwachten die de groei op korte termijn zullen doen aantrekken. De overheid kan niet anders dan aan de zijlijn staan en zal in veel gevallen zelfs worden gedwongen om economische steunmaatregelen terug te draaien. Van de consument is ook weinig goeds te verwachten, gezien het lage consumentenvertrouwen en de grote onzekerheid die vrijwel overal in de Eurozone hoogtij viert. De enige Europese economie die zich relatief sterk blijft ontwikkelen is Duitsland, maar zelfs dit land kan binnen de huidige omstandigheden niet op eigen kracht de gehele regio op sleeptouw nemen. De belangrijkste meevaller voor de euro economieën zou moeten komen van de exportsector en de groei van de wereldhandel. Hoewel de wereldhandel zich ondanks de haperingen in zowel de ontwikkelde regio s als de opkomende regio s relatief gunstig blijft ontwikkelen (zie grafiek op de volgende pagina), zullen voornamelijk slechts de noordelijke euro landen hiervan profiteren door middel van hun positieve handelsbalans. De zuidelijke landen hebben door hun zwakkere concurrentiepositie een veel minder gunstig exportprofiel, waardoor een aantrekkende wereldhandel per saldo slechts een marginaal positief effect heeft op de totale Eurozone. De huidige onevenwichtigheden binnen de Eurozone worden met een sterke wereldhandel per saldo niet opgelost en wellicht zelfs versterkt. Gunstige wereldhandel slechts gedeeltelijk profijtelijk voor Eurozone Volume wereldhandel Index 2000 = 100 175 150 125 100 75 50 jan-92 jan-97 jan-02 jan-07 jan-12 Bron: Centraal Plan Bureau Doordat vrijwel alle Eurozone lidstaten worden gedwongen om te bezuinigen zijn er weinig impulsen van binnenuit te 6

Amerikaanse arbeidsmarkt trekt aan De Amerikaanse economie bleef zich ook in het eerste kwartaal relatief gunstig ontwikkelen. De VS zijn dan ook één van de weinige landen, waarbij wordt verwacht dat de economische groei in 2012 niet terug zal vallen. Hoewel de huizenmarkt nog steeds geen enkel herstel laat zien, lijkt de arbeidsmarkt zich nu toch eindelijk te verbeteren. Sinds de werkloosheid in 2009 piekte op een niveau van 10%, leek het er op dat het economische herstel na de kredietcrisis niet gepaard zou gaan met banencreatie, hetgeen in de Verenigde Staten de gevreesde jobless recovery wordt genoemd. Dit verklaart ook het tot op de dag van vandaag agressieve verruimende monetaire beleid van de Amerikaanse centrale bank (Fed), ondanks het economische herstel dat zich sinds 2009 voordoet. De Fed heeft namelijk (anders dan de ECB) expliciet ook het bestrijden van de werkloosheid in haar doelstellingen staan. De politieke druk om de rente laag te houden blijft daarom groot, ondanks dat inflatiegevaren zich aandienen. Met deze gedachte scherpte de Fed het lage-rentebeleid ook in het eerste kwartaal nog verder aan door zich openlijk te committeren aan het handhaven van het huidige extreem lage renteniveau tot tenminste het einde van 201. Met de recente gunstige ontwikkeling van de arbeidsmarkt, zou de Fed in de loop van 2012 deze politiek wel eens overboord kunnen zetten om over te gaan op een meer restrictief rentebeleid. Amerikaanse werkloosheid vertoont een bemoedigende dalende tendens Werkloosheid Verenigde Staten % 10 9 8 7 6 5 Chinese economie in lagere versnelling Begin maart verklaarde de Chinese premier Wen Jiabao, tijdens het jaarlijkse volkscongres, dat de Chinese overheid verwacht dat de economie in 2012 met 7,5% zal groeien. Hoewel dit groeicijfer in internationaal perspectief nog altijd zeer indrukwekkend is, is dit een duidelijke vertraging van het gemiddelde groeipad van de 10% van de afgelopen jaren. Een groei van 7,5% is daarnaast in China het laagste groeicijfer sinds begin jaren negentig. De gedachte begint steeds breder post te vatten dat China