Handout Karen van Hulst, Radboudumc Nijmegen COPYRIGHT 1
|
|
- Franciscus de Graaf
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het verloop van de normale speekselcontrole bij 652 gezonde Nederlandse kinderen tussen 0-4 jaar Karen van Hulst, MSc Logopedist/ Klinisch Epidemioloog Afdeling Revalidatie, kinderen 1 november 2013 Primaire vraagstelling In Radboudumc sinds 2002 een droolingteam voor onderzoek en behandeling van kinderen met hinderlijk speekselverlies Behandeling Radboudumc vanaf 4 jaar Literatuur: kwijlen is normaal tot leeftijd van 18 maanden tot 5 jaar Geen gegevens van reguliere screeningen op consultatie bureau s Regelmatig vragen van ouders Vragen vanuit logopedische praktijk Dus. nader onderzoek gewenst Hoe verloopt de normale speekselcontrole bij gezonde Nederlandse kinderen van 0-4 jaar? Tot wanneer is kwijlen normaal? Wat is veel en wat is weinig kwijlen? Aanvullende vragen Is er verschil tussen groepen? Welke factoren zijn van invloed op speekselcontrole?* Wat kunnen we hiervan leren voor logopedische praktijk? Speeksel heeft verschillende belangrijke functies Bescherming gebit en slijmvliezen, spijsvertering, vochtig houden, faciliteren van smaak, en bolusvorming, regulatie van zuur Meerdere hersengebieden/systemen zijn betrokken bij de afzet van speeksel Autonome zenuwstelsel; parasympatisch en sympatisch systeem, cortex, hersenstam, klier zelf Speekselafzet wordt beïnvloed door meerdere factoren o.a. Stemming, leeftijd, tijdstip, medicatie, activiteit, reflux Kwijlen wordt (in principe) niet veroorzaakt door teveel speeksel maar door te weinig slikken 2009 Speekselafzet per dag 500ml tot 1,5 liter (± 1200x slikken) Anatomie en fysiologie van speekselklieren Erasmus CE, Van Hulst K, Rotteveel LJ, Jongerius PH, Van Den Hoogen FJ, Roeleveld N, et al. (2009) Drooling in cerebral palsy: hypersalivation or dysfunctional oral motor control? Dev Med Child Neurol ;51(6): Nijmegen COPYRIGHT 1
2 Ontwikkeling oudervragenlijst speekselverlies (Under Control 2008, studenten HAN) Deel 1: gegevens over woonplaats, leeftijd, voorgeschiedenis, medicatie, tanden krijgen Deel 2: frequentie en ernst van het speekselverlies in 9 verschillende situaties Voorbeeld vraag frequentie en ernst vh kwijlen Web-, en post survey werving (Under Control 2009, studenten HAN) 2009: 538 bruikbare lijsten 2012: 114 bruikbare lijsten Factoranalyse; Groeperen van items via statistisch model om beter bruikbare en overzichtelijke set variabelen te krijgen : Bewerking, data analyse en resultaten Factor 1: Kwijlen tijdens houdingen/activiteiten Factor 2: Kwijlen tijdens eten en drinken Factor 3: Kwijlen tijdens zuigen op fopspeen/duim Factor 4: Kwijlen tijdens rust (slaap) (10 vragen) (2 vragen) (4 vragen) (4 vragen) Inclusie en exclusie criteria Exclusie Foutieve geboortedata Onleesbaarheid Overstijgen leeftijd van doelgroep Aangeboren afwijkingen orofaryngeale gebied Syndromen, neurologische aandoeningen Inclusie Luchtweginfecties en ontstekingen in het mond-, en keelgebied Reflux Medicatie Therapie (fysio, logo) 16 Leeftijdsgroepen van 3 maanden Groepsgrootte per leeftijdsgroep >30 Leeftijdsgroepen Leeftijdsgroep Aantal maanden (t/m) Leeftijdsgroep Aantal maanden (t/m) Is de steekproef representatief? Factor 1: Kwijlen tijdens houdingen/activiteiten 1a. Kwijlt uw kind in buiklig (als hij wakker is) en bijv. aan het spelen is? Nooit (ga door naar vraag 2) 0 Af en toe 1 Vaak 2 Altijd 3 1b. Hoe erg is het kwijlen dan? Lippen nat 1 Lippen en kin nat 2 Kleding/slabber ook nat 3 Kleding, tafel, spullen, grond ook nat 4 2a. Kwijlt uw kind als het (gesteund) zit in rust? 2b. Hoe erg is het kwijlen dan? 3a. Kwijlt uw kind als hij motorisch druk bezig is met rollen, kruipen, rennen? 3b. Hoe erg is het kwijlen dan? 4a. Kwijlt uw kind als het bezig is met fijn motorisch materiaal? 4b. Hoe erg is het kwijlen dan? 5a.Kwijlt uw kind tijdens brabbelen en spreken? 5b. Hoe erg is het kwijlen dan? Nijmegen COPYRIGHT 2
