Educatief partnerschap op de basisschool Ibn-i-Sina Een onderzoek naar de ouderbetrokkenheid van islamitische ouders bij VVE Onderzoeksstage Onderwijspedagogiek Studiejaar 2016-2017 Vrije Universiteit Amsterdam SAMENVATTING EN AANBEVELINGEN Onderzoeker: Suad Mohamed Stagegever: Stichting PAS Stagebegeleider: Jonathan Simonis Directeur Ibn- i-sina: Yücel Aydemir Versienummer: 1.0 1
Samenvatting Achtergrond: VVE programma s hebben als doel om onderwijsachterstanden bij doelgroepkinderen te verminderen. Doelgroepkinderen zijn kinderen uit etnische minderheidsgroepen en/of kinderen van laagopgeleide ouders (Veen, Roeleveld & Van Daalen, 2008). Doelgroepkinderen worden in de thuissituatie vaak minder gestimuleerd tot educatieve activiteiten. Dit is de reden dat er veel aandacht uitgaat naar de ouderbetrokkenheid bij VVE (Sylva, Melhuish, Sammons, Siraj-Blatchford, & Taggart, 2004). Hoe is het educatief partnerschap tussen islamitische ouders en leerkrachten vormgegeven en hoe kan het educatief partnerschap voldoen aan de criteria van de onderwijs inspectie? In dit onderzoek wordt ouderbetrokkenheid gezien als educatief partnerschap. Het educatief partnerschap is het proces waarin ouders, leerkrachten en directie elkaar wederzijds ondersteunen en waarin ze hun bijdrage aan de ontwikkeling van een kind zoveel mogelijk afstemmen. Het doel hierbij is het leren, de motivatie en de ontwikkeling van leerlingen te stimuleren (Smit e.a., 2006). Dit onderzoek is zowel wetenschappelijk als maatschappelijk relevant. Hoewel eerder onderzoek is gedaan naar ouderbetrokkenheid op internationaal en nationaal niveau, is er in eerder onderzoek niet specifiek ingegaan op ouderbetrokkenheid op islamitische basisscholen. Methode: Er is gekozen voor een kwalitatief survey- onderzoek om concreet inzicht te krijgen in de ouderbetrokkenheid op de islamitische basisschool ibn-i Sina. Voor het onderzoek worden 10 interviews afgenomen, met zowel leerkrachten als ouders en een pedagoog. Conclusie: Tot slot kan uit het onderzoek geconcludeerd worden dat het educatief partnerschap op het Ibn-i-Sina niet helemaal optimaal is. Zo waren de belangrijkste resultaten dat het pedagogisch partnerschap best hoog is, maar dat er echt gewerkt moet worden aan het didactisch partnerschap. De belangrijkste aanbeveling zijn het opstellen van een ouderbeleid en deze ook uitvoeren in de praktijk. Ook wordt aanbevolen om te starten met de ouder-kind workshop in de onderbouw om ouders kennis te laten maken met wat het kind op school leert en hoe ze het kind thuis ook kunnen begeleiden bij de ontwikkeling. 2
Aanbevelingen 10.1 Aanbevelingen voor de Ibn-i-Sina Gericht ouderbeleid De eerste stap om het educatief partnerschap in de VVE groepen te verbeteren is het opstellen van een gericht ouderbeleid. Formuleer op basis van een analyse van de ouderpopulatie een ouderbeleid met actiepunten en zorg dat deze uitgevoerd en geëvalueerd wordt. Daarnaast kan de school de projectmedewerker (ouderbetrokkenheid bij VVE) van Stichting PAS inschakelen voor hulp hierbij. Intakegesprek Besteed als school ruim de tijd aan een intakegesprek. De school vertelt over de werkwijze op school en de verwachtingen die de school heeft van ouders. De school vraagt ouders naar de kenmerken van hun kind en vraagt naar de verwachtingen die ouders hebben van de school. Mogelijke vragen die bij zo n intake gesteld kunnen worden zijn als volgt: heeft een kind een VVE-indicatie? Wat is er al gebeurd in de voorschoolse periode? Wat gaat de Ibn I Sina nu doen? Welke dingen doe je zelf als ouder om de ontwikkeling van je kind te stimuleren? Ouder-kind workshop Start zo snel mogelijk opnieuw met de ouder-kind workshops. Tijdens de ouder-kind workshop