RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS HAVO Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 15KR 05 HAVO Onderzoeksnummer : 196579 Datum onderzoek : 4 juni 2013 Datum vaststelling : 27 september 2013
Pagina 2 van 12
INHOUDSOPGAVE INLEIDING............................................ 5 CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT...................... 7 BEVINDINGEN.......................................... 8 Algemeen beeld........................................ 8 Kwaliteits- en nalevingsprofiel.............................. 8 Toelichting bij kwaliteitsprofiel.............................. 9 Pagina 3 van 12
Pagina 4 van 12
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 4 juni 2013 een onderzoek uitgevoerd op Wolfert Dalton, afdeling havo naar de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Het doel van dit onderzoek is om een beeld te vormen van de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt om te bezien of het bestaande basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de indicatoren uit het kernkader onderzocht. Dit is het kader dat de inspectie bij haar kwaliteitsonderzoeken minimaal beoordeelt. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn en die tijdens het onderzoek zijn overhandigd. - Onder de leerlingen is een digitale vragenlijst uitgezet waarin leerlingen bevraagd worden naar hun oordeel over het didactisch handelen. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal lessen de onderwijspraktijk is geobserveerd. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management. - Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen, docenten en de zorgcoördinator. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader voortgezet onderwijs 2013. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport Pagina 5 van 12
In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek en wordt het vigerende toezichtarrangement weergegeven. In hoofdstuk 3 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 6 van 12
Kwaliteit CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op Wolfert Dalton, afdeling havo op de onderzochte onderdelen op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 7 van 12
BEVINDINGEN Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op Wolfert Dalton, afdeling havo is op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau. De opbrengsten zijn voldoende, de leraren beheersen de basisvaardigheden in voldoende mate, de zorg en begeleiding is planmatig en in haar kwaliteitszorg werkt de school voldoende systematisch aan de verbetering van de opbrengsten en het onderwijsleerproces. Het bovenstaande algemene oordeel wordt hieronder toegelicht. In paragraaf 3.2 staat het kwaliteitsprofiel in de vorm van oordelen op onderzochte indicatoren. In paragraaf 3.3 staat een toelichting bij dat profiel. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg. Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1 De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2.4 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. 1.3.4 De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. Pagina 8 van 12
De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.4.4 Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming 1 2 3 4 5.5 De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen 1 2 3 4 8.3 De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.4 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Toelichting bij kwaliteitsprofiel Pagina 9 van 12
Opbrengsten De inspectie beoordeelt de opbrengsten van Wolfert Dalton, afdeling havo, op basis van de opbrengstenkaarten 2011, 2012 en 2013 als voldoende. Het rendement onderbouw toont op de drie opbrengstenkaarten een voldoende patroon. Dit betekent dat de leerlingen het advies van de basisschool in het derde leerjaar ook hebben waargemaakt en dat zij het derde leerjaar in het algemeen zonder vertraging hebben bereikt. Op de opbrengstenkaart 2011 werd het rendement onderbouw met een bolpositie 4 gewaardeerd. Het rendement bovenbouw is gemeten over drie jaar voldoende. Het patroon is echter grillig. Op de opbrengstenkaart 2011 werd het rendement bovenbouw na relatieve weging met een bolpositie 4 gewaardeerd. Er bleven in de bovenbouw van het havo ten opzichte van de vergelijkingsgroep minder leerlingen zitten in havo 4 en zakten er minder leerlingen voor het examen dan leerlingen uit de vergelijkingsgroep. Op de opbrengstenkaart 2012 werd het rendement bovenbouw slechts met een bolpositie 2 gewaardeerd. Er zakten ten opzichte van de vergelijkingsgroep meer leerlingen voor het examen. Op de opbrengstenkaart 2013 is het rendement met een bolpositie 3 gewaardeerd. Mede naar aanleiding van de resultaten op deze indicator heeft de school maatregelen genomen ten aanzien van het toelatings- en determinatiebeleid. Ook in het nieuwe schoolplan zijn beleidsdoelen ter verbetering van de rendementsgegevens geformuleerd. Het gemiddelde cijfer voor het centraal examen vertoont eveneens een voldoende beeld. De school behaalde op de opbrengstenkaart 2011 een bolpositie 3 (6,2), in 2012 een 3(6,1) en in 2013 behaalde zij een score 2 (6,1). De school analyseert de resultaten op leerling- groeps- en vakniveau, hierbij worden alle gegevens van de gehele schoolloopbaan van de leerlingen betrokken. In het schoolplan heeft zij ambities geformuleerd om de examenresultaten en rendementen naar een hoger niveau te brengen. De schoolleiding heeft afspraken met de secties, teams en individuele docenten gemaakt over verbetermaatregelen. Het verschil tussen het gemiddelde cijfer voor het schoolexamen en het centraal examen ligt met een driejaarlijks gemiddelde van 0.15 punt ruim onder de norm van 0.5 punt die de inspectie hanteert en is daarmee eveneens voldoende. Pagina 10 van 12