3 Kwijlen tijdens actief bezig zijn neemt af gedurende eerste 3 levensjaren Hoogtepunt op deze set vragen in leeftijdsgroep 2 (4-6 maanden) Vanaf leeftijdsgroep 11 (31-33 maanden) 50% vd kinderen vrijwel droog Maar blijft nog af en toe bestaan in onze onderzoekspopulatie.. Dus vraag wanneer stopt kwijlen is niet duidelijk te beantwoorden! Vragen beantwoorden van ouders! Kwijlen tijdens eten/drinken neemt af gedurende eerste 3 levensjaren Hoogtepunt op deze set vragen in leeftijdsgroep 3-6 (7-18 maanden) Vanaf leeftijdsgroep 7 ( maanden) 50% vd kinderen droog Maar blijft nog heel mild bestaan in onze onderzoekspopulatie.. Dus kwijlen tijdens eten en drinken neemt eerder af dan tijdens activiteiten Vragen beantwoorden van ouders! Kwijlen tijdens zuigen op duim/speen blijft ongeveer zelfde gedurende eerste 3 levensjaren. DUS. Geen ontwikkeling in deze periode van speekselcontrole tijdens speen/vingerzuigen.. Vanaf 4 jaar 50% van de kinderen niet meer kwijlen tijdens zuiggedrag Zou het anders zijn als kinderen niet duimen/fopspeen zuigen? (nader onderzoek) Vragen beantwoorden van ouders! Nijmegen COPYRIGHT 3
4 Kwijlen tijdens slapen neemt niet af gedurende eerste levensjaren geen aflopende lijn. DUS vraag heeft geen differentiërende waarde Wat kunnen we met deze referentielijnen? Niets, vraag gaat waarschijnlijk uit vragenlijst! Mathijn 2;9 jaar (leeftijdgroep 11) Vraag van moeder; waarom kwijlt hij zoveel, is dat wel normaal? Moeten we er iets aan doen? Mathijn 2;9 jaar (leeftijdgroep 11) Checklist speekselcontrole invullen Uitkomst: a. Kwijlen tijdens actieve momenten: 27 punten b. Kwijlen tijdens eten en drinken: 3 punten c. Kwijlen tijdens zuigen op duim/speen: 10 punten d. Kwijlen tijdens slapen: 9 punten En wat kunnen we hieraan zien? Nijmegen COPYRIGHT 4
5 en adviezen Mathijn kwijlt meer dan gemiddeld in alle situaties Wat zegt dit nou, vlgs norm zou hij nog mogen kwijlen maar... Checken! KNO, gebit, reflux, motoriek, mondgewoonten, allergieën Speen afwennen Functioneel oefenen met eten/drinken Bewustwording, verfijning mond(senso)motoriek Controleren/volgen s Kwijlen hangt samen met leeftijd, geslacht (jongens kwijlen meer dan meisjes in dit onderzoek) en bezigheden Geen duidelijke uitspraken over wanneer kwijlen stopt Verder ontwikkelen checklist voor CB s, logopedische praktijken Kinderen longitudinaal gaan volgen Nader onderzoeken van beïnvloedende factoren s Dank aan Ouders Logopedisten Studenten HAN Collega s afd logopedie Radboudumc Vragen? Karen.vanHulst@Radboudumc.nl Nijmegen COPYRIGHT 5
Speekselverlies bij kinderen
Speekselverlies bij kinderen En het Observatie-instrument Speekselverlies Marijke Hofman, logopediste KNO UMCG 21-11-2007 KNO/CSK 1 Speeksel De vloeistof die door de speekselklieren wordt uitgescheiden
Nadere informatieBehandeling van overmatig speekselverlies met Glycopyrronium
Behandeling van overmatig speekselverlies met Glycopyrronium In overleg met de behandelend arts van uw kind gaat uw kind behandeld worden met het medicijn Glycopyrronium. Deze folder geeft informatie
Nadere informatieSpraak en slikken. Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc. dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog
Spraak en slikken Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog Afdeling Revalidatie Logopedie, kinderen Afdeling Neurologie
Nadere informatieCongenitaal perisylvian syndroom
Congenitaal perisylvian syndroom Wat is het congenitaal perisylvian syndroom? Het congenitaal perisylvian syndroom is een aangeboren aandoening waarbij het deel van de hersenen wat betrokken is bij het
Nadere informatie1. Voorbereidende fase In deze fase vindt het afhappen, kauwen en het verzamelen van het voedsel op de tong plaats.
