Project Brief Versie augustus 2012 Implementatie Nieuwe Drank en (deel) Project datum Horecawet Versie Definitief 02 Datum van opstellen 20 augustus 2012 Status Intern 1
Algemeen Projectachtergrond Verkenning van verplichtingen De Tweede Kamer is op 30 juni 2011 akkoord gegaan met het wetsvoorstel tot wijziging van de Drank- en Horecawet (nr. 32.022). De wet wordt aangescherpt om drankmisbruik door jongeren beter aan te pakken. Het wetsvoorstel heeft twee doelen: Het terugdringen van alcoholgebruik onder vooral jongeren, om gezondheidsschade en verstoring van de openbare orde te voorkomen. Het terugdringen van de administratieve lasten voor ondernemers en vrijwilligers. Op 22 mei 2012 is de nieuwe Drank en Horecawet door de Eerste Kamer aangenomen. De nieuwe wet treedt per 1 januari 2013 in werking. Met de wetswijziging gaat het toezicht van de Minister (lees: de Voedsel- en Warenautoriteit, thans de Nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit) over naar de gemeenten. Ook moeten de gemeenteraden een verordening vaststellen om de paracommerciële horecabedrijven te reguleren. Verandering Een belangrijke verandering in de nieuwe Drank- en Horecawet is de verschuiving van het toezicht en handhaving. Het toezicht en de handhaving verschuift van de Nieuwe Voedsel en Warenautoriteit naar de gemeente. De burgemeester wordt met de nieuwe Drank- en Horecawet verantwoordelijk. Verplichting 1 De wijziging van de nieuwe Drank- en Horecawet brengt één verplichting met zich mee: het binnen één jaar na het inwerkingtreden van de wet opstellen van een verordening paracommercie. In deze verordening worden de dagen en tijden opgenomen waarop in paracommerciële inrichtingen alcohol mag worden verstrekt. Wat kan geregeld worden maar is niet verplicht? Er is een aantal zaken die de raad in een verordening kan regelen, dit is niet verplicht. Zo kan de raad in een verordening het volgende opnemen: - Beperken of verbieden van de verkoop van alcohol in bepaalde horecainrichtingen (bv gericht op jeugd), bepaalde delen van de gemeente of bepaalde tijden (art 25a) - Een toelatingsleeftijd voor bezoekers van horecalokaliteiten of terrassen van ten hoogste 21 jaar, waarbij onderscheid gemaakt kan worden naar soort inrichting, deel van de gemeente en tijdsruimte (art. 25b). - Verbod op of beperking van verkoop van zwak-alcoholische drank op bepaalde tijden bij detailhandel, met uitzondering van slijterijen, maar ook niet vergunningplichtige horeca en levering door bierkoeriers e.d. (art 25c) - Prijsacties verbieden, dit kan zowel voor horeca-inrichtingen (lager dan 60 % van de normale prijs voor 24 uur of korter) als voor de detailhandel (lager dan 70 % van de normale prijs voor 1 week of korter) (art. 25d) - Een formulier vast te stellen met aanvullende vragen voor zover de aanvraag betrekking heeft op paracommerciële rechtspersonen of de aanvraag betrekking heeft op een inrichting waarvoor aanvullend iets gesteld is op grond van art. 25a of art. 25b 1 Informatie afkomstig van de Brabantse Werkgroep nieuwe Drank- en Horecawet. 2
Burgemeester De wijziging van de Drank- en Horecawet geeft de burgemeester een aantal nieuwe bevoegdheden. Hiervan kan de burgemeester gebruik maken, het is geen verplichting. Mocht de burgemeester hiervan gebruik gaan maken, dan is het aan te bevelen om hiervoor beleidsregels op te stellen. Het gaat dan om: - Beleidsregel ontheffingenbeleid paracommercie (art. 4, lid 4)) - Beleidsregel ontzegging bevoegd verkopen van zwak-alcoholische drank bij levensmiddelen-, voor consumptiegerede etenswaren en tabaksverstrekkers bij herhaalde verstrekking aan jongeren (art. 