Vijf vragen over het aanbestedingsbeleid van overheden in Utrecht Voor de markt is het interessant te weten hoe de overheden in de provincie Utrecht, die deelnemen aan de Marktontmoeting Ondernemend aanbesteden, de projecten in de komende tijd op de markt willen gaan zetten en hoe zij het aanbestedingsbeleid in de komende tijd gaan vormgeven. Deze overheden zijn: - Gemeente Amersfoort - Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden - Provincie Utrecht - Rijkswaterstaat - Waterschap Vallei&Veluwe Het gaat daarbij over de aandacht die de opdrachtgevers hebben voor duurzaamheid bij de gevraagde aanbiedingen en over hoe zij handen en voeten gaan geven aan social return. Verder is van belang welke rol het midden- en kleinbedrijf kan spelen op de projecten in 2013. De overheden geven in antwoord op vijf vragen inzicht in de richting en de accenten in het aanbestedingsbeleid: 4. Welke rol ziet u voor het regionale en lokale bedrijfsleven? 5. Wat is uw inzet voor 2013 met betrekking tot innovatief Gemeente Amersfoort De crisis maakt dat we bij aanbestedingen nog secuurder kijken naar de invulling van de gunningscriteria, met name naar het passend zijn en de proportionaliteit van wat we eisen. Het aantal aanbestedingen loopt iets terug. We verklaren in elke aanbesteding onze Richtlijnen in de Openbare Ruimte van toepassing. Deze gaan in het algemeen iets verder dan de landelijke criteria. Als groenste stad van Europa in 2007 hechten wij zeer sterk aan duurzaamheid, met name in CO2-uitstoot en biodiversiteit. In opdrachten die zich daar voor lenen, wordt dit vertaald in gunningscriteria. Bij alle aanbestedingen boven 200 duizend gebruiken wij de 5% social return bouwblokkenmethode als contractvoorwaarde. Hierin dient de opdrachtnemer ter waarde van 5% van de gefactureerde opdrachtsom aan inspanningen te leveren, waarbij een keuze gemaakt kan worden uit een aantal mogelijkheden die worden opgesomd in een keuzemenu. De SR verplichting hoeft niet in de onderhavige opdracht zelf te worden nagekomen, als de realisatie ervan maar wordt opgestart na de gunning van de opdracht. Kern van deze aanpak is de dialoog met de opdrachtnemer om te komen tot een mooie social return invulling tot tevredenheid van beide partijen.
4. Welke rol ziet u voor het regionale en lokale bedrijfsleven? Wij zien geen andere rol voor het lokale bedrijfsleven dan voor het landelijk bedrijfsleven. 5. Wat is uw inzet voor 2013 met betrekking tot innovatief Bij elke opdracht bekijken we welke contractvorm en welke EMVI criteria het beste passen. We hebben goede ervaringen met Gunnen op Waarde; dit zullen we verder gebruiken. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Als waterschap zijn we gewoon een onderdeel van de maatschappij en willen uiteraard onder crisisomstandigheden ook naar buiten laten zien dat de crisis bepaald niet aan ons voorbij gaat. Bestuurlijk is ingezet om de lasten de komende jaren minimaal, en bij voorkeur niet, te laten stijgen. Dit terwijl de nationale overheid allerlei taken gaat overhevelen naar de lagere overheden (onder andere hoogwaterbeschermingsprogramma, muskusrattenbestrijding, overdracht verschillende kunstwerken). Om de kosten niet of beperkt te laten stijgen zullen derhalve keuzes gemaakt moeten worden. Er wordt nadrukkelijk gekeken hoe de kosten kunnen worden beperkt: moeten we alles wat we deden nog zo blijven doen of zijn er mogelijkheden om werkzaamheden anders/slimmer/in samenwerking/of niet meer uit te voeren. Het reguliere investeringsvolume zal daardoor de komende jaren zeker onder druk komen te staan. NB: Door een éénmalig project (nieuwbouw RWZI-Utrecht) kan het totaalvolume de komende jaren per saldo toch nog stijgen. 