Slikproblemen Eten en drinken Bij normaal eten en drinken is er een hechte samenwerking tussen mond, keel, strottenhoofd en slokdarm. Het slikproces kan globaal in 4 fasen verdeeld worden: 1. Voorbereidende
Nadere informatieWat is ongewild speekselverlies? Ongewild speekselverlies is het verlies van speeksel uit de mond zonder dat dit de bedoeling is van het kind.
Ongewild speekselverlies Wat is ongewild speekselverlies? Ongewild speekselverlies is het verlies van speeksel uit de mond zonder dat dit de bedoeling is van het kind. Hoe wordt ongewild speekselverlies
Nadere informatieCerebrale parese bij volwassenen. Evaluatie en revalidatie
Cerebrale parese bij volwassenen Evaluatie en revalidatie Definitie CP. «Cerebrale Parese (Cerebral Palsy in het Engels) is een internationaal gebruikte term, waarvan de afbakening en definitie talrijke
Nadere informatieDysfagie bij kinderen met neuromusculaire aandoeningen Praktische voordracht
Dysfagie bij kinderen met neuromusculaire aandoeningen Praktische voordracht dr. Lenie van den Engel-Hoek Radboudumc Afdeling Revalidatie, Logopedie kinderen Neurologische aansturing slik Afbeelding van:
Nadere informatieDoor medicijnen Deze kunnen bijvoorbeeld sufheid, verminderde spierkracht of een droge mond veroorzaken.
Slikstoornissen 2 Deze folder is bedoeld voor patiënten met slikproblemen en hun omgeving. Er wordt uitleg gegeven over hoe het komt dat iemand zich verslikt. Ook wordt aangegeven wat de risico s zijn
Nadere informatieHet Moebius syndroom
Het Moebius syndroom Wat is het Moebius syndroom? Het Moebius syndroom is een aandoening waarbij kinderen een aangeboren verlamming hebben van de spieren die de bewegingen van het gezicht regelen, naast
Nadere informatieWat is het Revastraatje? Afspraak maken Het onderzoek Ergotherapeutisch / Fysiotherapeutisch onderzoek
Revastraatje Uw kind is via de revalidatiearts aangemeld voor het Revastraatje op de polikliniek Kinderrevalidatie van het UMC St Radboud. Het Revastraatje is een multidisciplinair revalidatieprogramma
Nadere informatieClassificatie. Bij kinderen met cerebrale parese
Classificatie Bij kinderen met cerebrale parese Waarom classificeren? Om een goed beeld te krijgen van het functioneren van uw kind met cerebrale parese, gebruiken we classificatiesystemen. In deze folder
Nadere informatieLeren drinken. Moeder en Kind Centrum. Beter voor elkaar
Leren drinken Moeder en Kind Centrum Beter voor elkaar 2 Inleiding U krijgt deze informatie omdat uw kind nog wat moeite heeft met leren drinken. Goed kunnen drinken vraagt een goede coördinatie van zuigen,
Nadere informatieMondverzorging bij radiotherapie
Mondverzorging bij radiotherapie Inleiding U gaat beginnen of bent al bezig met radiotherapie. Als gevolg van deze therapie kunt u last krijgen van een droge mond of last van uw tandvlees, uw mondslijmvlies
Nadere informatieVerschijnselen van droge mond
Een droge mond Inleiding Iedereen heeft wel eens tijdelijk last van een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken. Maar droge mond kan ook langdurig zijn of zelfs blijvend. Dat kan slecht zijn voor
Nadere informatieHet gebruik van speekselvervangers Verandering van medicijnen Droge mond
Droge mond Droge mond Tijdelijke, langdurige of blijvende monddroogheid? Iedereen heeft tijdelijk wel eens last van een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken of bij stress. Maar je kunt er ook
Nadere informatieDe Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen
De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen 17 maart 2018 Nee-Eten contactdag Drs. Hilde Krom, arts-onderzoeker Dr. Angelika Kindermann, kinderarts-mdl INLEIDING INLEIDING Fysiologie Respiratoir
Nadere informatieDroge mond. Soms is water alleen niet genoeg. Een gids voor patiënten met het syndroom van Sjögren. Specialist bij droge mond
Droge mond Een gids voor patiënten met het syndroom van Sjögren Soms is water alleen niet genoeg Specialist bij droge mond Droge mond is één van de meest voorkomende symptomen bij syndroom van Sjögren
Nadere informatieSpreken Wat is een dysartrie?