19a) - Beleidsregel schorsing van de DHW-vergunning (art. 32) - Beleidsregel ontheffingen jaarlijks terugkerende gelegenheden zoals bedoeld in art. 35, lid 5 - Beleidsregel bestuurlijke boete (art. 44a) De burgemeester is het bestuursorgaan dat de Drank- en Horecawet in medebewind uitvoert. Op grond van de DHW kan de Burgemeester: - Bijzondere Opsporingsambtenaren (Boa s) aanwijzen (art. 41) Impact Voor meer informatie zie bijlage 1: Informatiedocument wijziging Drank en Horecawet Vergunningverlening De vereenvoudiging van vergunningen heeft tot gevolg dat er minder nieuwe vergunningen verleend hoeven te worden. Niettemin zal een melding van een wijziging van een leidinggevende evenals nu gecontroleerd en vervolgens op de bijlage van de vergunning verwerkt moeten worden. Kortom, tot dusverre was men verplicht bij elke nieuwe aanvraag alles te toetsen. (inclusief alle reeds aangewezen leidinggevenden) Nu kan enkel de nieuwe leidinggevende worden getoetst. Toezicht en handhaving Aan de andere kant zal de overdracht van het toezicht (met meer handhavingsinstrumenten) leiden tot meer administratief werk (zoals aanschrijvingen, schorsing vergunningen, bezwaren, etc.). De pilot in diverse gemeenten heeft dit reeds aangetoond. Het verbod op het bezit (de wet spreekt over aanwezigheid) van alcoholische drank op straat voor jongeren onder de 16 jaar kan effectief zijn, mits hierop voldoende wordt gehandhaafd. Burgmeester en Raad De burgemeester was vaak al portefeuillehouder en met de inwerkingtreding van de nieuwe wet ook bevoegd gezag. De Burgemeester draagt nu zelf en alleen de volledige verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Drank en Horecawet. Dit houdt in dat de burgemeester verantwoordelijk voor het alcoholmatigingsbeleid is. De regels voor paracommerciële inrichtingen moeten nu vastgelegd worden in een door de raad vast te stellen verordening. Weliswaar kunnen deze regels per categorie van inrichtingen worden vastgesteld maar de regels krijgen hierdoor wel een algemener karakter waardoor maatwerk en afwijkingen niet meer mogelijk zijn. Voor een transponeringtabel van wijzigingen wordt verwezen naar bijlage 1: Informatiedocument wijziging Drank en Horecawet. 3
Definitie Hoofddoelstelling project De doelstelling van het onderhavige project wordt ten behoeve van deze projectbrief als volgt geformuleerd: Op 1 januari 2014 heeft de gemeente Tilburg ten minste voldaan aan de verplichting om binnen één jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe Drank,- en Horecawet een verordening paracommercie op te stellen' Neven doelstellingen Resultaat Verkenning Scope & afbakening Randvoorwaarden I. Het ontwikkelen van een visiedocument naar aanleiding van de verplichtingen veranderingen en mogelijkheden die voortvloeien uit de nieuwe Drank- en horecawet. II. Het laten vaststellen van het visiedocument door het college (wat doen we wel, wat doen we niet?). Dit wordt vertaald naar beleidsplannen w.o. het handhavingbeleidsplan van de afdeling Veiligheid & Wijken; III. Het kunnen verlenen van vergunningen op basis van de wettelijke minimum vereisten; IV. Het kunnen beoordelen van meldingen basis van de wettelijke minimum vereisten; V. Het kunnen initiëren van toezicht en handhaving (van belang: wat doen we wel en wat doen we niet?). - Het kunnen initiëren van toezicht en handhaving conform de minimum vereisten van de Nieuwe Drank- en Horecawet; - Het kunnen verlenen van vergunningen en beoordelen van meldingen conform de minimumvereisten van de Nieuwe Drank- en Horecawet; - Het opleveren en vaststellen van een nieuwe verordening conform de minimum vereisten van de nieuwe