Uitkomsten 1 e peiling Leisure Board Ondernemerspanel Leisure Board Noord-Holland Noord Oktober 2013
Colofon Uitgave : I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624NN Hoorn Tel. (0229) 282560 www.ioresearch.nl Rapportnummer : 2013-1966 Datum : Oktober 2013 Opdrachtgever : Leisure Board NHN, gefinancierd door Kamer van Koophandel Noordwest Holland en Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord Auteurs : drs. Bianca de Haan drs. Jaap Bouwmeester Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. 2
Inhoud Inleiding 1. Gerealiseerde omzet in 2012 2. Beoordeling van 2012 in bedrijfseconomisch opzicht 3. Beoordeling van 2012 ten opzichte van bedrijfsresultaat 4.Investeringsbereidheid 5. Investeringen 6. Toekomstverwachtingen 7. Bezoekersaantallen 8. Ontwikkeling bezoekersaantallen 9. Klantgroepen 10. Verblijfsduur gasten 11. Marktoriëntatie 12. Herkomst gasten 13. Bekendheid Leisureboard 14. Verwachtingen Leisureboard 15. Kennisbehoefte 16. Bereidheid deelname ondernemerspanel Bijlage 1: Responsanalyse 3
Inleiding Achtergrond van het ondernemerspanel De vrijetijds- of leisure industrie wordt beschouwd als één van de kansrijke clusters voor de economie van Noord-Holland Noord. Om die reden zet het bedrijfsleven in samenwerking met de Kamer van Koophandel en het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord zich in voor het stimuleren en versterken van de sector. De activiteiten zijn sinds eind 2012 gebundeld in het Leisure Board Noord-Holland Noord. Vanuit het Leisure Board worden verdere initiatieven ondernomen en gecoördineerd. Eén van de speerpunten van het Leisure Board is het opzetten van een kenniscentrum waarin de gegevens en informatie die relevant zijn voor de sector zijn te raadplegen. De ontwikkeling van dit kenniscentrum vindt gefaseerd plaats. Eén van de stappen daarin is het opzetten van een ondernemerspanel. Met behulp van dit panel zijn ontwikkelingen in de vrijetijdssector in Noord-Holland Noord scherp in beeld te krijgen. De werving en eerste peiling van het ondernemerspanel is in juni 2013 van start gegaan. Uitvoering van de werving en eerste peiling De werving van panelleden is gecombineerd met een eerste peiling in de vorm van een online enquête. Voor deelname aan het panel zijn in juni 2013 drie typen leisure-ondernemers benaderd: spijs- en drankverstrekkers, logiesverstrekkers en aanbieders van activiteiten en voorzieningen. In totaal zijn bijna 1.100 organisaties in Noord-Holland Noord per brief uitgenodigd voor deelname aan het ondernemerspanel. Uiteindelijk hebben 75 ondernemers deelgenomen aan de eerste meting; 13 spijs- en drankverstrekkers, 26 logiesverstrekkers en 36 aanbieders van activiteiten en voorzieningen. Voor een uitgebreidere responsverantwoording verwijzen we naar bijlage 1. De uitkomsten van de eerste peiling zijn in deze rapportage weergegeven. De tweede raadpleging van het panel is gepland in het eerste kwartaal van 2014. 4
1. Gerealiseerde omzet in 2012 Spijs- en drankverstrekkers In totaal 13 spijs- en drankverstrekkers (meest restauranthouders) namen deel aan de eerste peiling van het panel. De omzet in 2012 varieerde van minder dan een ton tot meer dan een miljoen. De meeste spijs- en drankverstrekkers realiseerden in 2012 tussen de 250.000 tot 1 miljoen euro. Logiesverstrekkers In totaal namen 26 logiesverstrekkers deel aan de eerste peiling van het panel. Daarbij kan gedacht worden aan hotelhouders, verhuurders van vakantiewoningen, kampeerterreinen, groepsaccommodaties, B&B s en jachthavens. De gerealiseerde omzet van deze ondernemers loopt sterk uiteen. Onder de panelleden zitten zowel kleinere ondernemers met een omzet van minder dan een ton, tot aan grote hotels met meer dan 3 of 5 miljoen euro omzet. Aanbieders van activiteiten en voorzieningen Aan de enquête namen 36 aanbieders van activiteiten en voorzieningen deel. Het gaat onder meer om musea, zwembaden, theaters, pret- en attractieparken en een kunstgalerij. Bij het merendeel lag de omzet in 2012 onder de 100.000. Drie ondernemers behaalden een omzet tussen de 3-5 miljoen euro. Kunt u aangeven wat uw omzet in 2012 is geweest? 5-10 miljoen euro 3-5 miljoen euro 1 tot 3 miljoen euro 250.000 tot 1 miljoen euro 100.000 tot 250.000 minder dan 100.000 onbekend 1 1 2 2 3 3 3 4 4 5 6 6 6 7 0 5 10 15 20 Spijs- en drankverstrekkers (13) Logiesverstrekker (26) Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 19 5