Dysartrie 2 Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van neurologische problematiek. Deze folder is bedoeld voor patiënten met een dysartrie en hun omgeving. Er staat
Nadere informatieInformatie over kaakklachten
Informatie over kaakklachten Logopedie Beter voor elkaar 2 Inleiding U bent door de kaakchirurg, KNO-arts, huisarts of tandarts verwezen naar de afdeling logopedie in verband met kaakklachten. Deze folder
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Logopedie bij kinderen met een spraakstoornis Fonematische articulatiestoornis Afwijkende mondgewoonten
PATIËNTEN INFORMATIE Logopedie bij kinderen met een spraakstoornis Fonematische articulatiestoornis Afwijkende mondgewoonten 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad
Nadere informatie1 Wat is dysfagie?... 2. 2 Kenmerken van dysfagie... 3. 3 Gevolgen van dysfagie... 3. 4 Behandeling van dysfagie... 4
Dysfagie Logopedie Inhoudsopgave 1 Wat is dysfagie?... 2 2 Kenmerken van dysfagie... 3 3 Gevolgen van dysfagie... 3 4 Behandeling van dysfagie... 4 5 Tips tijdens het eten en drinken... 5 1 Wat is dysfagie?
Nadere informatieMondzorg bij chemotherapie
Mondzorg bij chemotherapie Mondzorg bij chemotherapie Binnenkort of op dit moment krijgt u een behandeling met chemotherapie. Door deze behandeling kunt u last krijgen van het mondslijmvlies (orale mucositis).
Nadere informatieBehandeling met botulinetoxine bij kwijlen
Behandeling met botulinetoxine bij kwijlen Inleiding De neuroloog heeft met u besproken dat u behandeld kunt worden met botulinetoxine. In deze folder leest u meer over botulinetoxine, kwijlen, en de
Nadere informatieMondverzorging bij chemotherapie
Mondverzorging bij chemotherapie Inleiding Chemotherapie kan invloed hebben op de productie van speeksel door de speekselklieren. Speeksel heeft een reinigende werking en helpt daardoor gaatjes te voorkomen.
Nadere informatie3. De aanzet tot de slikbeweging vindt plaats en het voedsel komt in de keel. 4. De slokdarm verplaatst het voedsel in de richting van de maag.
Slikproblemen SLIKPROBLEMEN Deze folder is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met mensen met slikstoornissen, maar ook voor patiënten die problemen hebben met slikken. In deze folder wordt uitgelegd
Nadere informatieParamedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie
Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige in het ziekenhuis in verband met de ziekte van Parkinson.
Nadere informatieDroge mond. Soms is water alleen niet genoeg. Een gids voor patiënten die behandeld worden tegen kanker. Specialist bij droge mond
Droge mond Een gids voor patiënten die behandeld worden tegen kanker Soms is water alleen niet genoeg Specialist bij droge mond Droge mond: een frequente bijwerking bij de behandeling van kanker Wellicht
Nadere informatieSlikproblemen bij volwassenen
Slikproblemen bij volwassenen Patiëntenvoorlichting alle aandacht Slikproblemen bij volwassenen Slikproblemen komen voor in alle leeftijdsgroepen. Deze folder gaat over de slikproblemen die bij volwassenen
Nadere informatieParamedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie
Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige in het ziekenhuis in verband met de ziekte van Parkinson.
Nadere informatieHet motorisch onhandige kind
Workshop Het motorisch onhandige kind Signalering en doorverwijzing door de leerkracht 01-10-2014 Ester Litjens, Ergotherapeute Pia Hoezen, Kinderfysiotherapeute (Master Pediatric Physical Therapy MPPT)
Nadere informatieMondverzorging bij chemotherapie
Mondverzorging bij chemotherapie Inleiding Chemotherapie kan invloed hebben op de productie van speeksel door de speekselklieren. Speeksel heeft een reinigende werking en helpt daardoor gaatjes te voorkomen.
Nadere informatieDe logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken
Logopedie 1 De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken 2 Gevolgen van een CVA afasie: problemen in taal en communicatie dysartrie: problemen
Nadere informatieLibra R&A locatie AC Eindhoven. Klein Duimpje. Therapeutische speelleergroep
Libra R&A locatie AC Eindhoven Klein Duimpje Therapeutische speelleergroep Klein Duimpje is een speelleergroep voor jonge dove en slechthorende kinderen van 1½ tot 4 jaar. In deze folder leest u voor wie
Nadere informatieDevelopmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts
Developmental Coordination Disorder Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts 11-06-2015 Inhoud Developmental Coordination Disorder Criteria Kenmerken Comorbiditeiten Pathofysiologie Behandeling Prognose
Nadere informatieDoor deze bestraling (radiotherapie) kunnen er een aantal bijverschijnselen optreden in uw mond.
Mondhygiëne. U wordt bestraald in verband met een aandoening in het hoofd/hals gebied. Door deze bestraling (radiotherapie) kunnen er een aantal bijverschijnselen optreden in uw mond. Dit willen wij tot
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Ataxia teleangiectasia. www.kinderneurologie.eu
Ataxia teleangiectasia Wat is ataxia teleangiectasia? Ataxia teleangiectasia is een erfelijke ziekte die gekenmerkt wordt door evenwichtsstoornissen, vaatafwijkingen op het oogbolwit en problemen met de
Nadere informatieSlikproblemen Logopedie & diëtetiek.
