Ambitieniveau Onderwijs kost veel geld, maar levert een vermogen op. Eenmaal in de 40 à 50 jaar krijgt een school de kans om haar huisvesting te vernieuwen, een kans om huisvesting bij de tijd te brengen en faciliterend en inspirerend te laten zijn voor het onderwijs dat gegeven en nagestreefd wordt. Opnieuw voor 40 à 50 jaar, voor heel veel leerlingen van binnen en buiten Oosterhout. Voor deze uitdagende kans staan het Mgr. Frencken College en de gemeente Oosterhout. De gemeente zegt en schrijft in haar begroting dat het Mgr. Frencken College wat betreft huisvesting aan de beurt is. Daar is het Mgr. Frencken College dan ook blij mee want een gebouw van 60 jaar oud, met in sommige delen constructieve gebreken, is echt toe aan vervanging. Ons gebouw is op, technisch versleten en functioneel niet meer van deze tijd. In de begroting van 2015 is de volgende verklaring van het gemeentebestuur opgenomen: In de afgelopen jaren is aanzienlijk geïnvesteerd in het bij de tijd brengen van een aantal maatschappelijke voorzieningen. Initiatieven die daartoe zijn gezet de nieuwe Bussel, recreatieoord De Warande komen in deze bestuursperiode tot realisatie. Voor de komende vier jaar ligt nog de opdracht om het Mgr. Frencken College, scholengemeenschap voor havo/vwo, bij de tijd te zetten. Een deel van de gebouwen dateert uit jaren vijftig en is inmiddels de houdbaarheidsdatum voorbij. In het kader van het Integraal Huisvestingsprogramma zal de gemeenteraad in 2015 een voorstel krijgen voorgelegd voor (ver)nieuwbouw van het Frencken College. Daarbij zijn drie varianten mogelijk: van complete nieuwbouw tot alleen het opknappen van die delen van de school, die technisch gezien aan het eind van hun tijd zijn. Dat de te maken kosten voor de gemeente per variant aanzienlijk verschillen, is een belangrijk gegeven in de uiteindelijke afweging tussen de drie varianten. Ons ambitieniveau inclusief onze visie op de toekomstige huisvesting van het Mgr. Frencken College staan beschreven in het Programma Van Eisen Bouwen brengt leren verder! (mei 2015). Kortheidshalve verwijzen wij daarnaar. Geldstromen Tot 1 januari 2006 kreeg de gemeente Oosterhout een bijdrage van 983.000,- per jaar op basis van het aantal leerlingen van het Mgr. Frencken College. Hiervan was jaarlijks 45.000,- benodigd voor belastingen en verzekeringen, zodat 938.000,- euro per jaar beschikbaar was voor kapitaalslasten van een investering voor huisvesting. Indien er meer/minder leerlingen op het Mgr. Frencken College onderwijs genieten, ontvangt de gemeente dus ook meer/minder uitkering van het Rijk. Gerekend met een gemiddeld rentepercentage van 4,5% (zoals de gemeente Oosterhout in haar begroting 2015 doet) en een looptijd van 40 jaar kan de gemeente daarmee (annuïteit) de kapitaalslasten van een investering van 17.260.000, - afdekken. (zie tabel 1). Vanaf 1 januari 2006 wordt bij de berekening van de algemene uitkering een correctie op het leerlingen-aantal toegepast van 20%. Vanaf die datum ontving de gemeente Oosterhout een bijdrage van 785.000,- per jaar op 1
basis van het aantal leerlingen van het Mgr. Frencken College. Hiervan was jaarlijks 45.000,- benodigd voor belastingen en verzekeringen, zodat 740.000,- euro per jaar beschikbaar was voor kapitaalslasten van een investering voor huisvesting. Met dezelfde parameters van 4.5% en 40 jaar heb je dan 13.617.000, - aan investeringsruimte. (zie tabel 1) Vanaf 1 januari 2015 ontvangt de gemeente jaarlijks een bedrag van 505,- per leerling van het Rijk. Rekening houdend met de factor 0,8 is dat voor het Mgr. Frencken College een bedrag van ca. 565.000,- per jaar. Na belastingen en verzekeringen komt je op 520.000, -. Met dezelfde parameters van 4.5% en 40 jaar heb je dan 9.569.000, - aan investeringsruimte. (zie tabel 1) Gezien de huidige rente tarieven kan verondersteld worden, dat de gemeente Oosterhout voor een lange termijn gelden kan aantrekken tegen een aantrekkelijker tarief dan 4,5%. Gesteld bijvoorbeeld op 3,5% met verder dezelfde parameters (3,5% en 40 jaar) dan kan de gemeente daarmee (annuïteit) de kapitaalslasten van een investering van 11.105.000,- afdekken.