kunnen ouders kennis maken met wat hun kinderen op school leren. De ouder-kind workshop is zo opgesteld dat ouders in de klas kunnen mee kijken en ook nog les krijgen in de manier waarop ze hun kinderen thuis met betrekking tot onderwijs kunnen ondersteunen. Uit de interviews kwam naar voren dat de meeste ouders weekopdrachten meekrijgen. Het probleem hiermee is dat sommige ouders niet precies weten wat ze aan moeten met deze weekopdrachten. Er wordt aan de school geadviseerd om deze weekopdrachten van te voren aan de ouders uit te leggen. Hiervoor kunnen ze gebruik maken van de ouder-kind workshop. Tot slot staat deze ouder-kind workshop in het beleid van ouderbetrokkenheid bij VVE en wordt het ook betaald door Stichting PAS. Contactmomenten met ouders Er wordt dan ook geadviseerd om in plaats van 10minuten gesprekken over te stappen naar driehoeksgesprekken, dit is een gesprek tussen ouders, leerkracht en leerling. Tijdens dit gesprek worden de successen en uitdagingen van de leerling besproken. Zorg tijdens dit 3
gesprek voor goede gelijkwaardige gesprekken tussen leerkrachten en ouders. Bespreek in deze gesprekken wat leerkrachten en ouders gaan doen om het kind te ondersteunen. Een extra aanbeveling is om ook het kind bij het gesprek te betrekken en niet over het kind, maar met het kind te spreken. Daarnaast wordt er geadviseerd om structureel contact te onderhouden met ouders. Bijvoorbeeld door één keer per maand contact op te nemen met ouders, om over de ontwikkeling van hun kind te praten. Dit kan op verschillende manieren, zoals via de email, telefonisch en zelfs door huisbezoeken. Islamitische opvoedcursus voor leerkrachten Er wordt aanbevolen om naast een islamitische opvoedcursus voor ouders ook één eigen cursus voor leerkrachten te organiseren. Uit het onderzoek kwam naar voren dat ouders de opvoedcursus als leerzaam ervaarde en dat ze het fijn zouden vinden als leerkrachten ook een cursus hiervoor zouden krijgen. Deskundigheidsbevordering Er wordt de school aanbevolen om gebruik te maken van de VVE coaches die voor Stichting PAS werken. Met name omdat er uit het onderzoek naar voren is gekomen, dat de leerkrachten en ouders niet veel kennis hebben over VVE. De VVE coaches bieden, deskundigheidsbevordering van de leerkrachten, op kennis, houding en vaardigheden in communiceren met ouders aan. Daarnaast wordt aanbevolen om gebruik te maken van de cursussen en trainingen die Stichting PAS aanbied aan professionals, zoals de cursus: oudergesprekken. Tot slot kan de school altijd voor advies te recht bij Stichting PAS. 4
10.2 Aanbevelingen aan Stichting PAS Aanbod cursussen verbreden Aan Stichting PAS wordt geadviseerd om OAB scholen te ondersteunen bij het voldoen aan de inspectienormen voor ouderbetrokkenheid bij VVE. Dit kan Stichting PAS doen door het cursus aanbod te verbreden, het meer op maat aan te beiden aan de scholen. Er mag meer gedacht worden over hoe islamitische ouders beter bereikt kunnen worden. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het toevoegen van een islamitische basis opvoedcursus aan het cursus aanbod. Een contactpersoon per school Uit het onderzoek is ook naar voren gekomen dat veel ouders het fijn vinden dat iemand van de eigen afkomst of geloof op school aanwezig is die ze kunnen benaderen en om hulp kunnen vragen. Daarom wordt er aan Stichting PAS geadviseerd dat elke school met een hoog aantal ouders van immigrante afkomst een persoon zoekt als contactpersoon en als herkenning voor deze groep ouders. Hierbij is er ook een rol voor de schoolcontactmedewerkers die bij Stichting PAS werken. De schoolcontact medewerkers zouden de leiding kunnen nemen bij het werven en het aanstellen van een geschikte contactpersoon. 5