Drank en Horecawet. - Het borgen (opnemen) van het toezicht, handhaving in het beleid van de gemeente Tilburg. Het in staat zijn of worden gesteld om vergunningen te verlenen en toezicht te houden conform de Nieuwe Drank en Horecawet houdt gezien de deadline van 1 januari 2014 niet in dat alle wensen direct vervuld kunnen worden binnen de deadline. Het project richt zich uitsluitend op datgene wat minimaal wettelijk verplicht is voor de gemeente Tilburg. Dit houdt in dat er binnen 1 jaar na de inwerkingtreding van de nieuwe wet een verordening paracommercie moet zijn opgesteld en er ten minste een visiedocument is opgesteld. Dit moet voorkomen dat het project te groot en te log wordt waardoor de doelstellingen mogelijk te laat kunnen worden behaald. Ter illustratie van de veelvoud van aspecten die kunnen worden geregeld, zie bijlage II. Overige nevendoelstelling kunnen na de deadline worden bekeken en al dan niet worden geïmplementeerd in de vorm van een spin-off project op basis van het onderhavige project. Het voldoen aan de wettelijke minimum eisen van de Nieuwe Drank- en Horecawet per 1 januari 2014 houdt niet in dat er per direct resultaat kan worden geboekt in het terugdringen van alcoholmisbruik. Voor het onderhavige project is er een aantal risico's die mogelijk te voorkomen of te verminderen zijn door invulling te geven aan de onderstaande randvoorwaarden: Omwille van eenduidigheid, continuïteit alsmede de Tilburgse Standaard Projectmatig Werken (TSPW) wordt aanbevolen om één opdrachtgever en aanspreekpunt aan te stellen. Dit voorkomt een mogelijke spagaat tussen de projectmanager en de verschillende opdrachtgevers. De overige belanghebbende kunnen desgewenst zitting nemen in een stuur- of klankbordgroep. De 4
projectmanager kan hierin desgewenst adviseren; De opdrachtgever geeft omwille van de kwaliteit van het project aan wat het verwachtingspatroon voor wat betreft de doorlooptijd en het gewenste kwaliteitsniveau van het project is (waar nemen we ten minste genoegen mee). De projectmanager kan hierbij adviseren; Het verkrijgen van budget geschiedt voor aanvang door de opdrachtgever. Het budget wordt door de opdrachtgever kenbaar gemaakt aan de projectmanager. De projectmanager kan hierin desgewenst adviseren; De opdrachtgever mandateert vooraf al dan niet bevoegdheden aan de projectmanager. Hierbij geeft de opdrachtgever aan wat binnen de bevoegdheden van de projectmanager valt en wat niet. Door het mandateren van bepaalde taken wordt de opdrachtgever ontlast van een aantal taken en wordt er tussentijds niet onnodig veel tijd van de opdrachtgever gevraagd voor wat betreft communicatie over wat wel mag en wat juist niet; Concreet plan van eisen en wensen. Dit plan van eisen en wensen dient als basis voor de te kiezen strategie. De beoogde projectleden worden reeds zoveel mogelijk in het 'creatieve' deel van het project betrokken en stellen het 'frame' van het project mee op. Hierdoor wordt het project niet alleen een project van de opdrachtgever, maar ook van de uiteindelijke 'gebruikers' van het resultaat; Toezegging door de opdrachtgever ten behoeve van de beschikbaarheid van de beoogde projectleden (part-time projectlid, full-time projectlid, eventuele uitval door vakanties et cetera). De samenstelling en omvang van het projectteam kan in de loop van het project veranderen; De projectleden en overige belanghebbende worden middels een brainstormsessie in de gelegenheid gesteld om hun beeld van het probleem, het project en het resultaat te schetsen. De brainstormsessie wordt bij voorkeur geleid door een deskundige op het gebied van brainstormsessies; Projectondersteuning