(zie tabel 1) Omdat 1) de investeringen voor de gemeente Oosterhout tot dusverre een langere looptijd hebben gekend dan 40 jaar (de hoofdgebouwen staan al 60 jaar) en 2) de bijdragen tot en met 2015 die de gemeente voor het Mgr. Frencken College van de rijksoverheid heeft ontvangen substantieel groter zijn geweest dan de jaarlijkse lasten (dus de gemeente heeft daaraan overgehouden ) is de beschikbare ruimte voor toekomstige investeringen feitelijk ( 938.000,- + 740.000,- + 520.000,-)/3= 733.000,- per jaar. (zie tabel 1) Rente-factor (r) in Looptijd (n) in Annuïteit/ jaarlijkse Beginwaarde procenten jaren kapitaalslasten 4,5 40 938.000,- 17.260.000,- 4,5 40 740.000,- 13.617.000,- 4,5 40 520.000,- 9.569.000,- 4,5 40 733.000,- 13.488.000,- 3,5 40 733.000,- 15.653.000,- Tabel 1 Hiermee kan en daarvoor is die leerling-bijdrage van het Mgr. Frencken College aan/via de gemeente ook bedoeld - modern en eigentijds onderwijs worden aangeboden voor heel veel leerlingen in Oosterhout, in een gebouw dat voldoet aan de eisen van deze en de toekomstige tijd. Voor het aantrekkelijk doen zijn, blijven en worden, van een plaats als Oosterhout is eigentijdse, aantrekkelijke huisvesting een cruciale voorwaarde om te 2
voorkomen dat nieuwe generaties leerlingen uit en om Oosterhout de komende decennia naar bijvoorbeeld Breda gaan. Voor ons is daarnaast van betekenis, als school die niet alleen aantrekkelijk en eigentijds wil zijn maar zeker ook duurzaam, dat de milieubelasting van het nieuwe gebouw straks drastisch verminderd wordt door gebruikmaking van nieuwe installatie- en isolatiemogelijkheden. Daarmee worden ook de jaarlijkse lasten voor energie en onderhoud teruggebracht voor de schoolexploitatie met als gevolg dat de school geld kan blijven investeren in de kwaliteit van het onderwijs om die hoogstaande en aantrekkelijke schoolgemeenschap ook de komende tientallen jaren te kunnen blijven. Bureau StevensVanDijck heeft in opdracht van de gemeente uitgerekend hoe groot het investeringsbudget moet zijn voor nieuwbouw van het Mgr. Frencken College. StevensVanDijck komt uit op 15 miljoen. Het Mgr. Frencken College is oorspronkelijk toegezegd te kunnen rekenen op ca 13 miljoen. Uit navolgend investeringsoverzicht blijkt dat de gemeente in de jaren 2000 tot en met 2015 4.964.609 (afgerond 5,- miljoen) heeft geïnvesteerd in de huisvesting van het Mgr. Frencken College. De gemeente heeft via de algemene uitkering uit gemeentefonds over de jaren 2000 t/m 2005, totaal op basis van de leerlingen van het Mgr. Frencken College 938.000 x 6 = 5.628.000,- ontvangen. 0ver de jaren 2006 t/m 2014 heeft de gemeente 740.000 x 9 = 6.660.000,- en over het jaar 2015 520.000,- ontvangen. In totaal een bedrag van 12.808.000, -. Alleen al over de afgelopen 16 jaren resteert dus voor huisvesting een investeringsruimte van meer dan 7.840.000, -! nr Bouw omschrijving investering afschrijving 2017 deel (bedrag en jr activeren) ( /jr en termijn) afschrijving boekwaarde ultimo 2017 rente kapitaal lasten 1 A voorbereiding 29.560 2000 739 40 739 16.997 765 1.504 2 A nieuwbouw 2.427.724 2000 60.693 40 60.693 1.395.941 62.817 123.510 3 A nieuwbouw 232.940 2001 11.647 20 11.647 46.588 2.096 13.743 4 BE herstel 22.017 2000 1.468 15 0 0 0 0 5 E nieuwbouw 752.368 2000 18.809 40 18.809 432.611 19.468 38.277 6 Corr+ Pers nieuwbouw 1.500.000 2011 37.500 40 37.500 1.275.000 57.375 94.875 Totaal: 4.964.609 130.856 129.388 3.167.137 142.521 271.909 Tabel 2 Conclusie Een investeringsbudget van 13, - miljoen is dus verantwoord en zeker redelijk vanuit het perspectief van de geldstromen binnen de gemeente Oosterhout, die specifiek zijn gerelateerd aan huisvesting voor het Mgr. Frencken College. 3
