RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN IN DE GEMEENTE. Tiel

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN IN DE GEMEENTE Tiel Plaats : Tiel Gemeentenummer : 0281 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 13 april 2017 Datum vaststelling : 23 juni 2017

2 Pagina 2 van 17

3 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD INLEIDING VVE IN DE GEMEENTE TIEL CONCLUSIES REACTIE VAN DE GEMEENTE Pagina 3 van 17

4 Pagina 4 van 17

5 VOORWOORD De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op voor- en vroegschoolse educatie (vve). In dit kader hebben alle gemeenten die middelen ontvangen voor het onderwijsachterstandenbeleid (OAB) eind december 2016 een vragenlijst ontvangen. Bij een steekproef van gemeenten voeren wij een nader onderzoek uit waarbij we gegevens verzamelen over het gemeentelijk beleid op het terrein van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs". De gemeente Tiel is opgenomen in deze steekproef. Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Tiel in voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke ontwikkelingen de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden. De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, dr. A. Jonk Pagina 5 van 17

6 Pagina 6 van 17

7 1 INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Tiel in De aanleiding van het onderzoek is een stelselonderzoek waarbij we bij een steekproef van gemeenten gegevens verzamelen over het gemeentelijk beleid op het terrein van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs". De basis van het onderzoek is een gesprek met betrokkenen van de gemeente, de door de gemeente ingevulde vragenlijst, de toelichting daarop en aangeleverde relevante beleidsdocumenten. Vervolgens hebben wij de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de ontwikkelingen in de afgelopen jaren in beeld gebracht. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar over het vve-beleid van de gemeente. Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente. Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente. Beoordeling van vve-beleid van de gemeente. Toezichtkader Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader vooren vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op: Opbouw rapport Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-documenten Pagina 7 van 17

8 (paragraaf 2.2). Tenslotte geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Tiel. In hoofdstuk 4 wordt de gemeente uitgenodigd om kort te reflecteren op de bevindingen van de inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Pagina 8 van 17

9 2 VVE IN DE GEMEENTE TIEL De gemeente Tiel heeft een digitale vragenlijst ingevuld. De digitale vragenlijst levert informatie over: wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken; het bereik; de ontwikkelingen in het gemeentelijk vve-beleid; het aantal locaties met voorschoolse educatie en het aantal houders van deze locaties, het aantal goede locaties en het aantal risico-locaties. De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op de digitale vragenlijst, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3). Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. 2.1 Ontwikkeling van vve in de gemeente Tiel sinds de bestandsopname De gemeente Tiel is tevreden over de samenwerking van organisaties die in de gemeente voor het jonge kind werken. De samenwerking tussen scholen, peuterspeelzalen en bijvoorbeeld bibliotheek is goed. Dat bleek ook weer tijdens een recente evaluatie van het vve-beleid, onder leiding van de gemeente. Afgelopen periode waren er veel ontwikkelingen, waardoor er druk stond op de uitvoering van het vve-beleid en de verdere ontwikkeling op een aantal punten. Zo kwam de organisatie die vve uitvoerde in zwaar weer terecht en heeft er een wisseling plaatsgevonden op managementniveau. Vaste aanspreekpunten wisselden daardoor. De harmonisatie speelt een rol bij de druk op vve. De onzekerheid over nieuwe beleidskaders OAB is in die zin weg nu we weten dat 2018 een verlengingsjaar wordt. Pagina 9 van 17

10 Het vve-beleid op gemeentelijk niveau is op vrijwel alle punten voldoende en op sommige punten als voorbeelden voor anderen beoordeeld. De gemeente is bezig om een kwaliteitsdialoog op gang te brengen tussen professionals die zich bezig houden met jonge kind. In een werkgroep wordt gewerkt aan bewustwording van (aspecten van de) kwaliteit van vve en wordt toegewerkt naar een manier waarmee voorscholen en vroegscholen zichzelf kunnen evalueren. De gemeente probeert ook met kleine, laagdrempelige interventies het bereik en de informatievoorziening te vergroten. Bijvoorbeeld door een boekstart/leesmedia-coach te koppelen aan het consultatiebureau of door anderstalige onderwijsconsulenten in te zetten. 2.2 Lijst met de vve-documenten die de gemeente Tiel heeft aangeleverd - Doelgroepcriteria vve Format 2017 Toeleiden - Advies resultaatafspraken vve gemeente Tiel - Doorgaande_lijn_voorschools_-vroegschools_afspraken_2_juli_ Peuteroverdrachtlijst_ Het gemeentelijk vve-beleid In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijke vvebeleid. Per domein is beschreven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ( 3 ) beoordelen, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ( 2 ) als met ( 1 ) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien ( 4 ). Wij baseren onze bevindingen op de uitkomsten van de verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. Pagina 10 van 17