op het gebied van communicatie, kwaliteit, budget, archivering; Een eventuele spin-off Business Case Strategie Opties en keuze (optioneel) Het implementeren van de wet is geen keuze maar een verplichting van het Rijk. En draagt daarmee in principe niet bij aan de organisatiestrategie van de gemeente Tilburg. Echter de strategie of visie die gedurende dit project wordt ontwikkeld kan wel bijdragen aan de strategie van de gemeente Tilburg. Het wordt aanbevolen om voor de termijn van 1 januari 2014 het project te beperken tot minimaal het wettelijke waaraan de gemeente Tilburg moet voldoen. In overleg met de opdrachtgever kan worden bepaald wat harde eisen zijn en wat wensen zijn. De wensen kunnen in een later stadium als en spin-off worden gelanceerd. Met het oog op de deadline wordt tevens aanbevolen om de aanpak zoals die summier staat omschreven in de projectbrief zoveel mogelijk tegelijk in te zetten. Nadat duidelijk is wat de nieuwe wet gaat betekenen dienen de beoogde medewerkers (toezichthouders/vergunningverleners/beleidmakers) te worden bijgepraat en te worden opgeleid. Of indien blijkt dat er onvoldoende capaciteit aanwezig is voor de uitvoering van de wettelijke taak kan worden gedacht aan het werven van nieuw personeel of outsourcing. 5
Verwachte kosten Volgens de minster leidt het wetsvoorstel op het gebied van de vergunningverlening tot een aanzienlijke vermindering van de bestuurslasten voor gemeenten, deels als gevolg van invoering van de meldingsplicht voor leidinggevenden en deels door de invoering van algemene regels voor paracommerciële inrichtingen op basis van een verordening. Wel erkent de minister dat de overdracht van het toezicht tot aanzienlijk meer kosten voor gemeenten zal leiden. Deze kosten worden volgens de minister echter deels gecompenseerd door de opbrengst op de vergunningverlening en deels door de al eerder verstrekte financiële compensatie in het kader van het beleidsprogramma Samen werken samen leven waarover afspraken in het Bestuursakkoord zijn opgenomen en waarbij gemeenten via het gemeentefonds een extra bijdrage van het Rijk hebben gekregen. Daarom zullen gemeenten verder niet gecompenseerd worden. Op basis van schatting kunnen de volgende additionele kosten worden verwacht: - Projectleider deelproject op basis van 16 uur per week; - Projectleden op basis van part-time inzet (winkel blijf open); - Projectleden op basis van full-time inzet; - Organiseren van 1 of meer brainstormsessies onder leiding van een professional (bijv iemand van de afdeling Communicatie) - Opleiding (staat in beginsel los van projectbudget en valt onder het opleidingsbudget van de betrokken afdeling); - Communicatiemiddelen; - Risicobudget. Aanpak Project aanpak (hoofdlijnen) Fase 1 'Een Verordenende Visie' Het project vangt aan met het opstellen van de verplichte verordening ten behoeve van de paracommercie. Geflankeerd aan dit proces wordt een visiedocument samengesteld door de projectgroep waarin uiteen wordt gezet wat er met de nieuwe wet zal veranderen ten opzichte van de oude situatie, wat voor gevolgen de nieuwe wet heeft voor de gemeente Tilburg en wat de verplichtingen en mogelijkheden zijn. Hiermee ademt het visiedocument een eensgezind, doch multidisciplinair advies uit. Het visiedocument wordt aangeboden aan het college waarna er door het college zal worden besloten welke onderdelen van de nieuwe wet binnen de organisatie moeten worden geborgd en in uitvoering moeten worden gebracht. Hierbij dient het volgende in acht genomen te worden, op grond van artikel 147 Gemeentewet komt de bevoegdheid tot vaststelling van gemeentelijke verordeningen