Bijzndere waardevermindering van vaste activa Impairment testing RJ121 23 maart 2017 Richard Peeters T +31(0) 62 487 94 57 E peeters@bhpc.nl
Inhudspgave Werkingssfeer en fasen RJ121 Niveau van de Impairmenttest: De bekwaarde en de realiseerbare waarde Directe pbrengstwaarde en bedrijfswaarde Gdwill Algemene bedrijfsactiva De discnteringsfactr Rekenvrbeeld Afrnding / Vragen 2
Werkingssfeer en fasen RJ121
Werkingssfeer RJ 121 RJ 121.102 De vrschriften zijn van tepassing ngeacht de wijze waarp de activa wrden gewaardeerd. De vrschriften zijn van tepassing p alle vaste activa, met uitzndering van financiële vaste activa waarp RJ 290 Financiële instrumenten van tepassing is; persneelsvrderingen als bedeld in RJ 271; latente belastingvrderingen (RJ 272). RJ 121 geldt dus wel vr deelnemingen met invled van betekenis p het beleid. 4
Fasen RJ121: Aanwijzingen Aanwijzingen (121.203) Externe infrmatiebrnnen Stevige waardedaling van type activa; Wijziging in marktmstandigheden van technlgisch, ecnmisch f juridische aard; Stijging marktrentes De bekwaarde is hger dan de marktwaarde van activa. Interne infrmatiebrnnen Bekwaarde grepsmaatschappijen, deelnemingen f jint venture in venntschappelijke jaarrekening zijn hger dan nett vermgenswaarde; Overig: Beschikbaar gesteld dividend is grter dan ttaal resultaat van de betreffende grepsmaatschappij, deelnemingen f jint venture. Ecnmische verudering f beschadiging; Belangrijke wijzigingen in het gebruik van het actief; Ecnmische prestaties van het actief zijn lager dan verwacht. 5
Fasen RJ121: bepaling realiseerbare waarde RJ 121.202 Directe pbrengstwaarde Bedrijfswaarde hgste van Realiseerbare waarde > < Bekwaarde actief < Impairment > Geen Impairment 6
Niveau van de impairment test
Niveau van de impairment test (1): De realiseerbare waarde dient bepaald te wrden van een individueel vast actief. Het kan vrkmen dat dit niet mgelijk is. Dit zal veelal het geval zijn als: Het actief zelf geen kasntvangsten genereert die in hge mate ls staan van andere activa; en De bedrijfswaarde naar verwachting belangrijk afwijkt van de pbrengstwaarde. Realiseerbare waarde kasstrm genererende eenheden Kasstrm genererende eenheid: RJ 121.502 Kleinst identificeerbare grep van activa die kasstrmen genereert bij vrgezet gebruik die in grte mate nafhankelijk zijn van kasstrmen van andere activa 8
Niveau van de impairment test (2): Aspecten die bepalen f activa in grte mate van nafhankelijk zijn van elkaar: De wijze waarp het management de activiteiten van de afdeling / rechtspersn bewaakt He het management beslissingen neemt betreffende het cntinueren f afstten van de activa f grep van activa Of er een actieve markt bestaat vr de prestaties die wrden vrtgebracht dr een actief f grep van activa RJ 121.503-504 9
De bekwaarde en de realiseerbare waarde
Bekwaarde [vanuit kasstrm genererende eenheid]? GOODWILL Immateriële vaste activa Eigen Vermgen Operatinele vrzieningen Materiele vaste activa Pensienvrziening Niet peratinele activa Vlttende activa TOTAAL ACTIVA Rentedragende schulden Vlttende passiva TOTAAL PASSIVA WAT IS DE BOEKWAARDE? 11
Cnsistentie RJ 121.508 GOODWILL Eigen Vermgen Vrije kasstrm Immateriële vaste activa Materiele vaste activa Nett werkkapitaal Pensienvrziening Rentedragende schulden -/- peratinele vrziening Geinvesteerd vermgen Gefinancierd vermgen Realiseerbare waarde kasstrm genererende eenheid Bekwaarde kasstrm genererende eenheid 12
