leren & inspireren 2015 #1 In dit nummer: Teamcultuur & leiderschap Soms heb je iemand nodig die je ogen opent Verkeersonderwijs door leraar en ouders samen In Amsterdam ziet De Toekomst er zonnig uit Wat doet een tabletcoach? Werken in een PLG Hoe werkt dat?
Ik heb een droom Ik droom van een wereld waarin het leren van kinderen centraal staat. Waarin gekeken wordt naar ieder kind en diens mogelijkheden. Waarin gezocht wordt welke talenten elk kind heeft en hoe het deze kan ontwikkelen. Ik droom van een wereld waarin netwerken bestaan tussen leraren, die met elkaar verbonden zijn rond thema s en zo elkaar inspireren en van elkaar leren. Om zo nog beter in te kunnen spelen op wat de kinderen nodig hebben om zich te ontwikkelen. En deze wereld is niet eens zo ver weg. Binnen veel besturen bestaan al netwerken en zijn scholen steeds meer bezig met hoe kinderen optimaal kunnen leren; welke interventies effectief zijn en welke niet. Het onderzoek van John Hattie, onderwijswetenschapper uit Nieuw-Zeeland, kan hierbij helpen. In deze Groei& leest u hierover meer op pagina 4. Steeds meer scholen zoeken nieuwe onderwijsvormen of -middelen om kinderen op hun eigen manier te laten leren. OBS De Toekomst in Amsterdam doet zijn naam eer aan en bereidt zich voor om een nieuw onderwijsconcept in te voeren; Onderwijs Voor een Nieuwe Tijd (Steve JobsSchool). Op pagina 8 leest u over de keuzes die de school gemaakt heeft en de weg die ze hebben afgelegd. Natuurlijk gaan wij ook mee met de tijd en proberen u uit te dagen om te bedenken wat bij u op school nog kan bijdragen aan het leren van kinderen. Of u zich oriënteert op tablets of op andere vormen van leerlingbegeleiding in het kader van passend onderwijs, wij kunnen u helpen. In deze Groei& leest u inspirerende voorbeelden van scholen die u voorgingen. En wat betreft mijn droom van verbonden leraren? Die droom komt steeds dichterbij. Wij zijn bezig met het ontwikkelen van een manier om u laagdrempelig en wanneer het u uitkomt te verbinden met uw collega s van andere scholen, andere besturen en andere regio s. Digitaal, via uw telefoon of tablet, makkelijk en snel. Hierover vertellen we u graag meer in de volgende Groei&. Deze kunt in het begin van het nieuwe schooljaar verwachten. Arie Grandia, Bestuurder OnderwijsAdvies info@onderwijsadvies.nl www.onderwijsadvies.nl Volg ons op: OnderwijsAdvies 2 OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN GROEI&
Het gedrag van Raphael verandert. Hij werkt geconcentreerder en zelfstandiger. Hij blijkt uitdagender werk aan te kunnen Passend Onderwijs Soms heb je iemand nodig die je de ogen opent Raphael zit in groep twee op de Bernardusschool in Zoeterwoude. Het is een jongetje dat veel aandacht vraagt van de juf, omdat hij moeite heeft zich te concentreren en een korte spanningsboog heeft. De juf en de intern begeleider maken zich zorgen over de werkhouding en het gedrag van Raphael. Ook de ouders zien dat er wat moet gebeuren, maar willen hun kind niet laten labelen en laten liever geen psychologisch onderzoek doen. Besloten wordt eerst in de klas acties in te zetten om ander gedrag te stimuleren. De onderwijsassistent gaat met Raphael aan de slag en voert een beloningskaartensysteem in. Er verandert echter te weinig in het gedrag en de klas heeft er steeds meer last van. Raphael praat bijvoorbeeld vaak voor zijn beurt of blijft niet zitten tijdens een kringgesprek of zelfstandig werken. Marja Oudshoorn, intern begeleider op de Bernardusschool: Het ging niet goed met Raphael in de klas. Samen met de ouders is daarom besloten Raphael anoniem in te brengen in het ondersteuningsteam. Caroline Hoos, werkzaam bij OnderwijsAdvies, maakt deel uit van het ondersteuningsteam en wil Raphael graag helpen. Samenwerking werpt vruchten af Samen starten ze een intensief traject. Caroline ziet Raphael regelmatig individueel buiten de klas en stelt drie doelen met hem. De doelen beschrijven het gewenste gedrag: stil luisteren in de kring goed samen spelen met andere kinderen zelfstandig werken Wat Caroline opstart met Raphael, pakt de onderwijsassistent op in de klas. Zo zijn er drie momenten in de week dat met Raphael gewerkt wordt aan zijn doelen die in het handelingsplan zijn opgeschreven. Daarnaast coacht Caroline de onderwijsassistent via telefoon en/ of mail en stemt ze af met de juf. Deze samenwerking werpt zijn vruchten af. Het gedrag van Raphael verandert. Hij werkt geconcentreerder en zelfstandiger. Hij blijkt uitdagender werk aan te kunnen. Dát is de basis van passend onderwijs Marja: Caroline heeft ons heel goed geholpen. Zij heeft ons eigenlijk bij de basis teruggebracht en ons laten zien wat Raphael nodig heeft. Door anders naar hem te kijken, zijn we hem beter gaan begrijpen en hebben we meer op zijn behoefte kunnen inspelen. Het was eigenlijk heel simpel, maar zelf kwamen we er niet op. Dan is het goed dat iemand als Caroline je de ogen opent. Ik heb er veel van geleerd. Dit kan ik zeker ook bij andere kinderen gebruiken. Ik denk dat dat de basis van passend onderwijs is. 3