2. Beoordeling van 2012 in bedrijfseconomisch opzicht Ruim een kwart van de ondernemers beoordeelt 2012 als een goed jaar. Voor 8% was 2012 zelfs een uitstekend jaar. Voor ruim een derde van de ondernemers was 2012 een matig tot slecht jaar. Logiesverstrekkers zijn over 2012 positiever dan de ondernemers in de andere deelsectoren. Wat voor jaar was 2012 voor uw onderneming in bedrijfseconomisch opzicht? Spijs- en drankverstrekkers (13) 15% 46% 31% 8% Logiesverstrekkers (26) 23% 23% 19% 23% 12% Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 33% 33% 22% 11% Totaal (75) 8% 27% 31% 24% 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% uitstekend goed gemiddeld matig slecht 6
3. Beoordeling van 2012 ten opzichte van bedrijfsresultaat Onderstaande grafiek toont het verband tussen het bedrijfsresultaat en de beoordeling van het boekjaar 2012. Hieruit blijkt dat ondernemers met een omzet van minder dan 250.000 iets positiever zijn over 2012 dan de grotere ondernemingen. 3-10 miljoen (7) 14% 43% 43% 1 tot 2 miljoen (7) 29% 43% 29% 250.000 tot 1 miljoen (16) 19% 25% 56% bedrijfsresultaat uitstekend/goed bedrijfsresultaat gemiddeld bedrijfsresultaat matig/slecht 100.000 tot 250.000 (10) 50% 10% 40% minder dan 100.000 (27) 44% 37% 19% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 7
4. Investeringsbereidheid Vier op de tien ondernemers voerden in 2012 veranderingen of innovaties door in de eigen bedrijfsvoering. Dit geldt voor alle drie deelsectoren. De meeste veranderingen en innovaties gingen gepaard met investeringen. De investeringsbedragen liepen uiteen van 200 euro tot 1,2 miljoen euro. Gemiddeld ging het om een bedrag van circa 180.000 euro (voor zover bekend). De meesten besteedden minder dan 50.000 euro. Heeft u in 2012 veranderingen of innovaties doorgevoerd in uw bedrijfsvoering of -strategie? Spijs- en drankverstrekkers (13) 54% 46% Logiesverstrekkers (26) 54% 46% 200-1.000 6% 2 1.001-10.000 13% 4 10.001-50.000 19% 6 50.001-100.000 3% 1 Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) Totaal (75) 61% 57% 39% 43% 100.001-250.000 9% 3 250.001-500.000 9% 3 500.001-1 mln. 3% 1 geen veranderingen of innovaties 0% 20% 40% 60% 80% 100% wel veranderingen of innovaties meer dan 1 mln. 3% 1 zeg ik liever niet 34% 11 totaal 100% 32 8
5. Investeringen Van de ondernemers met een matig/slecht bedrijfsresultaat volgens eigen zeggen, bracht ruim de helft innovaties en veranderingen door in de eigen bedrijfsvoering. Bij degenen met een goede/uitstekende omzet was dat 31%. Heeft u in 2012 veranderingen of innovaties doorgevoerd in uw bedrijfsvoering of -strategie? uitstekend/goed bedrijfsresultaat (26) gemiddeld bedrijfsresultaat (23) matig/slecht bedrijfsresultaat (26) 69% 57% 46% 31% 44% 54% 0% 20% 40% 60% 80% 100% geen veranderingen of innovaties wel veranderingen of innovaties De investeringen betroffen vooral materiële investeringen (verbouwingen/vernieuwingen), aanpassingen in de marketingcommunicatie en personele wijzigingen. Een enkeling investeerde in duurzaamheid door over te stappen op zonne-energie. 9
6. Toekomstverwachtingen De ondernemers zijn over het algemeen positief gestemd over de komende twee jaar. Een derde staat hier neutraal in. Een kleine groep ziet de toekomst somber tegemoet. Dit zijn met name de spijs- en drankverstrekkers. Hoe ziet u de toekomst van uw onderneming in de komende twee jaar? Spijs- en drankverstrekkers (13) 8% 46% 31% 15% Logiesverstrekkers (26) 4% 58% 27% 12% Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 3% 56% 36% 6% Totaal (75) 4% 55% 32% 9% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% zeer positief positief niet positief, maar ook niet negatief negatief zeer negatief 10