Slikproblemen Logopedie & diëtetiek www.nwz.nl Inhoud Slikken 3 Slikproblemen 3 Symptomen van verslikken 4 Risico s 4 Onderzoek en behandeling 5 Voeding 5 Adviezen 6 Meer informatie 7 Uw vragen 7 2 Tijdens
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu
Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de
Nadere informatieStoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische
Stoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische bewegingen Akinesie Bevriezen Rigiditeit Verhoogde spiertonus,
Nadere informatieIn de bijlage van deze folder leest u meer over het ontstaan en verhelpen van slikproblemen.
Slikspreekuur In overleg met uw behandelend KNO-arts bent u uitgenodigd voor het Slikspreekuur. In deze folder kunt u lezen wat een bezoek aan het Slikspreekuur inhoudt. Heeft u na het lezen van de folder
Nadere informatieDysartrie bij volwassenen
Dysartrie bij volwassenen Inleiding U bent door uw huisarts of specialist doorverwezen naar de logopedist voor de behandeling van uw spraakstoornis dysartrie. In deze folder wordt u uitgelegd wat dysartrie
Nadere informatieSpreekuur. Kindergeneeskunde. Down Syndroom Team Noord-Limburg
Kindergeneeskunde Spreekuur Down Syndroom Team Noord-Limburg Inleiding Uw kind heeft het Downsyndroom. Daarom heeft uw kinderarts u attent gemaakt op het Down Syndroom Team Noord-Limburg. In deze brochure
Nadere informatieDroge mond. Droge mond
Droge mond Droge mond Iedereen heeft tijdelijk wel eens last van een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken of bij stress. Maar je kunt er ook langdurig last van hebben. Of de klacht kan blijvend
Nadere informatieGezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden. Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste
Gezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste Als alles goed gaat Gezonde voeding Gezond kauw- en slikpatroon Gezonde voeding Voedingsdriehoek
Nadere informatieBehandeling met botulinetoxine
Behandeling met botulinetoxine Bij speekselvloed (kwijlen) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De neuroloog heeft met u besproken dat u behandeld kunt worden met
Nadere informatieLogopedie. Dysartrie, een verworven spraakstoornis. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Logopedie, een verworven spraakstoornis 1 Inleiding U (of uw partner/familielid) bent opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis in verband met hersenletsel. Wanneer er sprake is van een taal-
Nadere informatieHet melkgebit. Kleine mond, kleine tanden
Het melkgebit Kleine mond, kleine tanden In de kleine mond van een kind passen geen volwassen tanden. Daarom krijgt een kind eerst een melkgebit. Het gebit is belangrijk om te bijten, kauwen, spreken en
Nadere informatieWilhelmina Kinderziekenhuis. Zorg na spraakverbeterende operatie. Schisiscentrum Utrecht
Wilhelmina Kinderziekenhuis Zorg na spraakverbeterende operatie Schisiscentrum Utrecht Zorg na spraakverbeterende operatie (pharyngoplastiek ) Uw kind heeft een spraakverbeterende operatie (pharyngoplastiek)
Nadere informatieVRAGENLIJST SPREEKKLACHTEN BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON
VRAGENLIJST SPREEKKLACHTEN BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON Omcirkel steeds het cijfer dat bij het beste antwoord hoort. Ik heb de volgende mening over mijn stem: 1. Mijn stem klinkt normaal. 2. Mijn stem klinkt
Nadere informatieTeveel aan speeksel of te droge mond
Teveel aan speeksel of te droge mond en het syndroom van Sjögren Teveel aan speeksel (overmatige speekselvloed) [MN, 18 maart 2017] Wat is een teveel aan speeksel? Een teveel aan speeksel betekent dat
Nadere informatieNormale ontwikkeling van de mondfuncties