Als je kinderen verantwoordelijkheid voor leren bijbrengt, dan vergemakkelijkt dat hun leerproces Leren zichtbaar maken Op de Westerschool gaan wij de leerlingen meer bij het leerproces betrekken Janneke Meijers is directeur van de Westerschool (po) in Gouda en volgt met haar team bij OnderwijsAdvies de tweedaagse training Leren zichtbaar maken voor leraren. Wat is Leren zichtbaar maken? Wat is de impact die je op het leren van je leerlingen hebt? Hoe kun je als leraar effectieve feedback geven? Hoe maak je leren zichtbaar? Vragen als deze vormen de basis van de filosofie van John Hattie: visible learning. We vroegen janneke wat voor haar de aanleiding was Vorig jaar hebben we een herijking gedaan op de visie en missie van ons onderwijs. Wat is goed onderwijs en hoe bereiden we de kinderen voor op de toekomst? We wilden meer coachend lesgeven en leerlingen helpen inzicht te geven in hun eigen leren. Halverwege 2014 heb ik de informatiebijeenkomst over Leren zichtbaar maken bijgewoond en het boek gelezen. Dit boek inspireerde mij enorm en heeft ertoe geleid dat wij (het team) ons nader in de aanpak van John Hattie wilden verdiepen. Janneke heeft met haar team de 1 daagse training de Grondslag gevolgd en nu de meer praktische 2 daagse training Leren zichtbaar maken voor leraren. Hoe heb je de trainingen ervaren? Heel goed. De vele onderzoeken die John Hattie heeft uitgevoerd hebben geresulteerd in veel wetenschappelijk onderbouwde kennis. We hebben met het team gekeken naar de onderzoeksuitkomsten. Welke handelingen hebben nu het meest effect op het leren van kinderen en leraren; wat werkt en wat werkt niet? Je kiest voor de dingen die werken. Wat niet effectief is, kun je beter achterwege laten. Zo blijkt onder meer dat zittenblijven over het algemeen zinloos zinloos is. 4 OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN GROEI&
Download de preview of bestel het boek Leren zichtbaar maken Het boek Leren zichtbaar maken geeft richtlijnen voor goed onderwijs, zoals: investeer in een positieve relatie met de leerling, plak liever geen label op de leerling zoals ADHD of dyslexie, maar vindt uit welke aanpak werkt. Kijk samen vooruit, waar willen we heen? En bespreek dan wat al bereikt is en hoe verder. Beschouw de reacties van de leerling als waardevolle feedback op je eigen handelen. Wat doe ik al goed en wat kan beter? U vindt het boek Leren zichtbaar maken in de webshop van OnderwijsAdvies. U kunt daar ook gratis de preview van het boek downloaden. Leren zichtbaar maken is een gezamenlijk project van de Bazalt, HCO, RPCZ en OnderwijsAdvies. John Hattie: Zorg dat leerlingen de liefde ontwikkelen voor het leren, en leer hen hun eigen leraar te zijn John Hattie tijdens het congres Visible Learning 2014 Wat heeft de training jou en je collega s opgeleverd? Onze focus ligt nu op de wijze waarop wij het kind meer actief gaan betrekken bij het leerproces onder andere door het voeren van kindgesprekken. Wat wil het kind nog meer leren en wat heeft hij (of zij) nodig om die stap te zetten? En hoe kunnen wij daarbij helpen, zodat hij die volgende stap bereikt? Tijdens het 2e deel van de training zal OnderwijsAdvies ons begeleiden bij het voeren van deze kindgesprekken. Leren zichtbaar maken zien wij als een bewustwordingsproces; hoe kunnen wij kinderen het best begeleiden bij het leren? Wij zijn van mening dat het gedachtegoed van John Hattie een prima basis vormt om te kijken naar het effect van onze lessen. Wat gebeurt er bij het kind en wat is er nodig om hem verder te brengen? Als je kinderen verantwoordelijkheid voor leren bijbrengt, dan vergemakkelijkt dat hun leerproces. Tijdens de training, maar ook in het boek van Hattie, wordt ons bijgebracht hoe we daaraan kunnen werken. Wilt u verder met Leren zichtbaar maken? Neem deel aan: Een introductiesessie Leren zichtbaar maken: in 2 uur laat de Leren zichtbaar maken-expert u en uw collega s kennismaken met Hattie s bevindingen en wat dit zou kunnen betekenen voor uw school. Basistraining de Grondslag. In 1 dag worden de denkkaders die een invloed hebben op de leerprestaties van leerlingen toegelicht en leert u de effectgroottes van de verschillende strategieën interpreteren. Het congres Visible Learning op 4 en 5 november 2015. Doe online kennis op via de e-module Leren zichtbaar maken, deze komt dit voorjaar beschikbaar. Alle actuele informatie vindt u op www.lerenzichtbaarmaken.nl. Via de nieuwsbrief ontvangt u automatisch de meest actuele informatie over trainingen, boeken en het congres. 5
& In 20 bekende kleuterthema s eindelijk een hanteerbare én structurele aanpak voor slimme kleuters Geef leraren de verantwoordelijkheid terug en laat ze weloverwogen keuzes maken Surplus, het expertisecentrum voor begaafden van OnderwijsAdvies, vindt goed onderwijs aan kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong belangrijk. Immers, jong geleerd is oud gedaan. Pienter! biedt per thema volop uitgewerkte ideeën en inspiratie om deze groep leerlingen uitdaging op maat te geven, op een manier die voor de leraar haalbaar is. Pienter! 1-2 biedt een structurele aanpak voor verrijkingsonderwijs aan kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Een compleet verrijkingsaanbod rond 20 thema s, voor 2 leerjaren in de kleuterbouw. Pienter! 1-2 is een volledig verrijkingspakket dat flexibel ingezet kan worden! Pienter! 