Realiseerbare waarde RJ 121.3 Directe pbrengstwaarde hgste van Bedrijfswaarde Onder pbrengstwaarde wrdt verstaan: het bedrag waartegen een actief maximaal kan wrden verkcht, nder aftrek van de ng te maken ksten. Deze pbrengstwaarde wrdt k wel aangeduid als nettpbrengstwaarde f als directe pbrengstwaarde IFRS: Fair Value less cst f dispsal Onder bedrijfswaarde wrdt verstaan de cntante waarde van de aan een actief f samenstel van activa te te rekenen geschatte tekmstige kasstrmen die kunnen wrden verkregen met de uitefening van een bedrijf. Ok de kasstrmen die wrden verkregen bij het uiteindelijk afstten van het actief f de activa, wrden bij het bepalen van de bedrijfswaarde in acht genmen. De bedrijfswaarde wrdt k wel aangeduid als indirecte pbrengstwaarde. 13
Directe pbrengstwaarde & Bedrijfswaarde
Bedrijfswaarde: kasstrmen RJ 121.310 Kasstrmprgnses gebaseerd p redelijke en nderbuwde vernderstellingen die de beste schatting van de leiding van de rechtspersn weergeven van de ecnmische mstandigheden die van tepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. (Externe data) Kasstrmprgnses gebaseerd p de meeste recente budgetten dienen een peride te bestrijken van maximaal vijf jaar, tenzij een langere peride is gerechtvaardigd. Kasstrmprgnses na vijf jaar gebruikmakend van een vast f dalend greicijfer vr latere jaren. Deze grei dient echter niet hger te zijn dan de lange termijn gemiddelde greivet. 15
Bedrijfswaarde: kasstrmen RJ 121.311 Prgnses van de kasntvangsten bij vrtgezet gebruik van het actief; Prgnses van kasuitgaven die ndzakelijk zijn m de kasntvangsten te genereren (inclusief de kasuitgaven m het actief gebruiksklaar te maken) en die direct kunnen wrden tegewezen f tegerekend p een redelijke en cnsistente basis; en Nett-kasstrmen, indien van tepassing, te ntvangen (f te betalen) bij het afstten van een actief aan het einde van de levensduur (RJ 121.311); De schattingen dienen geen tekmstige kasntvangsten f kasuitgaven te mvatten die naar verwachting vrtvleien uit (RJ 121.313): een tekmstige rerganisatie waaraan de rechtspersn ng niet is gebnden; f tekmstige investeringen die de rsprnkelijke capaciteit verbeteren f vergrten, tenzij de rechtspersn zich heeft verplicht tt investeren (RJ 121.316). 16
Bedrijfswaarde: rente en belastingen Ter vrkming van dubbeltellingen dienen schattingen van tekmstige kasstrmen vrts niet te mvatten (RJ 121.318): Echter: Kasntvangsten f uitgaven uit financieringsactiviteiten waarnder begrepen interestbaten en lasten (dr het discnteren wrdt immers reeds de cntante waarde in aanmerking genmen); f Ontvangsten f betalingen van belastingen naar de winst (mdat de discnteringsvet eveneens wrdt bepaald vóór belasting). Is de discnteringsvet vr f na belastingen? LINK IFRS / Praktijk 17
Directe pbrengstwaarde RJ 121.305-308 Primair: afgeslten verkpvereenkmst [ recent]; Secundair: prijzen die zijn gebaseerd p een actieve markt; Secundair: recente transacties van dezelfde f srtgelijke activa binnen de bedrijfstak; Geen gefrceerde verkp tenzij management hierte is gedwngen; Maximale verkpbedrag, nder aftrek van de ng te maken ksten Aanvaardbaar: Discunted cash flw Bedrijfswaarde Gebaseerd p de best beschikbare infrmatie ; Schatting is gebaseerd p mgelijkheden en verwachtingen die een derde partij hierbij heeft; Geen synergie f andere ndernemings-specifieke kenmerken. 18