11 HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID A1 1A2 1A3 1A4 1A5 1A6 1A7 1A8 1A9 1B 1C Definitie doelgroepkind Bereik Toeleiding Ouders Integraal vve-programma Externe zorg Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen Doorgaande lijn Resultaten Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE VVE-CONDITIES A 2B GGD-rapport Gemeentelijk subsidiekader Wij publiceren jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie Toelichting: 1 Verbeterpunten met een afspraak Er zijn geen verbeterpunten met een afspraak. 2 Verbeterpunten geen 3 Voldoende 1a2 Bereik De gemeente heeft 148 kindplaatsen gerealiseerd. In de periode tussen 2015 en 2016 wisselende de bezetting nogal. In februari 2017 was het bereik 109. De doelgroepdefinitie is in die tijd aangepast om meer kinderen met voorschoolse Pagina 11 van 17

12 educatie een goede start te kunnen geven. De gemeente is redelijk tevreden, maar ziet nog kansen om het bereik te vergroten. In 2017 wordt het beleid geëvalueerd en een herijkt beleidskader geschreven vanaf 2018 waar alle domeinen rondom vve in meegenomen worden. 1a3 Toeleiding Het consultatiebureau heeft de regie over de toeleiding. Sinds 2015 is er ook aandacht voor nazorg. Ouders met kind met vve-indicatie worden nog een extra keer benaderd. Er worden huisbezoeken afgelegd bij ouders om de indicatie te bespreken en om ouders te informeren over vve. De gemeente wil deze aanpak graag monitoren en evalueren. Daarom is er een plan opgesteld, hier is ook budget voor vrijgemaakt. Komend jaar zal dit plaatsvinden. 1a4 Ouderbeleid De gemeente subsidieert activiteiten om ouders van peuters te laten deelnemen aan vve. De gemeente zet een (anderstalige) onderwijsconsulent in om ouders toe te leiden naar vve. Daarnaast werkt op het consultatiebureau een boekstartcoach om leesbevordering thuis te stimuleren. De gemeente heeft geen gemeentelijke analyse van de ouderpopulatie gemaakt, maar in de uitvoering is te merken dat zij wel oog heeft voor de behoeften en benadering van ouders van vve-leerlingen. De gemeente financiert partijen die activiteiten uitvoeren. Zo organiseert de bibliotheek bijeenkomsten voor ouders, worden er ouderbijeenkomsten over logopedie georganiseert op de peuterspeelzalen. Op dit moment is er ook subsidie verstrekt aan een aantal koppels (bao-psz) om ouderbeleid te ontwikkelen onder begeleiding van een professional. Het gaat naast beleid, ook over houding en gedrag van pm'ers en leraren naar ouders. 1a6 Externe zorg Over de verwijziging naar logopedie, zijn wel duidelijke afspraken met de vveinstellingen. Op dit punt is tevens nog verbetering mogelijk, zo geeft de gemeente aan. De procedure voor aanmelding van (doelgroep)peuters bij externe zorginstanties (zoals de wijkteams) is nog niet scherp genoeg vastgelegd en bekend bij vve-instellingen. 1a7 Interne Kwaliteitszorg De gemeente heeft afspraken met de houder van de kinderopvangorganisatie over de verantwoording. Op dit punt is de gemeente ook actief bezig om vveinstelingen te stimuleren een eigen kwaliteitsinstrument te ontwikkelen. In een werkgroep die sinds dit schooljaar actief is, wordt uitgewisseld over de kwaliteit Pagina 12 van 17