2. Welke e mogelijkheden ter bevordering van duurzaam inkopen gebruikt u? Door bij de aanbestedingen in de standaardbestekken uit te gaan van de duurzaamheidscriteria volgens Agentschap NL. Daarnaast is het waterschap ondertekenaar van het FSC-convenant en worden via EMVI-gunning/criteria duurzaamheidsaspecten zwaar meegenomen/-gewogen bij aanbesteding en gunning. Binnen het waterschap wordt op dit moment gewerkt aan beleid om te bezien welke plek we social return willen geven. Op dit moment zou je kunnen zeggen dat we onbewust bekwaam zijn: vele aspecten zijn vanuit ons handelen reeds geïntegreerd in onze reguliere werkwijze. Door vanuit EMVI social return een plek te geven bij aanbestedingen kan/wordt hier nog concreter invulling aan gegeven. Binnen het waterschap vertaalt e.e.a. zich naar het structureel beschikbaar stellen van stageplaatsen binnen de verschillende onderdelen van het waterschap, het aangaan van samenwerkingverbanden met bijvoorbeeld de Hoge School Utrecht (RAAK-project), gericht personeelsbeleid. 4. Welke rol ziet u voor het regionale en lokale bedrijfsleven? Veel van onze projecten vallen met de kredietramingen onder de drempelbedragen. Conform het aanbestedingsbeleid van het waterschap kunnen die projecten meervoudig onderhands op de markt worden gezet. Hiervan profiteert vooral het regionale en lokale bedrijfsleven en dit draagt tevens weer bij aan aspecten als duurzaamheid en MVO.
5. Wat is uw inzet voor 2013 met betrekking tot innovatief Innovatief aanbesteden is geen doel op zich. Het is één van de mogelijkheden om een werk in de markt te zetten. Vooraf wordt binnen het waterschap geanalyseerd welke projecten wel en welke niet voorgesorteerd moeten worden om via een innovatieve aanbesteding op de markt te brengen. Nog steeds zien we in de markt dat lang niet alle partijen klaar zijn om mee te doen met een innovatieve aanbesteding: er is zeker nog werk aan de winkel. De verwachting is zeker dat het volume aan werk wat innovatief wordt aanbesteed de komende jaren nog flink kan/zal toenemen. Provincie Utrecht Wegenprojecten zijn dusdanig groot en kennen een lange voorbereidingstijd. Daarom tonen de huidige werkzaamheden de effecten van de crisis nauwelijks. Wegen worden gelegd en onderhouden dit jaar en het komende jaar zoals ze een jaar of twee terug zijn gepland. Wel merken we nu dat besluiten voor nieuwe activiteiten soberder zijn. Budgetten voor onderhoud lopen lichtelijk terug, keuzes voor nieuwe projecten en reconstructies worden zwaarder getoetst. Er komt geleidelijk minder werk in uitvoering in de jaren 2014 2017. De provincie volgt bewezen trends, bijvoorbeeld door de inzet van de CO2-prestatieladder. Geen antwoord. 4. Welke rol ziet u voor het regionale en lokale bedrijfsleven? De provincie wil graag goede kansen geven aan regionale en lokale bedrijven mits alles wetmatig en auditbestendig verloopt. 5. Wat is uw inzet voor 2013 met betrekking tot innovatief De provincie gebruikt nu diverse aanbestedingsmethodes om ervaring op te bouwen in D&C, DBM, EMVI, Best Value Procurement. In de loop van 2013 evalueert ze deze pilots en ontwikkelt ze richtlijnen om de meest passende aanbestedingsmethodes toe te passen afhankelijk van de type en complexiteit van projecten. Voorbeelden van projecten met innovatief aanbesteden: de aanleg van de N421, het ecoduct Boele Staal N237 en de verdiepte ligging Soesterberg N237.
