Activiteitenplan 2012 Inleiding De netwerken palliatieve zorg maken, samen met stichting Agora, IKNL en kenniscentra palliatieve zorg, onderdeel uit van de ondersteuningsstructuur. Ten aanzien van de taken en functies van de ondersteuningsstructuur in het algemeen en de netwerken in het bijzonder zijn in 2010/2011 verschillende adviezen gegeven. Doel is om de verschillende taken en functies nader te definiëren en vast te leggen Voor de netwerken palliatieve zorg heeft dit geleid tot een aanpassing van de subsidieregeling met name waar het gaat om de taken voor het netwerk. Deze verandering van de regeling zijn pas zeer recent bekend gemaakt. Het reeds opgestelde activiteitenplan 2012 kon daarom in de beschikbare tijd maar marginaal worden aangepast. Met ingang van 1 januari 2011 is het IKA opgegaan in het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Tot op heden is nog concreet geworden hoe de relatie tussen het netwerk Amsterdam-Diemen en IKNL daadwerkelijk vorm en inhoud gegeven zal gaan worden. DE bijdragen voor basisscholing palliatieve zorg en de scholing zingeving zullen naar alle waarschijnlijkheid vervallen. In voorgaande jaren zijn steeds de volgende hoofdthema s opgevoerd in het activiteitenplan en subsidieaanvragen: A. Informatie B. Deskundigheidsbevordering C. Integrale zorg D. Samenwerking Het voornemen van het Ministerie van VWS om focus aan te brengen in de functies van netwerken heeft geleid tot de volgende wenselijke functies van netwerken: - Coördineren; - Informeren; - Faciliteren - Signaleren Om de koppeling tussen hoofdthema s en functies aan te brengen is de gebruikelijke indeling van het activiteitenplan in hoofdthema s gehandhaafd en is in het schematisch overzicht aangegeven welke functie(s) behoort/behoren bij de verschillende thema-onderdelen.
Het beleid van het netwerk is er op gericht om door middel van samenwerking tussen netwerken palliatieve zorg de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Voorbeelden hiervan zijn de gemeenschappelijke basisscholing palliatieve zorg voor verpleegkundigen en verzorgenden, de oprichting van de stichting Centrum voor Levensvragen door de netwerken West-Friesland, Zaanstreek-Waterland en Amsterdam- Diemen en de in 2011 gestarte gesprekken om de drie initiatieven voor een telefonische informatievoorziening voor patiënten en naasten in Ede, den Haag en Amsterdam samen te voegen tot één initiatief met behoud van de lokale betrokkenheid. In vergelijking met andere netwerken is de begrote formatie voor een netwerkcoördinator beperkt. Dit biedt het netwerk de mogelijkheid om meer middelen in te zetten voor de verschillende activiteiten. De tijd gemoeid met het organiseren van activiteiten en scholingen neemt echter steeds meer tijd in beslag. Om die reden is besloten in 2012 een medewerker specifiek voor deze taak aan te stellen.