Normale ontwikkeling van de mondfuncties -Reflexen in het mondgebied (zuigen aan de borst of uit de fles) -Leren eten van een lepel -Leren kauwen -Leren drinken uit een beker Reflexen in het mondgebied
Nadere informatieOmgaan met vochtbeperking
Omgaan met vochtbeperking Ziekenhuis Gelderse Vallei Dorst kan ontstaan als de arts een vochtbeperking voorschrijft, maar ook door gebruik van bepaalde medicijnen of een mondziekte. Om uw vochtinname zo
Nadere informatieDagcentrum, expertisecentrum voor infuustherapie en medische interventies. Mondhygiëne bij chemotherapie
Dagcentrum, expertisecentrum voor infuustherapie en medische interventies Mondhygiëne bij chemotherapie Dagcentrum, expertisecentrum voor infuustherapie en medische interventies U wordt behandeld met
Nadere informatiePATIËNTENINFO Dysartrie
PATIËNTENINFO Dysartrie LOGOPEDIE / AFASIOLOGIE Wat is dysartrie? Dysartrie is een verworven motorische spraakstoornis ten gevolge van een neurologische aandoening. We lichten de belangrijkste termen van
Nadere informatie24-uurs zuurgraad(ph)-meting bij kinderen
24-uurs zuurgraad(ph)-meting bij kinderen 2 Uw kind krijgt een onderzoek waarbij de zuurgraad (ph) van de slokdarm gedurende 24 uur gemeten wordt. Dit onderzoek vindt plaats op de kinderafdeling A24 van
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch. Eet- en drinkteam
Libra R&A locatie Blixembosch Eet- en drinkteam Eten en drinken. We doen het dagelijks. Als uw kind hier problemen mee heeft, geeft dat zorg. De situatie is belastend voor uw kind en voor uzelf. Het is
Nadere informatieHet melkgebit. Kleine mond, kleine tanden
Het melkgebit Kleine mond, kleine tanden In de kleine mond van een kind passen geen volwassen tanden. Daarom krijgt een kind eerst een melkgebit. Het gebit is belangrijk om te bijten, kauwen, spreken en
Nadere informatieMedische vragenlijst: Persoonlijke gegevens Naam : Voornamen Geb. datum Geslacht Adres : Postcode Woonplaats Telefoon Mobielnummer Emailadres
Ouddorp, Medische vragenlijst: In het belang van uw kind verzoeken wij u de vragen volledig, kernachtig en nauwkeurig in te vullen. Wanneer u te weinig ruimte hebt op dit formulier, wilt u dan op een apart
Nadere informatiePas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding.
Voeding bij geïrriteerd slijmvlies van de mond, keel en/of slokdarm Door de bestraling kan het slijmvlies van de mond en keel geïrriteerd raken. Dit kan klachten geven bij het eten. Aanpassing van de voeding
Nadere informatieOmgaan met vochtbeperking en dorst
Omgaan met vochtbeperking en dorst Ziekenhuis Gelderse Vallei Dorst kan ontstaan als de arts een vochtbeperking voorschrijft, maar ook door gebruik van bepaalde medicijnen of een mondziekte. Om uw vochtinname
Nadere informatieAls slikken moeilijk gaat
Als slikken moeilijk gaat Informatie en algemene adviezen voor volwassenen met slikproblemen Logopedie Locatie Hoorn/Enkhuizen Slikken Eten en drinken (en daarmee kauwen en slikken) zijn van levensbelang
Nadere informatiePoliklinische revalidatie bij DCDproblematiek. jaar
Poliklinische revalidatie bij DCDproblematiek bij kinderen van 4 tot 12 jaar Inleiding Stil zitten, veters strikken, schrijven, met bestek eten of een bal vangen. Dit zijn een aantal activiteiten waarvan
Nadere informatieWilliams syndroom. Federatie van Ouderverenigingen A DVIEZEN VOOR DE TANDARTS
Williams syndroom A DVIEZEN VOOR DE TANDARTS Federatie van Ouderverenigingen Colofon Tekst: Erica Etty Bewerking: Mieke van Leeuwen en Paul Pyck vormgeving: Catrien van den Berg 2001 Federatie van Ouderverenigingen
Nadere informatieEen operatie in het hoofd-halsgebied die tijdelijk hinder kan veroorzaken tijdens het eten en drinken.