Gdwill
Gdwill Gdwill genereert niet nafhankelijk van andere activa kasstrmen. Daarm kan vr gdwill, als individueel vast actief, de realiseerbare waarde niet bepaald wrden (RJ121.513). Daarm tewijzing aan kasstrm genererende eenheden (RJ121.514 bttm up ): Bij vername terekening aan kasstrm genererende eenheden die vrdeel halen uit synergiën als gevlg van de vername Op het laagste niveau waarp gdwill wrdt geregistreerd vr interne management deleinden Niet hger dan de peratinele segmenten vlgens RJ350 (k als rechtspersn geen infrmatie mtrent segmenten pneemt) Als gdwill niet tegerekend is, dan impairment test p het geheel(rj121.514 tp dwn ) Gdwill meegeven bij beëindiging / verkp van activiteiten en wijziging in rapprtagestructuur 20
Algemene bedrijfsactiva
Algemene bedrijfsactiva Algemene bedrijfsactiva: activa die niet nafhankelijk van andere activa kasstrmen genereren en daarm vr dergelijke activa als individueel actief de realiseerbare waarde niet bepaald wrden. (RJ121.517). Daarm tewijzing aan kasstrm genererende eenheden (RJ121.514 bttm up f tp dwn ) Tewijzing dient te geschieden p redelijke en cnsistente basis Vrbeelden: ksten hfdkantr, autmatiseringssysteem f nderzekscentrum. Cnsistente tewijzing aan de realiseerbare waarde (ksten / pbrengsten) en de bekwaarde (activa / passiva). 22
De discnteringsvet
De discnteringsvet Risic s waarmee reeds in de bepaling van de kasstrmen rekening is gehuden, mgen uiteraard niet in de discnteringsvet wrden pgenmen (RJ 121.323). De te hanteren discnteringsvet is in feite de rendementseis die investeerders zuden stellen als zij een investering verwegen in een actief dat wat betreft mvang van de kasstrm, tijd en risic vergelijkbaar is. [vanuit een externe invalshek average market participant ] De discnteringsvet wrdt dan k ntleend aan het percentage dat is gebruikt in actuele markttransacties vr vergelijkbare activa, f is de gewgen gemiddelde vermgenskstenvet ( WACC ) van een (ter beurze genteerde) rechtspersn die een enkel actief heeft (f een prtefeuille van activa) dat vergelijkbaar is in termen van capaciteit en risic s (RJ 121.324). Kan de discnteringsvet niet wrden ntleend aan actuele marktpercentages, dan mgen bij wijze van alternatief de vlgende percentages als uitgangspunt wrden gebruikt (RJ 121.325-326): de gewgen gemiddelde vermgenskstenvet van de rechtspersn; de marginale rentevet vr de rechtspersn; andere marktrentes. 24
De discnteringsvet Is de discnteringsvet vr f na belastingen? Frmeel: Vr belastingen [RJ121.323] BCZ85, IAS36: in thery, discunting pst-tax cash flws at a psttax discunt rate and discunting pre-tax cash flws at a pre-tax discunt rate shuld give the same result as lng a the pre-tax discunt rate is the pst-tax discunt rate adjusted t reflect the specific amunt and timing f the future tax cash flws. Therefre, the nly accurate way t calculate a pre-tax WACC (discnteringsvet) is t calculate the VIU (realiseerbare waarde), by applying a pst-tax rate t pst-tax cash flws Als de gekzen discnteringsvet ná belastingen is (zals dat het geval zal zijn bij een WACC), dient de discnteringsvet te wrden herrekend naar een discnteringsvet vóór belastingen. 25