1-2 in vogelvlucht: Pienter! sluit aan bij thematisch werken Praktisch voor de leraar, met een vierwekenschema per project en begeleidingsaanpak Uitgebreide verantwoording in handleiding Stimuleren van betrokkenheid medeleerlingen (grote kring) en ouders: afsluiting project en thuis verder! Uitdagend voor de pientere leerling Pienter! biedt inspiratie voor de kleine kring met opdrachten onderzoekend en ontdekkend leren Bij het zelfstandig (ver-) werken kunnen speelwerkbladen en denkspel worden ingezet Extra: plus-suggesties bij ontwikkelingsmateriaal per project Inrichten van eigen herkenbaar plekje: het dolfinarium met een infohoek Wilt u het pakket eerst uitproberen? Bestel dan het proefpakket. Gerda Klink, specialist hoog begaafdheid binnen PCBO Trivia: Ik ben heel enthousiast over de breedte van het aanbod en de tips over het stellen van vragen. Het is ook overdraagbaar naar andere thema s. Andere gebruikers: Ik ben onder de indruk van de methode Pienter! Goed opgebouwd; praktisch. En dat geldt zeker ook voor de kopak- aanpak. Wat heerlijk, een compleet aanbod voor onze slimme kleuters! Mijn collega s van groep 1-2 zijn enthousiast en kijken uit naar de andere thema s. Pienter! thuis Pienter! thuis sluit aan bij de behoefte van het kind om het op school geleerde, thuis voort te zetten. Het zijn aanvullende opdrachten om het leren lezen en rekenen speels onder de knie te krijgen. De kern van Pienter! thuis wordt gevormd door een eigen open leeslijn, met Pien in de hoofdrol. Jane Hartog is teacher leader Professionele Leergemeenschap (PLG) op De Regenboogschool in Zoetermeer. Welke stappen heeft de school gezet en wat heeft de PLG het team opgeleverd? Wij vroegen het Jane. De eerste vraag aan Jane was, wat haar motivatie was om met de Professionele Leergemeenschap (PLG) aan de slag te gaan. Jane: Vorig schooljaar ben ik benaderd door de directeur van de Regenboogschool. De school wilde de opbrengsten verhogen en het team was op zoek naar een middel om dit te bereiken. De PLG bood uitkomst! Er werd nog gezocht naar een PLG teacher leader die het PLG project zou gaan aansturen en coachen. Omdat het mij een mooi proces leek om leraren nog professioneler en bewuster met hun vak om te leren gaan, ben ik deze uitdaging aangegaan. Het coachen sprak mij al erg aan en dit kon ik nu in de praktijk brengen. 6 OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN GROEI&
Professionele Leergemeenschap Leraren in hun kracht zetten om het maximale eruit te halen Wat zijn de belangrijkste stappen die je hebt gezet? De leraren hebben geleerd steeds meer op professionele wijze met elkaar in gesprek te gaan over hun vak en resultaten. Het vertrouwen in elkaar is gegroeid. Er zijn meer critical friends ontstaan en de eilandencultuur wordt minder. Er wordt meer kennis gedeeld over wat er in de school gebeurt en waar de collega s mee bezig zijn in hun klas. De opbrengsten worden met elkaar bekeken en besproken en elkaars kwaliteiten worden meer in kaart gebracht, gedeeld en gewaardeerd. We zitten nog midden in de cultuurverandering maar we zijn op de goede weg. Waar ben je tijdens het proces tegenaan gelopen? Ik als procescoach en mijn collega s binnen de PLG stuurgroep hadden een voorsprong op het proces. Wij moesten onszelf regelmatig terugfluiten om stil te kunnen staan bij wat er op de werkvloer gebeurde. Door regelmatig bij een PLG overleg aanwezig te zijn, kreeg ik een vollediger beeld van de wijze waarop de overlegmomenten verliepen en wat voor professioneel klimaat aanwezig was. De zelfreflectie blijft nog een aandachtspunt. Je kwetsbaar op durven stellen is voor sommige collega s nog lastig. Wat is het grootste succes tot nu? Leraren lijken zich bewuster te zijn van de invloed die ze hebben op het leren en de opbrengsten. De professionele ontwikkeling wordt gestimuleerd en leraren zien elkaars kwaliteiten beter. Waarom zou een school hiermee aan de slag moeten gaan? Leraren zijn professionals die je in hun kracht moet zetten om het maximale eruit te halen. Wanneer een leraar zich professioneel ontwikkelt, heeft dat effect op het leren bij de leerlingen. De kennis delen met andere leraren en de kwaliteiten van elkaar zien stimuleert het professionele klimaat. Wat was jouw rol en hoe heeft dat bijgedragen in het succes van de PLG? Afgelopen schooljaar was ik procescoach/ teacher leader (ik heb de opleiding Schoolcoach gevolgd). Door veel met het team in gesprek te gaan, veel individuele gesprekken aan te gaan en te bouwen aan het vertrouwen, konden we stappen maken. Tijdens de PLG overlegmomenten heb ik de kritische vragen gesteld en daardoor een taboe doorbroken. Het team en de directie heeft mij het vertrouwen gegeven en daardoor kwam ik ook in mijn kracht. Wilt u meer weten over PLG en wat het voor uw school kan opleveren? Lees meer op de website. 7
