bij mensen met een verstandelijke handicap Annemarie Helder logopedist
Even voorstellen. Annemarie Helder Ruim 25 jaar logopedist Werkervaring: speciaal onderwijs, revalidatie, zorg voor mensen met verstandelijke en/of lichamelijke handicap Specialisatie: eet- en drinkproblematiek Masterclass wetenschappelijk onderzoek
De Gemiva-SVG Groep is er voor kinderen en volwassenen die ondersteuning nodig hebben. Bijvoorbeeld door een handicap, chronische ziekte of een andere beperking. Wij helpen hen een zo goed mogelijk bestaan te bereiken en te behouden. Samen maken we het verschil. Diverse locaties verspreid over Zuid-Holland. Signaleren van verslikken
Inhoudsopgave De aanleiding Prevalentie Signaleren Signaleringslijst Verslikken Slikscreening DDS CRA PRA Tot slot
De aanleiding: de ervaringen met Annie
Het verhaal van Annie staat niet op zichzelf.. Prevalentiecijfers in de vg-sector: Zeer wisselende prevalentiecijfers, afhankelijk van deelpopulatie en opzet onderzoek Bij onderzoek Signaleringslijst Verslikken: 49 % (Helder, 2010) Ondersignalering geconstateerd (Calis e.a., 2008; Thacker e.a., 2008) Bevestigd in recent Nederlands onderzoek: van de groep met een slikstoornis was maar 8 % bekend (Bastiaanse e.a., submitted)
Signaleren begint met: opmerken, vragen stellen, zich bewust zijn Voorwaarde: enige kennis enige ervaring kritische blik een checklist Ja/nee??! Uitkomst: ja, er is iets of nee, geen probleem
Maar ook: Wie moet verslikken signaleren? Welke signalen zijn belangrijk? En wat daarna? Signaleren heeft alleen zin als er een vervolg mogelijk is.
In 2010: Signaleringslijst Verslikken Met subsidie van en Praktisch wetenschappelijk dubbel-blind onderzoek Samengesteld m.b.v. door opvoeders genoemde signalen Onderzocht bij 83 pp, verschillende instellingen Afgezet tegen Dysphagia Disorder Survey (J.J. Sheppard, 2002) Resultaat: goed bruikbaar, vervolgonderzoek nodig
De Signaleringslijst Verslikken Verstandelijke beperking Leeftijd > 50 jaar Begeleider > 2 maanden Maaltijd < 2 weken Online invullen Direct resultaat Antwoorden gewogen Uitkomst: ja/nee
Waarde en discussie van de Signaleringslijst Verslikken: Onderzoeksgroep aanzienlijk, maar niet groot Geen slikvideo als gouden standaard Gekozen afkapwaarde: klinisch relevant Frequentie van herhaald afnemen: niet onderzocht > 50 jaar: bruikbaar Vervolgonderzoek 18-80 jaar: niet betrouwbaar genoeg (Leeronderzoek AVG, E. Dijkhuizen e.a.) Kortom: er is een begin gemaakt.
Doelgroep jonger dan 50 jaar? Geen Signaleringslijst Verslikken beschikbaar Wel een slikscreening: - Dysphagia Disorder Survey - Choking Risk Assessment - Pneumonia Risk Assessment (Sheppard, 2013 herzien)
Dysphagia Disorder Survey (DDS / DMSS) Slikscreening Verstandelijke handicap Leeftijd 2-80 jaar Korte observatie in de functionele situatie Eenvoudige score Ernstgraad bepalen Genormeerd voor deze doelgroep!
Choking Risk Assessment (CRA) Verslik-stikrisico Tien vragen Eenvoudige score Uitkomst: ja, risico of nee, geen risico Zou als signalering gebruikt kunnen worden
Pneumonia Risk Assessment (PRA) Risico op longontsteking door aspiratie Tien vragen Eenvoudig te scoren Zou als signalering gebruikt kunnen worden
Achtergrondinformatie Ontwikkeld door J.J. Sheppard in 2002/herzien in 2013 Genormeerd voor mensen met een verstandelijke handicap Observatie in de functionele situatie Geen instructies aan patiënt nodig Goede interbeoordelaars-betrouwbaarheid (afname na certificerings-workshop) Basis voor voorlopige adviezen en aanvullend onderzoek Ook voor berekenen zorgzwaarte op groep
Terug naar signaleren
Signaleren en dan? Alleen zinvol als een vervolg mogelijk is. Route bij Gemiva-SVG: Signalering slikprobleem door omgeving of arts Screening door logopedist m.b.v. DDS/CRA/PRA (J.J. Sheppard, 2013 herzien) Aanvullende (multidisciplinaire) observatie en voorlopig advies Aanvullend medisch onderzoek en advies Definitief advies Instructie en scholing omgeving Evaluatiemomenten
Signaleren begint met het stellen van vragen, iets opmerken, zich bewust zijn van. Hoe? Vast onderdeel van patiëntendossier Scholing opvoeders Informatie op intranet Logopedist en arts laagdrempelig Vragen, weerstand en discussie serieus nemen Etc.
Signaleren is altijd de eerste stap! Noodzakelijk Onmisbaar Voorkomt erger
Vragen? Discussie? Ervaringen?
Dank voor uw aandacht! Annemarie.helder@gemiva-svg.nl www.linkedin.com/in/annemarie-helder http://www.kennispleingehandicaptensector.nl/geha ndicaptenzorg/verdieping-signaleringslijst-verslikken
Bronnen: Calis EA, Veugelers R, Sheppard JJ, Tibboel D, Evenhuis HM, Penning C. Dysphagia in children with severe generalized cerebral palsy and intellectual disability. Dev Med Child Neurol. 2008 Aug; 50(8):625-30. Dysphagia in older adults with intellectual disabilities; L.P. Bastiaanse, H.E. van der Kamp, H.M. Evenhuis, M.A. Echteld; submitted. Projectverslag Signaleringslijst Verslikken; Helder AM, www.kennispleingehandicaptensector.nl, 2010 Dec. Sheppard JJ. The Dysphagia Disorder Survey and the dysphagia management staging scale. A standardized screening and clinical examination of swallowing and feeding disorder for children and adults with disability. Nutritional Management Associates. 2002/2013 revised edition. Thacker A, Abdelnoor A, Anderson C, White S, Hillins H. Indicators of choking risk in adults with learning disabilities: a questionnaire survey and interview study. Disability and rehabitation. 2008; 50(15):1131-1138.