7. Bezoekersaantallen Aan de ondernemers is gevraagd hun bezoekersaantallen aan te leveren. Bijna alle spijs- en drankverstrekkers konden dit niet exact aangeven. Wel vulden een aantal logiesverstrekkers hun bezoekersaantallen in; de hotels ontvingen gemiddeld bijna 20.000 bezoekers per jaar. Bij de verhuurders van de vakantiehuisjes en appartementen lag dit aantal rond de 5.500. Kampeerterreinen ontvingen gemiddeld ruim tienduizend gasten en de twee deelnemende B&B s bijna dertienhonderd gemiddeld. 25000 20000 15000 10000 5000 19.575 5.670 11.113 1.263 hotels min. aantal bezoekers per jaar max. aantal bezoekers per jaar 180 56.617 verhuurder van vakantiehuisjes en appartementen 1.388 13.705 kampeerterreinen 7.985 14.240 0 Hotels (6) Verhuur van vakantiehuisjes en appartementen (4) Kampeerterreinen (2) Overige logies (2x B&B) overige logies 300 2.225 11
7. Bezoekersaantallen (2) Binnen de categorie aanbieders van voorzieningen en activiteiten rapporteerden vijf typen leisure-ondernemers hun bezoekersaantallen. Het gaat om drie zwembaden, één theater/schouwburg, negen musea, twee pret- en attractieparken en één kunstgalerie. De zwembaden ontvingen gemiddeld bijna 100.000 bezoekers in 2012. Bij de negen musea lag het gemiddelde bezoekersaantal lager; rond de zestienduizend. De twee deelnemende pret- en themaparken ontvingen gemiddeld ruim honderdduizend bezoekers. 140000 120000 100000 80000 97.173 105.000 118.449 zwembaden (3) min. aantal bezoekers per jaar max. aantal bezoekers per jaar 37.800 193.500 60000 musea (9) 4.000 46.000 40000 20000 16.073 29.551 pret- en themaparken (2) 21.000 215.897 0 Zwembaden (3) Theaters en schouwburgen (1) Musea (9) Pret- en themaparken (2) Kunstgalerie (1) 12
8. Ontwikkeling bezoekersaantallen Een kwart van de ondernemers zag in 2012 het aantal bezoekers of gasten stijgen. Bij een vergelijkbare groep veranderde dit niet of nauwelijks. Vier op de tien ondernemers nam een daling van het aantal klanten waar. Kortom, er was vaker sprake van een daling dan van een stijging van het aantal bezoekers. Was het aantal bezoekers in 2012 hoger, lager of ongeveer gelijk aan het aantal in 2011? Spijs- en drankverstrekkers (13) 23% 31% 39% 8% Logiesverstrekkers (26) 27% 27% 39% 8% aantal in 2012 hoger dan in 2011 aantal in 2012 ongeveer gelijk aan 2011 Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 25% 19% 39% 17% aantal in 2012 lager dan in 2011 weet niet Totaal (75) 25% 24% 39% 12% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 13
8. Ontwikkeling bezoekersaantallen (2) In het eerste kwartaal van 2013 was de krimp in bezoekersaantallen minder dan in 2012; ruim een kwart zag het aantal klanten dalen. Bij veertig procent van de ondernemers bleef de klantengroep stabiel. Een vijfde signaleert een opwaartse trend in het eerste kwartaal van 2013. Was het aantal bezoekers in het eerste kwartaal van 2013 hoger, lager of ongeveer gelijk aan het aantal in het eerste kwartaal van 2012? Spijs- en drankverstrekkers (13) Logiesverstrekkers (26) 15% 15% 31% 54% 39% 15% 27% 4% aantal in 1e kwartaal 2013 hoger dan in 1e kwartaal 2012 aantal in 1e kwartaal 2013 ongeveer gelijk aan 1e kwartaal 2012 Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 28% 33% 25% 14% aantal in 1e kwartaal 2013 lager dan in 1e kwartaal 2012 Totaal (75) 21% 40% 28% 11% weet niet 0% 20% 40% 60% 80% 100% 14
9. Klantgroepen De klantgroep van logiesverstrekkers bestaat vooral uit oudere gasten en gezinnen. De spijs- en drankenverstrekkers zien veel verschillende doelgroepen voorbij komen, waaronder ook veel lokale gasten. De aanbieders van activiteiten en voorzieningen bedienen met name senioren en groepen. Kunt u aangeven welke onderstaande klantgroepen u vooral ontvangt? (% vaak/regelmatig) 100% 80% 60% 40% 20% 0% Spijs- en drankverstrekkers (13) Logiesverstrekkers (26) Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) Totaal (75) gezinnen senioren jongeren groepen zakelijke gasten lokale gasten 15