Joke Middelbeek is bestuurder van de Stichting Ondernemend Openbaar Onderwijs Westelijke Tuinsteden in Amsterdam. Onder de stichting vallen 15 scholen. Eén van de scholen is OBS De Toekomst. Een school met een nieuwe naam in een nieuw gebouw die op het punt staat een nieuw onderwijsconcept door te voeren. Een school waar hard gewerkt is door het team en waar deze inzet beloond is met een basisarrangement van de inspectie, waar de school vorig jaar nog als zwak werd beoordeeld. Geen zwakke school meer In Amsterdam ziet De Toekomst er zonnig uit Aan de slag met tablets? Dan is een tabletcoach onmisbaar! Gaat uw school met tablets werken of overweegt u dat? Volg dan de opleiding tabletcoach. In vier dagdelen wordt u tabletcoach en krijgt u handvatten om als aanspreekpunt te fungeren binnen de school met betrekking tot de organisatie van het tabletproject, de pedagogisch didactische toepassing en de techniek die nodig is om de tablets goed te laten functioneren. Waarom een tabletcoach? De essentie van deze opleiding is dat u leert om tablets goed toe te passen in het onderwijs, vanuit de visie van uw eigen school. Resultaat Na deze opleiding bent u de tabletcoach die collega s en het management kan begeleiden en ondersteunen bij de educatieve inzet van tablets in het onderwijs. 8 OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN GROEI&
Joke: Ik ben nu drie jaar bestuurder. Bij mijn aantreden trof ik een school aan waar veel zaken op zijn beloop waren gelaten. Het ontbrak aan visie, er was geen gezamenlijk doel en de financiën waren niet op orde. Dat uitte zich bijvoorbeeld in een verouderde website en een teruglopend aantal leerlingen. Ik heb het even aangekeken, maar duidelijk was dat er wat moest gebeuren. Toen de school zou verhuizen naar een nieuw gebouw, leek me dat het juiste moment om te breken met het verleden en aan de toekomt te werken. Ik heb Gijsbert Buijs (OnderwijsAdvies) aangetrokken als interim directeur en samen met de interim adjunct directeur Lars Berkhout heeft hij een plan van aanpak gemaakt. Belangrijk was dat we terug naar het basisarrangement van de inspectie wilden. Maar we wilden ook kijken wat wij als school kunnen toevoegen aan de omgeving. Afscheid nemen van de oude cultuur We hebben allereerst gezamenlijk bepaald wat voor school we willen zijn. Duidelijk was dat iedereen voor de kinderen een nieuwe start wilde maken. En zo konden we plannen maken en met elkaar bouwen. Eén van de eerste dingen die moest gebeuren, was het huis op orde brengen en breken met de oude cultuur. Dat was een lastige klus, omdat het betekende dat voor medewerkers die niet wilden of konden omschakelen naar de nieuwe cultuur, geen plek meer was. Zij zijn binnen het bestuur op andere scholen gaan werken. In deze wijk is het extra belangrijk te laten merken dat elk kind er mag zijn Eigenlijk is het na de zomer weer bergopwaarts gegaan met de school. Vanaf het moment dat de erfenis van de oude cultuur achtergelaten kon worden en we met enthousiaste mensen de juiste gingen doen, is de school letterlijk een school van de toekomst geworden. Ik ben dan ook heel trots op Gijsbert, Lars en het team dat de inspectie weer het basisarrangement heeft toegekend. En natuurlijk is het fijn dat de resultaten omhoog gaan, maar belangrijker vind ik nog dat in díe wijk gekeken wordt naar het kind. Hoe zorgen we ervoor dat ieder kind gezien wordt en er mag zijn. Daar is de school nu veel meer mee bezig. Vertrouwen in de toekomst In de directe toekomst is er nog veel te doen. De school werkt hard aan haar marketing en PR. We zien dat het leerlingenaantal stabiliseert en we gaan uit van groei in de komende jaren. De school doet weer de juiste dingen, de ouders zijn betrokken en de kinderen gaan met plezier naar school. De volgende stap is de invoering van het onderwijsconcept O4NT, Onderwijs Voor een Nieuwe Tijd (Steve JobsSchool). Gijsbert en Lars blijven om dit te begeleiden. We zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. Investering van tijd en middelen Vier bijeenkomsten van 3 uur (van 16.30-20.00 uur) met een half uur pauze. Voor eten wordt gezorgd. 450 per deelnemer. Meer informatie/ contact Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Bert Boshoven of kijk op de website. b.boshoven@onderwijsadvies.nl 9
De training Snel leren = leuk leren leert leerlingen op het voortgezet onderwijs meer grip op hun huiswerk te krijgen door dit beter te plannen en organiseren. Bovendien leren ze op welke manieren je kunt leren en krijgen ze inzicht in hún manier van leren. De trainers Gerardine Honig en Saskia Wittekoek blikten met de leerlingen terug op de training die in het najaar van 2014 startte. Zo start de brugklas goed Snel leren = leuk leren De groep bestond uit leerlingen van verschillende scholen. Ook verschilden de leerlingen in opleidingsniveau en leeftijd. Toch werd het al snel een echte groep. Naast verschillen oh, bij ons op school gaat dat heel anders!, ontdekten de leerlingen ook veel overeenkomsten. Hoe krijg ik dat huiswerk gedaan?, ik snap de leraar niet, het is zoveel lees- en leerwerk en hoe doe ik dat handig? Intensief contact Contact was er tijdens de bijeenkomsten, maar ook via de groepsapp konden de leerlingen elkaar vinden. Ze werden via What s app door de trainers gestimuleerd om de huiswerkopdrachten te doen, of ze ontvingen van hen en van elkaar motiverende appjes voor het oefenen van het snel-lezen. Ook konden zij hun resultaten, zoals een mooie mindmap, laten zien aan elkaar. Trots en tijdswinst Aan het einde van de cursus was een leerling vooral trots