Boekwaarde In hoeverre moet de boekwaarde een rol spelen bij het beschikken over het investeringsbudget? Zowel voor het Frencken College als voor de gemeente Oosterhout geldt dat het voorziene boekwaardeverlies van 3.1 (zie tabel 2) respectievelijk 1 miljoen (Frencken) in twee tot drie jaar stapsgewijs door beide partijen afzonderlijk genomen moet worden. Ieder is namelijk verantwoordelijk voor de eigen financiële vastlegging. Vanuit de Algemene Uitkering is daarvoor een overschot aan middelen beschikbaar; de laatste jaren geeft de jaarrekening van de gemeente Oosterhout ook overschotten aan. Een belangrijk item is dat de gemeente twee zaken aan elkaar verbindt: een beschikbaar en verantwoord budget voor nieuwbouw = 13,- miljoen (reeds gereserveerd, geldmiddelen beschikbaar) en een boekwaardeverlies op het huidige gebouw (indien overgegaan wordt tot sloop), hetgeen een consequentie is van vroegere boekhoudkundige gemeentelijke keuzes waar het Mgr. Frencken College geen invloed op of betrokkenheid bij heeft. Om het gemeentelijke boekwaardeverlies van 3,- miljoen (=een balans issue) in mindering te brengen op een voorgenomen investering (=cash-issue) getuigt niet van redelijkheid en billijkheid en wekt de indruk van een bezuiniging. Het bestaande beschikbaar komende terrein met daarop gebouwen kent ook een opbrengstwaarde. Wanneer we bijvoorbeeld in de aula van nu startersappartementen realiseren, genereren we ten behoeve van de gemeente een grondopbrengst van 600.000, -. Het Mgr. Frencken College is natuurlijk bereid om mee te denken over en te werken aan het verminderen van een eventueel boekverlies. Er zijn namelijk nog meer vrijkomende gronden en gebouwen in geval van nieuwbouw. Deze kennen ook hun eigen exploitatiemogelijkheden en dus ook hun eigen extra opbrengsten. De gemeente kan daar met een lange termijn visie naar kijken. Door het nieuwe Mgr. Frencken College tegen het kanaal aan te bouwen komt er een flinke lap grond vrij, gelegen op een aantrekkelijke locatie binnen Oosterhout. Dit kan zeker op lange termijn unieke kansen opleveren voor Oosterhout. Kiezen voor het verbouwen van het Mgr. Frencken College, betekent dat die grond de komende 40 jaar in ieder geval niet vrij komt voor andere bestemmingen. Financiële bijdragen vanuit het Mgr. Frencken College in huisvesting Het bestuur van het Mgr. Frencken College is van oordeel, dat een financiële bijdrage door het Mgr. Frencken College aan huisvesting niet kan plaatsvinden. Enerzijds vanuit principiële overwegingen en anderzijds vanuit praktisch oogpunt. Het Mgr. Frencken College ontvangt van het Rijk alleen middelen voor bekostiging van personeelslasten, beheerskosten en onderhoudskosten. De gemeente ontvangt van het Rijk gelden voor investeringen in 4
huisvesting. Het is dus principieel onjuist om onderwijsgelden te besteden aan stenen. Er zijn in Nederland voorbeelden waarbij dit principe niet is gevolgd en die helaas in de praktijk tot aanzienlijke verliezen hebben geleid en niet meer in staat waren kwalitatief goed onderwijs te verzorgen. In praktische zin beschikt het Mgr. Frencken College over een post reserves en voorzieningen die de volgende door de register accountant goedgekeurde indeling kent:. 20% van de reserve (ofwel 10% van de rijksuitkeringen voor onderwijs) is opgenomen als risicoreserve; 35% is specifiek gereserveerdom de effecten van de demografische ontwikkelingen te kunnen opvangen.; 20% is specifiek gereserveerd voor investeringen in ICT; 25% dient voor afboeking van eigen investeringen uit het verleden in gebouw en inventaris; Deze indeling laat duidelijk zien dat ook in praktische zin geen middelen beschikbaar zijn voor investeringen in huisvesting. Kortom: We staan met elkaar aan de vooravond van een belangrijk moment voor het onderwijs, en daarmee de aantrekkelijkheid van Oosterhout voor een deel van de jeugd voor de komende 30 tot 40 jaar. We hopen dat we met elkaar daarbij tot de goede afwegingen komen die de gemeente Oosterhout en het Frencken de komende decennia veel moois brengen. De verantwoorde investering van 13 miljoen zullen we dan ook dubbel en dwars waard maken. 5