De discnteringsvet: WACC The Weighted Average Cst f Capital (pst-tax) D WACC = (1 Tc) Kd + Ke V E V Cmpnenten van de WACC Kd = Rendementseis vreemd vermgen; (Risic vrije rente + credit spread) x (1-tax rate) Ke = Rendementseis eigen vermgen Risic vrije rente + (Marktrisic premie x Beta) + [Small firm premie] + [Cmpany specific premie] Tc = belastingtarief D = marktwaarde vreemd vermgen E = marktwaarde eigen vermgen V = Marktwaarde nderneming 26
De discnteringsvet: WACC Wrdt aangepast vr risic s die specifiek aan geprjecteerde kasstrmen zijn verbnden [small firm premium, cmpany specific premium] De discnteringsvet dient cnsistent te wrden bepaald: Vrkmen dubbeltellingen: risic s waarmee reeds in de bepaling van de kasstrmen rekening is gehuden wrden niet in de discnteringsvet pgenmen. Kastntvangsten en uitgaven uit financieringsactiviteiten zijn pgenmen in de discnteringsvet, dus niet in de vrije kasstrm pnemen. [ CD en cmpnent (1 tc) Dient nafhankelijk te zijn van de vermgensstructuur van de rechtspersn [Bezien vanuit de average market participant : en ] Wat f wie is de average market participant? Gewnlijk wrdt één enkele discnteringsvet gebruikt. Wanneer de bedrijfswaarde gevelig is vr verschillen in risic s f rentevrwaarden die zich in verschillende periden vrden, wrden vr deze periden verschillende discnteringsveten gebruikt. Schattingen van tekmstige kasstrmen en de discnteringsvet dienen p cnsistente wijze vernderstellingen mtrent prijsstijgingen als gevlg van algemene inflatie weer te geven. [nminaal versus nminaal en reëel versus reëel] 27
Bijzndere waardevermindering
Bijzndere waardevermindering activa RJ 121.4 Realiseerbare waarde < Bekwaarde actief Verlaging naar realiseerbare waarde Opnemen passief pst vr hger bedrag dan bekwaarde Verlies direct ten laste resultaat Herberekening afschrijvingen Iteratieve berekeningen?? 29
Terugnemen bijzndere waardevermindering Als een bijznder waardeverminderingsverlies eenmaal is verwerkt, dan dient p basis RJ 121.602 p elke balansdatum nagegaan te wrden f er aanwijzingen bestaan dat het verlies niet meer bestaat f is verminderd? Terugname slechts tegestaan indien en vr zver bij de bepaling van de nieuw realiseerbare waarde blijkt dat sprake is van wijzingen in de schatting en vernderstellingen die destijds aan de grndslag hebben gelegen van de bepaling van de realiseerbare waarde. Maximum p terugname: Niet hger dan de bekwaarde na afschrijvingen als er geen bijzndere waardevermindering zu zijn verwerkt 30
Bijzndere waardevermindering kasstrmgenererende eenheid RJ 121.4/5 Realiseerbare waarde < Bekwaarde actief Verlaging naar realiseerbare waarde Eerst naar gdwill en vervlgens prprtineel Uitsluitend passief pst indien vereist vanuit andere standaard Verlies direct ten laste resultaat Herberekening afschrijvingen Iteratieve berekeningen?? 31
Terugnemen bijzndere waardevermindering Als een bijznder waardeverminderingsverlies eenmaal is verwerkt, dan dient p basis RJ 121.602 p elke balansdatum nagegaan te wrden f er aanwijzingen bestaan dat het verlies niet meer bestaat f is verminderd? Terugname slechts tegestaan indien en vr zver bij de bepaling van de nieuw realiseerbare waarde blijkt dat sprake is van wijzingen in de schatting en vernderstellingen die destijds aan de grnslag hebben gelegen van de bepaling van de realiseerbare waarde. Maximum p terugname: Niet hger dan de bekwaarde na afschrijvingen als er geen bijzndere waardevermindering zu zijn verwerkt Niet hger dan de realiseerbare waarde GOODWILL: NIET TOEGESTAAN 32