op het twee keer zo snel kunnen lezen van een stuk tekst met behoud van het onthouden van informatie. Pure tijdswinst en zo houdt zij meer tijd over om leuke dingen te doen. Een andere leerling gaf aan dat hij heeft geleerd dat het voorbereiden van een proefwerk meer is dan het hoofdstuk doorlezen en dat hij daar veel meer tijd voor moest inplannen. Hij had veel gehad aan het leren inplannen van al die voorbereidingen. Ook het doen van je gewone huiswerk bleek daarvoor zinnig te zijn, omdat dat eigenlijk een stuk van de voorbereiding van je toets is. Wat een ontdekking! Creatief en betrokken Iemand anders gaf aan vooral te hebben genoten van de meer creatieve aspecten. Zij weet nu veel beter hoe je een samenvatting in de vorm van een mindmap kunt maken. En dat ze die ook moet bewaren, zodat ze er later weer profijt van heeft bij de herhaling van de lesstof voor een proefwerk. Ook heeft een leerling zijn mindmap laten zien aan een leraar, waardoor de betrokkenheid bij de les voor de leraar zichtbaar werd. Weer iemand anders gaf vooral aan de kleinere praktische zaken als een goede huiswerkplek, de inzet van leerkaartjes en de grappige geheugentechniek Loci route te kunnen waarderen. Voor iedereen bleek er dus iets in te zitten en elke leerling neemt verschillende vaardigheden mee in zijn/haar rugzak naar de toekomst. Klaar voor de nieuwe groep En wat de trainers betreft: die kijken terug op een aantal bewogen en dynamische avonden waarbij plezier ook een plek innam. Naast dat de trainers hier veel energie in staken, leverde het ook nieuwe energie op. Dus zeggen zij: Kom maar op met een nieuwe groep! 10 OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN GROEI&
Bart zit in 2 MAVO van een middelbare school in Gouda en heeft in het najaar van 2014 de training Snel leren = leuk leren gevolgd. Aan zijn moeder Daniëlle vragen we hoe de training bevallen is. Waarom is Bart Snel leren = leuk leren gaan doen? De mentor in de brugklas gaf aan dat Bart eigenlijk niet goed wist hoe hij moest leren. Omdat we huiswerkbegeleiding niet zagen als de juiste oplossing zijn we op zoek gegaan naar een gerichte training. Zes bijeenkomsten met een klein groepje waarin gefocust wordt op leren en leertechnieken. Heeft Snel leren = leuk leren het gewenste resultaat gehad? Ja, dat denk ik wel. Nog steeds maakt Bart zijn huiswerk liever niet, maar dat is pubers eigen. Hij heeft tijdens de training geleerd hoe hij zijn huiswerk aan moet pakken. Hij heeft daarover thuis en op school veel verteld en ook zijn mentor ziet dat hij in staat is om taken nu beter op te pakken. Zou u de training aan andere ouders aanbevelen? Absoluut. En daar zijn meerdere redenen voor. Zo helpt het als iemand anders je kind op weg helpt, want je kan als ouders honderd keer iets zeggen tegen je kind, maar ze nemen het niet vaak voor waar aan. Tijdens de training werden ook leertechnieken geoefend die ik niet kende. De trainers kennen natuurlijk de nieuwste inzichten. Daarnaast vind ik het goed dat de training verschillende manieren van leren aanbiedt. Voor de één werken strakke schema s en voor andere beeldende mindmaps. Bart heeft de verschillende aanpakken gezien en kan kiezen wat bij hem past. 11
De resultaten zijn ook merkbaar in de klas en bij ouders Cultuurverandering Ons team heeft een enorme positieve groei doorgemaakt! Jan van Rheenen is directeur van Dik Trom, een openbare basisschool voor Daltononderwijs in Hoofddorp. Onder leiding van OnderwijsAdvies heeft Jan met zijn team afgelopen jaar een traject gevolgd om de visie, veiligheid en professionaliteit op school te versterken. Jan: Ik ben nu vier jaar werkzaam op deze school. Bij de start van mijn loopbaan heerste er hier een familiecultuur. Bovendien was men nog erg bezig met de vorige directeur, zaken werden niet uitgesproken en dit resulteerde zo nu en dan in misverstanden en irritaties. Ik wilde toe naar een meer professionele cultuur. Een organisatie die wordt geleid vanuit een heldere visie, vertrouwen en duidelijkheid over verantwoordelijkheden. Met onderwijsadviseur Peter Helmantel van OnderwijsAdvies heb ik toen afspraken gemaakt over de wijze waarop wij onze professionaliteit op onze school zouden versterken. Welke acties hebben zoal plaatsgevonden om de professionaliteit van je team te vergroten? Werkgroep en teamstudiedagen We hebben ingezet op zowel de leraren als het management in de organisatie. We zijn begonnen met de oprichting van een Werkgroep. Hierin zaten 3 leraren, ikzelf en Peter Helmantel, die het traject vanuit OnderwijsAdvies begeleidde. De Werkgroep bereidde de teamstudiedagen met elkaar voor, evalueerde de opbrengsten en fungeerde daarnaast als klankbordgroep voor het gehele team. Interview teamleden Ook heeft een interviewronde plaatsgevonden waarin de behoeften van het team zijn geïnventariseerd. Hoe functioneert het team? Wat zijn belemmerende en stimulerende factoren en wat heeft het team nodig? Naast vele positieve punten kwam uit deze ronde ook een aantal concrete verbeterpunten naar voren, zoals de behoefte aan open communicatie, het geven van feedback en professioneel vergaderen. Op het gebied van leiderschap gaf men aan dat behoefte bestond aan een daadkrachtige