Koopstromen Katwijk. Herkomst bestedingen vrijetijdssector en detailhandel. Samengesteld in opdracht van

Transcriptie

1 Koopstromen Katwijk Herkomst bestedingen vrijetijdssector en detailhandel Samengesteld in opdracht van Gemeente Katwijk Februari 2013

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Vraagstelling... 3 Vrijetijdsbestedingen Katwijk... 4 Herkomst (vraag 1)... 4 Omzetontwikkeling (vraag 2 en 3)... 6 Belang branches (vraag 4)... 7 Detailhandel Katwijk... 8 Binding en toevloeiing (vraag 5 en 6)... 8 Bijlagen Bijlage I Beschrijving Rabobank KoopstromenMonitor Bijlage II Branche-indeling KoopstromenMonitor Colofon

3 Inleiding Vraagstelling De gemeente Katwijk heeft Rabobank Nederland verzocht inzicht te bieden in een aantal koopstromen naar de gemeente Katwijk. Het gaat hierbij om bestedingen in de vrijetijdssector en in de detailhandel in Katwijk. Concreet gaat het om de volgende vragen: Vrijetijdssector 1. Verhouding omzet inwoners Katwijk en van buiten Katwijk (2009 en 2011). 2. Indexcijfers omzetontwikkeling inwoners Katwijk en indexcijfers omzet van buiten Katwijk (2009= 100). 3. Indexcijfers omzetontwikkeling met onderscheid in deelsectoren (2009=100). 4. Aandeel deelsectoren omzet vrijetijdssector. Detailhandel 5. Binding en toevloeiing detailhandel Katwijk aan Zee (postcode 2225). Onderscheid tussen inwoners Katwijk aan Zee, overige wijken Katwijk en buiten Katwijk. 6. Binding en toevloeiing postcode 2223 en 2224 (gecombineerd). Onderscheid tussen inwoners wijk, overige wijken Katwijk en buiten Katwijk. Voor de beantwoording van deze vragen is gebruik gemaakt van de Rabobank KoopstromenMonitor. Bijlage I geeft een beschrijving van deze monitor. Bijlage II laat zien hoe de twee sectoren (vrijetijdssector en detailhandel) in dit onderzoek zijn samengesteld. 3

4 Vrijetijdsbestedingen Katwijk Sectorafbakening In deze paragraaf staat de vrijetijdssector centraal. Het gaat dan om het geheel van voorzieningen, dat gericht is op de vrijetijdsbesteding van consumenten. Dit zegt niets over het motief (al dan niet toeristisch) van waaruit de bestedingen in deze sector worden gedaan. Ook de inwoners van de regio zelf kunnen immers bestedingen doen bij de vrijetijdsvoorzieningen in hun eigen regio. Bovendien zijn het niet alleen toeristen of recreanten die het gebied bezoeken (en daar besteden). Zo zal de regio ook zakelijke bezoekers trekken of consumenten die vanuit een ander motief in het gebied aanwezig zijn en bestedingen doen in de vrijetijdssector. De studie richt zich dus op de zakelijke kant van de vrijetijdssector ongeacht het motief waarvoor de consument in het gebied aanwezig is en zijn uitgaven daar doet. De gehanteerde branche-indeling komt overeen met de indeling zoals die gebruikelijk is in deze sector. Herkomst (vraag 1) Figuur 1a laat zien welk deel van de bestedingen in de vrijetijdssector in Katwijk afkomstig zijn van de inwoners van Katwijk versus de inwoners van de rest van Nederland. De figuur laat dit zien voor zowel de gehele vrijetijdssector als voor de onderliggende branches. Hieruit blijkt dat de sector cultuur en overige recreatie het meest afhankelijk is van de bestedingen van Katwijkers. Voor de sector verblijfsrecreatie geldt dat het minst: deze bedrijven hebben hun omzet in 2011 voor meer dan 80 procent te danken aan de bezoekers van buiten Katwijk. Dit was in 2009 overigens niet het geval, zo blijkt uit figuur 1b. Deze grafiek laat zien waar de bestedingen in de Katwijkse vrijetijdssector in 2009 vandaan kwamen. Opvallend is dat destijds de Katwijkse verblijfsvoorzieningen een veel groter deel van hun omzet uit Katwijk zelf haalden. Hierbij zal het veelal gaan om inwoners van Katwijk die bij deze voorzieningen wat drinken, uit eten gaan of bijvoorbeeld een feestje geven. In de volgende paragraaf zien we wat deze verschuiving in herkomst heeft betekend voor de omzet van deze voorzieningen. 4