A. Informatie Projecten: A1. Hulplijn Palliatieve Zorg De Hulplijn Palliatieve Zorg is een initiatief om ook patiënten, naasten, mantelzorgers, nabestaanden een mogelijkheid te bieden om hulp te vragen en om antwoorden op vragen te krijgen. De Hulplijn is op werkdagen tijdens kantoortijden te bereiken. De telefonische bereikbaarheid wordt in roosterdienst verzorgd door twee gespecialiseerd verpleegkundigen van hospice Kuria en twee vrijwilligerscoördinatoren van het Markant, Steunpunt mantelzorg en inzet van vrijwilligers in de thuissituatie. In samenwerking met gelijksoortige initiatieven in Den Haag en Ede is een registratiesysteem ontwikkeld dat gebaseerd is op het Prado-systeem dat voor de consultatie voor zorgprofessionals is ontwikkeld. Een uitgebreide sociale kaart, schriftelijk informatiemateriaal en de verwijzingen naar websites vormen de belangrijkste bronnen om vragen te beantwoorden. Naast het verzorgen van de bereikbaarheid worden periodiek rapportages genaakt van de gestelde vragen en wordt de afhandeling van de vragen met de teamleden en de netwerkcoördinator besproken. Gesprekken tussen de drie initiatieven om te komen tot een samenvoeging zijn in 2011 gestart en zullen in 2012 verder vervolgd worden. A2. Internationale Dag van de Palliatieve Zorg (IDPZ) 2011 Jaarlijks wordt op de tweede zaterdag van oktober de zowel op landelijk als lokaal niveau activiteiten georganiseerd in het kader van de IDPZ. Het netwerk als partner van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg VUmc, neemt deel in de organisatie van het 2 e Amsterdam Symposium on Palliative Care. Naast lokale sprekers wordt hiervoor ook een buitenlandse spreker uitgenodigd. In het kader van de IDPZ is in 2011 het magazine Pal voor U uitgegeven. Naar verwachting zal ook in 2012 een dergelijk magazine uitgebracht gaan worden en zal het netwerk exemplaren van dit tijdschrift bestellen en verspreiden. A3. Centrum voor Levensvragen Het Netwerk Amsterdam-Diemen is één van de drie initiatiefnemers van de stichting Centrum voor Levensvragen. Er wordt gebruikt van een gemeenschappelijk (portal-)website. Aangezien de kosten van geestelijke zorg door de overheid niet vergoed worden zoekt de stichting naar financiers. Voor het niet gefinancierde gedeelte neemt het netwerk de kosten van de inzet van geestelijk verzorgers voor haar rekening.
Overige activiteiten Brochures In 2011 zijn de brochures Ongeneeslijk ziek. Hoe nu verder? en Wij zijn er voor U. Palliatief terminale zorg in Amsterdam opnieuw vormgegeven en is de inhoud geactualiseerd. Verspreiding van deze brochures blijft ook in 2012 een aandachtspunt Beheer netwerksite www.netwerkpalliatievezorg.nl/amsterdam Nagenoeg alle netwerken palliatieve zorg in Nederland maken gebruik van het door Agora en VIKC aangeboden concept. De kosten blijven hierdoor beperkt en er is goede landelijke ondersteuning voor het onderhoud. In de gebruikersgroep kunnen ideeën voor aanpassingen naar voren worden gebracht. De website is bedoeld voor zorgverleners en patiënten/naasten en biedt informatie over voorzieningen en activiteiten binnen het netwerk. Rapportage capaciteit, benutting en behoefte 2010 Om de netwerkpartners en het zorgkantoor inzicht te geven in de capaciteit, de benutting van deze capaciteit en de eventuele behoefte aan uitbreiding wordt jaarlijks een rapportage gemaakt op basis van de door de instellingen zelf aangereikte informatie. Op basis van deze rapportage kan in voorkomende gevallen ook onderbouwd geadviseerd worden ten aanzien van nieuwe initiatieven of wensen voor uitbreiding van capaciteit. De rapportage wordt besproken met de contactpersoon bij het zorgkantoor. Platformbijeenkomst Om netwerkpartners en leden van het netwerk te informeren over de zorginhoudelijke en organisatorische ontwikkelingen in de palliatieve zorg, wordt een platformbijeenkomst georganiseerd. Deze bijeenkomst is bedoeld voor zowel zorgprofessionals als voor managers en bestuurders.