leider, met de juiste balans tussen nabijheid en distantie. Coaching directeur Jan heeft zelf een vijftal coachinggesprekken gevoerd. Mijn doel was om een omslag te maken van denken naar meer handelen. Vroeger spaarde ik de kool en de geit. Nu durf ik stappen te zetten en schep ik meer duidelijkheid! Over het coachingstraject voegt Jan toe: Peter stelt goede vragen en is niet snel tevreden met een antwoord of inzicht. Hij vraagt door en confronteert. Door zijn coaching ben ik niet alleen daadkrachtiger geworden, maar ik blijf ook dichter bij mijzelf. Dat hoor ik terug in reacties van collega s en ouders die vinden dat ik geloofwaardig en congruent over kom. Ik zie het leiderschap nu meer als een spel. Daarmee bedoel ik dat ik er luchtiger mee om kan gaan. Wat is er zichtbaar veranderd binnen en buiten de school? Het resultaat van de teambijeenkomsten en mijn ontwikkeling als schoolleider zijn duidelijk zichtbaar en voelbaar geworden. Het team durft zich nu meer open te stellen en ziet hier de noodzaak van in. De meer professionele cultuur en openheid in het team, heeft ook zijn weerslag op het lesgeven. Ouders zijn merkbaar tevreden. Zij uiten dit rechtstreeks, maar hebben dit ook aangegeven via het oudertevredenheidsonderzoek. Ouders spreken over een prettig, rustig klimaat in de klas en een positieve uitstraling in de school. De schoolleider is zichtbaar aanwezig en aanspreekbaar. Het is fijn om geregeld van ouders te horen wat er goed gaat. En nu, wat is de volgende stap? Het proces van teamontwikkeling naar een professionele organisatie is goed uitgepakt! Peter Helmantel was zeer onder de indruk van hetgeen wij als team hebben bereikt! Er is vertrouwen binnen het team, we kennen elkaars kwaliteiten, de som is meer dan de som der delen. In de toekomst zullen we met Onderwijs- Advies ons verder laten professionaliseren, onder meer in het geven van feedback. Meer lezen over de visie van Dik Trom? Lees meer over de kernwaarden van Dik Trom op hun website www.obsdiktrom.nl. 12 OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN GROEI&
Monique Reyngoud (links) en Thayla de Weerd Rondom onze school is de verkeersveiligheid de afgelopen jaren verbeterd. De school is begeleid in haar verkeerslessen, de ouders zijn actiever betrokken en ook de gemeente heeft haar steentje bijgedragen. De omgeving is nu duidelijk gemarkeerd als schoolgebied. Dat helpt allemaal. In Leiderdorp heb ik inmiddels ook contact met verkeersouders van andere scholen. Waar mogelijk organiseren we activiteiten samen. Dan is de impact het grootst. Ik ben blij dat verkeerseducatie een belangrijke plek inneemt op t Bolwerk. Verkeersleerkracht Verkeersonderwijs door leraar en ouders samen Op basisschool t Bolwerk in Leiderdorp werken ouders en de school actief samen aan verkeersonderwijs. Thayla de Weerd, moeder van twee kinderen op de school en lid van de ouderraad, vertelt over de verkeerslessen. Thayla: Als lid van de ouderraad heb ik verkeerslessen als aandachtspunt. Dat betekent dat ik samen met de verkeerscoördinator aan het begin van het jaar een plan maak welke activiteiten we gaan doen. Vanaf groep één krijgen alle leerlingen drie praktische verkeerslessen per jaar. Deze worden gegeven door de leraar en ouders samen. Tijdens de lessen, die de kinderen heel erg leuk vinden, leren ze fietsen, maar wordt bijvoorbeeld ook de verlichting in het najaar gecheckt. Mijn rol is om verkeer op de school- agenda te houden en andere ouders enthousiast te maken mee te helpen bij de praktische lessen. Wat zo leuk is aan de lessen is dat het ook voor ons ouders eye-openers zijn. Ineens blijkt een fiets bijvoorbeeld toch niet zo veilig, omdat de remmen niet goed zijn afgesteld of het licht kapot is. Vaak wordt gevraagd wiens verantwoordelijkheid verkeersonderwijs eigenlijk is. Ik vind dat de school het samen met de ouders moet organiseren. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Monique Reyngoud (leraar groep zes) is verkeerscoördinator op t Bolwerk. Zij geeft aan hoe de afgelopen jaren verkeersonderwijs een belangrijke plek heeft ingenomen in het programma van de school. Vijf jaar geleden hebben we een verkeersleerkracht van OnderwijsAdvies in de arm genomen. Zij heeft met ons per groep doorgenomen welke praktische verkeerslessen je kunt geven en hoe je dat kunt doen. In het begin was de verkeersleerkracht alle lessen aanwezig om te helpen en te ondersteunen. In een periode van drie jaar heeft ze ons hele team geleerd om zelf, samen met de ouders, de lessen vorm te geven. Nu komt ze niet meer op school. We kunnen haar nog wel bellen of mailen als er vragen zijn. Het grote verschil dat de verkeersleerkracht heeft gemaakt is dat verkeer nu écht op de agenda staat. Het wordt meegenomen in de jaarplanning en alle collega s weten waar ze aan toe zijn. Verkeer is niet langer een ondergeschoven kindje. Ik vind de combinatie van de theoretische en de praktische verkeerslessen heel belangrijk. Het doen, het in de praktijk brengen, dat is niet alleen heel erg leuk, maar ook noodzakelijk. Lang niet alle kinderen fietsen dagelijks. Door de lessen met de ouders te geven, worden ouders zich ook bewuster van het belang van samen oefenen en veilig fietsen. Zo is het verkeersonderwijs bij ons op school echt een gedeelde verantwoordelijkheid van ouders én de school. 13