Rekenvrbeeld
Rekenvrbeeld #1 Balans EUR ' 2015 A Gdwill 1,750,000 Materiële vaste activa 58,886 Vlttende activa 484,996 Niet peratinele activa 18,930 Ttaal Activa 2,312,812 Eigen vermgen 1,150,341 Vrzieningen - Rentedragende schulden 968,592 Vlttende passiva 193,880 Ttaal Passiva 2,312,812 Brn: Jaarrekening 2015 Overige infrmatie Resterende afschrijvingstermijn gdwill = 4 jaar. Gdwill is ntstaan uit aandelentransactie Lange termijn grei na 2020 = 1,75% Market based WACC = 17% Winst-en-verliesrekening EUR '000 2015 A Nett mzet 1,666,003 Kstprijs mzet (499,801) Brutmarge 1,166,202 Bedrijfsksten (1,034,888) EBITDA 131,314 Afschrijvingen en amrtisatie (382,483) EBIT (251,169) Financiële baten/lasten (36,481) Winst vr belastingen (287,650) Venntschapsbelasting (15,588) Nett winst (303,237) Brn: Jaarrekening 2015 34
Rekenvrbeeld #2 prgnse Prgnse winst-en-verliesrekening EUR '000 2016 F 2017 F 2018 F 2019 F 2020 F Nett mzet 1,749,303 1,858,635 2,007,325 2,161,220 2,320,468 Kstprijs mzet (489,805) (520,418) (562,051) (605,142) (649,731) Brutmarge 1,259,498 1,338,217 1,445,274 1,556,079 1,670,737 Bedrijfsksten (1,014,596) (1,059,422) (1,093,992) (1,177,865) (1,264,655) EBITDA 244,902 278,795 351,282 378,214 406,082 Afschrijvingen en amrtisatie (364,269) (369,327) (374,478) (379,732) (385,091) EBIT (119,367) (90,532) (23,196) (1,518) 20,991 Financiële baten/lasten (34,744) (29,580) (23,464) (15,137) (5,747) Winst vr belastingen (154,111) (120,113) (46,660) (16,655) 15,244 Venntschapsbelasting (48,972) (57,472) (75,835) (83,336) (91,311) Nett winst (203,083) (177,585) (122,495) (99,992) (76,067) Grei mzet nmf 6.3% 8.0% 7.7% 7.4% EBITDA-marge 14.0% 15.0% 17.5% 17.5% 17.5% EBIT-marge -6.8% -4.9% -1.2% -0.1% 0.9% Brn: Management 35
Rekenvrbeeld #3 prgnse Prgnse financieringsbalans EUR ' 2015 A 2016 F 2017 F 2018 F 2019 F 2020 F Gdwill 1,750,000 1,400,000 1,050,000 700,000 350,000 - Materiële vaste activa 58,886 69,617 75,790 77,321 74,119 66,089 Vlttende activa 484,996 432,960 460,020 496,822 534,912 574,326 Vlttende passiva (193,880) (146,413) (155,564) (168,009) (180,889) (194,218) Geïnvesteerd vermgen 2,100,003 1,756,164 1,430,246 1,106,135 778,142 446,197 Liquide middelen (vertllig) - - - - - 763 Niet peratinele activa 18,930 19,876 20,870 21,913 23,009 24,159 Ttaal vermgen 2,118,932 1,776,040 1,451,116 1,128,048 801,151 471,119 Eigen vermgen 1,150,341 947,258 769,673 647,178 547,187 471,119 Vrzieningen - - - - - - Rentedragende schulden 968,592 828,783 681,443 480,870 253,964 - Gefinancierd vermgen 2,118,932 1,776,040 1,451,116 1,128,048 801,151 471,119 Ecnmische slvabiliteit 54.8% 53.9% 53.8% 58.5% 70.3% 105.6% Balansttaal vlgens jaarrekening 2,312,812 1,922,453 1,606,680 1,296,057 982,040 665,338 Bancaire slvabiliteit 49.7% 49.3% 47.9% 49.9% 55.7% 70.8% Brn: Jaarrekening 2015 / Management 36
Aandachtspunten? Is het ndzakelijk de prgnse te verlengen? Wat is de juiste grndslag vr de berekening van de belasting? He verhudt de financieringsstructuur zicht tt de market based WACC? Wat is de rl van de accuntant en waarderingsspecialist bij de berdeling van de prgnse? 37