in beginsel toe aan de gemeenteraad. Bij de wet of door de raad krachtens wet kan de bevoegdheid evenwel ook toegekend worden aan het college van burgemeester en wethouders of aan de burgemeester. Bij aanvang van het project zal duidelijk worden gemaakt aan wie het visiedocument moet worden toegezonden en door wie de verordening moet worden vastgesteld. Fase 2 'Van Visie naar Praktijk' Nadat het college (en/of raad of burgemeester) haar keuzen heeft gemaakt wordt een vertaalslag gemaakt tussen de gemaakte keuzen en de praktijk. Er wordt onderzocht wat er aan middelen en capaciteit nodig is om de keuzen de implementeren, te borgen in het handhavingbeleidsplan en uit te rollen. Hieronder wordt eveneens een communicatietraject verstaan. Het (nog op te stellen) plan van aanpak gaat hier gedetailleerder op in. Aan de hand van fase 2 kan, afhankelijk van de gemaakte keuzen, de projectplanning worden opgeschoven en meerde fasen aan het project worden toegevoegd. Indien dat het geval is, dan wordt er een wijzigingsdocument opgesteld en ter goedkeuring aangeboden aan de gedelegeerd opdrachtgever. 6
Risico's In verband met de beperkte tijd tot aan 1 januari 2014 wordt aanbevolen om de aanpak over te nemen die door de Brabantse wetgroep nieuwe Drank- en Horecawet wordt aanbevolen. Grofweg zijn daarin de volgende stappen te onderscheiden: - het vergunningbestand op orde brengen - de lokale situatie in kaart brengen op basis van hotspots (aantal verstrekpunten voor alcohol, alcoholgebruik, naleving regelgeving, ed.) - mogelijkheden nieuwe DHW in kaart brengen (zie ook bijlage II) - voorbereidingen treffen voor de uitvoering van het toezicht (standaard documenten opstellen, handhavingsprioritering, aanpassen ICT-systeem, handhavingsbeleid, uitvoeringsplannen, toezichthouders aanstellen en opleiden, ed.) De bovenstaande werkzaamheden zullen zoveel mogelijk geflankeerd plaatsvinden. Mogelijke risico's zijn: - Project is te laat gestart waardoor een volledige implementatie de termijn voor 1 januari 2014 niet kan worden gerealiseerd; - Nog geen keuze gemaakt voor wat betreft handhavingintensiteit en prioriteit waardoor het sanctiebeleid nog niet is aangepast. Afhankelijk van de handhavingintensiteit en prioriteit is er wellicht formatie-uitbreiding nodig ; - Er is voorafgaande aan het project geen kwartiermaker aangesteld die het benodigde voorbereidende werk heeft gedaan, zoals het inventariseren van het beleid dat bij inwerkingtreding van de wet moet worden aangepast. Hierbij valt te denken aan horecabeleid, evenementenbeleid, handhavingsbeleid et cetera; - Onvoldoende projectleden beschikbaar door vakantieperiode; - Onvoldoende budget; - Te weinig BOA's / toezichthouders beschikbaar voor de uitvoering; - Het aanstellen van toezichthouders als BOA's duurt te lang; - De burgemeester is vanaf het moment inwerkingtreding van de wet direct verantwoordelijk voor de uitvoering van de nieuwe Drank- en Horecawet, hierin schuilt het risico dat de implementatie weliswaar op orde kan zijn maar dat de uitvoering dit nog niet is; - Opdrachtgever heeft aangegeven dat de projectleden in principe beschikbaar zijn indien nodig, maar hebben ook nog hun eigen werkzaamheden. Hierin schuilt het risico dat projectleden voor zover zij part-time beschikbaar zijn voor een te groot deel in beslag worden genomen door hun huidige reguliere werkzaamheden. Daarnaast breekt de vakantieperiode aan waardoor er geen voltallige bezetting gegarandeerd kan worden waardoor het project vertraging op kan lopen. Planning Product Breakdown Structure (optioneel) Zie bijlage II voor mindmap. De mindmap is welliswaar geen product breakdown, maar verschaft wel inzicht in de mogelijkheden van de nieuwe Drank- en horecawet. Fasering De bovenstaande fasen worden in het plan van aanpak nader uitgewerkt. 7