Rijkswaterstaat Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu ontkomt niet aan de bezuinigingen bij de Rijksoverheid a.g.v. de crisis. Zo zal de recent bekend gemaakte bezuiniging van 250 mln. op de I&M-begroting (t.b.v. de bijstelling van het regeerakkoord) gevonden moeten worden in een verdere temporisering van aanlegprojecten en een vermindering van de budgetten voor het onderhoud van de wegen en vaarwegen. De precieze invulling hiervan is echter nog niet bekend. Echter, ondanks deze kortingen op de begroting van het Ministerie wordt ernaar gestreefd zoveel mogelijk de programma s en plannen van de I&M-begroting en het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) te handhaven en uit te voeren. De bezuinigingen leiden er in ieder geval toe dat een aantal efficiency- en besparingsmaatregelen zal worden doorgevoerd in het beheer en onderhoud van zowel de wegen als de waterwegen; ook zullen een aantal projecten uit in het investeringsprogramma van het MIRT later worden uitgevoerd, dan wel worden geschrapt; daarbij is nog niet bekend welke projecten dit betreft. In het onderhoud leidt dit ertoe dat niet zozeer het aantal aanbestedingen wordt verminderd, maar wel wijze en mate waarin dit onderhoud wordt uitgevoerd. Insteek blijft dat er met het nieuwe type prestatiecontracten wordt aanbesteed. Ook het asfaltonderhoud aan de wegen blijft op peil, alleen zal er o.a. door minder in de nacht te werken, door elektriciteitsverbruik te verminderen bij de verlichting, etc. op de kosten worden bespaard; dit kan echter leiden tot meer verkeershinder. De grote uitvoeringsprojecten zullen, zoals al gebruikelijk was bij Rijkswaterstaat, in de toekomst via een Design & Build -contractvorm worden aanbesteed, terwijl voor de zeer grote projecten (> 60 mln.) steeds meer de DBFM-contractvorm (PPS) zal worden toegepast. De crisis heeft dus niet direct invloed op de wijze van aanbesteden bij Rijkswaterstaat. Enerzijds worden een aantal contractuele voorwaarden op het gebied van duurzaamheid opgenomen die voor een opdrachtnemer de randvoorwaarden en uitgangspunten bepalen voor de uitvoering van het project. Daarnaast past Rijkswaterstaat de zgn. CO2-ladder toe bij de aanbesteding van een project, die iets zegt in welke mate een inschrijver aan bepaalde duurzaamheidscriteria voldoet. Heeft een inschrijver hoge duurzaamheidsambities dan staat hij hoger op de CO2-ladder en verkrijgt hij meer voordeel bij een aanbesteding. Daarnaast gaat Rijkswaterstaat het programma DuBoCalc toepassen bij de aanbesteding van projecten. DuBocalc geeft een inschatting/berekening van het milieuvoordeel bij de toepassing van de materialen die de inschrijver in het project voorstelt; hij verbindt zich daaraan ook contractueel om deze materialen toe te passen. De uitkomst hiervan weegt vervolgens mee als kwaliteitsaspect in de zgn. EMVI-waardering, waarmee de inschrijver een aanbestedingsvoordeel kan behalen. Rijkswaterstaat voert op dit moment bij een tweetal prestatiecontracten een pilot uit voor het toepassen van social return. Afhankelijk van de uitkomsten van de evaluatie van deze pilotprojecten zal een verdere uitrol van social return plaatsvinden.
