Claim! Amerikaanse toestanden Perspectief van de arbeidshygiënist Deventer, 25 april 2012 Rob Snippe, gecertificeerd arbeidshygiënist
Arbeidshygiëne Arbeidshygiëne is de toegepaste wetenschap, welke zich richt op het geheel van belastende factoren dat in of door de werksituatie kan ontstaan en dat de gezondheid en/of het welzijn van de werkende mens en/of zijn nageslacht kan beïnvloeden. Deze wetenschap is gebaseerd op het herkennen, evalueren en beheersen van met name fysische, chemische en biologische factoren."
Arbeidshygiëne Biologische agentia: gisten, schimmels, bacteriën Geluid Blootstelling aan gassen, dampen, stof Werken bij hoge temperatuur (ovens) of lage temperatuur (koelcellen) Lichaamstrillingen (o.a. heftruck) Binnenklimaat: comfort, Hand-armtrillingen (gereedschap) Inrichting (veiligheid, ergonomie) ventilatie Verlichting
BMD Informatiebijeenkomst Arbo Arbeidshygiëne Overlap met veiligheidskunde: Explosieveiligheid ( ATEX ) Bedrijfsnoodplan / Bedrijfscontinuïteit Ongevalsonderzoek
Case 1 - RSI Beschrijving Medewerkster na 5 jaar arbeidsongeschikt. Medewerkster verrichtte sinds 1993 vele uren per dag computerwerk. Instelbaar meubilair is aangeschaft. Na een RI&E in 1997 aanpassingen verricht m.b.t. verlichting en spiegeling. Is werkgever aansprakelijk?
Case 1 - RSI Oordeel Bedrijf moet zorgplicht (BW 7:658) aantonen. Instelbaar meubilair is aangeschaft. Dit vormt geen garantie voor een goede ergonomische condities. Medewerkster is niet voorgelicht over risico s. Na een RI&E in 1997 aanpassingen verricht m.b.t. verlichting en spiegeling. Medewerkster werkte toen al vier jaar zonder deze aanpassingen. Is werkgever aansprakelijk? Ja, want werkgever komt zorgplicht onvoldoende na.
Case 1 - RSI Voorkomen Bedrijf moet zorgplicht (BW 7:658) kunnen aantonen. Neem klachten serieus. Beoordeel de risico s en leg de resultaten vast. Geef voorlichting.
Case 2 Ziek door methanol Beschrijving Elektricien in frisdrankfabriek sinds 1991 Bij onderhoud aan machine gebruikt hij 60% methanol Veiligheidsinformatie: ventilatie noodzakelijk, evt. adembescherming, rubberlaarzen, handschoenen, veiligheidsbril Veiligheidsinformatie: langdurige blootstelling kan schade veroorzaken aan zenuwstelsel en oogzenuw Klachten sinds 1995 (hersenbeschadiging, spraakgebrek); sinds 1997 volledig arbeidsongeschikt Is werkgever aansprakelijk?
Case 2 Ziek door methanol Oordeel Relatie klachten werk voldoende aangetoond. Bedrijf moet zorgplicht (BW 7:658) aantonen. Werkgever wist van gezondheidsrisico s. Maatregelen uit veiligheidsbladen zijn niet genomen. Verweer: destijds geen RI&E-verplichting verworpen. Verweer: MAC-waarde nooit overschreden verworpen, want stof wordt ook via huid opgenomen. Is werkgever aansprakelijk? Ja, want werkgever komt zorgplicht onvoldoende na.
Case 2 Ziek door methanol Voorkomen Bedrijf moet zorgplicht (BW 7:658) kunnen aantonen. Beoordeel de risico s en leg de resultaten vast Voor gevaarlijke stoffen betekent dit: - verzamelen van veiligheidsbladen is onvoldoende; - per stof de blootstelling beoordelen en toetsen aan grenswaarden; - bij gebrek aan wettelijke grenswaarde: bedrijfsnorm. Maatregelen treffen wanneer nodig. Voorlichting. Toezicht.
Case 3 Vingers in machine Beschrijving Verpakkingsmachine. Af en toe storing: bakje loopt vast. Bakje (en bewegende machinedelen) met hand bereikbaar. Stopknop bevindt zich op enige afstand van machine. Medewerker maakt bij storing het bakje handmatig los en verliest daarbij twee vingerkootjes. Is werkgever aansprakelijk?
Case 3 Vingers in machine Oordeel Werkgever heeft verzuimd een gevaarlijke opening in de machine af te dichten. Werkgever kon vermoeden dat werknemer niet bij iedere storing (die zich vaker voordeed) naar de stopknop zou lopen. Er waren geen (schriftelijke) veiligheidsvoorschriften. Is werkgever aansprakelijk? Ja, want werkgever komt zorgplicht onvoldoende na.
Case 3 Vingers in machine Voorkomen Bedrijf moet zorgplicht (BW 7:658) kunnen aantonen. Beoordeel de risico s en leg de resultaten vast. Bij machines: - Risico s beoordelen (vlg. machinerichtlijn, Arbobesluit) - Maatregelen treffen wanneer nodig - Technische aanpassingen te duur? Dan (tijdelijk) organisatorische maatregelen, zoals instructie en toezicht. Motivatie hiervan vastleggen.
Case 4 Toch een ongeval Beschrijving Een stuurman op een schip valt van een loopplank. Hij wordt touringcarchauffeur en verdient nu minder. Stelt werkgever aansprakelijk voor geleden schade op basis van artikel 7:658 BW (zorgplicht). Is werkgever aansprakelijk?
Case 4 Toch een ongeval Oordeel Bedrijf moet zorgplicht (BW 7:658) aantonen. Of er moet sprake zijn van bewuste roekeloosheid/opzet. Een ongevalsonderzoek is niet uitgevoerd. Nakomen zorgplicht of roekeloosheid kunnen daardoor niet worden vastgesteld. Dit komt voor rekening van de werkgever. Is werkgever aansprakelijk? Ja, want werkgever kan voldoen aan zorgplicht niet aantonen.
Case 4 Toch een ongeval Voorkomen Registreer (bijna-)ongevallen en gevaarlijke situaties Evalueer de meldingen om erger te voorkomen (Doe iets met de uitkomsten!) Toch een ongeval: dan zo snel mogelijk interviews en analyses. Maak ook foto s van de situatie. Ziekenhuisopname of kans op blijvend letsel: Inspectie SZW informeren.
Samengevat Inventariseer en evalueer de risico s per werkplek (actuele en volledige RI&E) Voer het plan van aanpak uit (fasering kan, maar met alternatief en gemotiveerd) Bewaar onderzoeken, ook van goede situaties Geef voorlichting en instructie Hou toezicht en spreek mensen aan Neem veiligheids- en gezondheidsklachten serieus Werk aan veiligheidsgedrag (en geef daarbij het goede voorbeeld)