10. Verblijfsduur gasten Het verblijf van gasten bij spijs- en drankverstrekkers is doorgaans een half tot twee uur. Iets langer verblijft men bij aanbieders van activiteiten en voorzieningen op het gebied van cultuur, recreatie, ontspanning en vermaak. Wanneer er sprake is van een overnachting, gaat het veelal om een weekend of (mid)week. Gasten die langer dan twee weken verblijven, krijgt men minder geregeld. Hoe lang verblijven uw gasten doorgaans? (% vaak/regelmatig) 100% 80% 60% 40% 20% 0% Spijs- en drankverstrekkers (13) Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) minder dan 30 minuten 30 minuten tot een 1 uur 1 tot 2 uur langer dan 2 uur 100% 80% 60% 40% 20% 0% Logiesverstrekkers (26) een nacht 2-3 nachten 4-7 nachten 8-14 nachten langer dan 14 nachten (semi) permanent verblijf 16
11. Marktoriëntatie Logiesverstrekkers zijn vooral gericht op de toeristische markt, terwijl spijs- en drankverstrekkers zich zowel op de zakelijke, lokale als toeristische markt richten. Aanbieders van activiteiten en voorzieningen zijn met name actief op de lokale en toeristische markt. Op welke deelmarkten richt uw onderneming zich vooral? (meerdere antwoorden mogelijk) 100% 80% 60% 40% 20% 0% Spijs- en drankverstrekkers (13) Logiesverstrekkers (26) Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) Totaal (75) zakelijke markt lokale markt toeristische markt 17
12. Herkomst gasten De toeristische verblijfgasten in Noord-Holland Noord komen vooral uit andere Nederlandse provincies en Europese landen. De bezoekers van spijs- en drankverstrekkers en activiteiten en voorzieningen zijn veelal afkomstig uit de eigen provincie of overig Nederland. Waar kwamen uw toeristische gasten/bezoekers in het eerste kwartaal van 2013 vandaan? Spijs- en drankverstrekkers (13) 41% 29% 24% 7% Noord-Holland Logiesverstrekkers (26) Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 15% 47% 47% 26% 35% 16% 3% 10% overig Nederland buitenland - binnen Europa buitenland - buiten Europa Toeristische gasten 0% 20% 40% 60% 80% 100% Spijs- en drankverstrekkers (13) 58% 29% 9% 4% Noord-Holland Logiesverstrekkers (26) Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 38% 81% 38% 18% 6% 11% 3% 4% overig Nederland buitenland - binnen Europa buitenland - buiten Europa Zakelijke gasten 0% 20% 40% 60% 80% 100% 18
13. Bekendheid Leisure Board Leisure Board is nog relatief onbekend bij de ondernemers; 39% kent dit initiatief vrijwel niet en 29% een beetje. De verwachtingen van Leisure Board lopen uiteen. De meeste ondernemers zien een belangrijke rol voor de Board weggelegd in het stimuleren van het bezoek en promoten van de regio (37%). Circa een kwart pleit voor het leggen van verbindingen en creëren van meer samenhang tussen ondernemers in de vrijetijdssector. Ook kan Leisure Board volgens sommigen een belangrijke rol spelen in informatievoorziening richting leisure-ondernemers. Een enkeling is van mening dat Leisure Board weinig voor hen kan betekenen. Kent u Leisure Board Noord-Holland Noord? Spijs- en drankverstrekkers (13) 8% 15% 23% 54% Logiesverstrekkers (26) 27% 19% 23% 31% ja, goed ja, redelijk Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 19% 6% 36% 39% ja, een beetje Totaal (75) 20% 12% 29% 39% nee, vrijwel niet 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 19
14. Verwachtingen Leisureboard Verbinden van de verschillende partijen, het informeren van de toeristische sector, ideeën ontwikkelen samen met de ondernemers. Onderlinge samenwerking versterken en een invloed uitoefenen op het toeristisch beleid van lokale en regionale overheden zodat dit beter is afgestemd op de wensen vanuit de markt. Kennis, benchmarking, innovatie en begeleiding samenwerking. Informatie geven maar ook initiatief nemen om Noord-Holland Noord op de kaart te zetten, ten opzichte van andere regio's zoals de Veluwe is er nog veel te winnen. Vooral het binnenland van NHN kan nog veel beter gepromoot worden en heeft genoeg te bieden voor fietsers, wandelaars en bezoekjes aan de mooie dorpjes en steden. Optimaal promoten van de mogelijkheden voor de toerist/bezoeker van het gebied. 20
