Opdrhten Hoofdstuk 7 7.1 Herinner je een situtie vn je werk of privé wrvn je hterf geonludeerd het 'dt hd ik nders moeten doen'. Dit mg gerust vn tien jr oud zijn. Het hoeft geen grote morele misser te zijn, het kn ook een kleine eslissing, of juist het ontreken ervn, zijn. Shrijf hem in steekwoorden op. d Stel jezelf de vrg: Wrdoor he ik niet gedn wt ik hterf zeg dt ik hd moeten doen? Hoe heeft het kunnen geeuren? Wt ws de oorzk dt het zo liep? (Let op; er wordt niet nr een wrom, nr goede redenen, nr fwegingen, gevrgd, mr nr een wrdoor, nr een oorzk. Dit is inlusief dingen die je niet wist.) Deel de oorzk die je ij 2 het genoemd in in een vn de drie voorwrden. Besefte je niet dt er moreel iets n de hnd ws (intuïtie)? Kon je de goede rgumenten niet vinden (oordeelsvorming)? Of durfde je dt wt je goed vond niet uit te voeren (moed)? Bespreek stp 1 tot en met 3 in tweetllen. Deelt je gespreksprtner je indeling ij 3? 7.2 Lees het volgende krntenrtikel door en entwoord de vrg. Angevllen mulneroeder doet ngifte en wil smrtengeld Een verpleegkundige vn de Regionle Amulnehulpverlening (RAV) Gelderlnd- Zuid eist 3000 euro smrtengeld vn een mn die hem fysiek nviel tijdens zijn werk. De zk wordt dit njr ehndeld ij de rehtnk in Arnhem, zo evestigde setormnger Frns Spee gisteren. De mulneverpleegkundige wil niet epteren dt geweld tegen hulpverleners toeneemt. 'Er zijn olleg's die menen dt gressie er nu eenml ij hoort ls je hulpverlener ent. Dt vind ik te elhelijk voor woorden', zegt hij in een rtikel op de internetpgin vn de RAV Gelderlnd-Zuid. Amulnepersoneel voelt zih volgens de RAV vk mhteloos. 'Er wordt zelden ngifte tegen een nvller gedn, omdt het personeel ng is dt er represilles volgen', zegt de verpleegkundige die smrtengeld eist. Zijn dvot wrshuwde hem dt hij niet te veel vn zijn zk moet verwhten: 'De kns dt de mn die mij nviel lleen een tkstrf krijgt, is groot. Dt is toh eigenlijk ongelofelijk. En dn heen we het nog niet eens over lles wrvoor hij mij zomr heeft uitgesholden.' Overigens is er een wetsvoorstel in de mk dt het mogelijk mkt om geweldplegers tegen hulpverleners strenger n te pkken. Bron: Trouw, 3 oktoer 2006 Geweld tegen hulpverleners komt steeds vker voor. De olleg's vn de verpleegkundige durven vk geen ngifte te doen. Het ontreekt hen n de enodigde morele moed. Shrijf een tekst vn een pr honderd woorden voor het ld vn de vereniging vn mulneverpleegkundigen die tot doel heeft de leden Ethiek: de sis 1
op dit punt te moiliseren. Hoe spreek je de mulneverpleegkundigen moed in zodt ze ngifte durven te doen? 7.3 Lees het krntenrtikel door en entwoord de vrg. CDA: Geen ontslg ij gewetensezwr DEN HAAG Het CDA vindt dt de rijksoverheid gemeenten duidelijk moet mken dt zij geen mtenren mogen ontsln die weigeren twee homoseksuelen te trouwen. 'We moeten dit niet lokl uitvehten, over de rug vn die mtenr die gewetensezwren heeft. De overheid moet met duidelijke rihtlijnen komen hoe gemeenten hiermee om moeten gn', zegt een woordvoerster vn de CDA-frtie. Het CDA is tegen het dreigende ontslg vn de etreffende mtenr in Leeuwrden, N. Ering, die geen homohuwelijk wil voltrekken. Bij de ehndeling in de Tweede Kmer vn het openstellen vn het huwelijk voor twee vrouwen of twee mnnen, ging de toenmlige sttsseretris Cohen ervn uit dt een gemeente een prktishe oplossing zou zoeken ls een mtenr gewetensezwren tegen het homohuwelijk heeft. Zo kn een olleg de eremonie leiden, Ering heeft er in Leeuwrden ht. En ls er in een gemeente geen mtenr te vinden is die n een homohuwelijk wil meewerken, moet er een uit een ndere gemeente overkomen, zei Cohen voorl in de rihting vn CDA en de kleine hristelijke frties, die de kwestie vn de