Hoe gaat Nederland met pensioen? Een onderzoek over het pensioensbewustzijn van Nederland op verschillende thema s, waaronder duurzame inzetbaarheid In opdracht van. GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 1
Inleiding GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 2
Inleiding Langer doorwerken Delta Lloyd wil als belangrijke speler in de pensioenmarkt op een inhoudelijke manier een bijdrage leveren aan de pensioendiscussie. Het onderwerp langer doorwerken.is zowel bij werkgevers als beleidsbepalers een onderwerp dat nog volop in beweging is. Het besef dringt langzaam door dat we het werken er op moeten gaan inrichten. Er is behoefte aan goede inhoudelijke input, waarmee de komende jaren de discussie gevoerd kan worden. Doelstellingen Het onderzoek Hoe gaat Nederland met Pensioen is hier onderdeel van en onderzoekt hoe bewust werknemers zich voorbereiden op hun pensioen op verschillende thema s. Binnen het thema duurzame inzetbaarheid wordt jaarlijks gemeten welke maatregelen werknemers bereid zijn te nemen om door te werken. Hoe gaat Nederland met Pensioen? is uitgevoerd onder 1000 werknemers. Het geeft inzicht in het pensioenbewustzijn van werknemers, hoe men aankijkt tegen langer doorwerken en hoe de werkgever daar een rol in speelt. Doelgroep Voor deze monitor is een onderzoek uitgevoerd onder werknemers in loondienst of overheidsdienst. Deze werknemers zijn geselecteerd uit het Online Panel van GfK. Dit Panel telt ruim 110.000 personen en heeft een goede responskwaliteit. Het Panel wordt maandelijks gescreend waarbij gevraagd wordt naar onder meer de werkende status, positie in het huishouden, branche waar men in werkzaam is. Daarmee kan heel nauwkeurig een goede en representatieve steekproef getrokken worden voor de werknemer. GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 3
Conclusies GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 4
Conclusie Maatregelen voor langer doorwerken Slechts 12% van de werknemers heeft nu al maatregelen genomen om langer door te kunnen werken. Een meerderheid van de werknemers (64%) heeft nog geen maatregelen genomen om langer door te werken én heeft voorlopig ook geen plannen in die richting. Ten opzichte van jonge werknemers bereid de groep in de leeftijd van 55-64 zich het meeste voor op langer doorwerken. Kennisverbreding, bijsparen en fit blijven zijn de meest genoemde maatregelen die werknemers treffen om langer door te kunnen werken. Werknemers willen langer doorwerken op hetzelfde niveau. Voor een grote meerderheid zijn demotie, bijscholing, lager salaris beslist geen optie! Vrouwen zouden zich eerder laten omscholen naar een ander vak dan mannen. Werknemers zijn niet erg flexibel: alleen in de urenbesteding is een substantiële groep bereid veranderingen te accepteren als zij langer zouden doorwerken. In de zorgsector is er slechts 11% die zegt (bijna) full time door te willen werken na de huidige pensioenleeftijd. Met name van werknemers uit overheidsinstanties zegt een grote meerderheid (83%) door te willen werken bij dezelfde werkgever. Ongeveer een vijfde van de (vooral hoog opgeleide) werknemers denkt lang na de AOW datum door te blijven werken. Van de werknemers van overheidsinstanties denkt meer dan de helft echt te stoppen met werken op een vaste pensioendatum GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 5
Leeswijzer Significante verschillen tussen doelgroepen In het rapport zijn significante verschillen tussen verschillende groepen weergegeven aan de hand van onderstaande symbolen. Geslacht Leeftijd Opleidingsniveau Geschat inkomen bij pensionering Branche/sector Bedrijfsgrootte GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 6
Duurzame inzetbaarheid GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 7
Slechts 12% heeft nu al maatregelen genomen om langer door te kunnen werken. Een meerderheid (64%) heeft dat nog niet gedaan én heeft voorlopig ook geen plannen in die richting. Voorbereiden op langer doorwerken Laag opgeleide werknemers zijn veel minder bezig met voorbereiden op langer doorwerken dan hoog opgeleiden. Daarbij zijn zij dit ook minder van plan te doen. Ten opzichte van jonge werknemers bereid de groep in de leeftijd van 55-64 zich het meest voor op langer doorwerken. Met name werknemers uit de financiële sector (44%) hebben nog geen concrete maatregelen genomen, maar zijn dit wel van plan. Er zijn meer mannen dan vrouwen die nu al maatregelen nemen om zich voor te bereiden op langer doorwerken. C4a. Bereidt u zich nu op een of de andere manier voor op het feit dat u straks Basis: n = 1000 waarschijnlijk langer door moet werken na uw 65 ste jaar? GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 8