B. Deskundigheidsbevordering De bij- en nascholingen worden in Amsterdam georganiseerd onder de paraplu van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg VUmc (EPZ). Het netwerk is partner van het EPZ en heeft een aandeel in het scholingsprogramma. De onder verantwoordelijkheid van het netwerk georganiseerde scholingen worden hieronder genoemd. Het EPZ heeft in 2011 van V&VN een accreditatie gekregen voor de duur van drie jaar voor het aanbieden van scholingen. Projecten B1. Basiscursus palliatieve zorg voor verpleegkundigen en verzorgenden Deze scholing is door de gezamenlijke netwerken binnen de voormalige IKA-regio ontwikkeld, daarbij ondersteund door het IKA. De cursus bestaat uit zes dagdelen, waarop in elk dagdeel een ander thema wordt behandeld. Op basis van de evaluaties en het beschikbaar komen van specifiek materiaal voor verzorgenden zal In 2012 één keer een basisscholing voor verpleegkundigen en één keer voor verzorgenden worden verzorgd B2. Thema-avonden voor artsen. In navolging van de thema-avonden in 2010 en 2011 zullen in 2012 weer twee thema-avonden voor huisartsen, specialisten ouderenzorg, medisch specialisten en artsen-in-opleiding worden verzorgd. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met het consultatieteam Palliatieve Zorg waar veel casuïstiek beschikbaar is. B3. Thema-avonden voor vrijwilligers. Gezien de belangstelling worden, in navolging van de thema-avonden in 2010 en 2011, ook in 2012 weer twee thema-avonden voor vrijwilligers georganiseerd. In overleg met de coördinatoren van hospice Kuria, hospice veerhuis en Markant worden de thema s gekozen en de bijeenkomsten inhoudelijk voorbereid. B4. Palliatieve zorg en VGZ, GGZ en in de verslavingszorg De aandacht voor palliatieve zorg in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en verstandelijk gehandicaptenzorg (VGZ) is sterk toegenomen. In Amsterdam speelt het daarnaast nog het specifieke probleem van de verslavingszorg. In 2012 zal het in 2011 ingezette traject vervolgd worden.
C. Samenwerking Projecten C1. Kwaliteit In 2011 is gekozen om te focussen op een drietal thema s: - gebruik van indicatoren en CQ-index; - kwaliteit van door thuiszorgorganisaties geleverde palliatieve zorg - benchmark van de partners van het netwerk, met als doel met elkaars ervaringen te komen tot een hogere kwaliteit bij alle netwerkpartners. Dit ingezette traject zal in 2012 gecontinueerd worden. C2. Netwerkconferentie De te organiseren netwerkconferentie is bedoeld voor alle professionele zorgverleners binnen het netwerk. Doel is om de samenwerking lokaal, op inhoud te bevorderen. In overleg met de partners wordt het programma bepaald. De organisatie van de bijeenkomst wordt verzorgd door de netwerkcoördinator. C3. Palliatieve ThuisZorg-project (PaTZ) In het kader van de Landelijke Eerstelijns Samenwerking Afspraak (LESA) is in Amsterdam een pilot gedaan om het concept van het Gold Standard Framework toe te passen. Het Gold Standard Framework is een in Groot Brittannië ontwikkeld concept, waarbij huisartsen, verpleegkundigen en deskundigen in palliatieve zorg in groepen regelmatig bijeenkomen en de patiënten bespreken die naar verwachting binnen een jaar zullen overlijden. Door middel van Nieuwsbrieven en bijeenkomsten worden de resultaten van het project verspreid binnen Amsterdam e.o. Het netwerk is samen met IKNL-locatie Amsterdam en 1steLijn Amsterdam partner in dit project. C4. Regionale en landelijke samenwerking In de voormalige regio van het Integraal Kankercentrum Amsterdam zijn acht netwerken palliatieve zorg actief. Jaarlijks worden vier bijeenkomsten gehouden. Op initiatief van de netwerkcoördinator van Amsterdam-Diemen worden in dit overleg gezamenlijk op te pakken onderwerpen benoemd en uitgevoerd. Deze samenwerking moet leiden tot een meer efficiënte inzet van tijd en middelen. Naar verwachting zal dit overleg, ondanks het opheffen van het IKA, in 2012 gecontinueerd worden. In Nederland zijn 66 netwerken palliatieve zorg actief. In 2010 is de stichting Platform Netwerken Palliatieve Zorg Nederland opgericht. Het bestuur van de stichting fungeert als intermediair tussen de netwerken en de overheid/het veld. De coördinator van het netwerk Amsterdam-Diemen maakt met acht collega-netwerkcoördinatoren deel uit van het bestuur van dit Platform
Op landelijk niveau worden jaarlijks twee themabijeenkomsten georganiseerd. De netwerkcoördinator is lid van de groep die deze bijeenkomsten organiseert. De bijeenkomsten hebben tot doel de samenwerking tussen netwerken te bevorderen. Overige activiteiten Het Integraal Kankercentrum Amsterdam (IKA) heeft twee coördinatoren aangesteld om het Zorgpad Stervensfase in eerste instantie in ziekenhuizen te implementeren. Eén van deze coördinatoren richt zich specifiek op de ziekenhuizen in Amsterdam. De netwerkcoördinator wordt geïnformeerd over de voortgang van het project.