Impairment analyse #1 DCF Prgnse free cash flw EUR ' 2016 F 2017 F 2018 F 2019 F 2020 F 2021 F 2022 F 2023 F Nett mzet 1,749,303 1,858,635 2,007,325 2,161,220 2,320,468 2,361,076 2,402,395 2,444,437 EBITDA 244,902 278,795 351,282 378,214 406,082 413,188 420,419 427,777 Afschrijvingen en amrtisatie (364,269) (369,327) (374,478) (379,732) (385,091) (35,705) (36,330) (36,966) EBIT (119,367) (90,532) (23,196) (1,518) 20,991 377,483 384,089 390,811 Belastingen (57,658) (64,867) (81,701) (87,120) (92,748) (94,371) (96,022) (97,703) NOPLAT (177,025) (155,399) (104,897) (88,639) (71,757) 283,112 288,067 293,108 Afschrijvingen en amrtisatie 364,269 369,327 374,478 379,732 385,091 35,705 36,330 36,966 Investeringen in vaste activa (25,000) (25,500) (26,010) (26,530) (27,061) (36,862) (37,507) (38,163) Investeringen in nett werkkapitaal 4,569 (17,909) (24,357) (25,209) (26,086) (6,652) (6,768) (6,887) Mutatie vrzieningen - - - - - - - - Free Cash Flw 166,813 170,519 219,215 239,354 260,188 275,304 280,122 285,024 Grei mzet nmf 13.8% 43.4% 35.7% 15.6% 9.2% 3.5% 3.5% EBIT marge -6.8% -4.9% -1.2% -0.1% 0.9% 16.0% 16.0% 16.0% Grei free cash flw nmf 2.22% 28.56% 9.19% 8.70% 5.81% 1.75% 1.75% Brn: / Management Discunted free cash flw EUR ' 2016 F 2017 F 2018 F 2019 F 2020 F 2021 F 2022 F 2023 F Rest Free Cash Flw 166,813 170,519 219,215 239,354 260,188 275,304 280,122 285,024 290,012 Restwaarde 1,889,327 WACC 17.10% Lange termijn grei 1.75% Tijdslijn: 0.50 1.50 2.50 3.50 4.50 5.50 6.50 7.50 7.50 Discnteringfactr 0.92 0.79 0.67 0.58 0.49 0.42 0.36 0.31 0.31 Cntante waarde 154,153 134,567 147,733 137,750 127,874 115,545 100,398 87,238 578,270 Waarde prgnseperide 1,005,257 Restwaarde 578,270 Waarde nderneming 1,583,526 Plus: rentedragende vrderingen 18,930 Minus: rentedragende schuld (968,592) Waarde aandelen 633,864 Brn: Management 38
Impairment analyse #2 Uitkmst Impairment analyse EUR ' 2015 A Impairment: Gdwill 1,750,000 Onderneming 516,477 Materiële vaste activa 58,886 Eigen Vermgen 516,477 Vlttende activa 484,996 Vlttende passiva (193,880) Geinvesteerd vermgen 2,100,003 Niet peratinele activa 18,930 Ttaal Activa 2,118,932 Eigen vermgen 1,150,341 Vrzieningen - Rentedragende schulden 968,592 Ttaal Passiva 2,118,932 Realiseerbare waarde Onderneming 1,583,526 Eigen Vermgen 633,864 Brn: Management 39
Afrnding / Vragen? Wilt u deze presentatie ntvangen, stuur dan een e- mail naar: inf@bhpc.nl Dank vr uw aandacht
Cntactpersnen Richard Peeters Partner BHP & C B.V. Sinusgebuw, 5e verdieping, Overschiestraat55, 1062 HN Amsterdam, E: peeters@bhpc.nl T: +31 (0) 20 205 04 03 M: +31 (0) 62 487 94 57 Marc Brekema Partner BHP & C B.V. Sinusgebuw, 5e verdieping, Overschiestraat55, 1062 HN Amsterdam, E: brekema@bhpc.nl T: +31 (0) 20 205 04 03 M: +31 (0) 65 437 00 24 Daniel Peters Partner BHP & C B.V. Sinusgebuw, 5e verdieping, Overschiestraat55, 1062 HN Amsterdam, E: peters@bhpc.nl T: +31 (0) 20 205 04 03 M: +31 (0) 64 682 76 75 Gerard Hldrinet Partner BHP & C B.V. Sinusgebuw, 5e verdieping, Overschiestraat55, 1062 HN Amsterdam, E: hldrinet@bhpc.nl T: +31 (0) 20 205 04 03 M: +31(0) 65 345 12 82 41
Onafhankelijkvaluatin en M&Aadvisry kantr. Uitgebreide ervaring in het waarderen van bedrijven van verschillende mvang en vr uiteenlpende branches. Ondersteuningbij het inzichtelijkmaken van cmplexe aandeelhuderssamenstellingenen structuren Waarderings-specifieke supprt m succesvlle transacties tt stand te brengen tussen bereidwillige. kpersen bereidwillige verkpers. BHP & C B.V. Sinus Gebuw Overschiestraat 55 1062 HN Amsterdam T +31 (0)20 205 04 03 I www.bhpc.nl