Handtherapeutische behandelrichtlijn bij replantatie hand, vinger(s) en/of duim UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM GRONINGEN Verwijzers: Postoperatief: starten handtherapie afhankelijk van doorbloeding binnen 5 dagen vanaf week 2 early passive motion protocol vanaf week 4 place-hold oefeningen vanaf week 6 onbelast actief oefenen vanaf week 8 opbouw belasting Indien macroreplantatie (proximaal van pols): binnen 5 dagen beginnen met passieve mobilisatie vingers Titel Handtherapie na replantatie van hand, vingers(s) of duim Soort document Behandelrichtlijn Auteurs/beoordelaars Melanie Eissens, handtherapeut/paula Wijdenes, handtherapeut Autorisator Dr. T.R. Middelberg/Prof. Dr. C.K. van der Sluis Doelgroep Verwijzers/ handtherapeuten i.o. Plaats CvR/ziekenhuisrevalidatie/handtherapie Datum aangemaakt 1-1-2014 Geldigheid 1-6-2017 Status Ter plaatsing aanbieden Versie nr 1 Algemeen Er bestaat geen universeel protocol voor replantaties. De handtherapeutische behandeling is afhankelijk van: Type letsel Locatie letsel Type fractuur en stabiliteit Kwaliteit en/of spanning herstelde pezen Kwaliteit en/of spanning herstelde zenuwen Kwaliteit en/of spanning herstelde venen/arteriën Huid Het herstel van de circulatie, de re-vascularisatie, is vanzelfsprekend allesbeslissend in de eerste dagen na een replantatie. Tijdens de eerste dagen, 5-7 dagen, zal de arm niet al te agressief geëleveerd mogen worden omdat dit de circulatie teveel kan belasten. NB: Afname arteriële aanvoer = niet agressief eleveren, afname veneuze afvoer= veelvuldig eleveren + evt. bloedzuigers. 1
REPLANTATIE VINGER(S) 0-4 dgn Alleen aandacht voor vascularisatie 4-14 dgn Early Passive Motion (EPM) (pols tenodese tot 0 ) + PROM aangedane vinger(s); 14-21 dgn AROM + PROM niet aangedane vinger(s); Schouder -, elleboog-, onderarmoefeningen; Wondbehandeling conform richtlijn UMCG; Indien mogelijk start oedeembehandeling conform richtlijn UMCG. Intrinsic plus; pols neutraal/lichte PF, MCP 60, IP extensie. Start place-hold oefeningen in intrinsic plus + intrinsic min; Week 3-4 Continueren pols tenodese; Continueren place-hold oefeningen in intrinsic plus + intrinsic min; Continueren pols tenodese > 0 ; Protected AROM + PROM aangedane vingers; 2
4-5 weken: Intrinsic plus: pols neutraal/lichte PF, MCP 60, IP extensie; Afbouw dragen spalk+ beschermspalk. Protected AROM + PROM aangedane vingers, pols 0 ; TGE s: Pols tenodese opbouwen;, evt in overleg chirurg. 5-6 weken Beschermspalk: pols neutraal/lichte PF, MCP 60, IP extensie. Multi-articulaire oefeningen AROM + PROM aangedane vingers, pols 0 TGE s; Sensory re-education; Evt. start dynamische redressiespalken. Lichte ADL/HDL (0,5-1 kilo) 6- weken afbouwen (afhankelijk consolidatie fractuur). Als week 5-6. Belasting geleidelijk opbouwen, vanaf 10-12 wkn max. 3
REPLANTATIE HAND 0-4 dgn 4-14 dgn Alleen aandacht voor vascularisatie. EPM vingers, pols nog niet!! 14-21 dgn Week 3-4 Schouder en elleboog oefeningen; Wondbehandeling conform richtlijn UMCG; Indien mogelijk start oedeembehandeling conform richtlijn UMCG. Continueren EPM vingers, pols nog niet!! Schouder en elleboogoefeningen; Intrinsic plus: pols neutraal/lichte PF, MCP 60, IP extensie Start place-hold oefeningen in o.a. intrinsic plus + intrinsic min maar denk aan zenuwuitval!! 4-5 weken Start pols tenodese, mits geen artrodese; Schouder en elleboogoefeningen, afhankelijk consolidatie start onderarmoefeningen; Intrinsic plus: pols neutraal/lichte PF, MCP 60, IP extensie; Afbouw spalk + beschermspalk. Protected AROM + PROM aangedane vingers, pols 0 ; 4
Pols tenodese, richting eindstanden DF/PF;, evt in overleg chirurg. 5-6 weken Start afbouw spalk: pols neutraal/lichte PF, MCP 60, IP extensie. Multi-articulaire oefeningen AROM + PROM aangedane vingers, pols 0 ; Pols tenodese, eindstanden in DF/PF; AROM, evt in PROM; Schouder-, elleboog-, onderarmoefeningen; TGE s ; 6-8 weken Sensory re-education; Evt. start dynamische redressiespalken. Lichte ADL/HDL (0,5-1 kilo) afbouwen; Evt. start dynamische redressiespalken. Als week 5-6; Weerstand oefeningen MCP + IP s; Sensory re-education. 8-.. weken Belasting geleidelijk opbouwen tot 5 kilo. Afbouwen, redressiespalken indien noodzakelijk. Continueren AROM + PROM; Spierversterkende oefeningen; Intrinsic plus contractuur vorming!! Sensory re-education. Opbouwen tot maximaal. 5
Mogelijke complicaties: a.) Mobiliteitsbeperkingen: behandeling vindt plaats volgens de handtherapeutische richtlijn Stijve gewrichten 2014 b.) Adhesies: behandeling vindt plaats volgens de handtherapeutische richtlijn adhesies 2014. c.) Mal-union of non-union: overleg chirurg d.) Volkmannse contractuur e.) (Learned) Dis-use: evt behandeling met behulp van spiegeltherapie: behandelrichtlijn 2014 f.) Koude intolerantie Klinimetrie: Range-of-motion: Goniometrie: AROM + PROM - 6 weken, 3 maanden, 6 maanden - flexie/extensie vingers - DF/PF, UD/RD - bij hand tevens pronatie/supinatie Kracht: Dynamometer + Pinchmeter - 3 maanden, 6 maanden - cillinder, keygrip, 3-point-grip Functioneel: Dexterity: nine-hole-peg-test, - 3 maanden, 6 maanden Quick Dash, 6 weken, 3 maanden Sensibiliteit: zie richtlijn perifeer zenuwletsel Literatuur: Buncke HJ, Jackson RL, Buncke GM, Chan SW, The surgical and rehabilitative aspects of replantation and revascularisation of the hand, In Rehabilitation of the hand. Hunter J ed, 5th ed. 2005 St Louis, CV Mosby. Urbaniak JR. Replantation. In Green DP: Operative Handsurgery. 4thd ed. Churchill Livingstone, 2005. Goel A, Navato-Dehning C, Varghese G, Hassanein K. Replantation and amputation of digits: user analysis. Am J Phys Med Rehabil 74(2) pp 134-138, 1995. 6