D. Integrale zorg D1. Ziekenhuis als vertrekpunt Ziekenhuizen spelen in de palliatieve zorg een belangrijke rol. Daar immers wordt de patient verteld dat hij een levensbedreigende aandoening heeft. Het is dus van groot belang dat het traject van palliatieve zorg in ziekenhuis op een goede manier wordt gestart. In een netwerk waar 7 ziekenhuizen zijn een reden te meer om afstemming te zoeken en te leren van elkaars initiatieven. Naar verwachting zal er in 2012 een DBC Palliatieve zorg komen. Deze DBC is expliciet gericht op multidisciplinaire zorg in de vorm van een Multidisciplinair Overleg (MDO) en/of de beschikbaarheid van een multidisciplinair consultatieteam. De zorg in het ziekenhuis verschuift in toenemende mate naar de polikliniek (ambulante zorg). Naast de aandacht voor klinisch opgenomen patiënt zal dus ook een traject ontwikkeld moeten worden voor de ambulante patiënt. In 2011 is een eerste kennismakingsbijeenkomst gehouden. In 2012 zal dit worden vervolgd in een activiteitenplan. D2. Onderzoek en ontwikkeling netwerken palliatieve zorg Een consortium van organisaties heeft een Programma van Eisen opgesteld waaraan palliatieve zorg zou moeten voldoen Dit Programma van Eisen benoemt de kernpunten van goede palliatieve zorg. In 2010 heeft het netwerk Amsterdam-Diemen zich aangemeld om te fungeren als één van de pilotregio s. Met zeven ziekenhuizen en een groot aantal verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorginstellingen is Amsterdam een complexe regio om dit Programma van Eisen in de volle breedte in te voeren. Het project Onderzoek en ontwikkeling netwerken palliatieve zorg is in 2011 gestart met drie (pilot)netwerken. Medio 2011 heeft het netwerk Amsterdam aangegeven ook te willen deelnemen. De hiermee gemoeide kosten voor het onderzoek en de externe begeleiding zijn opgenomen in de begroting van 2012.
Overzicht relatie thema s en netwerkfuncties Thema Functie coördinatie Functie informeren A. Informatie A1. Hulplijn X A2. IDPZ X A3. Centrum voor Levensvragen X Functie faciliteren Functie signaleren Brochures X Website X Capaciteit, benutting & behoefte X X Platformbijeenkomst X X B. Deskundigheidsbevordering B1. Basiscursus voor vpk. en verzorgenden X X B2.Thema-avond voor artsen X X B3.Thema-avond voor vrijwilligers X X B4. Pall zorg In GGZ, VGZ en verslavingszorg X X C. Samenwerking C1. Kwaliteit X X X C2. netwerkconferentie X X C3. PaTZ-project X C4. regionale en landelijke samenwerking X X D. Integrale Zorg X X D1. Palliatieve zorg in het ziekenhuis X X X D2. Palliatieve zorg in de eerste lijn X X X D3. Onderzoek en ontwikkeling netwerkzorg X X X X