5 Figuur 1a: Herkomst omzet vrijetijdssector Katwijk % 80% 83% 77% 70% 60% 57% 56% 57% 59% 50% 40% 43% 44% 43% 41% 30% 20% 17% 23% 10% 0% Katwijk Elders Figuur 1b: Herkomst omzet vrijetijdssector Katwijk % 80% 78% 70% 60% 50% 40% 60% 61% 40% 39% 54% 46% 50% 50% 56% 44% 30% 20% 22% 10% 0% Katwijk Elders Bron: Rabobank,

6 Omzetontwikkeling (vraag 2 en 3) De omzet van de Katwijkse vrijetijdssector is tussen 2009 en 2011 met 1 procent toegenomen. De sector heeft deze omzettoename te danken aan de toename van de bestedingen van buiten Katwijk. In de grafiek zien we dat deze toename van bestedingen van niet-katwijkers nagenoeg volledig betrekking heeft op de Katwijkse verblijfsrecreatie. Blijkbaar heeft deze sector in 2011 beduidend meer bestedingen van buiten Katwijk weten aan te trekken terwijl de bestedingen van Katwijkers zelf in deze sector juist zijn afgenomen. Aangezien de verblijfsrecreatie beperkt van omvang is in Katwijk (met twaalf hotels en enkele vakantieparken/kampeerterreinen), kan de positie van een van deze voorzieningen zeer bepalend zijn voor het beeld van de hele sector. Verder valt op dat de bestedingen bij de Katwijkse drankensector (cafés) tussen 2009 en 2011 zijn afgenomen (zowel door Katwijkers als door bezoekers van buiten de gemeenten). Landelijk namen de bestedingen in deze sector in deze periode met ruim 2 procent toe. Figuur 2: Omzetindex vrijetijdssector 2011 naar herkomst (2009 = 100) Sport Cultuur en ov. recr. Dranken Herkomst Katwijk Herkomst elders Totaal Katwijk Nederland Restaurants Verblijfsrecreatie Vrijetijdssector Bron: Rabobank,

7 Belang branches (vraag 4) Ten slotte laat figuur 3 zien hoe de omzet van de Katwijkse vrijetijdsector over de verschillende branches is verdeeld. De sportbranche neemt een groot deel (40 procent) van de bestedingen in de Katwijkse vrijetijdssector voor haar rekening. Behalve reguliere sportverenigingen behoren hiertoe ook voorzieningen zoals zwembaden, welnesscentra en jachthavens. Een vijfde van de bestedingen komt terecht in de branche cultuur en overige recreatie'. Hiertoe behoren voorzieningen zoals bioscopen, theaters, musea en bibliotheken. Figuur 3: Omzetverdeling vrijetijdssector per branche Verblijfsrecreatie; 12% Sport; 40% Restaurants; 18% Cultuur en ov. recr.; 21% Dranken; 9% Bron: Rabobank,

8 Detailhandelsbestedingen Katwijk Binding en toevloeiing (vraag 5 en 6) Van de detailhandelsbestedingen die de inwoners van het centrum van Katwijk doen, komt bijna twee derde in het centrum van Katwijk terecht. Van de overige inwoners van Katwijk vindt bijna 30 procent van de detailhandelsbestedingen zijn bestemming in het centrum van Katwijk. Voor Katwijk Midden (bestaande uit postcodegebieden 2223 en 2224) gelden heel andere bindingspercentages. Uit de wijk zelf vindt 17 procent van de detailhandelsbestedingen zijn bestemming in de wijk. Vanuit overig Katwijk is dit 6 procent. Figuur 4: Koopkrachtbinding uit eigen wijk en overig Katwijk 70% 60% 63% 50% 40% 30% 29% 20% 17% 10% 0% Katwijk aan Zee (2225) Katwijk Midden (2223 en 2224) 6% Wijk Overig Katwijk Bron: Rabobank, 2013 Als we kijken waar de bestedingen in de detailhandel in deze twee Katwijkse wijken vandaan komen, zien we dat in het centrum van Katwijk 30 procent van de bestedingen van de eigen wijkbewoners afkomstig is. Bijna de helft komt uit overig Katwijk en ruim 20 procent is afkomstig van bezoekers van buiten Katwijk. De detailhandel in Katwijk Midden draait voor ruim een derde op de bestedingen van de eigen wijkbewoners. Daarnaast is ruim 40 procent van de bestedingen bij de detailhandel in deze wijk afkomstig uit de rest van Katwijk en ruim 20 procent komt van buiten de gemeente. Dit wil niet zeggen dat het gebied een sterke (boven)regionale trekkracht heeft. In absolute zin is de toevloeiing beperkt en veelal gaat het om consumenten uit de omliggende regio (bijvoorbeeld die hier werken of toevallig in de buurt zijn). 8