gewetensezwren nkrtten. Voor het CDA telt niet lleen de tekst vn de wet, mr ook de ehndeling in de Tweede Kmer. Druit lijkt volgens het CDA dt het voorgenomen ontslg vn Ering niet strookt met de impliiete oodshp vn Cohen dt een mtenr est gewetensezwren mg heen. Nu Leeuwrden Ering wel wil ontsln, moet volgens het CDA duidelijk worden gemkt dt dt niet kn. Als Klseek geen tie onderneemt, zl het CDA het det heropenen en mogelijk een wetswijziging voorereiden die ontslg veriedt. De huidige sttsseretris vn justitie, Klseek (PvdA) vindt ontslg te kort door de oht. Mr met rihtlijnen zl ze volgens hr woordvoerder niet komen, omdt zij niet over het ontslg gt. Het is een zk vn de gemeente, ldus Klseek. In de Tweede Kmer zl het CDA voor een wetswijziging geen meerderheid vinden. VVD en PvdA voelen er niets voor. 'Ongepst', vindt VVD'er Vos. 'Ik en in het geheel geen voorstnder vn een reht voor gewetensezwrde trouwmtenren. Ik moet er niet n denken dt mtenren zih zo zouden uitspreken over de kwliteit vn een huwelijk.' Snti (PvdA) wil ook geen npssing. 'Als mtenren ondersheid gn mken, zouden ze ijvooreeld ook islmitishe huwelijken kunnen weigeren.' Bron: Trouw, 26 juni 2001 Mevrouw Ering-Boomgrdt hd het proleem eenvoudig op een prktishe wijze kunnen oplossen door die ene keer dt het voorkomt, te ruilen met een olleg. Behoort Ering's prinipiële opstelling nr jouw oordeel tot een weloverwogen eshermen vn een persoonlijk levensidel, of is hr hndelen een te str voet ij stuk houden? Ethiek: de sis 2
7.4 Lees het volgende krntenrtikel en entwoord de vrgen. 'Psfoto's mken is niet meer leuk' Fotogrf Jos Rikkerink stopt met het nemen vn psfoto's. Hij vindt de nieuwe regels wrn de foto's voor identiteitsewijzen moeten voldoen elhelijk. 'Ik ps ervoor om gedrohten vn foto's te moeten nemen.' U neemt l dertig jr psfoto's. Heeft u hiervoor in die jren l veel nieuwe regels gekregen? 'Een pr. Bijvooreeld de overgng vn foto's in zwrt-wit nr kleur, en toen weer eide mogelijkheden. En drn moesten we polroidfoto's gn mken omdt het sneller ws. Toen gingen we er kwlittief l een eetje op hteruit, mr niet zo erg ls nu. Bovendien is het soluut niet meer leuk om psfoto's te mken. Proeer mr eens een kind vn een hlfjr op de foto te zetten. Stilzitten, hoofd reht, ogen reht nr voren kijkend. Stel, je krijgt het voor elkr, mensen gn ermee nr het gemeentehuis en dn worden ze lsnog fgekeurd. Dn worden mensen oos op de fotogrf. Wij vonden psfoto's ltijd een visitekrtje vn het edrijf. Nu is het onmogelijk om klnten nog met een mooie foto de deur uit te lten stppen.' Dit is dus de druppel. Wt hoopt u hiermee te ereiken? 'Ik wil voorl wken over de kwliteit vn deze zk. Ik mk l dertig jr foto's en kwliteit heeft ltijd voorop gestn. Als ik mijn rood moest verdienen met lleen psfoto's, zou ik ook stoppen. Vn mij mogen de mtenren in het gemeentehuis zelf de foto's mken.' Vindt u de redenen voor de nieuwe regels niet gegrond? 'Nee, zeker niet. Ik vind het ontzettend overtrokken. Alsof dit iets toevoegt n de veiligheid in de wereld. Als een montuur glinstert op de foto, is het l niet goed. Bovendien wordt er met twee mten gemeten. Zo moeten mensen met de ogen reht, mond diht en lleei de oren op de foto. Terwijl een moslimvrouw ijvooreeld wel hr hoofddoek op mg houden. Niks op tegen hoor, mr het is niet onsequent.' Wt vinden uw klnten ervn? 'Ik he mensen vnf septemer l doorverwezen nr olleg's. Veel fotogrfen, wronder ik, zouden ook nieuwe pprtuur moeten nshffen om n de regels te voldoen, en ik g geen 3000 euro etlen om dn lsnog lelijke foto's te moeten mken. Ik leg mijn klnten rustig uit wrom ik geen psfoto's meer mk. Klnten snppen het en wrderen het ook. Ze weten wel hoe ik in elkr steek.' Gt u nog meer tie tegen de nieuwe regels ondernemen? 'Ik wht nog even f. Als hier iets groters uitrolt, dn wil ik er wel mee doorgn. Ik denk dt ik ook nog veel reties vn olleg's g krijgen. En ls ik die mensen uit Brussel kon overtuigen, zou ik het grg doen. Lt zo'n regeltjesmker hier mr een dgje psfoto's mken volgens de nieuwe regels. Ik denk dt die jnkend wegloopt.' Bron: Trouw, 3 oktoer 2006 Ethiek: de sis 3