Dyslexie Kinderen gaan door onze dyslexiebehandelmethode écht vooruit OnderwijsAdvies levert dyslexiezorg aan kinderen tussen de 7 en 13 jaar. Sinds 1 januari valt dyslexiezorg onder de jeugdwet en is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering en financiering van de dyslexiezorg. Constance Vink praat ons bij over de veranderingen in de dyslexiezorg. Constance geeft aan wat haar taken zijn als manager zorgunit bij OnderwijsAdvies. Ik ben in de eerste plaats verantwoordelijk voor het leveren van optimale zorg in de regio waarvan ik manager ben. De zorg richt zich met name op ernstige enkelvoudige dyslexie (EED). Met een team van (hoofd-) behandelaren, coördinatoren en secretariaat streven wij ernaar elk kind met EED, kwalitatief hoogstaande dyslexiezorg te geven. Daarnaast is het mijn taak onze klanten ouders, scholen en zorgverleners goed te informeren. Dat kan via de website, folders, maar natuurlijk ook via persoonlijke voorlichting door één van onze experts. De gemeente is sinds 1 januari verantwoordelijk voor de dyslexiezorg. Wat betekent dit voor ouders van kinderen met EED? De zorg is overgeheveld van zorgverzekeraar naar de gemeente. Dat betekent dat OnderwijsAdvies met alle gemeenten in onze regio, maar ook daarbuiten, contracten heeft afgesloten om de vergoede zorg te kunnen blijven leveren. Voor ouders verandert er weinig. Ouders blijven verantwoordelijk voor de zorg voor hun kind. Zij blijven dus ook de partij die het kind aanmeldt voor (dyslexie)zorg. Uiteraard trekken zij samen op met de school. Nieuw is dat de gemeente verantwoordelijk is voor de zorg en niet meer de zorgverzekeraars. De gemeente heeft contracten met zorgaanbieders en ouders kunnen zelf hun aanbieder blijven kiezen mits zij een contract hebben met de gemeente. Voor het kind dat in behandeling is of komt verandert er niets, hij of zij blijft wekelijks de behandeling krijgen bij een van onze vertrouwde behandelaars. En wat verandert er voor de scholen die als poortwachter functioneren? Scholen zijn en blijven de vindplaats van dyslexie. Zij zijn als eerste in staat om het vermoeden van ernstige enkelvoudige dyslexie te constateren en een dossier op te stellen. Nieuw voor scholen is dat zij in een aantal gemeenten samen met de ouders, bij een wijk-, buurt- of sociaal team moeten melden dat een vermoeden bestaat van ernstige enkelvoudige dyslexie. Van daaruit wordt de vraag verder opgepakt en gezocht naar een aanbieder. In andere gemeenten is het zo dat scholen het dossier direct naar ons, OnderwijsAdvies, kunnen sturen. Wij melden het kind dan aan bij de gemeente. Waarom kiezen ouders voor OnderwijsAdvies? Daar zijn meerdere redenen voor, een opsomming: De ONL methode is bewezen effectief, kinderen gaan door deze methode echt vooruit en maken een zichtbare ontwikkeling door die we nauwlettend in de gaten houden. Wij leveren de zorg zo dichtbij mogelijk, in vrijwel alle gemeenten hebben wij een behandellocatie. Wij hechten veel waarde aan ouderbetrokkenheid. Ouders worden uitgenodigd om bij elke behandeling aanwezig te zijn, al is het maar 5 minuten. Wij bespreken het huiswerk waardoor zij hun kind ook thuis goed kunnen begeleiden. Daarnaast werken we uitsluitend met gekwalificeerde behandelaars die een speciale dyslexie opleiding hebben gedaan. Onze behandelaars kunnen bovendien uitermate goed met kinderen overweg; we zien dan ook heel veel kinderen huppelend bij de dyslexiebehandelaar naar binnen stappen. Hoe beoordelen ouders de dyslexiezorg van OnderwijsAdvies? Ouders geven aan bijzonder tevreden te zijn over de dienstverlening van OnderwijsAdvies. Bij het laatste tevredenheidsonderzoek gaven zij ons gemiddeld een 8,2! Dat is iets waar we met elkaar heel trots op zijn en wat we natuurlijk graag zo willen houden. We werken daarom voortdurend aan de ontwikkeling van onze kwaliteit en dienstverlening. Hoe ziet dyslexiezorg eruit in de (nabije) toekomst? Wat ons betreft blijven we innoveren en worden de behandelingen, voor zover dat kan, nog effectiever en richten we trajecten nog slimmer in. Gemeenten hebben vanuit de rijksoverheid de opdracht meegekregen om te bezuinigen. We hopen dat we samen met 14 OnderwijsAdvies LEREN & INSPIREREN GROEI&
Colofon Cursusbureau Wilma van der Leek en Rianne Zwiers cursusbureau@onderwijsadvies.nl 079 329 56 00 Redactie Afdeling Marketing & Communicatie Fotografie Ruud Slagmolen m.u.v. pag. 2 en 8 t/m 13 Vormgeving en productie Wij leveren de zorg zo dichtbij mogelijk, in vrijwel alle gemeenten hebben wij een behandellocatie Vadding / Len Blonk Oplage 2.400 exemplaren april 2015, OnderwijsAdvies het veld een manier vinden om de dyslexiezorg betaalbaar te houden. Misschien door korter te behandelen met een terugkomtraject aan het einde van de basisschool. Wij zijn ervan overtuigd dat we kinderen met EED moeten helpen om hiermee om te gaan en ze zo betere kansen te geven tijdens hun schoolse en naschoolse leven. Heb je nog een goed advies of tip die je de scholen wilt meegeven? Scholen zijn onze partner bij het vaststellen van en hulp bieden aan kinderen met EED. Laten we met