15. Kennisbehoefte Leisure Board is bezig om een kenniscentrum op te zetten. Aan de ondernemers is gevraagd aan welk soort informatie en kennis zij behoefte hebben. Ondernemers wensen vooral informatie over trends en ontwikkelingen in de recreatieve sector, het regio-aanbod, klantbehoeften, bezoekersprofielen, bezoekersaantallen en redenen om de regio te bezoeken. Ook aan meer praktische informatie zoals hoe promoot ik mijn onderneming is behoefte. Vier procent van de ondernemers is bereid te betalen voor deze informatie, 48% misschien en de rest niet. Informatie over trends en ontwikkelingen Graag informatie over trends, prijselasticiteiten, klantbehoeften. Regio-aanbod Ik heb behoefte aan informatie over het aanbod in de regio in de breedte, ontwikkelingen in het gebied interessant voor onze sector, zoek-en-vind plaatsen vraag en aanbod, ontwikkelingen en trends in benchmark met soortgelijke regio's. Input en output gemeenten op dit gebied. Klantbehoeften en bezoekersprofielen Ik ben op zoek naar vernieuwde inzichten kennis omtrent gedrag en wensen van de toeristen en recreanten in de Noordkop. Graag informatie over de vrijetijdsbesteding en hoe dit zich verhoudt naar verschillende doelgroepen. Onderzoeksresultaten die van belang kunnen zijn voor onze activiteiten. Uitwisseling met andere bedrijven/organisaties in de regio indien noodzakelijk advisering evt. samenwerkingsmogelijkheden. Informatie omtrent promotie van de regio Wat zijn de wegen om onze activiteiten te promoten en hoe bereik ik deze? 21
16. Bereidheid deelname ondernemerspanel In totaal zijn bijna elfhonderd ondernemers per brief uitgenodigd met het verzoek deel te nemen aan het ondernemerspanel; 44 van hen gaven hier gehoor aan. Eenendertig ondernemers vulden de vragenlijst in via de open online vragenlijst waaraan bekendheid is gegeven via verschillende communicatiekanalen (o.a. via de website Leisureboard). Driekwart van de ondernemers wenst betrokken te blijven bij ontwikkelingen in de vrijetijdssector in Noord-Holland Noord en is bereid enkele keren per jaar deel te nemen aan een online enquête. Een kwart doet liever niet (meer) mee. Wilt u betrokken blijven bij ontwikkelingen in de vrijetijdssector in Noord-Holland Noord en bent u bereid enkele keren per jaar deel te nemen aan een online enquête en uw mening te geven over actuele kwesties? Spijs- en drankverstrekkers (13) 77% 23% Logiesverstrekkers (26) 69% 31% Ik neem graag deel aan het Ondernemerspanel Aanbieder activiteiten en voorzieningen (36) 78% 22% Ik doe liever niet mee Totaal (75) 75% 25% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 22
Bijlage 1: Responsanalyse In totaal startten 106 ondernemers de online vragenlijst op. Vijftien haakten tussentijds af. Vier bedrijven vulden de vragenlijst twee keer in (zowel via de open link als de brief). Figuur 1 Totaalrespons (aantal ondernemers) naar type activiteit Van de 87 ondernemers die overblijven, vallen er 12 buiten de doelgroep; zij ontvangen geen gasten, recreanten of bezoekers, zijn niet actief in de toeristische sector of werken buiten het KvK werkgebied. De netto respons komt daarmee uit op 75. Bijna de helft hiervan betreft ondernemers die activiteiten en voorzieningen op het gebied van cultuur, recreatie, ontspanning of vermaak aanbieden, gevolgd door aanbieders van logies. 17% van de respons betreft maaltijd- en drankenverstrekkers. 23
Bijlage 1: Responsanalyse (2) De meeste respons komt vanuit de Kop van Noord- Holland; 44% van de ingevulde vragenlijsten is van ondernemers uit dit gebied. Op de tweede plaats staat regio Alkmaar; 24 ondernemers vanuit dit gebied vulden de enquête in. De respons ligt het laagst in West- Friesland en Waterland. Figuur 2 Respons naar regio en type activiteit 24