Werknemers willen langer doorwerken op hetzelfde niveau. Voor een grote meerderheid zijn demotie, bijscholing, lager salaris beslist geen optie! Te accepteren maatregelen bij langer doorwerken minder ingrijpende maatregelen Hoog opgeleiden accepteren bijscholing, een andere (minder verantwoordelijke) functie, een lager salaris en minder uren werken. Laag opgeleiden zeggen vaker nog geen idee te hebben welke maatregelen zij zouden accepteren. meer ingrijpende maatregelen Vrouwen zijn meer bereid dan mannen om zich te laten omscholen naar een ander vak. De groep werknemers tussen 55 en 64 jaar die zegt zich het meest voor te bereiden op langer doorwerken, zijn tevens het minst bereid om ook maar één van deze maatregelen te accepteren om langer door te kunnen werken. Bijscholing in het vakgebied en veranderen van werkgever zijn maatregelen die met name werknemers uit de sector informatie en communicatie bereid zijn om te accepteren. C5. Welke maatregelen bent u bereid te nemen of te accepteren om langer door Basis: n = 1000 te kunnen werken? U kunt hier meerdere antwoorden aankruisen GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 9
Kennisverbreding, bijsparen en in goede gezondheid blijven zijn vaak genoemde maatregelen die werknemers treffen om langer door te kunnen werken Voornamelijk zorgen dat je meer inzicht te krijgen in fit blijft, zowel lichamelijk als Hypotheek aflossen om Sparen om eerder te pensioen en hoe het beste geestelijk. Daarnaast werk minder te kunnen werken kunnen stoppen een buffer te starten voor zoeken dat je echt leuk later... vindt om te doen. Dat kan je langer volhouden. Geplande maatregelen bij langer doorwerken Basis: n = 1000 C4b. Wat voor maatregelen heeft u genomen of wat bent u van plan te gaan doen? GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 10
Het belang van voorbereiding op langer doorwerken (door werkgever en werknemer) wordt breed onderkend door zo n driekwart van de werknemers. De acceptatie van pensionering na het 67 e jaar en van de verhoging van de pensioenleeftijd is nog (zeer) beperkt. Meningen over langer doorwerken Terecht zekeren Optimisten Terecht onzekeren Pessimisten % (helemaal) mee eens % (helemaal) mee oneens % (helemaal) mee eens Basis: n = 1000 E1. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 11
Werknemers tonen zich (nog) weinig flexibel: alleen in de urenbesteding is een substantiële groep bereid veranderingen te accepteren. Dimensies van arbeidsflexibiliteit Met name van werknemers uit overheidsinstanties zegt meer dan driekwart (83%) door te willen werken bij dezelfde werkgever. honkvastheid urenbesteding functievastheid werkniveau In de gezondheidszorg is er slechts 11% die zegt (bijna) full time door te willen werken na de huidige pensioenleeftijd. C5a t/m C5d. Stel dat u door zou werken na de huidige pensioendatum die nu geldt Basis: n = 1000 (voor de meeste werknemers is dat nu 65 jaar). Hoe zou u dan door willen werken? Is dat: GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 12
Onderzoeksverantwoording Methode Veldwerkperiode Doelgroep & steekproef Rapportage Certificering Het onderzoek is online uitgevoerd op het Online Panel van Intomart GfK. Respondenten uit het Panel ontvingen via een e-mail een uitnodiging met daarin een link naar de online vragenlijst. Het veldwerk voor dit onderzoek werd uitgevoerd in de periode 14 t/m 25 oktober 2013. De gemiddelde invulduur van de vragenlijst bedroeg ca. 13 minuten. De doelgroep voor dit onderzoek bestaat uit Nederlandse werknemers. Door middel van screeningsvragen is een steekproef getrokken uit het Online Panel. De geselecteerde respondenten hebben in eerder onderzoek aangegeven in loondienst of overheidsdienst werkzaam te zijn. In totaal hebben n=1000 werknemers de vragenlijst volledig ingevuld. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd en opleiding, zodat de verhouding representatief is voor de Nederlandse werknemer. Naast deze PowerPoint-rapportage zijn er eveneens uitgebreide tabellenboeken beschikbaar met uitsplitsingen van de resultaten naar relevante achtergrondkenmerken en typeringen. Het onderzoek is uitgevoerd in overeenstemming met het kwaliteitssysteem van Intomart GfK dat is gecertificeerd volgens de normen van NEN-EN-ISO 9001, ISO 20252 en ISO 26362. Intomart GfK onderschrijft de gedragsregels van E.S.O.M.A.R. (European Society for Opinion and Market Research) en is lid van de brancheorganisatie MOA (zie http:// www.moaweb.nl). Het is toegestaan de uitkomsten van onderzoek extern te publiceren. Wel dient in dat geval bij de onderzoeksresultaten als bron "Intomart GfK november 2013" te worden vermeld. Exclusiviteit verzamelde gegevens is gebaseerd op de Gedragscode van de MOA, art. 9 (zie http://www.moaweb.nl). GfK Intomart 2014 Hoe gaat Nederland met pensioen? Januari 2014 13