Dysfagie 1 Wat is dysfagie? Dysfagie is een slikstoornis die kan ontstaan door: Verminderd functioneren van structuren, spieren of zenuwen die nodig zijn om te slikken. Hieronder verstaan we bijvoorbeeld
Nadere informatieMoeite met slikken van medicijnen
400047 Moeite met slikken van geneesmiddelen_400003 Antibiotica 21-12-10 05:54 Pagina 4 Medicijnen: sommige medicijnen kunnen sufheid of een droge mond veroorzaken. Als iemand suf is, kan hij vergeten
Nadere informatieSPEEKSELKLIEROPERATIE
SPEEKSELKLIEROPERATIE 25729 Inleiding Deze folder geeft u een overzicht over operaties aan de speekselklieren. Realiseert u zich dat uw situatie kan afwijken van datgene dat u in deze folder leest. Speekselklieren
Nadere informatiePercutane Endoscopische Gastrostomie
Percutane Endoscopische Gastrostomie Naam student : Maaike de Kleijn Studentnummer : 3209849 Inleiding In dit essay wordt uitgelegd wat percutane endoscopische gastrostomie (PEG) is en wanneer deze geplaatst
Nadere informatieDuimen, vingerzuigen of de fopspeen
Duimen, vingerzuigen of de fopspeen Duimen, vingerzuigen of de fopspeen Duim-, vinger- of speenzuigen komt vaak voor bij baby s en peuters. Ze doen dit vooral tijdens voorlezen, muziek luisteren, tv-kijken
Nadere informatieThe infant motor profile Heineman, Kirsten Roselien
The infant motor profile Heineman, Kirsten Roselien IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE. LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie
PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie 2 LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren
Nadere informatieVragenlijst voor ouders / verzorgers
Vragenlijst voor ouders / verzorgers Betreft: naam: Geb. datum: Vroege spraak- en taalontwikkeling - Start: Is de spraak- en taalontwikkeling op tijd begonnen:. gebrabbeld:. tijdstip eerste woorden:. tijdstip
Nadere informatieStart, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas
Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade Dr. C. Jadoul Neuroloog AZ Nikolaas 1 Casus: recidief slikpneumonie Dame 75 jaar Spoed: algemeen achteruit (mentaal en fysiek) Antec: Parkinson
Nadere informatieSLIKSTOORNISSEN DYSFAGIE. - Patiëntinformatie -
SLIKSTOORNISSEN DYSFAGIE - Patiëntinformatie - Inleiding Beste patiënt, beste familieleden, Deze brochure bieden we u aan omdat u of uw familielid problemen ondervindt bij het slikken. Deze brochure is
Nadere informatieSignaleren van verslikken bij mensen met een verstandelijke handicap. Annemarie Helder logopedist
bij mensen met een verstandelijke handicap Annemarie Helder logopedist Even voorstellen. Annemarie Helder Ruim 25 jaar logopedist Werkervaring: speciaal onderwijs, revalidatie, zorg voor mensen met verstandelijke
Nadere informatieDysfagie. Logopedie. Beter voor elkaar
Dysfagie Logopedie Beter voor elkaar 2 Dysfagie Deze folder geeft u uitleg over slikproblemen en hoe u deze zoveel mogelijk kunt voorkomen. De informatie is ook nuttig voor uw omgeving. Laat uw naasten
Nadere informatieGehoor-en Spraak Centrum (GSC) Sophia Kinderziekenhuis
Gehoor-en Spraak Centrum (GSC) Sophia Kinderziekenhuis U en uw kind hebben een afspraak op het Gehoor- en Spraak Centrum (GSC) van de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde van het Erasmus MC - Sophia.
Nadere informatieOperatie aan de speekselklieren
KNO-heelkunde Operatie aan de speekselklieren Inleiding Deze folder geeft u informatie over operaties aan de speekselklieren (operatieve verwijdering van de oorspeekselklier of van de onderkaakspeekselklier).
Nadere informatieWelkom bij de kinderrevalidatie. Revalidatiegeneeskunde
Welkom bij de kinderrevalidatie Revalidatiegeneeskunde mca.nl Welkom bij de kinderrevalidatie Uw kind is doorverwezen naar de Revalidatiegeneeskunde. Op deze afdeling werkt een team dat gespecialiseerd
Nadere informatieLogopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert
Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Steinert (Myotone Dystrofie). In deze folder vindt u meer informatie over de
Nadere informatie3) Zijn er tijdens de zwangerschap ziekten of ander complicaties geweest? Ja/nee Zo ja, welke ziekte/complicatie en in welke maand?
Patiëntensticker ALGEMENE ANAMNESE ALGEMENE VRAGEN 1) Wat is de reden voor het bezoek aan de polikliniek kinderneurologie? 2) Hoe lang bestaat het probleem al? MEDISCHE VOORGESCHIEDENIS S.v.p het juiste
Nadere informatieBegeleiding thuis. Folder 3. Centrum Vrouw, Moeder & Kind Ziekenhuis Tjongerschans
Begeleiding thuis Folder 3 Centrum Vrouw, Moeder & Kind Ziekenhuis Tjongerschans Inhoudsopgave 1 Voorwaarden voor vervroegd ontslag... 1 2 Getekende verklaring voor vervroegd ontslag... 1 3 Welke begeleiding
Nadere informatieDe meerwaarde van het Eatingand Drinking Ability Classification System (EDACS) bij kinderen met Cerebrale Parese. Disclosure
De meerwaarde van het Eatingand Drinking Ability Classification System (EDACS) bij kinderen met Cerebrale Parese Karen van Hulst, MSc Symposium Rotterdam 13 februari 2017 Disclosure De onderzoekers hebben
Nadere informatie24-uurs ph meting (zuurgraadmeting)
Kindergeneeskunde 24-uurs ph meting (zuurgraadmeting) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is een 24-uurs PH meting?... 3 Voorbereiding thuis... 4 Het onderzoek... 4 Na het onderzoek... 5 De uitslag...