elkaar blijven optrekken om de zorg te kunnen blijven leveren die zo hard nodig is. Als deze kinderen niet op tijd gezien en behandeld worden, zullen ze als bijzonder slechte lezer de basisschool verlaten met alle gevolgen van dien. Train daarom de leraren in het signaleren en begeleiden van kinderen met EED. Heeft u twijfel over de aanpak of begeleiding? Bel of mail ons, wij adviseren u graag! Meer weten over de dyslexiezorg van OnderwijsAdvies/ ONL? Kijk op www.onderwijsadvies.nl en zoek op dyslexie voor scholen. Tot slot Het samenstellen van Groei& is voor ons een leerproces. We zijn altijd op zoek naar de beste manier om ons aanbod te presenteren, zodat het voor u helder, makkelijk en inspirerend is. We zijn dan ook benieuwd naar uw reacties. Laat het ons horen als u iets mist of juist waardeert. info@onderwijsadvies.nl 15
Kijk op de poster voor het actuele cursusaanbod 2015-2016 Cursusaanbod Wegens succes geprolongeerd! Nieuw! Spelend rekenen Opleiding Specialist Het Jonge Kind Hoofddorp 26 aug 2015 + 2* 13.30-16.00 uur Gouda 9 sep 2015 + 11* 13.15-17.15 uur Opleiding Specialist Taal Hoofddorp 16 sep 2015 + 11* 16.00-20.30 uur Zoetermeer 9 sep 2015 + 12* 14.30-17.30 uur Taakspel Leiden 9 sep 2015 +2* 13.30-16.00 uur De startende leraar Zoetermeer 15 sep 2015 + 4* 9.00-16.30 uur ONL dyslexiebehandeling en nu? Hoofddorp 8 sep 2015 + 4* 9.00-16.30 uur Leiden 15 sep 2015 19.00-21.00 uur Van excellente leraar naar teacher leader Zoetermeer 22 sep 2015 19.00-21.00 uur Zoetermeer 23 sep 2015 + 2* 13.30-16.30 uur Hoofddorp 19 apr 2016 19.00-21.00 uur Hoofddorp 3 feb 2016 + 2* 13.30-16.30 uur Gouda 10 mei 2016 19.00-21.00 uur Opleiding Specialist Gedrag Leren zichtbaar maken, de grondslag Zoetermeer 23 sep 2015 + 11* 14.00-18.00 uur Zoetermeer 21 sep 2015 09.00-16.00 uur Hoofddorp 16 dec 2015 + 11* 14.00-18.00 uur Opleiding Specialist Begaafdheid & Excellentie Anti-pestcoördinator Gouda 30 sep 2015 +1* 14.00-16.30 uur Hoofddorp 28 sep 2015 + 6* 13.30-16.30 uur Handelingsgerichte gesprekken Gouda 5 okt 2015 + 6* 13.30-16.30 uur met kinderen Bouwcoördinatoren - De Basis Zoetermeer 30 sep 2015 +1* 13.00-16.00 uur 12 en 13 okt 2015 Twee hele dagen met overnachting Interactieve opdrachten maken voor kleuters met het digibord Hotel Nassau Bergen aan Zee Kanjertraining A Zoetermeer 13 okt 2015 + 2* 9.00-15.30 uur Zoetermeer 30 sep 2015 Begaafden T-OPP Gouda 7 okt 2015 +1* 14.00-16.00 uur 13.30-16.30 uur Leiden 7 mrt 2016 + 2* 9.00-15.30 uur Tablet coach Flitsbezoeken Locaties Zoetermeer 8 okt 2015 + 3* 16.30-20.00 uur Hoofddorp 27 okt 2015 + 2* 13.30-16.30 uur Zoetermeer 11 feb 2015 + 3* 16.30-20.00 uur Kanjertraining BC Innovatief automatiseren in de rekenles Hoofdlocatie Zoetermeer 17 nov 2015 9.00-15.30 uur Locatie Zoetermeer Lisse 14 okt 2015 14.00-16.30 uur Kleuters met een Preventie van stemproblemen Van Beeckstraat ontwikkelingsvoorsprong 62 Grachtweg Hoofddorp 24 14 okt 2015 14.30-16.30 uur Gouda 13 jan 2016 + 2* 13.30-16.00 uur 2722 BC Zoetermeer 2161 Het HN, jonge Lisse kind (voor directies) T 079 329 56 Begaafden 00 en gedrag T 0252 Hoofddorp 41 912917 okt 2015 9.00-17.00 uur Zoetermeer 10 feb 2016 + 2* 13.30-16.30 uur Zoetermeer 29 okt 2015 9.00-17.00 uur Locatie Amsterdam Interactieve opdrachten maken voor * Nieuw * Pedologisch Instituut taal met het digibord Weerdestein 97 Wassenaarseweg Zoetermeer 11 nov 2015 499 14.00-16.00 uur Meer 1083 GG Amsterdam 2333 Werkgeheugen AL Leiden en executieve functies Zoetermeer 25 nov 2015 13.30-16.00 uur informatie T 071 516 48 00 Locatie Gouda Opleiding Specialist Rekenen Kijk voor meer informatie, Zoetermeer 2 dec 2015 + 7* 14.00-17.00 uur Antwerpseweg exacte 2 data, tijden en prijzen Effectief rekenonderwijs aan 2803 PB Gouda zwakke rekenaars op www.onderwijsadvies.nl Hoofddorp 13 jan 2016 +1* 13.30-16.00 uur T 0182 55 65 of 56 bel met het cursusbureau: 079 329 56 00 of Interactieve opdrachten maken voor rekenen met het digibord Locatie Hoofddorp cursusbureau@onderwijsadvies.nl Zoetermeer 27 jan 2016 14.00-16.00 uur Al onze trainingen zijn Meertaligheid Planetenweg 115 ook incompany te boeken Leiden 3 feb 2016 13.30-16.00 uur 2132 HL Hoofddorp voor uw hele team of uw Oplossingsgericht coachen voor IB-ers T 023 510 00 00 Zoetermeer 8 mrt 2016 + 2* 13.30-16.00 uur Locatie Leiden Lorentzkade 15a 2313 GB Leiden T 071 516 47 00 bestuursacademie. info@onderwijsadvies.nl www.onderwijsadvies.nl Volg ons op: * Bij de cursussen staan de data vermeld en eventueel het aantal vervolgbijeenkomsten (bijv +4). OnderwijsAdvies Inspiratie workshops Reflectieve leraar Leiden 30 sep 2015 14.00-16.00 uur Energizer in de klas Gouda 7 okt 2015 13.30-15.30 uur John Hattie, Een actieve kennismaking Hoofddorp 11 nov 2015 14.00-15.30 uur Vaardigheden 21e eeuw Gouda 9 dec 2015 14.00-16.00 uur Webinar kalender Referentieniveaus en passende perspectieven leren & inspireren 16 apr 2015 16.00 uur Excellentie 17 sep 2015 16.00 uur Pesten voorkomen, gedrag verbeteren 19 nov 2015 16.00 uur John Hattie, De zichtbaar lerende leerling 20 jan 2016 14.30 uur Geïnteresseerd in een cursus? Maar is de cursus niet gepland in uw regio? Laat het ons weten! Bij voldoende interesse plannen we de cursus ook elders.