het dubbelcijferige groeitempo voorgoed achter zich heeft gelaten. Desalniettemin zal China hoogstwaarschijnlijk, ook met een lager, groeitempo gedurende de rest van dit decennium de locomotief van de wereldeconomie blijven. De inflatie in China heeft zich de afgelopen tijd positief ontwikkeld. In juli 2011 bedroeg de inflatie nog een alarmerende 6,5%, maar was in februari 2012 gedaald tot 3,2%. Dit is om twee belangrijke redenen gunstig. Ten eerste wordt de sociale onrust hiermee ingedamd, doordat de welvaartsstijging voor de Chinese bevolking minder wordt uitgehold door de inflatie. Ten tweede geeft de afgenomen inflatie meer ruimte voor de Chinese overheid om de economie te stimuleren, waardoor een eventuele harde landing van de economie kan worden voorkomen. Inflatie in China is uit de gevarenzone Inflatie China % 10 8 6 2 0-2 - feb-02 feb-0 feb-06 feb-08 feb-10 feb-12 Bron: Bloomberg mrt-02 mrt-03 mrt-0 mrt-05 mrt-06 mrt-07 mrt-08 mrt-09 mrt-10 mrt-11 mrt-12 Bron: Bloomberg 7

Olieprijs de nieuwe kapitaalmarktrente? Met de ontwikkeling in China en andere opkomende markten, lijkt inflatie wereldwijd geen thema meer te zijn, ondanks de extreem lage rente en ongebreidelde geldcreatie van de centrale banken. Het lijkt er op dat de monetaire stimulatie straffeloos kan worden uitgevoerd. Een belangrijke adder onder het gras in dit proces is echter de ontwikkeling van de prijzen van grondstoffen en in het bijzonder die van de olieprijs. Doordat de geldcreatie zich niet vertaalt in bestedingen, blijft inflatie achterwege. De praktijk leert echter dat het neveneffect is, dat het overtollige geld via de banken weglekt naar internationale markten zoals de oliemarkt. Dit speculatieve gedrag van banken vindt echter grotendeels buiten het bereik van de nationale centrale banken plaats. Dit verklaart gedeeltelijk de hoge olieprijs, ondanks dat de wereldeconomie vertraagt. De olieprijs fungeert in dit proces als de nieuwe corrigerende uitlaatklep voor het ruime monetaire beleid van (vooral westerse) centrale banken. In het verleden was dit corrigerende mechanisme weggelegd voor de kapitaalmarktrente, maar door het wijdverbreide opkopen van lang staatspapier is deze aan banden gelegd en lijkt de olieprijs deze corrigerende functie te hebben overgenomen. Balansen bedrijfsleven verder verbeterd Ondanks een moeilijk aandelenjaar, zijn de balansen van het internationale bedrijfsleven (exclusief die van financiële instellingen) per saldo opnieuw verbeterd in 2011. Door kredietbeoordelingsbureau Fitch werd in 2011 de kredietwaardigheid van 1,5% van de industriële bedrijven verhoogd en 8,8% van de bedrijven verlaagd. Deze score was nog weer iets gunstiger dan in 2010 en illustreert wederom dat, met uitzondering van de financiële sector, het bedrijfsleven er goed voorstaat. Wel is het zo dat de waarderingen van aandelen, als gevolg van de aandelenrally van de afgelopen maanden, minder gunstig zijn dan in het laatste kwartaal van 2011. Kredietwaardigheid bedrijven, exclusief financials, opnieuw verbeterd Kredietwaardigheid werelwijde niet financiële bedrijven 16% 1% 12% 10% 8% 6% % 2% 0% Omhoog Omlaag Bron: Fitch 2010 2011 Concluderend Het ingrijpen van de ECB heeft voor grote opluchting gezorgd omtrent de eurocrisis. Desalniettemin is de reële schuldproblematiek niet van de baan en zal deze naar verwachting dan ook de komende jaren de kop blijven opsteken. De noodzakelijke overheidsbezuinigingen zullen waarschijnlijk een rem op het groeipotentieel van de wereldeconomie zijn, maar het bedrijfsleven is goed gepositioneerd om met deze nieuwe werkelijkheid om te gaan. Waarderingen van aandelen zijn minder gunstig dan gedurende het laatste kwartaal van 2011, maar zijn nog steeds relatief gunstig. Peter van Doesburg 8