Mijlpalen (optioneel) Niet van toepassing. Project wordt opgedeeld in fasen. De uitgewerkte fasen komen terug in het plan van aanpak. Financiën Uren Geld Geschat wordt dat de projectmanager in fase 1 c.a. 8 uur per week nodig heeft. Deze inschatting heeft te maken met het feit dat fase 1 als een voorbereidingsfase gezien wordt. Afhankelijk van besluitvorming die op base van fase 1 (het visiedocument) plaatsvindt, zal bepaald worden hoeveel inzet van een projectmanager vereist is. Het totale project loopt mogelijk door tot halverwege 2015. Ook dit is mede afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt door het college aan de hand van het visiedocument. De opdrachtgever heeft aangegeven dat er budget zal zijn maar nog niet hoeveel. De opdrachtgever wordt voor aanvang van het project verzocht om het beschikbare budget kenbaar te maken en ter dele of in het geheel beschikbaar te stellen aan de projectmanager ten behoeve van het project. Ondersteuning NvWa Er is ondersteuning beschikbaar vanuit o.a. de NvWa in de vorm van het expertisecentrum handhaving Drank en Horecawet beschikbaar. Er zijn handreikingen en modelverordeningen beschikbaar (tot 2 jaar na de inwerkingtreding). Daarnaast zal de NvWa ondersteunen met controles op de leeftijdsgrens (tot een jaar na de invoering van de wet). Ondersteuning Brabantse werkgroep nieuwe Drank- en Horecawet aan de slag De werkgroep richt zich op ondersteuning bij invoering van de wet. Hierbij gaat het om zaken als: - Informatiedocumenten voor gemeenten - Besluitvormingsmodellen (zoals een model raadsvoorstel of collegevoorstel) - Modellen voor Mandaat- en aanwijzingsbesluiten - Modellen voor een effectief toezichtbeleid - Een voorstel voor een Brabants sanctiebeleid Communicatie Algemeen In overleg met de opdrachtgever en met behulp van een communicatiedeskundige wordt er voor het onderhavige deelproject eveneens een CMS opgesteld. In het communicatietraject wordt aanbevolen om uitdrukkelijk aandacht worden besteed aan communicatie met de doelgroep (horeca-ondernemers en vrijwilligers) in het beginstadium. Daarnaast is er een toolkit vanuit de diverse ministeries ter beschikking gesteld ten behoeve van het informeren van diverse doelgroepen op lokaal niveau. 8
Organisatie Ambtelijk opdrachtgever Gemandateerd opdrachtgever Aanspreekpunt Klankbordgroep Projectmanager Portefeuillehouder Secretaris Projectleden De heer F. Swinkels De heer W. Minkels De heer W. Minkels De heer W. Minkels, de heer A. Verheggen J. Verheijen Burgemeester Niet beschikbaar, in fase 1 niet noodzakelijk; vanaf fase 2 wel wenselijk Florentine Groeneveld (vergunningverlening), Paul van Delft (Economie & Arbeidsmarkts), Bianca de Cort (Veiligheid & Wijken), Monique Hummels (Veiligheid & Wijken), Nando Faazen (Veiligheid & Wijken), Petra Aarts (secretariaat Veiligheid & Wijken), Miriam Martens (secretariaat Veiligheid & Wijken), communicatie deskundige Overleg Rapportage Wijzigingen Bijlagen Brainstorm/Startoverleg (Project Start-Up) Voortgangoverleg met projectleden Voortgangoverleg met opdrachtgever Overleg ROC opleidingen Overleg ICT-ondersteuning Afhankelijk van de te hanteren CMS. CMS wordt in samenwerking met een nader te noemen communicatiedeskundige opgezet. Change management conform de Tilburgse Standard Projectmatig Werken (TSPW) I: informatiedocument wijziging Drank en Horecawet II: mindmap Nieuwe DHW 9
Bijlage I: Informatiedocument wijziging Drank en Horecawet. 10
Bijlage II: Mindmap 11