Het onderwijsproces In dit onderzoek is gekeken naar de kwaliteit van de basisvaardigheden van leraren en naar de meer complexe vaardigheden van leraren. Bij de complexe vaardigheden gaat het om de vraag of leraren in hun didactisch handelen rekening weten te houden met verschillen tussen leerlingen en of zij bij de inrichting van hun lessen werken volgens de principes van opbrengstgericht werken. Op Wolfert Dalton, afdeling havo beheersen de leraren de basisvaardigheden in voldoende mate. De lessen kennen een doelgerichte opbouw, de leerlingen krijgen een begrijpelijke uitleg en zijn (in wisselende mate) actief betrokken bij de lessen. De meer complexe vaardigheden beheersen de leraren daarentegen op onderdelen nog in onvoldoende mate. In de les wordt te weinig rekening gehouden met verschillen tussen leerlingen in de verwerkingsopdrachten, alle leerlingen krijgen dezelfde verwerkingsstof. Bij de instructie daarentegen zijn goede voorbeelden van differentiatie waargenomen. Binnen de Daltonuren kunnen de leerlingen individuele of groepshulp inwinnen bij vakdocenten en volgens eigen planning individueel of gezamenlijk aan de leerstof werken. Wolfert Dalton kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. De school heeft een heldere interne zorgstructuur, maar werkt daarnaast ook nauw samen met externe ketenpartners. Het schoolklimaat kenmerkt zich als veilig, respectvol en sociaal. Er is in hoge mate aandacht voor de ontwikkeling van sociale en maatschappelijke competenties. De Daltonprincipes, zelfstandigheid, samenwerken en vrijheid in gebondenheid dragen hier zichtbaar aan bij. De kwaliteitszorg Wolfert Dalton is één van de zes locaties van de Wolfert van Borselen, scholengroep voor openbaar onderwijs. De locaties zijn verbonden in de missie, maar zijn verschillend in het onderwijskundige concept en/of het aanbod. De scholengroep wordt aangestuurd door de rector. De dagelijkse leiding van de locaties ligt in handen van de vestigingsdirecteuren, ondersteund door teamleiders. Vanuit het meerjarige strategisch beleidsplan van de scholengroep maken de locaties hun eigen specifieke schoolplan. De vestigingsdirecties Pagina 11 van 12
verantwoorden zich aan de hand van een planning en control cyclus onder andere middels het vestigingsjaarverslag over de bereikte resultaten op de geformuleerde doelen en ambities. Deze verslagen worden door de rector vertaald naar één jaarverslag waarlangs hij zich verantwoordt aan het college van bestuur. De school verantwoordt zich via Vensters voor Verantwoording aan het publiek en maken gebruik van de instrumenten van kwaliteitsscholen, waaronder de tevredenheidspeilingen. De school evalueert haar opbrengsten voldoende systematisch en werkt doelgericht aan de verbetering van haar opbrengsten. De examenresultaten en rendementsgegevens worden jaarlijks geanalyseerd en indien nodig worden er afspraken gemaakt met de vaksecties, teams en/of individuele docenten. Er is de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het kwaliteitsbeleid op het gebied van toetsing en opbrengsten. De directie en het team buigen zich op dit moment over de ingewikkelde vraag hoe de schat aan informatie waarover zij beschikken optimaal kan worden benut in de lessen, zodat alle leerlingen hiervan optimaal kunnen profiteren. De school bewaakt eveneens in voldoende mate de kwaliteit van het onderwijsproces. Voorafgaand aan een ontwikkelings- en beoordelingsgesprek wordt er door de teamleider een lesbezoek uitgevoerd, waar naast de pedagogische en didactische vaardigheden ook de Daltonprincipes aan de orde komen. Docenten bezoeken onderling ook lessen om van elkaar te leren. Overigens werd tijdens het schoolbezoek duidelijk dat het lesbezoek in het kader van de gesprekscyclus niet in alle teams structureel wordt uitgevoerd. De school bevraagt haar leerlingen en ouders actief over de kwaliteit van de school met behulp van enquêtes. Ook onderhoudt ze contacten met het basisonderwijs alsmede het vervolgonderwijs. Binnen de Daltonvereniging, waar Wolfert Dalton in participeert, kent men het systeem van zelfevaluatie en collegiale audits. De resultaten van deze onderzoeken worden eveneens betrokken bij de beleidsontwikkelingen. De schoolleiding heeft daardoor een duidelijk beeld van de sterke en zwakke punten binnen het onderwijs en de organisatie. Pagina 12 van 12