Beshrijf welke morele verplihtingen (normen, wrden of deugden) Jos Rikkerink voor zihzelf identifieert. Let op, het zijn er meerdere en ze wijzen in vershillende gedrgsrihtingen. 'De klnten snppen het en wrderen het ook.' Leg uit hoe het kn dt een fotogrf die stopt met foto's mken, door zijn klnten gewrdeerd kn worden om zijn eslissing. Welke tegenstrijdige morele uitgngspunten verenigt Rikkerink in zijn persoon? 7.5 Lees het volgende rtikel en entwoord de vrgen. Amtenren kunnen ook integer fruderen DEN HAAG Amtenren vn de provinie Zuid-Hollnd heen de ltste jren gefrudeerd, mr de intentie ws integer. Die tegenstrijdige onlusie leek gisteren ij de verhoren in de ouwenquête. De sus Zuid-Hollnd stond 's ohtends entrl. De ommissie kreeg duidelijk dt de door het provinieestuur opgelegde ezuinigingen een elngrijk motief voor mtenren ws om 'retief' met geld om te gn. Amtenren vn de provinie Zuid-Hollnd speelden jrenlng onder een hoedje met nnemers, zo leek uit een rpport vn de frudeonderzoekers vn ureu Arthur Andersen. De mtenren zorgden er jrlijks voor dt het omplete udget voor onder ndere het onderhoud n de groenvoorziening opgemkt werd. Drtoe mohten nnemers tegen het einde vn het jr werkzmheden ftureren die niet wren uitgevoerd. De edoeling ws dt de nnemers n de jrwisseling lsnog projeten uitvoerden ter wrde vn de 'vlse ftuur'. Het systeem ws zo lgemeen geworden dt er vele 'potjes' wren wr mtenren en nnemers mee n de slg konden. Andersen stuitte in het onderzoek ook op geruhten vn zelfverrijking door mtenren. De geruhten vrieerden vn het door een nnemer leveren vn znd voor de tuin vn een mtenr tot finniële verrijking. Doordt ook het openr ministerie nr de zk kijkt, kon de ommissie ehter niet diep ingn op deze zken. De prlementire enquêteommissie koos er drom voor te onderzoeken hoe de mtenren tot het inventieve systeem zijn gekomen. Commissielid Duivensteijn kreeg n lng doorvrgen vn gedeputeerde Houtmn vn de provinie duidelijk dt er gedurende de jren een shism ws ontstn tussen politiek en mtenren. Politiek ws er de overtuiging dt er genoeg geld voor onderhoud eshikr ws. Mr onder mtenren ws duidelijk dt er voorl door ezuinigingen in de jren negentig te weinig udget ws. Dt leidde ertoe dt de mtenren tot het systeem kwmen wrij er in ieder gevl geen ent meer 'terug nr Den Hg ging'. Hoewel het systeem ntuurlijk ten eerste illegl en ten tweede geheel ondoorzihtig ws, onludeerde Andersen toh dt de mtenren ervn overtuigd wren dt ze 'integer' hndelden. 'Als het grs zo hoog is dt het ziht op een kruispunt weg is, dn wil zo'n mtenr dr iets n doen. Het udget mg dn gewoon niet op zijn.' De provinie Zuid-Hollnd heeft inmiddels mtregelen genomen om een einde te mken n het systeem. Mr de ommissie liet lijken dt het nr hr oordeel lleml te weinig is. Zo Ethiek: de sis 4
kreeg de hoogste mtenr M. Houtmn vn de provinie, een eetje pijnlijk, vn de ommissie 'tips' over hoe ze met de nnemers moet omgn. Bron: Trouw, 30 ugustus 2002 Welke morele theorie geruikt het ountntskntoor Andersen ls ze onludeert dt de mtenren integer hndelden? Leg uit wrom in de kop sprke is vn een tegenstrijdige onlusie. Zou jij meewerken n een systeem vn vlse fturen met een goed doel ls je ls jongste medewerker net ent ngenomen? Ethiek: de sis 5