9 Figuur 5: Herkomst bestedingen wijken 60% 50% 49% 40% 36% 42% 30% 30% 20% 21% 21% 10% 0% Katwijk aan Zee (2225) Katwijk Midden (2223 en 2224) Uit eigen wijk Elders Katwijk Elders Bron: Rabobank, 2013 De detailhandelsomzet in Katwijk centrum is tussen 2011 en 2009 met 2,6 procent afgenomen. De detailhandels omzet in Katwijk Midden is in deze periode met 2,7 procent toegenomen. Landelijk daalde de omzet in de detailhandel in deze periode met 0,3 procent. 1 1 Bron: CBS Productiestatistiek. 9

10 Bijlagen Bijlage I Beschrijving Rabobank KoopstromenMonitor Koopstromen brengen in beeld waar consumenten hun aankopen doen. Vooral in de detailhandel wordt veel gebruik gemaakt van koopstromen om het draagvlak van winkelvoorzieningen te onderzoeken. Koopstromen worden vaak geschat aan de hand van enquêtes onder een steekproef van consumenten. Voor de KoopstromenMonitor vormen de gemeten pintransacties van Rabobank-klanten 2 de basis. Deze geven voor de gevestigde detailhandel de belangrijkste informatie over het ruimtelijk koopgedrag van consumenten. Naast de pintransacties kijken we ook naar de incassotransacties, waarmee consumenten een omvangrijk deel van de aankopen van vooral duurzame goederen betalen. Tevens maken we op basis van metingen van geldopnames bij geldautomaten en afstortingen van contant geld door bedrijven een schatting van de chartale koopstromen 2. De belangrijkste bron van de KoopstromenMonitor is een database met tientallen miljoenen feitelijke transacties van Rabobank-klanten (consumenten) naar Rabobank-klanten (detailhandel). De koopstromen kunnen dan ook vanuit twee invalshoeken benaderd worden: - Vanuit de consument: waar besteedt hij zijn geld? - Vanuit het bedrijfsleven: waar komen de bestedingen vandaan? Omdat de klantenkring van de Rabobank breed is vertegenwoordigd onder alle lagen van de bevolking en in alle delen van Nederland, is sturen op representativiteit en dekking niet nodig. Om toch eventueel optredende vertekening ten opzichte van de Nederlandse populatie huishoudens en bedrijven tegen te gaan, zijn de uitkomsten gecorrigeerd aan de hand van aanvullende databronnen zoals het handelsregister van de KvK, de statistiek besteedbaar inkomen van Nederlandse huishoudens en de productiestatistieken van het CBS. Belangrijk is om hierbij te benadrukken dat het alleen om bestedingen van Nederlandse consumenten gaat. Bestedingen van buitenlandse bezoekers blijven dus buiten beschouwing. Online bestedingen komen ook niet aan de orde omdat de Koopstromen- Monitor zich richt op de fysieke detailhandel en niet op webwinkels. 2 Privacy is hierbij gegarandeerd. Onder geen enkele voorwaarde zijn individuele klantgegevens herkenbaar of herleidbaar. 10

11 Bijlage II Branche-indeling KoopstromenMonitor Branchegroep Dagelijks In en om het huis Mode & luxe Vrije tijd Vrijetijdssector Hoofdbranche Algemene levensmiddelen Gespecialiseerde levensmiddelen Persoonlijke verzorging Auto & fiets Bruin- en witgoed DHZ (Doe-Het-Zelf) Plant & Dier Wonen Antiek & Kunst Huishoudelijke artikelen Kleding en textiel Optiek & Juwelier Schoenen Warenhuizen Hobby Media Sport & Spel Verblijfsrecreatie Restaurants Dranken Cultuur en overige recreatie Sport 11

12 Colofon Titel Koopstromen Katwijk Herkomst bestedingen vrijetijdssector en detailhandel. Auteur Anouk Smeltink-Mensen Datum: Februari 2013 Contactadres: Rabobank Nederland Kennis en Economisch Onderzoek Postbus 17100, 3500 HG UTRECHT, UC.T Croeselaan 18, 3521 CB, Utrecht Telefoon: Website: Twitter: Rabobank Nederland, 2013 Dit Koopstromenrapport is een uitgave van het Directoraat Kennis en Economisch Onderzoek van Rabobank Nederland. De in deze publicatie gepresenteerde cijfers en conclusies zijn mede gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen, waaronder de Rabobank KoopstromenMonitor en diverse externe bronnen, waaronder Locatus. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Overname van de inhoud met bronvermelding is toegestaan. Het Directoraat aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten. 12