Nadere informatieNaam kind: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: Geboortedatum Verzekering: Nummer:
Vragenlijst voor de deelnemers aan het MCG kamp ALGEMENE GEGEVENS Naam kind: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: Geboortedatum Verzekering: Nummer: In noodgevallen contact opnemen met: 1 e persoon
Nadere informatieAangepaste Vanderbilt Hoofd-halstumoren klachtenlijst-50v.2.0 Modified Vanderbilt Head and Neck Cancer Symptom Survey-50v.2.0)
Aangepaste Vanderbilt Hoofd-halstumoren klachtenlijst-50v.2.0 Modified Vanderbilt Head and Neck Cancer Symptom Survey-50v.2.0) Modified VHNSS-50v.2.0 (NL versie 1.0+) Wij stellen u achtereenvolgens vragen
Nadere informatiePh-meting. Kinderafdeling
Ph-meting Kinderafdeling Beter voor elkaar Ph- metrie / ph-meting Wat is een ph-meting Bij dit onderzoek wordt 24 uur lang de ph (zuurgraad) gemeten van de slokdarm. Ieder kind heeft periodes dat de zure
Nadere informatieDienst geriatrie Slikproblemen bij ouderen. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie
Dienst geriatrie Slikproblemen bij ouderen Informatiebrochure voor de patiënt en de familie VOORWOORD Beste familieleden, Onlangs werd uw familielid opgenomen in het ziekenhuis. Deze informatiebrochure
Nadere informatieSchisis. Sophia Kinderziekenhuis
Schisis Sophia Kinderziekenhuis 2 Als een kind wordt geboren met een spleet in de lip, een spleet in de kaak en/of in het gehemelte noemen wij dit een schisis. In het Erasmus MC - Sophia worden kinderen
Nadere informatieHet Down-team. Afdeling kindergeneeskunde Locatie Veldhoven
Het Down-team Afdeling kindergeneeskunde Locatie Veldhoven Vooraf Zowel bij ouders als bij behandelaars bestond de behoefte om een speciale polikliniek te starten voor de kinderen met het Down Syndroom
Nadere informatieLichamelijke activiteit bij mensen met een dwarslaesie
Lichamelijke activiteit bij mensen met een dwarslaesie Carla Nooijen Bewegingswetenschapper OIO, Erasmus MC c.nooijen@erasmusmc.nl Introductie (1) % van 'normaal' activiteitenniveau Introductie (2) 100
Nadere informatieWelkom bij de kinderrevalidatie
Welkom bij de kinderrevalidatie Revalidatiegeneeskunde mca.nl Inhoudsopgave Kinderrevalidatie, hoe gaat dat? 3 Wie werken er op de afdeling revalidatie? 4 Uw vragen 6 Niet tevreden? 6 Colofon Redactie:
Nadere informatieOrthostatische tremor en diepe hersenstimulatie
Orthostatische tremor en diepe hersenstimulatie Fleur van Rootselaar Neuroloog/klinisch neurofysioloog 29 mei 2015, 2e OT-ontmoetingsdag Presentatie Wat is tremor? Classificatie Hoe ontstaat tremor? Etiologie
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieOnze cliënten aan het woord
Onze cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Naam cliënt : Naam invuller vragenlijst : Woning cliënt : Datum : 1 Toelichting Inleiding Naam instelling wil graag
Nadere informatieCourse of limitations in activities in elderly patients with osteoarthritis of the hip or knee. CARPA onderzoek. Artrose.
Course of limitations in activities in elderly patients with osteoarthritis of the hip or knee Gabriella M. van Dijk Achtergrond Onderzoeksvragen Literatuuronderzoek Longitudinaal cohort onderzoek Methode
Nadere informatieJKF/KFA congres 9 maart 2018 KFA prijs
JKF/KFA congres 9 maart 2018 KFA prijs Dr. Joke Geytenbeek CP-CaLL : Taalbegripsontwikkeling van kinderen met Cerebrale Parese en bepalende factoren KFA prijs 2015 C-BiLLT project Computer-Based instrument
Nadere informatieEACD recommendations DCD. EACD recommendations. EACD recommendations DCD. EACD recommendations DCD. What s new? EACD recommendations DCD 3-12-2013
EACD recommendations NL vertaling en aanpassing H. Reinders namens DCD Stuurgroep Internationaal: Juli 2011 Vertaling: zomer 2012 Bespreken in werkgroepen najaar 2012 Stuurgroep voorstel: maart 2013 Reactie
Nadere informatieLeren drinken bij te vroeg geboren baby s
Leren drinken bij te vroeg geboren baby s 2 Inleiding Wanneer uw baby te vroeg geboren is (prematuur), of met een te laag geboortegewicht (dysmatuur), kan hij/zij vaak niet meteen zelf (alles) drinken.
Nadere informatie