4. Welke rol ziet u voor het regionale en lokale bedrijfsleven? De nieuwe aanbestedingswet, die vanaf 1 januari 2013 van kracht zal zijn, zal ertoe leiden dat het MKB-bedrijf meer mogelijkheden zal krijgen bij uitvoeringsprojecten. Ook Rijkswaterstaat zal haar beleid op de nieuwe wet moeten afstemmen, hetgeen betekent dat er meer mogelijkheden voor het regionale en lokale bedrijfsleven komen. Het laat onverlet dat een groot aantal projecten van Rijkswaterstaat nog altijd een aanzienlijke omvang hebben maar daarnaast zal gekeken worden in hoeverre er mogelijkheden voor het MKB-bedrijfsleven zijn om projecten van Rijkswaterstaat uit te voeren; dit gebeurt met name door selectie-eisen niet te hoog te stellen en de omvang van projecten die in de markt gezet worden. 5. Wat is uw inzet voor 2013 met betrekking tot innovatief Rijkswaterstaat is al sinds 2000 bezig met nieuwe contractvormen (prestatiecontracten, D&Cen DBFM-contracten). Dit is na 2003/2004 in een stroomversnelling gekomen en op dit moment besteedt RWS alleen nog de nieuwe geïntegreerde contractvormen aan (waarbij de contractvoorwaarden van de UAVgc gelden danwel contractvoorwaarden bij DBFM-contracten die een grote ontwerp- en uitvoerings/onderhoudsverantwoordelijkheid bij de opdrachtnemer leggen). Deze werkwijze wordt gecontinueerd en tevens wordt een krachtige inzet gepleegd op de verdere toepassing van de DBFM-contractvorm; deze zal in de komende jaren steeds vaker worden toegepast. Waterschap Vallei&Veluwe De waterschappen krijgen ondermeer te maken met de wet houdbare overheidsfinanciering kortom de wet HOF. Deze wet zal ertoe leiden dat het investeringsvolume zal afnemen, en er dus op termijn minder projecten gerealiseerd gaan worden. Daarnaast staat de cofinanciering van projecten vanuit ondermeer de provincie onder druk, denk daarbij aan de ecologische hoofdstructuur. De waterschappen zullen blijven investeren in duurzame projecten zoals optimalisatie en uitbreiding van de productie van duurzame energie en het terugwinnen van grondstoffen uit afvalwater teneinde de milieudoelstellingen zoals verwoord in het klimaatakkoord te verwezenlijken. Omdat het hier om innovaties gaat zal meer gebruik gemaakt worden van geïntegreerde contracten. Voor aanbestedingen zal nog meer gebruik gemaakt worden van het gunningscriterium EMVI en moderne aanbestedingsvormen zoals Best Value Procurement, De waterschappen zullen in voorkomende gevallen echter ook gebruik blijven maken van de traditionele contract- en aanbestedingsvormen. Waterschap Vallei&Veluwe richt zich vooralsnog op de duurzaamheidscriteria van Agentschap NL. De ontwikkelingen op het gebied van duurzaam gww worden met belangstelling gevolgd. De verwachting is dat waterschappen zullen aanhaken bij deze ontwikkeling. Dit onderwerp heeft nog geen prioriteit bij ons waterschap. Uiteraard staat het waterschap open voor voor social return in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar dit onderwerp zal bij gemeenten meer prioriteit krijgen omdat daar meer profit te verwachten is omdat de inzet van kansarme groepen op de arbeidsmarkt kan leiden tot besparingen op de uitkeringen en andere sociale voorzieningen.
4. Welke rol ziet u voor het regionale en lokale bedrijfsleven? Het regionale en lokale bedrijfsleven is en blijft een belangrijke partner voor waterschap Vallei&Veluwe. Deze bedrijven moeten zich er echter wel op instellen dat zij in voorkomende gevallen ook als subcontractor ingezet kunnen worden. Denk daarbij aan het leggen en onderhouden van contacten met partners waarmee zij een combinatie of een andere samenwerking kunnen aangaan. 5. Wat is uw inzet voor 2013 met betrekking tot innovatief Waterschap Vallei&Veluwe richt zich in dit kader naar de Leidraad Aanbesteden, waarbij voor ieder project in een vroeg stadium wordt nagedacht over de best passende bouworganisatievorm voor het project en daaraan gekoppeld de contractvorm en de aanbestedingsprocedure. Zoals aangegeven is de verwachting dat wel meer gebruik gemaakt gaat worden van geïntegreerde contracten.