13 van vve met als doel dat instellingen uiteindelijk zelf goed zicht te krijgen op de vve-kwaliteit. De gemeente heeft het initiatief hiervoor genomen. 1b vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Er vindt regelmatig overleg plaats met de stuurgroep LEA, daarnaast is er een werkgroep vve ingesteld. De gemeente neemt initiatief en regie als het gaat om afspraken of projecten om de kwaliteit van vve te verbeteren. Een voorbeeld hiervan is het project om een interne kwaliteitszorg van de instellingen te verbeteren. 1c Systematische evaluatie en verbetering op gemeentelijk niveau De kwaliteit van vve wordt op onderdelen jaarlijks geëvalueerd (als onderdeel van de subsidieafspraken en aan de hand van de resultaatafspraken VVE) in de stedelijke monitor. 4 Voorbeeld voor anderen 1a1 Definitie doelgroepkind De definitie van doelgroeppeuters is gewaardeerd als 'voorbeeld voor anderen'. De gemeente hanteert een uitgebreid document/stappenplan met criteria voor voorschoolse educatie. De vve-indicaties worden verstrekt door het consultatiebureau. Criteria die de gemeente hanteert zijn: - opleidingsniveau ouders of verzorgers - taal- of speelarme omgeving (vast te stellen tijdens huisbezoek) - taalontwikkeling (Van Wiechenonderzoek/artsconsult) - specifieke criteria zoals dat de omstandigheden waarin het kind opgroeit niet optimaal zijn voor een goede ontwikkeling. Ook als een kind al op de peuterspeelzaal zit, kan een pedagogisch medewerker alsnog een verzoek doen om een vve-indicatie als daartoe aanleiding is. Voor de vroegschool zijn ook heldere criteria benoemd en vastgelegd. 1a5 Integraal vve Er wordt gewerkt met hetzelfde vve-programma Piramide in de gehele gemeente. vve-koppels zijn vrij om met elkaar verdere afspraken te maken over het pedagogisch en educatief handelen (bijvoorbeeld één van de koppels werkt gezamenlijk met het concept de Vreedzame School). De instellingen in de gemeente zijn na aan aantal jaren op deze manier werken, nog steeds tevreden over de doorgaande lijn in het aanbod. Pagina 13 van 17

14 1a9 Resultaten De gemeente heeft een advies laten uitbrengen over een nieuwe periode om resultaten te bepalen. In het vorige inspectierapport waren de resultaatafspraken benoemd als 'voorbeeld voor anderen'. Ook uit dit advies blijkt dat de ambities nog steeds hoog zijn. De afspraken zijn concreet en meetbaar. Ook de gemeente wordt regelmatig voorzien van data. Na afspraken over de vroegschool, zijn er ook afspraken voor de voorschool bepaald. De focus ligt nu op kwaliteitsafspraken en het verbeteren van het onderliggend proces bij de voor- en vroegscholen. Pagina 14 van 17

15 3 CONCLUSIES De inspectie heeft op het niveau van de gemeente de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Tiel beoordeeld. De oordelen zijn gebaseerd op de antwoorden op de vragenlijst. De antwoorden van de gemeente zijn geverifieerd in gesprekken en aan de hand van separaat beschikbaar gestelde beleidsdocumenten. Conclusies gemeentelijk vve-beleid De gemeente neemt duidelijk regie in het vve-beleid in deze gemeente. Er zijn diverse kleine, maar ook grote initiatieven waar de gemeente bij is betrokken en die een relatie hebben met het versterken van de vve-kwaliteit. Op het gebied van de definitie van de doelgroepkinderen, resultaatafspraken en afspraken over het vve-programma is de gemeente een voorbeeld voor anderen. De gemeente is ambitieus, zorgvuldig en gaat daarnaast regelmatig het gesprek aan met betrokken instellingen om zaken te evalueren. Het verder ontwikkelen van het netwerk voor externe zorg ziet de gemeente zelf nog als belangrijk ontwikkelpunt voor komende tijd. Verbeterafspraken geen Verbeterpunten geen Voldoende oordelen 1a2, 1a3, 1a4, 1a6, 1a7, 1b, 1c Voorbeelden voor anderen 1a1, 1a5, 1a9 Pagina 15 van 17

16 Pagina 16 van 17

17 4 REACTIE VAN DE GEMEENTE Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de voor en vroegschoolse educatie in gemeente Tiel. Daarnaast hebben wij de gemeente gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van het vve-beleid. Hieronder geeft de gemeente haar reactie: Tiel investeert met hulp van de onderwijsachterstandenmiddelen in grote mate in de (taal)ontwikkeling van kinderen onder het motto van een goede start Naast de voor-en vroegschoolse educatie hebben we ook specifiek gekozen om een gerichte taalinterventies in te zetten, zowel binnen- als buitenschools. Uit het rapport komen een paar kritische succesfactoren aan de orde. Een daarvan is een nauwe samenwerking tussen partijen die betrokken zijn bij het jonge kind. Door scherp te blijven kijken naar het proces zijn we onszelf steeds aan het verbeteren. Daarnaast vieren we de natuurlijk de successen, zoals de uitkomst van dit inspectierapport. Dit jaar wordt het over de afgelopen jaren uitgevoerde beleid geëvalueerd en opnieuw aangescherpt, zodat we vanaf 2018 weer vanuit een aangescherpt kader kunnen werken. Pagina 17 van 17